Fobi nedir
Korkularımız ve Fobiler:
Çoğumuz farklı alanlara yönlendirilmiş şeylerden korkarız Bu korkularımız hayatımızın çeşitli dönemlerinde şansın dönmesi gösterebilmektedir Çocukluk döneminde bilhassa annebaba ya da diğer bakım veren kişiler yanımızda olmadığında , onları göremediğimizde dehşet duyarız, onların bizi terk ettiğini düşünerek, korkar, ağlarız Yaşımız 152 yi aşınca bundan böyle anne babamız yanımızda olmayınca onların bizi terk ettiği düşüncesi, yerini onların sevgisini kaybedebileceğimiz düşüncesi almaya başlar İlerleyen günlerde ailemizle yaşantılarımızdan kazandığımız, onlarla olan ilişkimizin bize kazandırdığı güven şehvetli ile artık kendi kendimize kararlar verir, hareketlerimizi kendi hedeflerimiz doğrultusunda planlar ve yürütürüz Ama ailede eğer anne baba geçimsizliği, zorlama ortamı, çocuklara zorunlu sevgi ve ilginin gösterilememesi, onlara taşıyabilecekleri yeterli sorumluluklar verilmez, arkadaş ilişkileri için gereken oyun ve akran desteği sağlanamaz, iyi örnek olunamazsa o durumda özgüven eksikliği ve korkuların oluşumuna yol açılabilir Korkuların daha ileri şekli ise fobilerdir Fobileri alelade korkulardan ayıran özellikler, korkuyla oluşan bıkkınlık ve gerilimin belirli bir nesne veya duruma yan olması; korkunun boyutunun olayı tetikleyen nefret edilen şey objesi ya da duruma kıyasla orantısız ve gösterişli bir düzeyde olması; kişinin kendi verdiği tepkisinin anlamsız ve fazla olduğunun tümüyle haberdar olması; o nefret nesnesi ya da koşul ile karşılaşmaktan ısrarla kaçınması ve eğer karşılaşırsa aşırı düzeyde çarpıntı, nefes alamama, ter leme, sıcak basması, mide bulantısı hatta bayılma gibi durumlara yolaçarak, kişinin hayatını kısıtlamasına sebep olmasıdır Kişi o ülkü kazanç ancak, sokağa çıkamaz, veya kimsesiz kalamaz, bazı yerlerden geçemez, bu şart kişinin yakın çevresindekileri de negatif etkileyerek, onların da durumun getirdiği tedirgin durumları yaşamasına sebep olur ve kişinin çevresi ile sorunlar yaşamasına, sosyal veya mesleki işlevselliğinde bozulmalara yol açabilir
Psikanalitik görüşe tarafından fobiler çocuklukta 35 yaş arası yaşanan ödipal dönemde yaşanan sorunların çözümlenememesi ile ilişkilidir Bu dönemde çocuğun cinsel organlarina yonelik korkular hissetmesi ( laf dinlemezse sünnet edilme ile ilişkili olarak korkutulması ya da yaramazlık yaparsa cinsel bölgesine karşın zarar geleceği şeklinde) fobilerin gelişimine yol açmaktadır Gene bu dönemde egonun kişiyi gözetmek nedeniyle ‘yer değişim ’ (displacement) olarak adlandırdığımız bir savunma mekanizması ile kişinin hissettiği tehlikeli bir dürtüsünü, bu dürtü ile az ya da çok benzerliği olan dışarıdaki bir objeye yansıtarak, çözmeye çalıştığı,fobi oluşumuna yol açtığı düşünülmektedir Bir diğer kurama göre ise kişinin belli bir durum aleyhinde verdiği nefret yanıtına kişinin koşullanması ya da yakınlarından küçük yaşlarda bu nesil korkuları öğrenmesi de nefret edilen şey davranışının başlamasında etkili olabilmektedir
Vücudun biyolojik yapısındaki bir takım şansın dönmesi de bu durumlarda etkili olabilmektedir Bilhassa hipofizhipotalamus ve böbreküstü bezleri ile ilgili hormonlarda değişmeler saptanmıştır ve bu değişimler kişinin nefret edilen şey etkeni ile karşılaşması sonrası verdiği tepkilerden sorumludur Bu tepkiler bir panik atağı oluşturacak denli büyük boyutlara varabilir Kişiler bu durumları kendi kendilerine çare yoluna gitmeye çalışarak alkol ve madde bağımlılığı tabloları içine girebilmektedirler
