HaC iBaDeTi HaKKıNDa GeNiŞ BiLGi

HAC İBÂDETİ

Hac Nedir?

Hac kelimesi, lügatte kasd ve teveccüh mânasına gelmektedir Dinî mânası ise, belli bir yeri, muayyen bir zamanda, belli hareketlerle ziyaret etmektir

Belli bir yer, Kâbei Muazama ve Arafat'tır

Muayyen zaman; Şevval, Zilka'de ve Zilhicce ayının ilk 10 günüdür

Belli hareketler ise; Kâ'be'yi tavaf, Arafatta vakfe, sa'y gibi hacca mahsus hareketlerdir

Haccın Hükmü Nedir?

Hac ibâdeti, İslâmın 5 temel esasından biridir Hem beden, hem de mal ile yapılan bir ibadettir

Hicretin 9 yılında farz kılınmıştır Farziyeti Kitab, Sünnet ve İcma' ile sabit olmuştur

Kur'ânı Kerîm'de haccın farziyetini bildiren âyeti kerîmenin meâli şöyledir:

Ona (Kâ'beye) bir yol bulabilenlerin (gücü yetenlerin) Beyti hac (ve ziyaret) etmesi Allah'ın insanlar üzerindeki bir hakkıdır (Âli İmrân, 97)

Hac, şartlarını haiz olan her erkek ve kadına, ömürde bir defa olmak üzere farzdır Bu husus hadisi şerîf'te şu şekilde belirtilmiştir:

Ey insanlar, sizin üzerinize hac farz kılınmıştır O halde hac ibâdetini yerine getirin

(Ashâbının içinden) bir adam sordu:

Ey Allah'ın Resûlü, her sene mi?

Adam aynı soruyu üç defa tekrarlayıncaya kadar Peygamber (ASM) sustu Sonra şöyle buyurdu:

Eğer ben 'evet' deseydim, her yıl farz olurdu ve buna gücünüz yetmezdi

Haccın Şartları Nelerdir?

Haccın şartları üçe ayrılır:

1 Vücubunun şartları,

2 Edâsının şartları,

3 Sıhhatının şartları

Haccın Vücubunun Şartları Nelerdir?

Haccın bir kimseye vâcib, yani, farz olması için o kimsede şu şartların bulunması gereklidir:

1 Müslüman olmak

2 Âkıl ve bâliğ olmak

3 Hür olmak

4 Yol masraflarını karşılayacak ve gidip gelinceye kadar başkalarına muhtaç olmayacak şekilde ailesinin, çoluk çocuklarının ve kendisinin geçimini te'min edecek maddî imkâna sahip olmak

5 Haccın farz olduğunu bilmek

Haccın Edâsının Şartları Nelerdir?

Kendisine hac farz olan bir kimse, bu hac farîzasını yerine getirebilmesi, edâ edebilmesi için şu şartların da bulunması gerekmektedir:

1 Sıhhat Hacı adayının hac farîzasını yerine getirebilecek kadar sıhhatli olması şarttır Kötürüm, ayakları kesik, felçli, yolculuğa dayanamıyacak kadar yaşlı kimselere zengin bile olsalar hac farz değildir Başkalarını kendi yerlerine haccettirmek de üzerlerine gerekmez Hapiste bulunanlar için de durum böyledir İki gözü âmâ olanların kendilerini hacca götürecek kimseleri yoksa bunlara da hac farz değildir Ancak vücudu sağlam, sıhhati yerinde iken kendisine hac farz olup da haccetmeyen, sonra da bu şekilde hacca mâni bir hastalığa yakalanan kimseye ise hac farz olmaktan düşmez Çünkü hac kendisine sağlığı yerinde iken farz olmuş, o ise gitmeyip haccı te'hir etmiştir Bu bakımdan kendisi gidemiyecek bir hastalığa yakalanmış olsa bile, kendi yerine başkasını hacca göndermesi ve hac farîzasını mutlaka yerine getirmesi şarttır

2 Yol emniyeti İster kara, ister deniz, isterse hava olsun yolda selâmet ve emniyet bulunduğu takdirde haccın edâsı farz olur Yolda harb veya başka bir sebeble emniyet olmadığı takdirde ise haccın edâsı farz olmaktan çıkar

3 Kadının yanında kocasının veya bir mahreminin bulunması Hacca gidecek kadının bulunduğu yerle Kâbe arasında bir sefer mesafesi (90 km'lik yol) veya daha fazla mesafe bulunduğu zaman kadın ister genç, isterse yaşlı olsun, beraberinde kocası veya bir mahremi bulunmadan haccedemez Kadına mahrem sayılanlar, onun ebedî olarak kendileriyle evlenemeyeceği kimselerdir Bununla beraber bu kimselerin âkıl, bâliğ ve kendilerine güvenilir kimseler olmaları da şarttır

Kadını hacca götürecek olan kocanın veya mahremin yol ve nafaka masrafları, kadın tarafından ödenir Kendisini hacca götürecek mahremi bulunup kendisinin o mahremin yol ve nafaka masraflarını karşılayabilecek malî imkânı da olsa kadına kocasının izni olmasa bile hac farz olur Fakat nafile hac için kocanın izni şarttır

4 Kadınlar için iddet hâli olmamak Kocasından boşanmış veya kocası vefat etmiş kadınlar, iddet hâli içine girmiş olurlar İddet müddeti, kocanın vefatı dolayısıyla 4 ay 10 gün, boşanmalarda ise üç aylık bir zamandır İddet hâlinde bulunan kadınlar evlenemiyecekleri gibi, hacca da gidemezler

Haccın Sahih Olmasının Şartları Nelerdir?

