Flickr, 2007 yılına kadar web’deki en popüler görsel paylaşım sitesi olarak kullanıcılar tarafından üretilen yeni içeriklerle hızlı bir şekilde büyüyordu. O zamanlar sosyal medya ağları yaygınlaşmamışken özgünlüğün ve yaratıcılığın ortak paydada buluşmasını sağlayan Flickr, çalkantılı bir süreçten sonra günümüzde hala kullanılabilse de rakipleriyle yarışamadan tarihin tozlu sayfalarında kısmen yerini aldı diyebiliriz.
Peki bu sitenin eski sahibi Yahoo!, yıllar içinde neyi bu kadar kötü yapmış olabilir? Instagram, 2010’daki lansmanından sonra Flickr’ın liderliğini nasıl bu kadar çabuk ele geçirebildi? Flickr sanal bir mezarlık olmaya doğru mu gidiyor yoksa hala bazı insanlar için dikkat çekici bir hizmet mi? Akıllardaki bu soruları dilerseniz hep birlikte irdeleyelim.
2004’te web’deki en popüler internet siteleri Yahoo!, MSN, AOL ve bazı haber platformlarıydı. Bu sitelerin ortak özelliği ise kullanıcı katılımı konusunda sadece yorum yapma üzerine kurulu olmasında gizli. Ziyaretçiler, internet ortamında kendilerini sınırlı biçimlerdeki yorumlarla ifade ediyordu. Tam bu noktadaki eksikliğin fark edilmesiyle doğan Flickr, yönetiminde evli çift Stewart Butterfield ve Caterina Fake’in bulunduğu Ludicorp tarafından piyasaya sürüldü. Aynı dönemde içeriklerini çoğunlukla kullanıcıların oluşturduğu MySpace, Facebook, Blogger ve YouTube gibi mecralar da vardı ancak Flickr, görüntü barındırma servisi olarak bugünün sosyal medyasında bile bariz bir şekilde kabul gören özelliklerle sunulması nedeniyle herkesçe benimsenmişti. Bahsettiğimiz bu özellikler; paylaşımları favorileme, etiketlerle daha fazla kişiye ulaşma, gruplar oluşturma, paylaşılan görsellerle albüm oluşturma ve istenilen kullanıcıyı arkadaş olarak listeleme gibi zamanına göre yenilik sayılan fonksiyonlardı.
Ayrıca ilk zamanlarda Flickr’ı kullanabilmek için iki farklı hesap türü olduğunu da hatırlatalım. Bunlar, ayda maksimum 20 MB boyutta görsel yüklemeyle sınırlı ücretsiz hesap ve yıllık 25 dolarlık abonelikle ayda 2 GB görsel yükleme alanına sahip Pro hesap. Günümüz için kulağa oldukça garip gelen bu üyelik sistemi o zamanlar sunucu bakımından altyapılar gelişmemiş olduğu için mantıklı sayılabilir.
Kurulduğundan beri büyük bir ivmeyle gelişerek daha çok insanın ilgisini çeken Flickr, 2005 yılında Yahoo!’nun Ludiacorp’u 25 milyon dolara satın almasıyla farklı bir sürece doğru yol almaya başlayacaktı. Başka bir açıdan 2012’de Facebook’un Instagram’ı satın almak için 1 milyar dolar ödemesiyle sosyal medya dünyasının görsel içerikle şekilleneceği çoktan anlaşılmıştı. Yahoo!’nun Flickr’ı bünyesine katması ise bunun ilk adımıydı.