En sık görülen fobiler arasında hayvan fobileri ( kedi, köpek, fare, kuş gibi), doruk, şimşek, gök gürültüsü,karanlık ve kapalı alan, uçak,kan enjeksiyon, diş hekimi korkuları gelebilmektedir Klastrofobi dediğimiz kapalı yer korkusu bilhassa kendini asansör, yollardaki tüneller, sıkışan trafikte arabada kalmak, banyo ve duş kabinleri, havasız basık odalar ve MR görüntüleme cihazlarında kendini hissettirmektedir Açık Alan Korkusu ( açık bölge korkusu)toplu bulunulan yerlerden korkma olup, pazarlar, alışveriş merkezleri, kalabalık caddelerde , sinema ve tiyatrolarda, yabancı mekanlarda kendini gösterebilmektedir Agorafobi çoğunlukla birikim yapan stresli koşulların sonucunda oluşabilmektedir Hayvan fobisi olanların dörtte bir kadarı korkularının başlangıcı için kendileri için travmatik bir olayı hatırlayabilmişlerdir
Toplumun % 510 kadarında rastlanmaktadırKadınlarda erkeklere kadar 2 kat daha sık görülmektedirhayvan fobileri sıradan 7 yaşında, kan görme korkusu 9 yaşta, diş doktoru fobisi ise 12 yaşta başlamaktadır Klastrofobi ve meydan korkusu 20 yaş civarı boy yapmaktadır Yapılan bazı çalışmalarda bu şahısların takriben % 70 ’ inde ebeveynlerden birinde bu cins bir korku olduğu gözlenmiştir
Korkuların üstüne gidilmesi gerekir Bu tıpatıp karanlıkta bir kedinin gölgesini, aslan olarak büyük bir şekilde bakmak şeklindedir Korkuların emin bir harmoni içinde üstüne gidilmeli, korkulan nesne veya durumdan kaçınma durumundan kaçınılmalıdır
Çare edilmediği takdirde ömür boyu sürebilen korkuların tedavisi hap, bilişseldavranışçı tedaviler ve gerekirse hipnoz ile yapılabilmektedir
Seçme Parça *
Korkularımız ve Fobiler:
Çoğumuz farklı alanlara yönlendirilmiş şeylerden korkarız Bu korkularımız hayatımızın çeşitli dönemlerinde şansın dönmesi gösterebilmektedir Çocukluk döneminde bilhassa annebaba ya da diğer bakım veren kişiler yanımızda olmadığında , onları göremediğimizde dehşet duyarız, onların bizi terk ettiğini düşünerek, korkar, ağlarız Yaşımız 152 yi aşınca bundan böyle anne babamız yanımızda olmayınca onların bizi terk ettiği düşüncesi, yerini onların sevgisini kaybedebileceğimiz düşüncesi almaya başlar İlerleyen günlerde ailemizle yaşantılarımızdan kazandığımız, onlarla olan ilişkimizin bize kazandırdığı güven şehvetli ile artık kendi kendimize kararlar verir, hareketlerimizi kendi hedeflerimiz doğrultusunda planlar ve yürütürüz Ama ailede eğer anne baba geçimsizliği, zorlama ortamı, çocuklara zorunlu sevgi ve ilginin gösterilememesi, onlara taşıyabilecekleri yeterli sorumluluklar verilmez, arkadaş ilişkileri için gereken oyun ve akran desteği sağlanamaz, iyi örnek olunamazsa o durumda özgüven eksikliği ve korkuların oluşumuna yol açılabilir Korkuların daha ileri şekli ise fobilerdir Fobileri alelade korkulardan ayıran özellikler, korkuyla oluşan bıkkınlık ve gerilimin belirli bir nesne veya duruma yan olması; korkunun boyutunun olayı tetikleyen nefret edilen şey objesi ya da duruma kıyasla orantısız ve gösterişli bir düzeyde olması; kişinin kendi verdiği tepkisinin anlamsız ve fazla olduğunun tümüyle haberdar olması; o nefret nesnesi ya da koşul ile karşılaşmaktan ısrarla kaçınması ve eğer karşılaşırsa aşırı düzeyde çarpıntı, nefes alamama, ter leme, sıcak basması, mide bulantısı hatta bayılma gibi durumlara yolaçarak, kişinin hayatını kısıtlamasına sebep olmasıdır Kişi o ülkü kazanç ancak, sokağa çıkamaz, veya kimsesiz kalamaz, bazı yerlerden geçemez, bu şart kişinin yakın çevresindekileri de negatif etkileyerek, onların da durumun getirdiği tedirgin durumları yaşamasına sebep olur ve kişinin çevresi ile sorunlar yaşamasına, sosyal veya mesleki işlevselliğinde bozulmalara yol açabilir
