Yeni yapılan çalışmalar greyfurt suyunun bazı ilaçların etkilerini artırdığı ve o nedenle ölümle sonuçlanabilecek zararlı tabi etkiler ortaya çıkardığını gösterdi bu nedenle hap kullanan kişilerin greyfurt suyu içmemeleri önerilmektedir
Greyfurt Suyu İlaçların Etkisini Nasıl artırıyor?
İlaçlar bağırsaklarda ve karaciğerde yer alan CYP450 enzimiyle parçalanarak vücudumuzdan atılmaktadırlar Bu enzimin ince bağırsaklarda yer alan P450 3A4 isimli bir türü greyfurt suyu içince değil olmakta ve böylece de ilacın parçalanması geciktiğinden kanda birikmekte ve sonuçta hap zehirlenmesine niçin olabilmektedir
Greyfurt Suyundaki Hangi Maddeler Bu etkiyi Yapıyor?
Greyfurt suyunda bulunan narinjin ve psoralen maddelerinin bağırsaklarda bulunan ve ilaçları parçalayan P450 3A4 isimli enzimin etkisini değil ettiği ortaya konmuştur
Greyfurt Suyu İçince Hap Üzerine Etkisi Ne kadar Sürüyor?
Yapılan çalışmalar bir bardak greyfurt suyunun (yaklaşık 250 ml) bu etkiyi göstermeye yettiğini, ilaçla beraber greyfurt suyu içmenin ya da greyfurt suyu içtikten 12 saat sonra bile ilacı almanın bu etkiyi ortadan kaldırmadığını göstermiştir Örneğin kolesterol düşürücü olarak kullanılan lovastatin isimli hap greyfurt suyu içildikten 12 saat sonradan alınsa bile kandaki düzeyleri 2 kat daha fazla olmaktadır Greyfurt suyunun bu etkisinin kalkması için en azından 24 saat geçmesi gerektiği ileri sürülmüştür
HANGİ İLAÇLARIN ETKİLERİ GREYFURT SUYU İLE ARTMAKTA VE ZARARLI ETKİLER ORTAYA ÇIKMAKTADIR?
A: TANSIYON İLAÇLARI
Yapılan incelemeler hipertansiyon (tansiyon yüksekliği) tedavisinde kullanılan Felodipin (Plendil tablet), verapamil (İsoptin tablet) ve nisoldipin (Syscor tablet) gibi ilaçların greyfurt suyu içen şahısların kanlarında anormal derecede yüksek düzeylere ulaştığını göstermiştir Nifedipin (Adalat) ve amlodipin (Vasokard, Norvasc tablet) kullananlarda greyfurt suyunun tabi etkisi görülmemiştir böylece mevcut verilere tarafından felodipin, nisoldipin ve verapamil kullanan hastalar greyfurt suyu içmemelidir
B PSİKİYATRİ , UYKU VE EPILEPSI İLAÇLARI
Diazepam (Diazem, Diapam, Nervium, SpazmoValibrin tablet gibi ilaçlar), triazolam, midazolam ve buspiron (Buspon kapsül) kullananlarda greyfurt suyu içilince etki fazla artmaktadır Epilepside kullanılan karbamazepin (Tegretol tablet) eğer greyfurt suyu ile birlikte alınırsa etkisi % 40 artmaktadır
Tekrar depresyonda kullanılan sertralin (Lustral, Selectra, Seralin, Serdep tablet) taşıyan ilaçların etkisi greyfurt suyu ile % 50 artmaktadır
C KOLESTEROL DÜŞÜRÜCÜ İLAÇLAR
Statin dediğimiz bu ilaçlardan simvastatin (Zocor Lipovas, Zovatin), lovastatin ve atorvastatin (Lipitor, Ator, Tarden) kullanan kişilerde greyfurt suyu içilince kan düzeyleri 216 kat artmakta ve zararlı olmaktadır bu nedenle bu cins kolesterol düşürücü ilaç kullananların greyfurt suyu içmemeleri gerekir
