Grip Etkenleri
Grip etkeni virustur İnfluenza viruslar çekirdek proteinlerindeki antijenik farklılığa tarafından A, B, ve C edinmek üzere 3 tipe ayrılır İnfluenza A virusu sadece insanları değil kuş türlerini, atları, domuzları da enfekte edebilir İnfluenza B ve C ise sadece insanlarda hastalığa neden olur En sık görülen influenza A, daha eksik oranda B ’dir İnfluenza C virusu çok daha hafif rahatsızlık tablosuna yol açar ve salgınlara yol açmaz Virus kalıtımsal yapısındaki değişiklikler yeni alt tiplerin ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır Virusun en önemli özelliklerinden biri de antijenik metamorfoz göstermesidir İnfluenza virusu HA ve NAlarına tarafından daha aşağı tiplere ayrılır
Antijenik shift, genetik yeniden yapılanma sonucu yeni bir virüs daha aşağı tipinin sentezlenmesi demektir Shift sonucu ortaya çıkan yeni virus daha alçak tipine aleyhinde toplumda bağışıklık olmadığından, bütün dünyayı etkileyen ve pandemi diye nitelendirilen geniş salgınlar çıkabilir Bir Takım influenza A virusları bazı hayvan türlerine özgü iken, bazıları ayrı türlerde rahatsızlık yapabilir İnfluenza A ’nın kuşlarda, domuz ve insanlarda hastalık yapabilmesinin yeni shiftler oluşmasında en önemli rolü oynadığı düşünülmektedir İnfluenza C tipinde antijenik metamorfoz söz konusu değildir Geçtiğimiz yüzyılın en önemli pandemileri; 1918 ’de influenza A (H1N1), 1957 ’de influenza A; H2N2, 1968 ’de influenza A (H3N2) ve 1977 de influenza A (H1N1) daha aşağı tipleri ile ilgilidir 1918 pandemisinde 21 milyon kişi ölmüştür
Antijenik drift ise; bir influenza alt tipinde her sene ya da birkaç yılda bir görülür Yeni suşlar ortaya çıkar Böylece de vücudun bağışıklık sisteminden kaçmış olur Antijenik drift sonucu da epidemiler görülür Her yeni suş da yalıtım yeri, laboratuvar numarası ve yılına göre adlandırılır Mesela: İnfluenzaASydney597 (H3N2) gibi BAŞTA 1997'de Sydney ’den gelen bir İnfluenza A virusu Eğer hayvandan elde edilmiş ise onun ismi de yazılır
Grip ne zaman görülür?
İklim tipine tarafından değişir Ülkemizin de içinde olduğu ılıman iklim bölgelerinde sonbahar sonu, kış aylarında ve ilkbahar başında (AralıkNisan) görülür
Grip nasıl bulaşır?
Öksürme, aksırık ile virus taşıyan ufak partiküllerin solunması ve yakın temas ile bulaşır Kuluçka süresi fazla kısadır Virus solunum yollarının iç yüzünü döşeyen hücrelere tutunur ve dökülmesine neden olur Alınan virusa tabi olarak 1872 saatte ortaya çıkabilir Virusun atılımı 510 gün kadar sürer Solunum yolunda oluşturduğu hasar genel olarak iki haftada iyileşir
Klinik semptom ve bulguları nelerdir?
Birçok hastalıkta olabilecek belirti ve bulgular gösterir Kişiye tabi olarak semptomlar hafif veya ağır seyredebilir Nezleden farklı olarak burun akıntısı fazla daha azdır Burun tıkanıklığı olabilir ve klinik tablo daha ağırdır Sadece hafif bir boğaz ağrısı ve hafif bir kırgınlıkla da seyredebilir En keskin bulguları: ani başlayan alev, titreme, başağrısı, göz hareketleriyle sızı, kas ağrısı ve halsizlik, takâtsizlik, terleme, boğaz ağrısı ve iştahsızlıktır Alev genellikle 3 gün kadar sürer, 8 güne kadar uzayabilir Kuru öksürük, göğüs kemiği aşağıda sancı ve yanma hissi olabilir Çocuklarda yüksek alev daha fazla olup, solunum sıkıntısı da olabilir Bulgular 12 haftada sonlanır
Gribe bağlı negatif sonuçlar neler olabilir ?