Psikanalitik görüşe tarafından fobiler çocuklukta 35 yaş arası yaşanan ödipal dönemde yaşanan sorunların çözümlenememesi ile ilişkilidir Bu dönemde çocuğun cinsel organlarina yonelik korkular hissetmesi ( laf dinlemezse sünnet edilme ile ilişkili olarak korkutulması ya da yaramazlık yaparsa cinsel bölgesine karşın zarar geleceği şeklinde) fobilerin gelişimine yol açmaktadır Gene bu dönemde egonun kişiyi gözetmek nedeniyle ‘yer değişim ’ (displacement) olarak adlandırdığımız bir savunma mekanizması ile kişinin hissettiği tehlikeli bir dürtüsünü, bu dürtü ile az ya da çok benzerliği olan dışarıdaki bir objeye yansıtarak, çözmeye çalıştığı,fobi oluşumuna yol açtığı düşünülmektedir Bir diğer kurama göre ise kişinin belli bir durum aleyhinde verdiği nefret yanıtına kişinin koşullanması ya da yakınlarından küçük yaşlarda bu nesil korkuları öğrenmesi de nefret edilen şey davranışının başlamasında etkili olabilmektedir
Vücudun biyolojik yapısındaki bir takım şansın dönmesi de bu durumlarda etkili olabilmektedir Bilhassa hipofizhipotalamus ve böbreküstü bezleri ile ilgili hormonlarda değişmeler saptanmıştır ve bu değişimler kişinin nefret edilen şey etkeni ile karşılaşması sonrası verdiği tepkilerden sorumludur Bu tepkiler bir panik atağı oluşturacak denli büyük boyutlara varabilir Kişiler bu durumları kendi kendilerine çare yoluna gitmeye çalışarak alkol ve madde bağımlılığı tabloları içine girebilmektedirler
En sık görülen fobiler arasında hayvan fobileri ( kedi, köpek, fare, kuş gibi), doruk, şimşek, gök gürültüsü,karanlık ve kapalı alan, uçak,kan enjeksiyon, diş hekimi korkuları gelebilmektedir Klastrofobi dediğimiz kapalı yer korkusu bilhassa kendini asansör, yollardaki tüneller, sıkışan trafikte arabada kalmak, banyo ve duş kabinleri, havasız basık odalar ve MR görüntüleme cihazlarında kendini hissettirmektedir Açık Alan Korkusu ( açık bölge korkusu)toplu bulunulan yerlerden korkma olup, pazarlar, alışveriş merkezleri, kalabalık caddelerde , sinema ve tiyatrolarda, yabancı mekanlarda kendini gösterebilmektedir Agorafobi çoğunlukla birikim yapan stresli koşulların sonucunda oluşabilmektedir Hayvan fobisi olanların dörtte bir kadarı korkularının başlangıcı için kendileri için travmatik bir olayı hatırlayabilmişlerdir
Toplumun % 510 kadarında rastlanmaktadırKadınlarda erkeklere kadar 2 kat daha sık görülmektedirhayvan fobileri sıradan 7 yaşında, kan görme korkusu 9 yaşta, diş doktoru fobisi ise 12 yaşta başlamaktadır Klastrofobi ve meydan korkusu 20 yaş civarı boy yapmaktadır Yapılan bazı çalışmalarda bu şahısların takriben % 70 ’ inde ebeveynlerden birinde bu cins bir korku olduğu gözlenmiştir
Korkuların üstüne gidilmesi gerekir Bu tıpatıp karanlıkta bir kedinin gölgesini, aslan olarak büyük bir şekilde bakmak şeklindedir Korkuların emin bir harmoni içinde üstüne gidilmeli, korkulan nesne veya durumdan kaçınma durumundan kaçınılmalıdır
Çare edilmediği takdirde ömür boyu sürebilen korkuların tedavisi hap, bilişseldavranışçı tedaviler ve gerekirse hipnoz ile yapılabilmektedir
Seçme Parça *