Haccın sahih olmasının şartı 3'tür:

1 Zaman (vakti mahsus): Haccın rükünleri, kendilerine mahsus zaman içinde yapıldıkları takdirde sahih olur Başka zamanlarda yapılırsa hac sahih olmaz; bozulmuş, bâtıl olmuş olur

Zamandan murad, ziyaret tavafının ve Arafatta vakfenin vaktidir Çünkü hacın rükünleri bu ikisidir

Arafatta vakfenin vakti, Arefe günü öğleden sonra Kurban bayramının 1 günü fecrin doğuşuna kadardır

Kâbe'yi ziyaret tavafının vakti ise, kurban bayramının 1 günü fecrin doğuşundan itibaren ömrün sonuna kadardır

Bir de Şevval ve Zilka'de ayları ve Zilhicce'nin ilk 10 günü haricinde hac işlerinden herhangi birini yapmak sahih olmaz Meselâ bu aylar dışında hac için tavaf veya sa'y yapılmış olsa, sahih olmaz Ancak ihrama girmek kerahetle câiz olur

2 Mekân (Mekânı mahsus):

Vakfe için şart olan mekân, Arafat dağı; ziyaret tavafı için, şart olan mekân ise, Mescidi Haram'dır

3 İhram: Hac için niyet edip ihrama girmedikçe hac sahih olmaz İhrama mîkatta veya mîkattan önce girilmesi şarttır

Haccın Rükünleri Nelerdir?

Haccın rükünleri ikidir:

1 Arafatta bir müddet beklemek Buna vakfe denir

2 Ziyaret tavafı yapmak

Bu ikisinden birisi yapılmadığı takdirde hac fâsid olur, bozulur Vakfe, tavafdan daha kuvvetli bir rükündür Çünkü Arafatta vakfeden önce cinsî münasebet yapılırsa hac bozulur Fakat ziyaret tavafından önce yapılırsa, hac bozulmaz, ceza gerekir

Haccın Vâcibleri Nelerdir?

1 Safâ ile Merve arasında yürümek (sa'y etmek)

2 Müzdelife'de vakfe yapmak Bu vakfenin vakti, kurban bayramının birinci günü fecrin doğuşundan itibaren gün ağarıncaya kadar geçen süredir Bu süre içinde az bir vakit dahi olsa Müzdelife'de bulunulursa vâcib yerine gelmiş olur

3 Mina'da şeytan taşlamak, Mina'da taş atılacak üç tane yer vardır Bunlara Cemrei Akabe, Cemrei Vusta ve Cemrei Suğra denir

Birinci gün sadece Akabe Cemresine taş atılır Kurbanın ikinci, üçüncü ve dördüncü günleri ise, her üç cemre de taşlanır Önce Cemrei Suğra'dan başlanır, sonra Vusta'ya, daha sonra da Akabe'ye atılır Her bir cemreye, 7 tane taş atılır

4 Başı traş etmek veyahut saçları kısaltmak

5 Veda (Sader) tavafını yapmak

6 Mikatlardan ihrama girmek de vâcibdir Hacca niyet edip ihrama girmek farz ise de, bunun mikatlarda yapılması vâcibtir Mîkatlarda ihrama girilmezse vâcib terkedilmiş olacağından kurban kesmek gerekir Veya geri dönülüp mîkatta ihrama girmek gerekir

7 Arefe günü öğleden itibaren güneş batıncaya kadar Arafat'ta beklemek

8 Farz olan ziyaret tavafının farz olan dört şavtına üç şavt daha ilâve ederek yediye tamamlamak

9 Ziyaret tavafını bayram günleri içinde yapmak

10 Tavafa Haceri Esved'den başlayıp Haceri Esved'i sola alarak Hatîm arkasından yaya olarak Kâbe'yi tavâf etmek

11 Tavaflardan sonra, Haremi Şerîf'te iki rek'at namaz kılmak

12 Kıran ve Temettü haccı yapanlar için, Harem dahilinde kurban kesmek

Haccın Sünnetleri Nelerdir?