D EMPOTANS TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR
Empotans tedavisinde kullanılan sildenafil (Viagra, Vigrande, Sildegra tablet) kullanan kişilerde ilacın etkisinin %23 daha pozitif olduğu saptanmıştır böylece bu ilaçları alanlar greyfurt suyu içmemelidir
E MİDEBAĞIRSAK HASTALIK İLACI CİSAPRİDE
Mide ve bağırsak hareketini artmak için kullanılan cisaprid adlı ilaç greyfurt suyu ile beraber alınırsa etkisi % 50 artmakta ve zararlı olmaktadır
FALLERJİ, GRİPSİNÜZİT TEDAVİSİNDE KULLANILAN TERFENADİN
Allerjik hastalaıklar, grip ve sinüzit tedavisinde kullanılan antihistaminik terfenadin isimli ilaç greyfurt suyu ile beraber alınırsa kalb üzeribde emrindeki etkiler ortaya çıkmaktadır
G YÜREK İLACI AMİODARONE
Kalp ritm bozukluklarında kullanılan amiodarone (Cordarone tablet) isimli ilaç kullananlarda greyfurt suyu içilince etkisi azalmaktadır
ÖZET VE ÖNERİYukarıda belirtildiği üzere yapılan incelemeler bazı ilaçların greyfurt suyu içen kişilerde zararlı yan etkilere niçin olduğunu göstermiştir Diğer ilaçlarla yapılan incelemeler arttıkça bu bilgiler artacaktır Mevcut veriler ilaç kullanan kişilerin greyfurt suyu içmemeleri yönündedir İşin garip diğer bir yanı ise greyfurt suyunun ilaçların kan dolaşımındaki etkisini artırma özelliğiyle olur ya ilerde ilacın dozunu azaltarak ve greyfurt suyu veya içindeki etken maddeyi birlikte alarak dozu azaltma ve daha ucuza hastalık çare olanakları sağlama olasılığının ortaya çıkmasıdır Ancak bunun için ileri araştırmalara lüzum vardır Bizim bir doktor olarak şimdilik önerimiz ‘ ’ilaç kullanıyorsanız greyfurt suyu içmeyiniz ’ ’ şeklindedir
Prof Dr Metin Özata *
Greyfurt Suyu İlaçların Etkisini Nasıl artırıyor?
İlaçlar bağırsaklarda ve karaciğerde yer alan CYP450 enzimiyle parçalanarak vücudumuzdan atılmaktadırlar Bu enzimin ince bağırsaklarda yer alan P450 3A4 isimli bir türü greyfurt suyu içince değil olmakta ve böylece de ilacın parçalanması geciktiğinden kanda birikmekte ve sonuçta hap zehirlenmesine niçin olabilmektedir
Greyfurt Suyundaki Hangi Maddeler Bu etkiyi Yapıyor?
Greyfurt suyunda bulunan narinjin ve psoralen maddelerinin bağırsaklarda bulunan ve ilaçları parçalayan P450 3A4 isimli enzimin etkisini değil ettiği ortaya konmuştur
Greyfurt Suyu İçince Hap Üzerine Etkisi Ne kadar Sürüyor?
Yapılan çalışmalar bir bardak greyfurt suyunun (yaklaşık 250 ml) bu etkiyi göstermeye yettiğini, ilaçla beraber greyfurt suyu içmenin ya da greyfurt suyu içtikten 12 saat sonra bile ilacı almanın bu etkiyi ortadan kaldırmadığını göstermiştir Örneğin kolesterol düşürücü olarak kullanılan lovastatin isimli hap greyfurt suyu içildikten 12 saat sonradan alınsa bile kandaki düzeyleri 2 kat daha fazla olmaktadır Greyfurt suyunun bu etkisinin kalkması için en azından 24 saat geçmesi gerektiği ileri sürülmüştür
HANGİ İLAÇLARIN ETKİLERİ GREYFURT SUYU İLE ARTMAKTA VE ZARARLI ETKİLER ORTAYA ÇIKMAKTADIR?
