Ülkemizde yaşanan Kahramanmaraş sarsıntısı tüm insanlarımızda bir sarsıntı korkusu oluşmasına neden oldu. Bu endişe ise 'eğer sarsıntı olursa ne yapmalıyım?' sorusunu beraberinde getirdi. Tedbir alma konusunda ne yazık ki zayıf olan ülkemiz için İBB Zelzele ve Yer İnceleme Şube Müdürlüğü, birçok farklı yer için sarsıntı sırasında alınması gereken tedbirleri açıkladı.
Kaynak:İBB Sarsıntı ve Taban İnceleme Şube Müdürlüğü
Deprem öncesinde meskende, okulda ya da iş yerinde alabileceğiniz tedbirler şunlardır;
Evinizde bir pilli radyo, el feneri ve birinci yardım çantası bulundurun ve bunların nerede saklandığını meskende yaşayanlara kesinlikle öğretin.
İlk yardım uygulamalarını kesinlikle öğrenin ve ailenize de öğretin.
Evinizin; elektrik sigortasının, su ve gaz vanalarının yerlerini öğrenin ve konutta yaşayanlara bunları nasıl kapatacaklarını öğretin. Yakında bu iş için kullanılabilecek bir kurbağacık anahtar bulundurun.
Yüksek raflara ağır cisimler koymayın.
Ağır beyaz eşyayı ve ağır mobilyayı döşemeye yahut duvara bağlayın. Örneğin, mutfak raflarını ve kitap raflarını vida ile duvara sabitleyin.
Deprem sırasında aile fertlerinin birbirinden ayrılmaları halinde yine nerede buluşabileceklerini planlayın.
Okul yöneticileri ve öğretmenler sınıflarda zelzeleden korunmayı öğrencilere anlatmalı ve tatbikatlar(acil durum planı) yaptırmalıdır.
Okul yöneticileri zelzele sonrasında okul binalarının tahliyesini ve kurtarma işlerini planlamalı, yangın, gaz kaçakları, su ve kanalizasyon borusu patlamalarına karşı önlemler almalıdır.
Çalıştığınız ünitenin yahut işyerinin acil durum planlarının ve kendinize düşen bir sorumluk olup olmadığını öğrenin. Çalıştığınız işyerinde emniyeti sağlamak için neler yapmanız gerektiğini kesinlikle bilin.
Düşebilecek yahut insanlara ziyan verebilecek iş makinaları yahut ağır cisimleri kesinlikle sabitleyin.
Depreme uykuda yakalanır ve yataktan kalkamazsanız şiltenin altına sığınabilirsiniz.
Eğer masaya yakın bir pozisyondaysanız masanın altına sığınarak çök-kapan-tutun hareketini uygulayabilirsiniz.
Evin içerisinde kapılara yakın olan yerlere devrilme ihtimali olan eşyaları yerleştirmemek gerekir. bu eşyalar sarsıntı sırasında devrilerek kapıya ulaşmanızı engelleyebilir.
Merdiven, asansör yahut balkonlar uzak durulması gereken yerlerin başında gelir. Zira en çok hasar oralarda olur.
Gazla ve elektrikle çalışan konut aletlerini (soba ve ocak gibi) mümkünse çabucak kapatın. Kapatamıyorsanız bunlara yakın olanlara kapatmaya çalışmalarını söyleyin.
Tuvalet ya da banyoda iseniz kendinizi aynadan ya da raflardan düşebilecek eşyalardan koruyun. Çoklukla tuvalet ve banyo küçük hacimli odalar olduğu için sarsıntıya daha güçlü olabilir.
Banyoda zelzeleye yakalanırsanız başınızı yumuşak bir şeyle müdafaaya çalışın. Banyo ve tuvalet küçük olduğu için daha inançlıdır ve orada kalınması daha hakikat olabilir.
Bulunduğunuz mahalleden uzaklaşmak ya da kent dışına çıkmak için otomobilinizi kullanmayınız. Trafik istediğiniz yere ulaşmanıza büyük ihtimalle mahzur olacaktır. Onun yerine yaşadığınız yerin toplanma alanına ulaşın.