Haccın başlıca sünnetleri şunlardır:

1 İhrama niyet edileceği zaman gusletmek

2 İki parça hâlinde olan özel ihram örtüleriyle vücudunu örtmek

3 İki rek'at ihram namazı kılmak

4 İhrama girdikten sonra telbiye getirmek

Telbiye şudur:

? ?? ? ? ? ?? ? ??? ? Lebbeyk, Allahümme lebbeyk Lebbeyk lâ şerîke leke lebbeyk İnnelhamde ve'nnimete leke ve'lmülk Lâ şerîke lek

5 Kudüm tavâfı yapmak

6 Farz ve vâcib tavaflar dışında çokca tavaf yapmak

7 Sa'y yaparken iki yeşil direk arasında koşmak

8 Zilhicce'nin 8 günü Mina'ya çıkıp orada gecelemek

9 Arefe günü güneş doğduktan sonra Arafat'a çıkmak

10 Müzdelife'den Mina'ya güneş doğmadan önce dönmek

11 Kurban bayramının gecelerini Mina'da geçirmek

12 Müzdelife'de gecelemek

13 Mina'da cemrelere taş atarken sırayı gözetmek

14 Arafat'ta huzur ve huşu' içinde Allah'a dua edip yalvarmak

15 Kurban bayramının birinci günü Mina'da ilk taş atmayı güneşin doğuşu ile öğle vakti arasında yapmak

16 Tavaflardan sonra Zemzem kuyusuna gidip su içmek

17 Haceri Esved'i öpmek veya istilâmda bulunmak

Haccın Âdâbı Nelerdir?

Haccın edebleri çoktur Önemli bazıları şunlardır:

1 Hacı adayının mevcut borçları varsa hacca gitmeden evvel onları ödemesi

2 Tecrübeli ve bilgili kimselerle konuşup onlardan bilgi almak Haccın fiil ve hareketlerini güzelce öğrenmek

3 Dargın olduğu kimselerle barışıp helâllaşmak

4 İbadetlerindeki noksanlarını tamamlayıp gidermek Kaza namazları ve kaza oruçları varsa onları yerine getirmek

5 Günahlarından samimi ve hâlis bir niyetle tevbe etmek

6 İyi bir arkadaş edinmek

7 Akraba ve dostlarla vedalaşmak ve dualarını istemek

8 Evden yolculuğa çıkmadan evvel iki rek'at namaz kılmak

9 Hacdan dönüşte evde iki rek'at namaz kılmak

10 Evden sevinçle çıkmak ve yolda zamanı dua ile, zikirle geçirmek

11 Evden çıkarken Besmele çekip Âyete'lKürsî'yi, İhlâs'ı ve Muavvizeteyn'i okumak

12 Elde emanetler varsa sâhiplerine iade etmek

13 Fakirlere bol bol sadaka dağıtmak

14 Daima abdestli bulunmaya gayret etmek

15 Haremeyn'de hiç olmazsa bir hatim indirmek

İHRAM

İhram Nedir?

İhram haccın ve ömrenin sıhhat şartıdır İhrama girmeden hac ve ömre yapılamaz

İhram, hac ve ömre yapmak niyetiyle, serbest olduğu zaman kendisine helâl olan bâzı şeyleri haram kılmak demektir

İhramın şartı, hacca veya ömreye niyet edip telbiye getirmektir İkisi birlikte yapılmalıdır

İhrama Nerede Girilir?

Kâbe merkez olmak üzere bunun yaklaşık olarak 10 ve 15 kmlik mesafelerle çevrili bölgesine harem denilir ki bu bölge özel sınırlarla işaretlenmiştir

Harem çevresinde 5 yer vardır ki hacı adaylarının bu yerleri ihramsız olarak geçmeleri yasaktır Bu yerlere mîkat denir Mîkat yerleri ile Harem hududu arasında kalan bölgeye ise, Hıll adı verilir

Hacı adayları mîkata varmadan önce de ihrama girebilirler Önceden ihrama girilmemişse, mutlaka mîkatlarda veya o mîkatların hizasında ihrama girilmelidir

Mîkatta ihrama girilmeden geçilirse ceza olarak bir kurban kesmek veya tekrar geri dönüp mîkattan ihrama girmek gerekir

Mikatlar

İhramsız geçilmesi câiz olmayan 5 mîkat şunlardır:

1 Zü'l Huleyfe: Mekke'ye Medine istikametinden gelenlerin mîkatıdır Resûlüllah Efendimiz Veda Haccında ihrama buradan girmiştir Bugünkü adı Ebyarı Ali'dir

Mekke'ye en uzak mîkat budur, Medine'ye 11, Mekke'ye ise 450 km mesafededir

2 Zâtü Irk: Iraklıların ve Irak yönünden gelenlerin mîkatıdır

3 Cuhfe: Şam'dan ve Şam yönünden gelenlerin mîkatıdır Mekke'ye 187 km mesafededir Türkiye'den gidenlerin mîkatı budur

4 Karn veya Karnü'l Menâzil: Necid bölgesinde oturanlarla bu yönden hacca gidenlerin mîkatıdır Mekke'ye mesafesi 94 km dir

