Ergenlik Yaşı Ne Zamandır ?
Bir işin günah olması için o işi yapan kimsenin bazı şartları taşıması gerekir.
Kişinin mükellefiyet altına girmesi ve dini hükümlerden sorumlu tutulabilmesi için,
a. Müslüman,
b. akıllı,
c. Baliğ olması şarttır.
Buna göre mükellefiyetin birinci şartı olarak kişinin Müslüman olması gerekmektedir. Müslüman olmayan kimseler, Allah'a ve Peygambere iman edip İslam dinine girmedikçe, Allah'ın ibadetle ilgili emir ve yasaklarına muhatap değildirler. Mükellefiyetin ikinci şartı da, akıl olmaktır. åkıl demek, ne yaptığını bilen, iyi ile kötüyü birbirinden ayırdedecek temyiz kabiliyetine sahip olan kimse demektir.
Mükellefiyetin son şartı da, kişinin baliğ olması, yani, büluğa ermiş bulunmasıdır. Kız olsun, erkek olsun aklı başında bulunan bir Müslümana namazın farz olması için buluğ dediğimiz erginlik çağına ermiş olması gerekir. Genellikle erkek çocukları 12-15, kız çocukları ise 9-15 yaşlan arasında erginlik çağına girerler.
Eğer bu yaşa geldikleri halde belirti yoksa 15 yaşından itibaren mükellef sayılırlar.
Erkek çocuğu buluğa erdiğini, ihtilam denilen rüyada iken cinsi boşalma ile; kız çocuğu ise aybaşı veya adet denilen halin ortaya çıkmasıyla yani, rahimden kan gelmesiyle erginlik devresine girmiş olurlar. İnsanın bu devreden sonra namaz, oruç ve hac gibi ibadetleri yerine getirmesi farzdır.
Ancak namaz ve oruç gibi ibadetlerin daha önceki yaşlarda çocuğa öğretilip, alıştırılması tavsiye edilmiştir. Hayrı serden, iyiyi kötüden ayırma yaşı olarak bilinen bu temyiz devresi hususunda çeşitli rivayetler yardır.
Mesela bir hadis-i şerifte, kız-erkek ayırımı yapılmadan yedi yaşma gelen çocuğa namazın emredilmesi ifade edilir. (Ebu Davud, Salat 26) "çocuk sağını solunu tefrik edince namazı emredin" mealindeki haber de çocuğun belli bir anlayış seviyesine gelmesini esas almıştır. çocuğun süt dişlerini dökmeye başlaması devresi veya yirmiye kadar sayabilmesi şartını namazı öğretme yaşı olarak ifade edilmesi de birbirini destekleyen hususlardır. (İbni Ebi Şeybe, Musannaf, 1: 347)
Yani, bu devre ve yaşa gelen çocuğa namazla ilgili bilgiler verilir, namazın nasıl kılınacağı, farzları, vacipleri, sünnetleri, namazda okunacak sure ve dualar öğretilir. Yavaş yavaş namaz kılmaya alıştırılır. On yaşını geçtikten sonra da artık namaz kılmasını temin edici tedbirler alınır, çocuğa namazın önemi anlatılır, bir yaratılış ve kulluk vazifesi olduğu açıklanır. İkna ederek, makul bir şekilde namaz kılması sağlanır. çünkü, artık çocuk bu yaştan sonra her vakit buluğ çağına erebilir. Bu bir hazırlık devresi sayılır. Buluğ alametleri görülünce de farz olan vazifesini yapmaya devam eder.
Esas itibariyle namazın farz olması buluğ çağıyla başladığına göre, ancak ondan sonra kazaya kalan namazların kılınması farz olur. çünkü, farz olan bir namazın edası gibi kazası da farzdır.
Kızların ilk adeti görmeden, erkeklerin de ilk ihtilam olmadan önceki kılamadıkları namazları kaza etmesi farz olmamakla birlikte kaza etmelerinde de bir mahzur yoktur. Kılınmasında sevap vardır.
Demek ki, bir insanın kaza borcu ancak buluğ devresinden itibaren başlar. Daha önce başlanacağına dair söylenen sözlerin bir yeri yoktur.
Netice olarak buluğ çağına girmiş akıllı her müslümanın, İslam'ın emrettiği farzları yapması ve yasakladığı haramları terk etmesi gerekir. Bu şartları taşıyan biri, iyi veya kötü yaptığı her şeyin karşılığını görecektir.
