Gebelikte Yapılması Gerekli Testler
Hamilelik mucizevî bir durum ve anne adayının bilinçli olması gereken bir süreçtir.
Hamileliğin başlangıcından sonuna kadar farklı dönemlerde çeşitli tahliller ve testler yapılmalıdır. Hatta bazı tahlillerin gebelikten önce, çiftler hamileliğe karar verdiğinde yapılması, yani çiftlerin gebelik öncesi danışmanlık alması daha uygundur ve en önemli olan Anne ve Baba olmaya kesin karar vermek. Bazı testlerin de gebeliğin belirli haftalarında yapılması gereklidir..Bu nedenle hamilelikte bu testler dikkatle takip edilmeli, zamanları kaçırılmamalıdır. Gebelikte yapılan testlerin bir kısmı her gebede rutin olarak yapılır, bir kısım testler de sadece bazı durumlarda yapılır.
Bunun dışında ilk 32 haftada her ay, 32.-36. hafta arasında 15 günde bir, 36. haftadan sonra da en az haftada bir ultrason ve doktor muayenesi gereklidir.
İlk muayenede yapılan tahliller:
Bu testler çiftin doktora ilk başvurusunda yapılan tahlillerdir. En doğru olanı çiftlerin gebelik oluşmadan önce henüz gebeliğe karar verdiklerinde doktora başvurmaları ve bu görüşmede tahlillerin yapılmasıdır. Çünkü bu testlerde saptanabilecek bazı anormalliklere göre gebelik daha başlamadan önce önlemler alınabilir. Ancak çiftlerin çoğunluğu gebelik oluştuktan (adet gecikmesinden) sonra doktora başvurmaktadır. Bu ilk görüşmede jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile kadın genital organları değerlendirilir. Son 1 yıl içerisinde yapılmadıysa PAP Smear testi yapılmalıdır. Genel sistemik muayene de yapılabilir ve sistemik hastalıklar var ise (diabet, hipertansiyon v.b) ilgili branş uzmanına konsültasyon yapılabilir. İlk muayenede yapılan tahliller:
v Tam kan sayımı ( Hemogram )
v Anne ve baba kan grupları: Kan uyuşmazlığı saptanırsa önlem alınması için.
v Kan uyuşmazlığı varsa İndirekt Coombs testi
v Tam idrar tetkiki (Gerekirse idrar kültürü)
v TSH: Annede guatr ve troid hormon bozukluğu varsa bebeği etkileyebilir, bozukluk saptanırsa endokrinoloji uzmanı tarafından tedavi gerektirir.
v Toxoplazma IgM ve IgG: Kedi ve köpeklerin dışkılarından, çiğ etlerden, iyi yıkanmamış sebzelerden geçen paraziter bir enfeksiyon için tarama testidir.
v Rubella IgM - IgG: Kızamıkçık aşısının tutup tutmadığını, akut enfeksiyon olup olmadığını gösteren testler
v Hepatit B için HBsAg: Annede Hepatit saptanırsa bebeğe bulaşmayı engellemek için doğumdan sonra bebeğe Hepatit B Ig serum uygulanır.
v HCV testi
v HIV (AIDS) testi
v Sfiliz (frengi) için VDRL testi rutin olarak şart değildir ama yapılabilir.
v Diabet açısından riskli hastalarda açlık kan şekeri veya son 3 aydaki ortalama şeker düzeyini gösteren HbA1C testi
v Biyokimya (kolesterol, böbrek ve karaciğer, v.s )testleri
11-14 haftalar arasında:
Gebeliğin 11. haftasından sonra ultrason muayenesinde bebeğin ense kalınlığı ( NT), CRL ( Baş-popo uzunluğu),burun kemiği ( NB ) ölçülür ve ikili test (kan tahlili) yapılır. İkili tarama testi denmesinin nedeni ise 2 parametrenin incelenmesidir. Bir olasılık testi olduğu için de riziko sınır değerden fazla ise amniosentez gibi daha kapsamlı testler yapılmalıdır. Bu test 11-14. hafta arasında yapılabilir, 14. haftadan sonra yapılamaz.
Yaklaşık 10 -12 aydır kullanılan Prenatal Gebelik testi ile de, kromozomal bozukluklar tespit edilebilir. Gebeliğin 9. haftasından itibaren sadece anne kanı ile yapılabildiği için tamamen güvenli bir testtir. Testle annenin kanından, bebeğe ait hücrelerin içindeki DNA’dan alınan parçalar incelenip, kromozomları sayı ve yapı olarak inceleyebiliyorsunuz. Bu tanı testinden çıkan sonuçlar % 98-99 oranında doğru sonuç verebiliyor. Tek sorunu ve şu an çok yaygın olmamasının nedeni ise maddi yönü.
16-20 haftalar arasında:
Bu haftalar arasında üçlü test veya dörtlü test yapılır.