Yahoo!, satın alımdan sonra Flickr’ı internetin en büyük web sitelerinden biri haline getirmek amacıyla bazı değişiklikler yapmaya karar verdi ve bu iş için büyük bir maddi kaynak ayırdı. Flickr’da yapılan ilk radikal değişiklik; 2006 yılında ücretsiz hesapların görsel yükleme sınırını aylık 100 MB’a yükseltmek oldu. Pro hesaplardaki depolama sınırı da tamamen kaldırılmıştı. Yahoo!’nun bu adımıyla Flickr, 2007’de, web sitelerini derecelendirme kuruluşu Alexa tarafından internetin en büyük 19. sitesi olarak tarihe geçti. Özetle, Yahoo!’nun gücüyle gerçekleştirilen bu atılımlar meyvesini vermiş, dünya çapında çok sayıda kullanıcı Flickr’dan haberdar olmuştu. Tabii her pozitif gelişmenin de bir sonu var.
Flickr ile alakalı her şey iyi ilerlerken Yahoo!, 2007 yılının Ocak ayında Flickr üyelerinin platformu kullanmaya devam edebilmeleri için hesaplarını Yahoo! hesaplarıyla ilişkilendirmesi gerektiğini duyurdu. Bu karar, kullanıcıları kişisel bilgilerin paylaşımı konusunda tedirginliğe düşürmüştü ama çok yankı uyandıran bir olay olmadığını da belirtelim. Flickr’ın temelinde asıl büyük sarsıntılar yaratan dönem Apple’ın ilk iPhone’u tanıtmasıyla başlamıştı.
Apple, aynı anda hem internete girebilen hem müzik çalabilen hem de telefon işlevlerine sahip cihazı iPhone’u 2007’nin Eylül’ünde duyurarak teknoloji sektöründe bambaşka bir devrin kapısını aralamıştı. Kullanışlı mobil uygulamalarla insanlar her an internete erişebilecekti ki Facebook ve Google gibi şirketler için bu büyük bir fırsattı. Özellikle bahsettiğimiz bu iki şirket 2008’in ortalarına doğru uygulamalarını kullanıcılarına sunamaya hazırlanıyordu. Peki Yahoo! yönetimindeki Flickr bu süreçte ne yaptı?
Yahoo!’nun Ludiacorp’u satın almasından sonra da Flickr’ın başında olan Butterfield ve Fake çifti, nedeni bilinmemekle beraber, 2008’de şirketten ayrıldı. Bu olay yüzünden yaşanan sorunlardan dolayı Flickr’ın ilk mobil uygulaması 2009’un sonunda nispeten geç bir vakitte kullanıcılara sunuldu. Uygulama, geç çıkmasının yanında, Flickr’ın web sitesinde bulunan ve Facebook’la rekabet etmesini sağlayan özelliklerin çoğundan yoksun kalmış durumdaydı. Örneğin, mobil uygulamada sadece 600 piksele kadar olan görsellere ulaşmanın yanı sıra, herhangi bir görsel paylaşıldıktan sonra mobil uygulama üzerinden bunları düzenleme şansı yoktu. En kötüsü ise Flickr uygulaması üzerinden hesap açmak, bildirimler almak, aynı anda birden fazla görsel paylaşmak ve paylaşımları silmek de mümkün değildi. iPhone’un yarattığı mobil uygulama sektörü, Yahoo!’nun başarısızlığıyla birleşince Flickr’ın çöküşünün hızlandığını söyleyebiliriz.
Yahoo!’nun Flickr ihmali, 2010 yılında Instagram’ın yayına alınmasıyla sonuçlandı. Instagram ilk çıktığında masaüstü sürüme ve etiket özelliğine bile sahip değildi. Görselleri çeşitli filtrelerle özelleştirme seçeneği sunmak dışında yaptığı tek şey iPhone’lardan görsel içerik paylaşımını kolaylaştırmaktan ibaretti. Bu yeni girişime karşı Flickr uygulamasında iyileştirmeler yapılmasına rağmen Instagram’ın mobil kullanıma uygun yapısı, Flickr’ı gözden düşürmüştü. Ayrıca, Flickr’ın Instagram’dan önce bir Android uygulamaya sahip olmasının da pek önemi yoktu. Zira 2012’ye kadar Instagram, kaliteli bir Android uygulamayla ve Facebook’un finansal desteğiyle aylık 50 milyon aktif kullanıcıya ulaşırken, Flickr günden güne unutulmaya başlamıştı.