Bir işin günah olması için o işi yapan kimsenin bazı şartları taşıması gerekir.
Kişinin mükellefiyet altına girmesi ve dini hükümlerden sorumlu tutulabilmesi için,
a. Müslüman,
b. akıllı,
c. Baliğ olması şarttır.
Buna göre mükellefiyetin birinci şartı olarak kişinin Müslüman olması gerekmektedir. Müslüman olmayan kimseler, Allah'a ve Peygambere iman edip İslam dinine girmedikçe, Allah'ın ibadetle ilgili emir ve yasaklarına muhatap değildirler. Mükellefiyetin ikinci şartı da, akıl olmaktır. åkıl demek, ne yaptığını bilen, iyi ile kötüyü birbirinden ayırdedecek temyiz kabiliyetine sahip olan kimse demektir.
Mükellefiyetin son şartı da, kişinin baliğ olması, yani, büluğa ermiş bulunmasıdır. Kız olsun, erkek olsun aklı başında bulunan bir Müslümana namazın farz olması için buluğ dediğimiz erginlik çağına ermiş olması gerekir. Genellikle erkek çocukları 12-15, kız çocukları ise 9-15 yaşlan arasında erginlik çağına girerler.
Eğer bu yaşa geldikleri halde belirti yoksa 15 yaşından itibaren mükellef sayılırlar.
Erkek çocuğu buluğa erdiğini, ihtilam denilen rüyada iken cinsi boşalma ile; kız çocuğu ise aybaşı veya adet denilen halin ortaya çıkmasıyla yani, rahimden kan gelmesiyle erginlik devresine girmiş olurlar. İnsanın bu devreden sonra namaz, oruç ve hac gibi ibadetleri yerine getirmesi farzdır.
Ancak namaz ve oruç gibi ibadetlerin daha önceki yaşlarda çocuğa öğretilip, alıştırılması tavsiye edilmiştir. Hayrı serden, iyiyi kötüden ayırma yaşı olarak bilinen bu temyiz devresi hususunda çeşitli rivayetler yardır.
Mesela bir hadis-i şerifte, kız-erkek ayırımı yapılmadan yedi yaşma gelen çocuğa namazın emredilmesi ifade edilir. (Ebu Davud, Salat 26) "çocuk sağını solunu tefrik edince namazı emredin" mealindeki haber de çocuğun belli bir anlayış seviyesine gelmesini esas almıştır. çocuğun süt dişlerini dökmeye başlaması devresi veya yirmiye kadar sayabilmesi şartını namazı öğretme yaşı olarak ifade edilmesi de birbirini destekleyen hususlardır. (İbni Ebi Şeybe, Musannaf, 1: 347)
Yani, bu devre ve yaşa gelen çocuğa namazla ilgili bilgiler verilir, namazın nasıl kılınacağı, farzları, vacipleri, sünnetleri, namazda okunacak sure ve dualar öğretilir. Yavaş yavaş namaz kılmaya alıştırılır. On yaşını geçtikten sonra da artık namaz kılmasını temin edici tedbirler alınır, çocuğa namazın önemi anlatılır, bir yaratılış ve kulluk vazifesi olduğu açıklanır. İkna ederek, makul bir şekilde namaz kılması sağlanır. çünkü, artık çocuk bu yaştan sonra her vakit buluğ çağına erebilir. Bu bir hazırlık devresi sayılır. Buluğ alametleri görülünce de farz olan vazifesini yapmaya devam eder.
Esas itibariyle namazın farz olması buluğ çağıyla başladığına göre, ancak ondan sonra kazaya kalan namazların kılınması farz olur. çünkü, farz olan bir namazın edası gibi kazası da farzdır.
Kızların ilk adeti görmeden, erkeklerin de ilk ihtilam olmadan önceki kılamadıkları namazları kaza etmesi farz olmamakla birlikte kaza etmelerinde de bir mahzur yoktur. Kılınmasında sevap vardır.
Demek ki, bir insanın kaza borcu ancak buluğ devresinden itibaren başlar. Daha önce başlanacağına dair söylenen sözlerin bir yeri yoktur.
Netice olarak buluğ çağına girmiş akıllı her müslümanın, İslam'ın emrettiği farzları yapması ve yasakladığı haramları terk etmesi gerekir. Bu şartları taşıyan biri, iyi veya kötü yaptığı her şeyin karşılığını görecektir.