Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Amerika Birleşik Devletleri ile yaşanan krize tahlil bulmayı umduğunu, aksi taktirde F-35 projesi için harcanan parayı geri isteyeceklerini açıklamıştı.
Japon Nikkei gazetesine konuşan Erdoğan, Türkiye'nin F-35 programından çıkarılmasıyla ilgili, "F-35 projesi için zati 1,25 milyar dolar ödeme yaptık. Şayet bu şekil yanlış bir atak yaparlarsa milletlerarası tahkim mahkemesine gideriz ve bugüne kadar yaptığımız harcamaları geri ödemelerini isteriz." demişti.
Türkiye Gazetesi’nden Batuhan Yaşar'a konuşan Demir, "Kendi uçağımız olması Ulusal Muharip Uçağı üstün kılar, zira performansı düşük bile olsa her şeyine müdahale edip yerli silahları entegre edebilirsiniz, bütün yazılımlarına hâkim olabilirsiniz” açıklamasını yaptı.?
Demir’in verdiği röportaj bu formda:
ABD savunma bütçesinde Türkiye’ye ilişkin F-35’lerin satın alınması tarafında karar çıktı. Görülüyor ki artık; diğer alternatiflere bakma durumuna geldi Türkiye. Ne yapacağız? Bir taraftan hem ‘avcı’ hem de ‘bombardıman’ uçağına Türkiye’nin gereksinimi var. F-16’lar muhakkak bir kullanım basamağına geldi. Türkiye bu mevzuda ne yapacak?
Türkiye kendi yoluna gidecek. Kendi uçağını yapacak. F-16’lar ‘fighter’ olarak geçen uçaklar. Ege’de yapılan it dalaşına giriyorsunuz ancak bizim F-16’yı kullanım süremize bakın ne kadar bombardıman için kullandık, ne kadar fighter olarak kullandık.
Fighter olarak herhalde Ege dışında kullanmadık.
Demek ki daha çok fighter dediğiniz uçağı rahatlıkla bombardıman için de kullanabiliyorsunuz.
Akıncı ve Aksungur galiba bombardıman…
Onlar İHA sınıfında. Onların da çeşitli işlevleri var fakat hülasa bizim uçağa gereksinimimiz var. İnşallah yapacağız. Birinci tercihimiz yerli uçak. Onu hızlandıracağız. Ne kadar hızlandırabilirsek bütün gücümüzle çalışacağız. Birincisi bu. İkincisi; öteki alternatiflere de bakacağız.. Lakin bunları değerlendirirken olmazsa olmazlarımız var. ‘Getir bana uçak sat. Ne hoş al. El sıkıştık’ diye bir durum yok. Bizim tasarımımıza, dizaynımıza, deneyimimize ne kadar katkıda bulunur, onların hepsi değerli faktörler, şayet olursa.
Birinci alternatifimiz MMU’yu yapmak, ikinci alternatif ne diye sorayım? Rusya’dan uçak alımı olabilir mi? Direkt temin yahut İsveç Gripen’ler…
Hiçbir biçimde biz direkt temin niyetinde değiliz. ‘Tüm opsiyonlar masada’ derler ya… Uçakların tiplerini, tarihçelerini biliyoruz fakat yarın bir haber çıkınca herkes kapımıza gelir ancak bizim verdiğimiz yanıt tıpkı. Şu anda gereksinimlerimizi çabucak karşılayabilecek fazla da uçak yok…
'F-35 farklı bir hikayedir'
Mevcutlar dışında, F35 dışında diyorsunuz değil mi?
F-35 farklı bir öyküdür. Onunla ilgili fazla bir yorum da yapmayayım. Oldu oldu, olmadı olmadı. Tamam alınmış bir karar, artıları oldu ancak vermedikleri vakit da oturup ağlayacak değiliz.
Takvime baktığımız vakit, Ulusal Muharip Uçağı’nın motor olayı en ön plana çıkıyor. Galiba öbür ögeleri hazır biz bir tek motorunu mu yapamadık? ‘Motoru olsa çabucak uçacağız’ üzere algı var kamuoyunda.
Yok o denli değil. Motoruyla ilgili çalışma devam edecek fakat, Türkiye’nin evvelce var olan uçak tasarım deneyiminin birçoklarını kaybetmişiz. Süratle bu tecrübeyi oluşturmak, bu uçağı dizayn etmek gerekiyor Yalnızca MMU değil, öteki platformlar için de birkaç çeşit motor üzerinde çalışıyoruz.
'Uluslararası paydaşlık olabilir'
Bu uçağı satabilecek miyiz yahut milletlerarası bir konsorsiyum olacak mı?