Kişisel Olarak grip virüsüne bağlı akciğer enfeksiyonu ( viral pnömoni) az da olsa görülebilir Bu gebelerde ve yürek hastaları olanlarda daha fazladır Tekrar daha fazla yaşlılarda, kalp ve akciğer hastalarında daha pozitif elde etmek üzere ikincil bakteriyel pnömoniye yol açabilir Virus solunum yolu epitelini hasara uğrattığı için bazı bakterilerin yerleşimini kolaylaştırır Bilhassa yaşlılarda hayati risk oluşturacak ağır enfeksiyonlara yol açabilir Akciğer dışında da otit (kulak iltahabı), myozit (adale iltihabı), yürek zarlarında iltihap ve ensefalit (beyin iltihabı), myelit (kemik iltihabı), nadiren Guillian Barre sendromu görülebilir Daha çok influenza B ile birlikte görülen Reye sendromunda karaciğer ve santral sinir sistemi bulguları görülür Çocuklarda aspirin alımıyla ilgisi bulunduğu için grip olan çocuklarda aspirin önerilmez
Tanı
Birçok teşhis yöntemi vardır Doğrudan Doğruya virus antijen tayinininden, virus hücresel kültürlerine ve serolojik yöntemlere dek Bu testler için özel laboratuvarlar gereklidir, keza her hastaya uygulanması pratik değildir Testler daha çok epidemiyolojik veriler için kullanılmaktadır Grip tanısı hekim kadar hastanın semptomları ve fizik tetkik bulgularına kadar konulur
Tedavi
Gribin emin tedavisi yoktur Tedavi genelde belirtilere yöneliktir ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir Aspirinin, gripte kullanımıyla, Reye sendromu olarak adlandırılan, karaciğer ve santral asap sistemini tutan bir tablo ile ilişkisi kurulduğundan 18 yaş aşağı önerilmez Antibiyotik kullanımının yararı yoktur Eğer sekonder bakteriyel enfeksiyonlar varsa hekimin önereceği antibiyotik kullanılmalıdır Bugün için bulgu süresini azaltan birkaç antiviral casus bulunmaktadır Tabi etkileri nedeniyle şüphesiz hekim kontrolunda ve tehlike gruplarında olup aşı yapılamayanlarda , ilk 48 saatte uygulanması gerekir
İstirahat ve ahenkli, dinç beslenme önemlidir Bol su ve istikrarsız gıdalara tartı vermelidir Ağır, sıkıcı hareketlerden kaçınılmalıdır Eğer belirtiler düzelmez, alev yüksek seyreder veya kişi kendini kötü hissederse anında bir hekime başvurulması gerekmektedir
Korunma
Bireysel korunma, aşı ve kemoproflaksi olarak adlandırılan ilaçla korunma şeklindedir
Kişisel korunma; grip kalabalık, havalandırma sorunu olan ortamlarda çabuk yayılır Gerekli olmadıkça, grip salgınları esnasında bu cins ortamlardan uzaktan durmak gerekir Hasta olan kişiyle yakın temastan kaçınılmalıdır El sıkışma, öpüşme, ortak eşya kullanımıyla da bulaşabilir sık sık el yıkamak gerekir Grip aşısının, kimlere yapılması gerektiği ve koruyuculuğu farklı bir başlık aşağıda ele alınacaktır *
Grip etkeni virustur İnfluenza viruslar çekirdek proteinlerindeki antijenik farklılığa tarafından A, B, ve C edinmek üzere 3 tipe ayrılır İnfluenza A virusu sadece insanları değil kuş türlerini, atları, domuzları da enfekte edebilir İnfluenza B ve C ise sadece insanlarda hastalığa neden olur En sık görülen influenza A, daha eksik oranda B ’dir İnfluenza C virusu çok daha hafif rahatsızlık tablosuna yol açar ve salgınlara yol açmaz Virus kalıtımsal yapısındaki değişiklikler yeni alt tiplerin ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır Virusun en önemli özelliklerinden biri de antijenik metamorfoz göstermesidir İnfluenza virusu HA ve NAlarına tarafından daha aşağı tiplere ayrılır
Antijenik shift, genetik yeniden yapılanma sonucu yeni bir virüs daha aşağı tipinin sentezlenmesi demektir Shift sonucu ortaya çıkan yeni virus daha alçak tipine aleyhinde toplumda bağışıklık olmadığından, bütün dünyayı etkileyen ve pandemi diye nitelendirilen geniş salgınlar çıkabilir Bir Takım influenza A virusları bazı hayvan türlerine özgü iken, bazıları ayrı türlerde rahatsızlık yapabilir İnfluenza A ’nın kuşlarda, domuz ve insanlarda hastalık yapabilmesinin yeni shiftler oluşmasında en önemli rolü oynadığı düşünülmektedir İnfluenza C tipinde antijenik metamorfoz söz konusu değildir Geçtiğimiz yüzyılın en önemli pandemileri; 1918 ’de influenza A (H1N1), 1957 ’de influenza A; H2N2, 1968 ’de influenza A (H3N2) ve 1977 de influenza A (H1N1) daha aşağı tipleri ile ilgilidir 1918 pandemisinde 21 milyon kişi ölmüştür
Antijenik drift ise; bir influenza alt tipinde her sene ya da birkaç yılda bir görülür Yeni suşlar ortaya çıkar Böylece de vücudun bağışıklık sisteminden kaçmış olur Antijenik drift sonucu da epidemiler görülür Her yeni suş da yalıtım yeri, laboratuvar numarası ve yılına göre adlandırılır Mesela: İnfluenzaASydney597 (H3N2) gibi BAŞTA 1997'de Sydney ’den gelen bir İnfluenza A virusu Eğer hayvandan elde edilmiş ise onun ismi de yazılır
Grip ne zaman görülür?