Eğer ikili, üçlü veya dörtlü testlerin sonucu riskli gelirse, Amniosentez ( Anne karnından ultrason eşliğinde iğne ile girilip, bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan su alınması ) yapılarak daha ileri inceleme yapılabilir. Amniosentezin herkese yapılmamasının nedeni ise rizikolu olup, bebek kayıplarına yol açabilmesidir.
24-28 haftalar arasında:
75 gr glukoz yükleme testi 24-28 haftalar arasında yapılır. Bu haftaları kaçırmış ve daha ileriki haftalarda gelen hastalarda açlık ve tokluk kan şekeri bakılarak da hastanın diabete yatkınlık durumu değerlendirilebilir.
Anne baba arasında kan uyuşmazlığı varsa 28. haftada IDC (indirekt coombs testi) yapılır ve bu test negatif çıkarsa, anne-bebek arasında kan uyuşmazlığına bağlı etkilenme olmadığını gösterir. Etkilenme varsa (İndirekt coombs testi pozitif çıkarsa) daha ileri tetkiklerle bebekte etkilenmenin ne derecede olabileceği araştırılır.
Yukarıda anlatılanlar hemen hemen her gebede yapılan rutin tahlillerdir. Gebelikte oluşan bazı durumlarda ve bazı hastalıklarda yukarıdaki tahliller dışında başka tahlillerin de yapılması gerekebilir.
34-36. haftalar arasında:
Kan sayımı, tam idrar tahlili tekrarlanmalıdır.
Gebeliğin 32. Haftasından sonra, özellikle de son haftalarında, bebeğin anne rahmi içinde bir sıkıntısı olduğu düşünüldüğünde veya normal izlem için biyofizik profil değerlendirilmesi yapılmalıdır. Bu beş parametredir, dördü ultrasonda yapılan, beşincisi NST (Non stres test, Fetal monitör). Böylece doğuma yakın anne rahmi içindeki bebeğin stres faktörleri değerlendirilir. Doppler ultrason da ilave olarak kullanılabilir. Bu multipl disiplin takibinde annenin bebeğin hareketlerini de izlemesi bunun bir parçasıdır. Düzenli takip, genel rutinler ve kişiye özel takip sağlıklı bir gebelik geçirmemiz için çok önemlidir.
Stressiz ama dikkatli bir gebelik dileğiyle.
Unutmayın ki, anne ve bebeğe ait ciddi sorunlar, takibi yapılmayan gebeliklerde
yaşanmaktadır.
Hamilelik mucizevî bir durum ve anne adayının bilinçli olması gereken bir süreçtir.
Hamileliğin başlangıcından sonuna kadar farklı dönemlerde çeşitli tahliller ve testler yapılmalıdır. Hatta bazı tahlillerin gebelikten önce, çiftler hamileliğe karar verdiğinde yapılması, yani çiftlerin gebelik öncesi danışmanlık alması daha uygundur ve en önemli olan Anne ve Baba olmaya kesin karar vermek. Bazı testlerin de gebeliğin belirli haftalarında yapılması gereklidir..Bu nedenle hamilelikte bu testler dikkatle takip edilmeli, zamanları kaçırılmamalıdır. Gebelikte yapılan testlerin bir kısmı her gebede rutin olarak yapılır, bir kısım testler de sadece bazı durumlarda yapılır.
Bunun dışında ilk 32 haftada her ay, 32.-36. hafta arasında 15 günde bir, 36. haftadan sonra da en az haftada bir ultrason ve doktor muayenesi gereklidir.
İlk muayenede yapılan tahliller:
Bu testler çiftin doktora ilk başvurusunda yapılan tahlillerdir. En doğru olanı çiftlerin gebelik oluşmadan önce henüz gebeliğe karar verdiklerinde doktora başvurmaları ve bu görüşmede tahlillerin yapılmasıdır. Çünkü bu testlerde saptanabilecek bazı anormalliklere göre gebelik daha başlamadan önce önlemler alınabilir. Ancak çiftlerin çoğunluğu gebelik oluştuktan (adet gecikmesinden) sonra doktora başvurmaktadır. Bu ilk görüşmede jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile kadın genital organları değerlendirilir. Son 1 yıl içerisinde yapılmadıysa PAP Smear testi yapılmalıdır. Genel sistemik muayene de yapılabilir ve sistemik hastalıklar var ise (diabet, hipertansiyon v.b) ilgili branş uzmanına konsültasyon yapılabilir. İlk muayenede yapılan tahliller:
v Tam kan sayımı ( Hemogram )
v Anne ve baba kan grupları: Kan uyuşmazlığı saptanırsa önlem alınması için.
v Kan uyuşmazlığı varsa İndirekt Coombs testi
v Tam idrar tetkiki (Gerekirse idrar kültürü)
v TSH: Annede guatr ve troid hormon bozukluğu varsa bebeği etkileyebilir, bozukluk saptanırsa endokrinoloji uzmanı tarafından tedavi gerektirir.