Ortak aradığımızı söyledik. Ortakla ilgili ciddiyiz. Konuşuyoruz. Aşikâr ülkeler ilgilenirse buna ortak olmalarına hiçbir sakınca yok.
Malezya’da bu husus gündeme geldi mi?
Alışılmış, gündeme geldi konuştuk.
Öteki sistemleri; aviyonik sistemleri, füze sistemleri, görüş, seyir… Birçok şeyi var motorun dışında. Biz daima ‘motor, motor’ diyoruz da öteki şeylerde hangi evredeyiz?
Her birisinde bir koldan çalışıyoruz. ASELSAN bir taraftan çalışıyor, BİLGEM bir taraftan çalışıyor, HAVELSAN bir taraftan çalışıyor, ROKETSAN bir taraftan çalışıyor, TÜBİTAK’ın öbür enstitüleri bir taraftan çalışıyor. Derken, herkes bir kısmı aviyonik çalışıyor, bir kısım radar, bir kısmı silah entegrasyonu, bir kısmı yazılım çalışıyor. F-16’larda bizim ‘Özgür’ diye bir projemiz vardı. Onun vazife sistemlerini, muharebe sistemlerini falan hepsini yerlileştirmek üzere çalışıldı. O çok düzgün oldu.
F16’lar yerlileştirildi…
Evet bu Özgür Projesiyle özgürleştirildi.
Helikopter motoru sırada
Birkaç çeşit motor?
İHA, seyir füzesi, helikopter, jet motoru üzere motorlar üzerinde çalışıyoruz. inşallah bir yerde bunlar meyvesini verecek. Malum, İHA motorlarını takmaya başladık. Helikopter motoru sırada, geliyor.
O vakit öncelikli olarak Ulusal Muharip Uçağı’nı uçurma tarafına odaklanmışınız diyebilir miyiz?
Evet, evet motamot o denli.
Mesela daima tarih soruyorlar ya, siz de süratli yol almayı seven birisiniz.
2023 tarihini bazen spekülasyon yapıyorlar. Uçağımızı biz 2023’te hangardan çıkarırız. Sonrasında test edeceksiniz, yerde test yapacaksınız, radar testi yapacaksınız vs. birçok testi var. O testlerle bir arada olağanda uçuşu 2026 lakin biz 2025’e çekmeye çalışıyoruz.
Geçen tekrar benden alınmış bir tabir söylendi. ‘2028’de falan Hava Kuvvetlerine teslim ederiz, hizmete hazır…’ Onu şu halde anlamak gerekiyor; Prototip uçar, bir filo yaparsınız lakin onu teslim edersiniz. 2028-2029’da teslim ederiz, planımız o formda yani.
Motor yerli, öbür sistemler yerli…
Motor birinci başta yerli olmayacak. 2023 tarihindeki birinci motorumuz yerli olmayacak. Onu beklemiyoruz. Onda kalifikasyon süreci var zira. İki tip yabancı motor var. Onları prototipte kullanacağız. Şu andaki planımızda. Ondan sonra yerli motorumuzu bekliyoruz. İki tipi de şu anda dizaynda kullanmaya çalışıyoruz.
Kendimiz motor geliştiriyoruz Eskişehir’de galiba, helikopter motorunu yaptığımız üzere MMU için değil mi?
MMU için TRMotor diye başka bir yapı kurduk. Onu yavaş yavaş harekete geçiriyoruz.
Bizim uçağımız F35’ten düzgün olacak diyebilir miyiz? Âlâ olacak mı?
‘Aşama basamak..’ Şimdiki F35, beş sene sonraki F35 birebir olmayacak. Kendi uçağınız olacağı için aslında yeterli olacak. Niçin, her şeyine müdahale edebileceksiniz, bütün yazılımına müdahale edebileceksiniz. Zati sadece kendi uçağınız olması, havadaki performansı daha düşük olsa bile, birkaç gömlek öteye geçiriyor sizi. Kendi uçağınız. Bütün yerli silahları entegre edebilirsiniz, bütün yazılımlarına hâkim olabilirsiniz.
Ambargoya karşı yerli ögelerle hazırlık
Amerika F-16 kesimlerine ambargo getirse hazır mıyız buna?
Detayları çalışıyoruz. Orada natürel havacılığın kendine has kuralları var ona dikkat etmek gerekiyor. Biz bu hazırlığı yerli ögelerle yapacağız.
S-400’lerde tüm kumanda Türk subayının elinde mi olacak? Ruslar buna müdahale edebilecek mi?