Telefonunuzu yalnızca acil durumlarda kullanın.
Deprem sona erdikten sonra şayet imkanınız varsa fişleri prizden çekin, ocakları söndürün, ana musluğu kapatın ve ana sigortayı gevşetin.
Yangın merdivenlerini ya da tahliye yollarını açık tutmaya itina gösterin.
Eğer apartmanda ortak bir tehlike çıkış kapısı bulunuyorsa kesinlikle orayı açık bırakın.
Binadan çıkmaya çalışırken asansörü kullanmayın.
Eğer zelzele sırasında asansörde iseniz birinci düğmeye basın ve inebileceğiniz birinci katta asansörü terk edin.
Sokaklarda en tehlikeli şeyler yıkılabilen ya da devrilebilen direkler, levhalardır. Şayet sarsıntıya sokakta yakalanırsanız bu üzere şeylerden uzaklaşın ve kendinizi çök-kapan-tutun hareketi ile müdafaaya alın.
Geniş ve açık alanlara mevzumuz yakında o bölgelere gidin.
Eğer yakınınızda geniş bir yol varsa ve trafik uygunsa yolun ortasında bulunan refüje gidin ve orada bekleyin.
İçecek otomatlarından, levhalardan ve bahçe duvarlarından olabildiğince uzak durun.
Eğer çanta ya da torbanız varsa bunlar ile başınızı muhafazaya alın. bunlardan hiçbirisi yoksa korunmak için ellerinizi kullanın.
Üst katlar alt katlara oranla daha fazla sallanacaktır. bunu bilmeli ve sakinliğinizi korumalısınız.
Masaya yakınsanız altına girmeli ve çök-kapan-tutun hareketi ile kendinizi teminat altına almalısınız.
Başınızı çanta, minder, kitap, klasör üzere şeylerle koruyabilirsiniz. Dolap, kahve makinesi ve sebil üzere şeylerden uzak, kolonlara ise yakın bir formda durmalısınız.
Asansörde iseniz bütün düğmelere basın ve asansör durduğu birinci katta asansörden inin.
Büyük kolonların yanında durmaya çalışın. Raflardan ve dolaplardan olabildiğince uzak durun.
Yangın çıkışlarına, merdivenlere ve yürüyen merdivenlere koşmayın.
Yapılan anonsları dinleyin. Mağaza güvenlik çalışanının ihtar ve tekliflerini yerine getirin. Onlara uyun ve dediklerini yapın.
Satın aldığınız şeyleri bırakın ve dışarı çıkarken ellerinizin boş olmasına ihtimam gösterin.
Gösteri sırasında salon karanlık olabilir. Bu nedenle panik yapmayın. Güvenlik görevlilerine dikkat edin ve onları dinleyin.
Yönetici ve yetkililerin söylediklerini dinleyerek uymaya çalışın.
Başınızı bir çanta ile koruyun yahut sıralar ortasında çömelip ellerinizle başınızı koruyun.
Tavanda büyük bir aydınlatma armatürü yahut avize varsa bunların altından uzaklaşın.
Stadyumda iseniz en inançlı yer sahanın ortasıdır. Sahanın ortasına gitmeye çalışın ve bunu yaparken sakinliğinizi koruyun.
Raflara konulmuş eşyalar düşebilir. Başınızı elleriniz ile koruyun.
Ellerinizle direklere ve tutunacak yerlere sıkıca tutunun.
Araç durunca rastgele bir anons yapılmadan dışarı çıkmayın.
Ters taraftan gelebilecek araçlara dikkat edin.
Elektrikler kesilmiş ise bir anda çok karanlık olabilir. Kısa bir müddet sonra acil durum ışıkları yanar. Işıklar yanana kadar sakinliğinizi koruyun.
Görevlilerin kelamlarına uyun.
İstasyonda tren beklerken sarsıntı olursa, düşen cisimlere dikkat edin ve kolonların yanında bekleyin.
İstasyon yöneticilerinin söylediklerini dinleyin ve onlara uyun.