5 Yelemlem: Yemen'den ve Yemen yönünden gelenlerin mîkatıdır Mekke ile arası 54 km dir En yakın mîkat budur

Kızıl Deniz, Süveyş tarafından gelenler Cuhfe yakınındaki Rabığ hizasında ihrama girerler Geliş istikametine göre Cidde de mîkat sayılmaktadır Rabığ Mekke'ye yaklaşık 200 km mesafededir

Eğer yasaklarına riayet edebileceğine güveniyorsa hacı adayının mîkata varmadan, hatta hac için yola çıkarken ihrama girmesi daha faziletlidir

Kendi mîkatını ihramsız geçen bir kimse başka bir mîkattan da ihrama girebilir Fakat kendi mîkatında ihrama girmek daha faziletlidir

Mevcut bu 5 yoldan değil de başka yol ve istikametlerden Mekke'ye girmek isteyenler, bu 5 mîkatın herhangi birinin hizasından ihrama girebilirler Hava ve deniz yolculuklarında da durum böyledir

Mekkelilerin hac için mîkatları Harem'dir Ömre için ise, Hill'dir Yani Mekke'de oturanlar, ömre için ihrama gireceklerinde Harem hududundan çıkıp Hill bölgesinin herhangi bir yerinde ihrama girerler

İhrama Nasıl Girilir?

İhrama girileceği zaman gusledilir, gusletmek imkânı yoksa abdest alınır İhrama girerken yapılacak gusül sünneti müekkededir Bu gusül, hadesten taharet için değil, maddî temizlik içindir Bu bakımdan hayız ve nifas hâlindeki kadınlar bile gusledebilirler

Tam bir temizlik için, ayrıca tırnaklar kesilir, bıyıklar kısaltılır, koltuk altları ve kasıklar traş edilir

Bu temizlikleri yolda ihrama girerken yapmak imkânı olmayacaksa, evde yola çıkmadan evvel yapmak lâzımdır

Bundan sonra ayakkabılar ve dikişli elbiseler çıkarılır İzar ve rida adı verilen iki parçadan ibaret bir örtü ile vücut örtülür Göbekten diz kapakları altına kadar sarılarak giyilen parçaya izar ve belden yukarı omuzlar üzerine alınana da rida denilir Bu örtülerin beyaz ve yeni olması güzeldir Yeni olmasa bile temiz olması şarttır

Kadınlar el ve yüzleri saçları görülmemek kaydıyla açık olarak günlük kıyafetleriyle ihram vaziyeti alırlar

Sonra güzel kokulardan bir koku sürünür Ancak kokunun ihrama girdikten sonra vücutta veya elbisede renk ve izi kalmamalıdır Kokusu kalabilir

İhrama sarılıp kokulandıktan sonra iki rek'at namaz kılınır Vakit kerahet vakti ise namaz kılınmaz Kılınan bu namaz, sünnettir Birinci rek'atında Fâtiha'dan sonra Kâfirûn sûresini, ikinci rek'atta da İhlâs sûresini okumak faziletlidir

Namazın sonunda Allah'tan hac için yardım ve kolaylık istenir

Allahım, hac etmek istiyorum, onu bana kolaylaştır ve benden kabul buyurdiye dua edilir

Bu umresiz sadece hac yapmak niyetiyle ihrama girildiği takdirdedir Temettü haccı yapmak isteyenler hacca değil umreye niyet ederler Kıran haccı yapmak istiyenler ise, umre ile haccı birlikte niyet ederler

Bu niyet ve duayı müteâkip telbiyeye başlanır

Telbiye, hacının Allah'ın emrine âmâde ve onu yerine getirmek için can attığını ifade eder Buyur Allahım, emrine âmâdeyimdemektir Böylece ihrama girilmiş olur Artık yol boyunca Peygamber Efendimize bol bol salâvatlar getirilir, dualar yapılır; zikir, tesbih ve tehlilde bulunulur Farz namazların ardından da çokça telbiye getirilir Telbiyeleri yüksek sesle söylemek, erkekler için müstehabtır; kadınlar ise seslerini yükseltmeden söylerler
İhramlıya Yasak Olan Hususlar Nelerdir?

İhramlı kimseye bazı hususlar haram, bazı hususlar da mekruhtur

1 Ailesi yanında olanların hanımıyla cinsî münasebette bulunmaları veya cinsî yaklaşmaya sebeb olabilecek söz, fiil ve hareketlerde bulunmaları haramdır

2 Kafiledeki arkadaşlarıyla, kafile idarecisi veya vasıta şoförleriyle kavga etmek, yersiz münakaşa ve mücadelede bulunmak, sövüp saymak, hakaret etmek de haramdır

3 Avlanmak veya bir avcıya işaretle bile olsa yardımda bulunmak haramdır Ancak deniz avı serbesttir

4 Harem dahilinde bulunan yeşil otları koparmaktan, çiğneyip ezmekten, budamaktan ve zararsız hayvanları öldürmekten de sakınmalıdır

5 İhramlı iken koku sürünmek, traş olmak, tırnaklarını kesmek veya vücudunun herhangi bir yerinden kıl koparmak da haramdır Bu bakımdan başın kaşınmaması gerekir Çünkü saç dökülebilir Fakat saçı dökmeden hafifçe kaşımada bir mahzur yoktur