Edemeyecek. ‘Siz bilmezsiniz onlar içine neler kurarlar’ diyorlar. Biz de edemeyeceklerini söylüyoruz. Direkt karşı tarafa makus niyet yaklaşımıdır bu. Biz ‘kötü niyetle mutabakata varılmaz’ diyoruz. Doğal herkes kendi çalışmalarını yapmak durumunda.
4 sistem demiştik lakin üzeri de olabilir
Bir sistem geldi bir sistem daha gelecek. Türkiye’nin hava alanını tam inançlı hâle getirmesi için kaç sisteme muhtaçlığı var?
Bunun tahlili ve tehdit değerlendirmesi başkanlık olarak bizim işimiz değil. Neye nazaran savunacağınız kıymetli. Balistik füze, seyir füzesi, İHA, helikopter üzere ögelere karşı savunmayı birlikte düşünmemiz gerek. Öbür türlü yalnızca S400 gereksiniminizi görmez genel manasıyla. Bir dizi kademe koymanız lazım. Hava savunma kendi başına çalışılması gereken bir konsepttir. Malumunuz biz ihaleye 4 sistem için çıkmıştık. Onun da üzeri gelebilir.
Bu bize ne sağlayacak?
S-400 her şeyi vuracak manasına da gelmiyor. Drone’lar problemi gündeme geldi. Kademeli hava savunma kavramına vurgu yapıyoruz. Hava savunmamız kademeli olmalı. O açıdan ‘Tek bir sistem kurdum her şeyi koruyorum’ demek hakikat değil.
Tanklarımız modernize edildi
Bir taraftan da orada yola devam ediyor Türkiye. Patriot ve Sampt-T’ler konusunda…
Patriot’un malum ön kaidesi vardı. ‘S-400 almayacaksınız, kurmayacaksınız’ kuralı vardı. O kaide geçerli olduğu için onlar için kapandı. Bizim için bu defter hâlâ açık. Buyursunlar gelsinler. Sampt-T’ler tanımlama çalışması yapmıştık. Onu sonuçlandırıyoruz. Sonraki adımları konuşmamız lazım.
Avrupa’nın ortak bir füzesi olabilir mi?
Niyet oydu zati. İtalya, Fransa ve Türkiye’nin aslında tanımlama çalışması nasıl bir sistem olacağının tanımlamasıydı. O tanımlama üzerine birlikte oturup çalışacaktık. Onlardan bir adım gelirse yaparız. Gelmezse yapacak bir şey yok.
‘Siper ve HisarA, HisarO var. Kademelendirmemiz lazım dediniz.
HisarA , HisarO, S-400’ün alt kademelerini oluşturuyor. S-400’de balistik füzeleri savunma kabiliyeti var. Siper’e Sampt-T muadili demek daha yanlışsız olur. Patriot’un balistik füze engelleme özelliği var. Bu balistiğe çok girmeyecek. Siper’in bir adım sonrası balistiği de kavrayacak.
Tahrip gücü artırılacak
Akıncı’nın terörle uğraşta nasıl bir katkısı olacak?
Malum şu andaki İHA’ların taşıdığı mühimmatlar hudutlu kabiliyette. Yani belirli bir tahrip gücüne sahipler. Daha büyük tahrip gücü için F-16 çağırıyorsunuz. Akıncı daha yüksek tahrip gücüne sahip olacak ve gördüğünüzü vuracaksınız bir manada.
Akıncı devreye girince F-16’ların yükünü alacak dememiz mümkün mü, yanlışsız mu?
Evet alır… Bir tek o da değil Akıncı’nın üzerine yalnızca bomba koymayacaksınız tahminen elektronik harp, radar sitemleri vs. olacak.
Altay tankını ne vakit alanda M-60’ların yerine göreceğiz?
Biz M-60’ları modernize ettik, Leopardları modernize ettik. M-60’lar eski M-60’lar değil şu anda 3 sene evvelkinden çok daha kabiliyetli. Daha evvel İsrail bunu modernize etmişti, İsrail de artık devrede yok, biz varız. İleri ögeler takıldı. Leopardlar deseniz o denli. Modernize ediliyor ve edilecek de. Gerek elektronik harp sistemleri, gerek müdafaa sistemleri, gerek görüş sitemleri ile ilgili hayli bir öge kondu üzerine ve şu an devam ediyor. Tanklarımızın kabiliyeti artırıldı.
Atak helikopteri satışı konusunda, motoru ile ilgili meşakkat çıkmıştı satamıyorduk…
İki sene sonra kendi motorumuzu taktığımızda artık satışlarını daha rahat yapacağız inşallah...