2012’nin bitimine yakın Yahoo!, kullanıcıların istediği özelliklere sahip yeni Flickr uygulamasını sonunda iPhone cihazlar için yayınladı. Yeni uygulama ilk çıkana kıyasla daha iyi bir deneyim sunuyordu: Görselleri kaliteli göstermesi ve arayüz bakımından daha sade olması herkesin hoşuna gitmişti. Bunun yanında parmak hareketleriyle görselleri büyütme, çeşitli efekt seçenekleri, profil görüntüleme gibi yeni özellikler de uygulamaya eklenmiş, teknoloji basınında geniş yankı bulmuştu. Flickr’ın web sitesinde olan tüm özelliklerin mobil platforma güzel bir şekilde aktarıldığını aşağıdaki video’dan görebilirsiniz.
Hemen bir sene sonra yeni uygulamanın Android sürümüyle birlikte yeni hesap türleri de geldi. Kullanıcılar hem ücretsiz hem de Pro hesaplarda 1 TB’lık depolama alanına kavuşmuşlardı. Pro hesabın ücretsizden tek farkı ise reklamsız olmasıydı. Bu güncellemeyle birlikte Pro hesabın ücreti yıllık 50 dolara yükselmişti. Bir dizi yenilikten sonra Flickr iyileşme sürecine giriyordu ama ortada yine büyük bir sorun vardı: Artık herkes Instagram’daydı.
Günümüzden 5 sene önce iletişim teknolojisinde adı bilinen Verizon, Yahoo!’yu satın aldı ve şirketin ismini Oath olarak değiştirdi. Bir yıldan kısa bir süre sonra da Yahoo!’nun bünyesindeki Flickr, SmugMug’a satıldı. SmugMug, daha sınırlı maddi kaynağa sahip olduğundan ücretsiz hesapların, dosya boyutuna bakılmaksızın, sadece 1000 görsel paylaşabileceğini açıkladı. Yahoo! dönemindeki eski Pro hesap kullanıcıları için yıllık 25 dolara abonelik politikasına da son verildi. Ayrıca, 2019’da SmugMug’un ücretsiz hesap statüsündeki kullanıcıların eski paylaşımlarını silmeye başladığını bile hatırlıyoruz.
Flickr’ın eski üyelerinden biri olan Frank Michel, SmugMug’ın zarar ettiği gerekçesiyle Pro hesap ücretini 2020’de yıllık 60 dolara çıkardıktan sonra sitedeki görsellerin yüzde 63’nün silindiğini düşünüyor. Bunu, Ocak 2018’e kadar Flickr’a yüklenen toplam fotoğraf sayısı 6.47 milyar iken, Temmuz 2019’da 2.38 milyara düşmesinde net olarak görüyoruz. Ayrıca ücretsiz hesaplar üzerinde uygulanan 1000 görsel sınırı da kullanıcıların Flickr’dan uzaklaşmasında başka bir etken olabilir.
Günümüzde Instagram, görsele dayalı en popüler sosyal ağ olmaya devam ediyor. Profesyonel fotoğrafçılar, artık Getty Images’a ait olan Unsplash’ı tercih etme eğilimindeler. Grafik sanatçıların çoğu ise DeviantArt’ı kullanıyor.
Flickr’ın ana sayfasına göz attığınızda eski bir fotoğrafçı topluluğunun siteyi canlı tuttuğunu rahatlıkla anlayabilirsiniz. SmugMug, Flickr’ı daha büyük bir şirkete satmadıkça veya devrim niteliğinde yeni bir özellik bulmadıkça platformun kalan ömrü her geçen gün azalıyor. Mobil uygulama endüstrisine adapte olmamanın bedelini en ağır şekilde ödeyen Flickr hakkında sizler ne düşünüyorsunuz?