v Toxoplazma IgM ve IgG: Kedi ve köpeklerin dışkılarından, çiğ etlerden, iyi yıkanmamış sebzelerden geçen paraziter bir enfeksiyon için tarama testidir.
v Rubella IgM - IgG: Kızamıkçık aşısının tutup tutmadığını, akut enfeksiyon olup olmadığını gösteren testler
v Hepatit B için HBsAg: Annede Hepatit saptanırsa bebeğe bulaşmayı engellemek için doğumdan sonra bebeğe Hepatit B Ig serum uygulanır.
v HCV testi
v HIV (AIDS) testi
v Sfiliz (frengi) için VDRL testi rutin olarak şart değildir ama yapılabilir.
v Diabet açısından riskli hastalarda açlık kan şekeri veya son 3 aydaki ortalama şeker düzeyini gösteren HbA1C testi
v Biyokimya (kolesterol, böbrek ve karaciğer, v.s )testleri
11-14 haftalar arasında:
Gebeliğin 11. haftasından sonra ultrason muayenesinde bebeğin ense kalınlığı ( NT), CRL ( Baş-popo uzunluğu),burun kemiği ( NB ) ölçülür ve ikili test (kan tahlili) yapılır. İkili tarama testi denmesinin nedeni ise 2 parametrenin incelenmesidir. Bir olasılık testi olduğu için de riziko sınır değerden fazla ise amniosentez gibi daha kapsamlı testler yapılmalıdır. Bu test 11-14. hafta arasında yapılabilir, 14. haftadan sonra yapılamaz.
Yaklaşık 10 -12 aydır kullanılan Prenatal Gebelik testi ile de, kromozomal bozukluklar tespit edilebilir. Gebeliğin 9. haftasından itibaren sadece anne kanı ile yapılabildiği için tamamen güvenli bir testtir. Testle annenin kanından, bebeğe ait hücrelerin içindeki DNA’dan alınan parçalar incelenip, kromozomları sayı ve yapı olarak inceleyebiliyorsunuz. Bu tanı testinden çıkan sonuçlar % 98-99 oranında doğru sonuç verebiliyor. Tek sorunu ve şu an çok yaygın olmamasının nedeni ise maddi yönü.
16-20 haftalar arasında:
Bu haftalar arasında üçlü test veya dörtlü test yapılır.
Eğer ikili, üçlü veya dörtlü testlerin sonucu riskli gelirse, Amniosentez ( Anne karnından ultrason eşliğinde iğne ile girilip, bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan su alınması ) yapılarak daha ileri inceleme yapılabilir. Amniosentezin herkese yapılmamasının nedeni ise rizikolu olup, bebek kayıplarına yol açabilmesidir.
24-28 haftalar arasında:
75 gr glukoz yükleme testi 24-28 haftalar arasında yapılır. Bu haftaları kaçırmış ve daha ileriki haftalarda gelen hastalarda açlık ve tokluk kan şekeri bakılarak da hastanın diabete yatkınlık durumu değerlendirilebilir.
Anne baba arasında kan uyuşmazlığı varsa 28. haftada IDC (indirekt coombs testi) yapılır ve bu test negatif çıkarsa, anne-bebek arasında kan uyuşmazlığına bağlı etkilenme olmadığını gösterir. Etkilenme varsa (İndirekt coombs testi pozitif çıkarsa) daha ileri tetkiklerle bebekte etkilenmenin ne derecede olabileceği araştırılır.
Yukarıda anlatılanlar hemen hemen her gebede yapılan rutin tahlillerdir. Gebelikte oluşan bazı durumlarda ve bazı hastalıklarda yukarıdaki tahliller dışında başka tahlillerin de yapılması gerekebilir.
34-36. haftalar arasında:
Kan sayımı, tam idrar tahlili tekrarlanmalıdır.
Gebeliğin 32. Haftasından sonra, özellikle de son haftalarında, bebeğin anne rahmi içinde bir sıkıntısı olduğu düşünüldüğünde veya normal izlem için biyofizik profil değerlendirilmesi yapılmalıdır. Bu beş parametredir, dördü ultrasonda yapılan, beşincisi NST (Non stres test, Fetal monitör). Böylece doğuma yakın anne rahmi içindeki bebeğin stres faktörleri değerlendirilir. Doppler ultrason da ilave olarak kullanılabilir. Bu multipl disiplin takibinde annenin bebeğin hareketlerini de izlemesi bunun bir parçasıdır. Düzenli takip, genel rutinler ve kişiye özel takip sağlıklı bir gebelik geçirmemiz için çok önemlidir.
Stressiz ama dikkatli bir gebelik dileğiyle.
Unutmayın ki, anne ve bebeğe ait ciddi sorunlar, takibi yapılmayan gebeliklerde
yaşanmaktadır.