İklim tipine tarafından değişir Ülkemizin de içinde olduğu ılıman iklim bölgelerinde sonbahar sonu, kış aylarında ve ilkbahar başında (AralıkNisan) görülür
Grip nasıl bulaşır?
Öksürme, aksırık ile virus taşıyan ufak partiküllerin solunması ve yakın temas ile bulaşır Kuluçka süresi fazla kısadır Virus solunum yollarının iç yüzünü döşeyen hücrelere tutunur ve dökülmesine neden olur Alınan virusa tabi olarak 1872 saatte ortaya çıkabilir Virusun atılımı 510 gün kadar sürer Solunum yolunda oluşturduğu hasar genel olarak iki haftada iyileşir
Klinik semptom ve bulguları nelerdir?
Birçok hastalıkta olabilecek belirti ve bulgular gösterir Kişiye tabi olarak semptomlar hafif veya ağır seyredebilir Nezleden farklı olarak burun akıntısı fazla daha azdır Burun tıkanıklığı olabilir ve klinik tablo daha ağırdır Sadece hafif bir boğaz ağrısı ve hafif bir kırgınlıkla da seyredebilir En keskin bulguları: ani başlayan alev, titreme, başağrısı, göz hareketleriyle sızı, kas ağrısı ve halsizlik, takâtsizlik, terleme, boğaz ağrısı ve iştahsızlıktır Alev genellikle 3 gün kadar sürer, 8 güne kadar uzayabilir Kuru öksürük, göğüs kemiği aşağıda sancı ve yanma hissi olabilir Çocuklarda yüksek alev daha fazla olup, solunum sıkıntısı da olabilir Bulgular 12 haftada sonlanır
Gribe bağlı negatif sonuçlar neler olabilir ?
Kişisel Olarak grip virüsüne bağlı akciğer enfeksiyonu ( viral pnömoni) az da olsa görülebilir Bu gebelerde ve yürek hastaları olanlarda daha fazladır Tekrar daha fazla yaşlılarda, kalp ve akciğer hastalarında daha pozitif elde etmek üzere ikincil bakteriyel pnömoniye yol açabilir Virus solunum yolu epitelini hasara uğrattığı için bazı bakterilerin yerleşimini kolaylaştırır Bilhassa yaşlılarda hayati risk oluşturacak ağır enfeksiyonlara yol açabilir Akciğer dışında da otit (kulak iltahabı), myozit (adale iltihabı), yürek zarlarında iltihap ve ensefalit (beyin iltihabı), myelit (kemik iltihabı), nadiren Guillian Barre sendromu görülebilir Daha çok influenza B ile birlikte görülen Reye sendromunda karaciğer ve santral sinir sistemi bulguları görülür Çocuklarda aspirin alımıyla ilgisi bulunduğu için grip olan çocuklarda aspirin önerilmez
Tanı
Birçok teşhis yöntemi vardır Doğrudan Doğruya virus antijen tayinininden, virus hücresel kültürlerine ve serolojik yöntemlere dek Bu testler için özel laboratuvarlar gereklidir, keza her hastaya uygulanması pratik değildir Testler daha çok epidemiyolojik veriler için kullanılmaktadır Grip tanısı hekim kadar hastanın semptomları ve fizik tetkik bulgularına kadar konulur
Tedavi
Gribin emin tedavisi yoktur Tedavi genelde belirtilere yöneliktir ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir Aspirinin, gripte kullanımıyla, Reye sendromu olarak adlandırılan, karaciğer ve santral asap sistemini tutan bir tablo ile ilişkisi kurulduğundan 18 yaş aşağı önerilmez Antibiyotik kullanımının yararı yoktur Eğer sekonder bakteriyel enfeksiyonlar varsa hekimin önereceği antibiyotik kullanılmalıdır Bugün için bulgu süresini azaltan birkaç antiviral casus bulunmaktadır Tabi etkileri nedeniyle şüphesiz hekim kontrolunda ve tehlike gruplarında olup aşı yapılamayanlarda , ilk 48 saatte uygulanması gerekir
İstirahat ve ahenkli, dinç beslenme önemlidir Bol su ve istikrarsız gıdalara tartı vermelidir Ağır, sıkıcı hareketlerden kaçınılmalıdır Eğer belirtiler düzelmez, alev yüksek seyreder veya kişi kendini kötü hissederse anında bir hekime başvurulması gerekmektedir
Korunma
Bireysel korunma, aşı ve kemoproflaksi olarak adlandırılan ilaçla korunma şeklindedir
Kişisel korunma; grip kalabalık, havalandırma sorunu olan ortamlarda çabuk yayılır Gerekli olmadıkça, grip salgınları esnasında bu cins ortamlardan uzaktan durmak gerekir Hasta olan kişiyle yakın temastan kaçınılmalıdır El sıkışma, öpüşme, ortak eşya kullanımıyla da bulaşabilir sık sık el yıkamak gerekir Grip aşısının, kimlere yapılması gerektiği ve koruyuculuğu farklı bir başlık aşağıda ele alınacaktır *