A: TANSIYON İLAÇLARI
Yapılan incelemeler hipertansiyon (tansiyon yüksekliği) tedavisinde kullanılan Felodipin (Plendil tablet), verapamil (İsoptin tablet) ve nisoldipin (Syscor tablet) gibi ilaçların greyfurt suyu içen şahısların kanlarında anormal derecede yüksek düzeylere ulaştığını göstermiştir Nifedipin (Adalat) ve amlodipin (Vasokard, Norvasc tablet) kullananlarda greyfurt suyunun tabi etkisi görülmemiştir böylece mevcut verilere tarafından felodipin, nisoldipin ve verapamil kullanan hastalar greyfurt suyu içmemelidir
B PSİKİYATRİ , UYKU VE EPILEPSI İLAÇLARI
Diazepam (Diazem, Diapam, Nervium, SpazmoValibrin tablet gibi ilaçlar), triazolam, midazolam ve buspiron (Buspon kapsül) kullananlarda greyfurt suyu içilince etki fazla artmaktadır Epilepside kullanılan karbamazepin (Tegretol tablet) eğer greyfurt suyu ile birlikte alınırsa etkisi % 40 artmaktadır
Tekrar depresyonda kullanılan sertralin (Lustral, Selectra, Seralin, Serdep tablet) taşıyan ilaçların etkisi greyfurt suyu ile % 50 artmaktadır
C KOLESTEROL DÜŞÜRÜCÜ İLAÇLAR
Statin dediğimiz bu ilaçlardan simvastatin (Zocor Lipovas, Zovatin), lovastatin ve atorvastatin (Lipitor, Ator, Tarden) kullanan kişilerde greyfurt suyu içilince kan düzeyleri 216 kat artmakta ve zararlı olmaktadır bu nedenle bu cins kolesterol düşürücü ilaç kullananların greyfurt suyu içmemeleri gerekir
D EMPOTANS TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR
Empotans tedavisinde kullanılan sildenafil (Viagra, Vigrande, Sildegra tablet) kullanan kişilerde ilacın etkisinin %23 daha pozitif olduğu saptanmıştır böylece bu ilaçları alanlar greyfurt suyu içmemelidir
E MİDEBAĞIRSAK HASTALIK İLACI CİSAPRİDE
Mide ve bağırsak hareketini artmak için kullanılan cisaprid adlı ilaç greyfurt suyu ile beraber alınırsa etkisi % 50 artmakta ve zararlı olmaktadır
FALLERJİ, GRİPSİNÜZİT TEDAVİSİNDE KULLANILAN TERFENADİN
Allerjik hastalaıklar, grip ve sinüzit tedavisinde kullanılan antihistaminik terfenadin isimli ilaç greyfurt suyu ile beraber alınırsa kalb üzeribde emrindeki etkiler ortaya çıkmaktadır
G YÜREK İLACI AMİODARONE
Kalp ritm bozukluklarında kullanılan amiodarone (Cordarone tablet) isimli ilaç kullananlarda greyfurt suyu içilince etkisi azalmaktadır
ÖZET VE ÖNERİYukarıda belirtildiği üzere yapılan incelemeler bazı ilaçların greyfurt suyu içen kişilerde zararlı yan etkilere niçin olduğunu göstermiştir Diğer ilaçlarla yapılan incelemeler arttıkça bu bilgiler artacaktır Mevcut veriler ilaç kullanan kişilerin greyfurt suyu içmemeleri yönündedir İşin garip diğer bir yanı ise greyfurt suyunun ilaçların kan dolaşımındaki etkisini artırma özelliğiyle olur ya ilerde ilacın dozunu azaltarak ve greyfurt suyu veya içindeki etken maddeyi birlikte alarak dozu azaltma ve daha ucuza hastalık çare olanakları sağlama olasılığının ortaya çıkmasıdır Ancak bunun için ileri araştırmalara lüzum vardır Bizim bir doktor olarak şimdilik önerimiz ‘ ’ilaç kullanıyorsanız greyfurt suyu içmeyiniz ’ ’ şeklindedir
Prof Dr Metin Özata *