6 Başa takke giymek veya sarık sarmak da haramdır Ancak başa değdirmeden sıcaktan korunmak için başın üstünde şemsiye taşınabilir

7 Pantolon, palto, mintan gibi dikişli elbiseler giymek de haramdır Ancak erkeklerin üşüdüğü için veya başka bir zarurete binaen dikişli elbiseleri sırtlarına almalarında bir mahzur yoktur Dikişli elbiseden kasıt, vücud ölçülerine göre dikilmiş gömlek, pijama gibi elbiselerdir Peştemal şeklindeki ihramların kenarındaki dikişlerin zararı yoktur, sökülmesi gerekmez

8 Vücudun neresine olursa olsun, ihramlı kimsenin kına sürmesi câiz değildir

9 Çorap ve ayakkabı giyilmesi de câiz değildir

İhramlıya Mübah Olan Hususlar Nelerdir?

1 İhramlının kan aldırması

2 Kıl koparmadan vücudun herhangi bir yerini veya başını kaşıması

3 Kirlerden temizlenmek için başını veya vücudunu yıkamak da mübahtır Bu esnada kokusuz sabun da kullanılabilir

Yalnız, başında bit, pire gibi parazitler varsa, onları öldürmek câiz değildir, tutup yere atabilir

4 Sıcaktan korunmak için bir ağaç, ev, çadır altına sığınılabileceği gibi, şemsiye de taşınabilir Yeter ki şemsiye başa değdirilmesin Bir anlık dokunmanın ise, bir zararı yoktur

5 Kemer takmak, silâh kuşanmak, yüzük ve saat takmak, kokusuz sürme çekmek de ihramlıya mübah olan hususlardandır

Ayağa, topukları ve üzeri açık nalın şeklinde bir ayakkabı giymek de câizdir

İhramdan Nasıl Çıkılır?

İhramdan çıkmak için erkekler saçlarını ya ustura ile traş ettirirler veya en az parmak uçları kadar 1,52 santim kısalttırırlar Başı traş ettirmek, kısalttırmaktan efdaldir

Kadınlar ise traş olmazlar, uçlarından kısaltırlar

Böylece ihramdan çıkılmış olur

TAVÂF

Tavaf Nedir?

Tavaf, lügatte, bir şey'in etrafında dolanmak demektir Dinî mânası ise, Kâbe'nin etrafında 7 kere dolanmak demektir Kâbe'nin etrafında her bir devire şavt denir 7 şavt bir tavaf olur

Tavafın Vâcibleri Nelerdir?

1 Tavafa Haceri Esved'den başlamak

2 Tavafı Kâbe'yi sol tarafına alıp rüknü Irakî yönüne ilerleyerek yapmak

3 Özürlü değilse tavafı yürüyerek yapmak

4 Tavafı Hatîm denen Kâbe etrafındaki duvarın dışından yapmak

5 Tavafta bulunurken abdestli olmak

6 Tavaf bitince iki rek'at namaz kılmak

Tavafın vâciblerinden herhangi birinin terki, cezayı gerektirir Tavaf yeniden yapılırsa ceza düşer

Tavafın Sünnetleri Nelerdir?

1 Sadece Kudüm ve Ziyaret tavafına mahsus olmak üzere tavafın ilk üç şavtında, belden yukarı sarılan ihramın bir ucunu sağ koltuk altına, diğer ucunu da sol omuz üzerine alarak sağ omuzu çıplak bırakmak Buna ıztıba denir

2 Yine sadece Kudüm ve Ziyaret tavafına mahsus olmak üzere tavafın ilk üç şavtında erkeklerin remel denen omuzları silkerek çalımlı yürümeleri

3 Tavafın her şavtında Haceri Esvedi mümkünse öpmek, değil ise uzaktan istilâm etmek İstilâm, Haceri Esved'i selâmlamak demektir

4 Tavaf namazından sonra Makamı İbrahim arkasında dua etmek

Tavafın sünnetlerinin mazeretsiz terki mekruhtur Fakat mazeretsiz de terkedilmiş olsa cezayı gerektirmez

Tavaf Nasıl Yapılır?

Önce farz, vâcib, nafile tavaflardan hangisi yapılacaksa ona niyet edilir Her tavafın yapılışı aynıdır Fark, sadece farz, vâcib ve sünnet oluşundadır Bu bakımdan niyette, yapılacak tavafın nevî belirtilir

Tavafa niyetten sonra, doğruca Haceri Esved'in bulunduğu yere gidilir Mümkün olduğu takdirde başkasına eziyet vermeksizin eller Haceri Esved üzerine konur ve taş öpülür Yaklaşıp öpmek mümkün olmadığı takdirde, yalnız el sürülür, bu da mümkün olmazsa Haceri Esved'e karşı durulup ellerin içi taşa doğru gelmek üzere eller kaldırılır ve tekbir, tahmid ve salâvat getirilir Daha sonra el içleri öpülerek yüzlere sürülür Bu fiile istilâm denir Sevab bakımından istilâm ile Haceri Esved'i öpmek arasında bir fark yoktur İstilâmda şu duâ okunur:

Bismillâhi vallâhü ekber, Allahümme îmanen bike ve tasdîkan bikitâbike ve vefâen biahdike ve'ttibâan lisünneti nebiyyike sallâllahü aleyhi ve sellem

?? ?? ?? ??? ??? ? ?? ? ? ?? ?? ? Allah'ın adıyla Allah en büyüktür Allahım! Sana iman ederek kitâbını tasdîk, ahdine vefâ ve Peygamberinin sünnetine uyarak

Bundan sonra Kâbe sol tarafa alınarak etrafında dönülmeye başlanır Haceri Esved'den başlanıp yine Haceri Esved'e gelinen her dönüşe bir şavt denir Bir tavaf, 7 şavttan ibarettir Tavafın ilk üç şavtında erkekler sağ omuzlarını açarak ve pehlivanlar gibi omuzlarını silker bir vaziyette canlı ve çalımlı bir yürüyüşle yürürler Omuz açmaya ıztıba, canlı çalımlı yürümeye de remel denir Iztıba ve remel yapılması sünnettir ve sadece ziyaret ve kudüm tavaflarında yapılır Diğer tavaflarda yapılmazlar

Tavaf, Hatîm'in arkasından yapılır Aslen Kâbe'den olup sonra dışarıda bırakılan ve yarım ay şeklinde çevrelenen yere Hatîm denir Bu kısım Kâbe'den sayıldığı için, tavaf bunun dışından yapılmaktadır

Kâbe'nin kapısında ve köşelerinin herbirinde dualar okunur, salât ü selâm, tekbir ve tehliller getirilir

Kâbe'nin 4 köşesi vardır ki bunlara rükün denir Haceri Esved'in bulunduğu rükünden sonra sağdan sola doğru sırası ile Rükni Irakî, Rükni Şâmî ve Rükni Yemanî gelir Rükni Yemânî'nin istilâm edilmesinde bir beis yoktur Diğer iki rükün istilâm edilmezler

Haceri Esved'e her uğrandıkça mümkünse öpülür veya el sürülür Mümkün değilse istilâm yapılır Sonra tekrar tavafa devam edilir Kâbe

etrafında 7 dönüş (7 şavt) tamamlanınca, Haceri Esved istilâm edilerek tavaf tamam edilmiş olur Bundan sonra yer bulunduğu takdirde Makamı İbrahim'de, yer bulunamazsa Mescidi Haram'ın münasip bir yerinde iki rek'at tavaf namazı kılınır Bu namaz vâcibdir Birinci rek'atta Kâfirûn, ikinci rek'atta ise İhlâs sûreleri okunur Bu namaz da, kerahet vakitleri dışında kılınır Bu bakımdan ikindiden sonra tavaf eden kimse akşam namazını bekler Akşamın farzından sonra tavaf namazınını kılar, sonra akşamın sünnetini kılar

Resûlüllah Efendimiz bir hadîsi şerîflerinde tavaf namazı kılan kimselerin bir köle âzad etmiş kadar ecir ve sevab alacaklarını belirtmiştir

Tavaf namazını bitirdikten sonra, Kâbei Muazzama'ya yönelerek ayakta ihlâs ve samimiyetle dualar edilir

Sonra Zemzem kuyusuna gidilip şu dua okunarak su içilir:

Allahım, senden geniş rızık, faydalı ilim ve her türlü hastalıklardan da şifa

Kaç Çeşit Tavaf Vardır?

5 çeşit tavaf vardır:

1 Ziyaret tavafı: Haccın rüknünden biri olan farz tavaftır Yapılış zamanı, Kurban bayramının birinci günü fecrin doğuşundan itibaren ömrün sonuna kadardır Ancak bu tavafın, Kurban bayramı günleri içinde yerine getirilmesi vâcibdir Tamamıyla terki hâlinde, hac bozulur, bâtıl olur

2 Kudüm tavafı: Mekke'ye ayak basıldığı zaman yapılan sünnet bir tavaftır Hariçten Mekke'ye gelenler tarafından yapılır

3 Vedâ tavafı: Bu tavaf vâcibdir Buna Sader tavafı, Vâcib tavaf, Kâbe'yi son ziyaret tavafı adı da verilir Mina'daki cemrelerin taşlanması işi bitip Mekke'ye dönüldükten sonra, Mekke'den memlekete dönmek istendiğinde son vazife olarak Vedâ tavafı yapılır Mekkelilere bu tavaf vâcib değildir Hayız ve nifas hâlindeki kadınlar için de, vâcib olmaktan çıkar, üzerlerinden sâkıt olur

4 Umre tavafı: Umrenin rüknü olan tavaftır Bu tavaf yapılmadan ömre yerine getirilmiş olmaz

5 Tatavvu tavafı: Farz, vâcib ve sünnet tavafın dışında yapılan nafile tavaflardır

SA'Y

Sa'y Nedir?

