GÖLLER ve ÖZELLİKLERİ
Karalar üzerindeki çukur alanlarda birikmiş ve denizle bağlantısı olmayan durgun su kütlelerine göl denir Bir gölün oluşabilmesi için başta bir çanağa gereklilik vardırGöller yeryüzündeki tatlı suların % 87sini oluştururken, göllerin karalar üstünde kapladığı alan % 2dir
Göllerden faydalanma:
1Tarım alanlarını sulamada,
2İçme ve yararlanma suyu sağlamada,
3Taşımacılıkta,
4Elektrik üretimi,
5Su ürünleri yetiştirme,
6Tuzlu ve soda üretimi,
7Turizm açısından önemlidirler
GÖLLERİN ÖZELLİKLERİ:
Gölün Büyüklüğü: Dünya üzerindeki göllerin büyüklükleri değişkendir Hazar Gölü Dünyanın en büyük gölüdür ( 424000 km kare)
Gölün Beslenmesi: Göller, yağış suları, akarsular ve kaynaklar kadar beslenir Göllerin su seviyeleri beslenmeye bağlı olarak değişir Bazı göller fazla sularını bir dere ile denize boşaltır Bu akarsulara göl ayağı ya da gideğen denir Göle su içeren akarsulara ise geleğen denir Mesela Manyas ve Ulubat göllerli bir akarsu ile sularını Marmara Denizine boşaltır
Gölün Derinliği: Tektonik ve krater göllerinin derinlikleri çoğunlukla fazladır Dünyanın en derin gölü tektonik bir göl olan Baykal Gölüdür Göl Suyunun Tuzluluğu: Göl sularının içinde çözünmüş halde madensel tuzlar bulunmaktadır Uçup Gitme sebebiyle göl suyunun tuzlu yoğunluğu artar Bilhassa kapalı havzalarda yüzeyden akıntı olmadığı için göl suları tuzludur Mesela ülkemizdeki Burdur Gölü ve Tuz Gölünün suları tuzludur
Göllerin Sularının Niteliğinde (acı, tuz, tatlı olmasında) Etkin Faktörler:
1 Gölün büyüklüğü ve derinliği:Soylu Davranış ve derinlik arttıkça tuzluluk azalır
2 Gölün gideğeninin olup olmaması: Göl sularını bir gideğen ile boşaltabiliyorsa suları tatlı olur
3 İklim: Islak iklim bölgelerinde göllerin tuzluluğu daha azdır Başlıca tatlı suludurlar
4 Göl çanağını yaratıcı kayaların özelliği
Dünya üzerindeki en büyük göl 424000 km² yüz ölçümü ile Hazar Gölüdür
Dünyanın en derin gölü ise 1740 m derinliğindeki tektonik bir göl olan Baykal Gölüdür
Göller yer altı ve yer üstü suları ile yağışlar göre beslenmektedir Göllerin suları tatlı, tuzlu, acı ve sodalı olabilir Göl sularının kimyasal özellikleri, gölü besleyen akarsuların kimyasal özelliğine, iklim özelliklerine ve göl çanağını oluşturan kayaçların özelliklerine göre çeşitlilik gösterir
Özellikle dışa akışı olmayan kapalı havzalardaki göllerin suları içinde eriyik halde madensel tuzlar bulunmaktadır Buharlaşmanın şiddeti göl suyunun tuzlu yoğunluğunu belirler Tuzlu Gölünün suları tuzlu, Van Gölünün suları ise sodalıdır Açık havzalar içerisindeki göller ise pozitif sularını gideğenler vasıtası ile boşalttığı için suları tatlıdır
Göller, yağışlar, akarsular ve kaynaklar tarafından beslenir Göllerin su seviyeleri beslenmeye tabi olarak değişir Bir Takım göller artı sularını bir nehir ile deniz boşaltır
Bu akarsulara göl ayağı veya gideğen denir Gölün beslenmesine ve havzadaki iklim koşullarına yan oluşan seviye farkı nedeniyle su seviyesinde değiştirme olur *