Köprünün yıkılma ve devrilme mümkünlüğü olsa da parmaklıklara tutunun ve kendinizi muhafazaya alın.
Parmaklıklara ve tırabzanlara sıkıca tutunun.
İstasyondaki hoparlörlerde yapılan yayınları dinleyin, sarsıntı haberlerini alın.
Sarsıntının dinmesini bekleyin.
Çocuk ve yaşlılara dikkat edin onları kollayın.
Parmaklıklara tutunun sonra merdivenlerden inip uzaklaşın.
Depremden sonra pek çok kişi aracı ile yola çıkacaktır. Ağır bir trafik sıkışıklığı bu durumda kaçınılmazdır. Kaza ve çarpmalara dikkat edin ve önlemeye çalışın.
İlk anda yavaş yavaş sağa yanaşıp durun. Motoru durdurun, kontak anahtarı yerinde kalsın, pencereleri ve kapıları kapatın lakin otomobilden kapıları kilitlemeden çıkın.
Eğer otoyolda iseniz yolun kenarındaki aydınlatma direklerine ve şayet varsa ses yalıtım duvarlarına dikkat edin.
Tünel giriş ve çıkış yakınlarında durmayın buralarda yamaç kaymaları ve kaya düşmeleri olabilir.
Radyodan yoldaki hasar ve başka durumlar hakkında bilgi almaya çalışın.
Büyük kamyon ve tankerlerden uzak durun.
Otoyol da araç sürerken yoldaki olağandışı durumları ve yangınları cep telefonu ya da yol kenarındaki acil telefon ile ilgililere haber verin.
Yeraltı çarşısı ya da yaya geçidinde şayet yangın, gaz sızıntısı ve su basması yoksa yeryüzünden daha inançlıdır. Bu nedenle olabildiğince sakin olmaya çalışın.
Vitrinlerden uzak durun.
Düşen cisimlere dikkat edin kendinizi koruyun.
Elektrik kesilse bile yangın çıkışı işaretleri yanık kalabilir. Paniğe kapılmadan hareket edin.
Hemen çıkış merdivenlerine koşup üst çıkmaya çalışmayın.
Eğer yangın olursa ağzınıza bir mendil ya da bez tutun. Duvarların kenarlarında çömelmiş ya da yere eğilmiş pozisyonda bulunduğunuz yeri boşaltmaya çalışın.
Büyük bir sarsıntıdan sonra artçı sarsıntılar devam eder. Bu artçı zelzelelere karşı hazırlıklı olun ve yetkililer müsaade vermedikçe konutlarınıza girmeyin. Birtakım artçı sarsıntılar zayıflamış yapılarda hasar oluşturacak kadar büyük olabilir.
Kendinizin ve etrafınızdaki insanların yaralanıp yaralanmadığını denetim ediniz. Gerekiyorsa birinci yardım yapın.
Su, gaz ve elektrik tesisatını denetim ediniz, hasar görmüş iseler derhal vanaları ve sigortaları kapatınız.
Gaz kaçakları olup olmadığını kokuya dikkat ederek denetim ediniz. Gaz kaçağı olduğunu anlarsanız çabucak pencereleri ve kapıları açı, gaz vanasını kapatın, binayı çabucak terk edin ve sorumluları haberdar edin.
Acil kurtarma hakkında bilgi sahibi olmak için radyonuzu açın. Çok gerekli olmadıkça telefonu kullanmayın ve sınırların daha acil haberleşmeler için kullanılabilmesine yardımcı olun.
Hasar görmüş binalardan uzak durun. Kırık cam, döküntü, çivi vs. üzere tehlikelerden korunmak için bot ve eldiven giyin.
Acil durum planlarına ve bu planların uygulayıcılarının direktiflerine dikkatle uyun.
Tsunami yahut deniz kabarması olabilecek bölgelerde plajlardan ve kıyılardan uzaklaşın.
Görevli ve sorumlu olmadığınız takdirde hasar bölgesine ve hasarlı binalara girmeyin.
Ana şoku izleyen arka sarsıntıların yeni hasarlara sebep olabileceğini unutmayın ve bunlara karşı hazırlıkla olun.