Sa'y, Kâbe'nin doğusundaki Safâ ile Merve denilen iki tepe arasında koşarak yürümek demektir

Sa'y'in Vâcibleri Nelerdir?

1 Sa'y'in tavaftan sonra olması

2 Sa'yi 7 şavt yapmak Safâ ile Merve arasında hem gitmek, hem de gelmek birer şavt sayılır

3 Sa'yi bizzat yürüyerek yapmak

4 Sa'ye Safâ'dan başlayıp Merve'de bitirmek

Sa'y'in Sünnetleri Nelerdir?

1 Tavaftan hemen sonra sa'y'e başlayıp arasını açmamak

2 Abdesti yoksa abdest almak, sa'y'i abdestli olarak yapmak Hayız ve nifas hâlindeki kadının sa'y'i, özründen dolayı kerahetsiz sahihtir

3 Meyleyni ahdareyn adı verilen iki yeşil direk arasında hervele yapmak Hervele, koşma ile yürüme arasında bir yürüyüş tarzıdır ki, buna canlı, hararetli yürüyüş de diyebiliriz Hanımlar hervele yapmazlar

4 Sa'y esnasında tekbir, tehlil ve salâvat getirmek Dua etmek

5 Her şavtta Safâ ile Merve'de yüzünü Kâbe'ye dönüp tekbir, tehlil ve dua etmek (Duada elleri semaya kaldırmak müstehabdır)

Sa'y Nasıl Yapılır?

Tavaf namazını kılıp Zemzem suyunu da içtikten sonra, sa'y yapılmak isteniyorsa, tekrar Haceri Esved'e dönülür, öpülür veya el sürülür, yahut da bunlar mümkün olmazsa uzaktan istilâm edilir Sonra Safâ'ya çıkmak üzere Mescidden dışarı çıkılır Her kapıdan Safâ'ya çıkılabilir, fakat Safâ kapısından çıkılması daha iyidir Sol ayakla mescidden çıkılır, Safâ tepesine gidilir Orada Kâbe'ye yönelik olarak eller havaya kaldırılır ve üç defa tekbir getirilir; tehlil, tahmid getirilir ve salâvatlar, istenen dualar yapılır

Sonra sa'y etmeye niyet edilerek Merve'ye doğru vekarla yürünmeye başlanır Yeşil renkli iki direk arasına varınca hervele yapılır Yani, koşma ile yürüme arasında çalımlı çalımlı yürünür Direkler geçilince yine normal olarak vekarla yürünür Merve tepesine varılır Burada da Kâbe'ye karşı durulur Safâ'daki gibi tekbirler getirilir, tahmid, tehlil ve dualar okunur Böylece sa'y'ın bir şavtı tamamlanmış olur Sonra aynı şekilde Safâ'ya geri dönülür Gidiş dönüş yolları ayrı ayrıdır Her şavtta

iki yeşil direk arasında hervele yapılır Yedinci şavt Merve'de tamamlanır Böylece Safâ'dan Merve'ye 4 gidiş, Merve'den Safâ'ya 3 dönüş yapılmış olur Safâ'dan Merve'ye gidiş bir şavt (devir) olduğu gibi Merve'den Safâ'ya dönüş de bir şavttır

Sa'y tavaftan sonra yapılır Tavaftan önce yapılan sa'y'ın iadesi gerekir

ARAFATTA VAKFE

Vakfe Nedir?

Mekke civarındaki Arafat dağının bulunduğu yerde bir miktar durmaya vakfe denir ki haccın rükünlerindendir Bu rükün yerine getirilmeden hac bozulur, sahih olmaz Bu sebeble Peygamberimiz: Hac, Arafat'tırbuyurmuştur

Vakfenin şartı vakittir Vakitten kasıd ise, Zilhicce'nin 9 günü yani arefe günü öğleden itibaren Kurban bayramının 1 günü fecrin doğuşuna kadar olan süre içinde Arafat'da bir müddet bile olsa bulunmaktır Bu süre içinde Arafat'a ulaşamayanların haccı bâtıl olur, bozulur Arafat'da vakfe için niyet şart olmadığı gibi, vakfede bulunduğu yerin Arafat olduğunu bilmek de gerekmez Yeter ki vakit içinde orada bulunsun

Vakfenin Vâcibleri Nelerdir?

Arafat'a gündüzden gelenler için, orada güneş batıncaya kadar kalmak, güneş batmadan bir tarafa ayrılmamak vâcibdir Gece gelenler için bu vâcib düşer

Vakfenin Sünnetleri Nelerdir?

Vakfenin başlıca sünnetleri şunlardır:

1 Vakfe için gusletmek

2 Hacıların o günkü öğle ve ikindi namazlarını öğle vaktinde birleştirerek kılmaları (cem'i takdim)

3 Vakfeyi bu namazın akabinde yapmaya başlamak

4 Oruçlu olmamak

5 Abdestli bulunmak

6 Kalb ve ruhu dünyevî meşgale ve düşüncelerden uzak bulundurmak

7 Elleri açık olarak havaya kaldırıp bol bol tekbir, tesbih ve salâvatta bulunmak Kendisi, anababası, yakınları ve bütün mü'minler için bol bol dua etmek

8 Vakfe esnasında kıble istikametine yönelmek

Vakfenin ayakta yapılması şart değildir Oturarak da yapılabilir Fakat özür yokken oturarak yapmaktan, ayakta yapmak daha faziletlidir

Vâcib olan, Arafat'da vakfenin, gündüz güneş batıncaya kadar yapılmasıdır Mazeretsiz olarak vakfeyi geceye bırakmamalıdır

Arafat vâdisinin Urene vadisi dışında her yerinde vakfe yapılabilir Urene vadisi, Arafat bölgesinden değildir Burada bulunan Nemire mescidinin güney kısmı da vakfe dışında kalmaktadır Vakfenin Cebeli Rahme denilen tepenin eteklerinde yapılması ise sünnettir

AREFE GÜNÜNDEKİ RAHMET TECELLİSİ

Şeytanın arefe gününden başka bir günde, daha zelil, daha hakir, daha küçük ve daha öfkeli olduğu görülmemiştir Bu, Allah'ın rahmetinin inmesinden ve Allah'ın büyük günahları bağışlamasından dolayıdır(Malik)

Hadiste, Arefe gününde, Allah'ın rahmetinin, af ve mağfiretinin azamî boyutlarda tecelli edeceği ifade edilmektedir Öyle ki, Allah en büyük günahları bile o gün bağışlayacaktır

Bu yüzden Arefe günü, şeytanın zillet günüdür Öfkesinden kahrolduğu, tüm yaptıklarının boşa çıktığı vaveylâ zamanıdır

Arefe günü, öyle yüce bir gündür ki, kim bu günde kulağına, gözüne ve diline sahip olursa bağışlanır (Ahmed)

Arefe günü, Allah Teâlâ, kullarına rahmetiyle tecelli eder, sonra meleklerine karşı onlarla övünür (İbni Mace)

ŞEYTAN TAŞLAMA (REMYİ CİMAR)

Remyi Cimar Ne Demektir?

Cemre adı verilen yerlere ufak taşlar atmak demektir Buna dilimizde Şeytan Taşlama denir

Mina'da taş atılacak üç yer vardır

1 Cemrei suğra (Küçük şeytan)

2 Cemrei vusta (Ortanca şeytan)

3 Cemrei akabe (Büyük şeytan)

Kurban bayramının 4 günü boyunca buralara taş atmak, haccın vâcibleri arasında gelmektedir

Şeytan Nasıl Taşlanır?

Birinci gün, yani, Kurban bayramı günü sadece Cemrei Akabe'ye taş atılır Sünnet olan güneşin doğuşundan öğleye kadar olan süre içinde taşları atmaktır Öğleden sonra akşam güneş batıncaya kadarki süre içinde de atılması câizdir

İkinci, üçüncü ve dördüncü günler ise, bütün cemreler taşlanır Önce Cemrei Suğrâ'dan başlanır Sonra vusta, sonra akabe taşlanır Böylece atılan toplam taş sayısı 70 olur Ancak bayramın 4 günü şafak sökmeden Mina'dan ayrılanlara, 4 günün taşlarını atmak, vâcib olmaktan çıkar Bu durumda onların attıkları taş sayısı, 49 olmuş olur

Bu günlerde taşların, öğle ile akşam arasında atılması sünnettir Güneş battıktan sonra atılması ise mekruhtur Öğleden önce de taşlama yapılmaz

Atılan taşların fasulye büyüklüğünde olması gerekli ise de, daha büyük ve daha küçük olmaları da câizdir

Her cemreye sağ el ile yedi taş atılır Yedi taşı avuca alıp bunları toptan atmak, bir taş yerine geçer Bunun için 6 taş daha atmak gerekir

Atılan taşların yıkanmış ve temiz olması şarttır Pis olduğu bilinen taşı atmak caizse de, mekruhtur Taşları Müzdelife'den yahut yoldan almak müstehabdır Cemrelerin yanından taş alıp atmak câiz ise de mekruhtur

Taş, başparmak ile işaret parmağı arasına alınarak atılır Cemrenin yanına gidip de taş cemrenin üstüne konsa, bu kifayet etmez Mutlaka atılması şarttır

Taşların, vadinin aşağısından yukarı, Mekke'ye doğru gidilerek atılması sünnettir Taşları 3,55 metre mesafeden atmak gereklidir

Taşların cemre üzerine veya yakınına düşmesi lâzımdır Taşlar 1,5 metreden daha uzağa düşmemelidir Uzağa düşen taş yerine, yenisi atılmalıdır

HACLA İLGİLİ OLARAK İŞLENEN SUÇLAR VE CEZALAR

Haccın Bozulmasına Sebeb Olan Fiiller Nelerdir?

2 sebebden dolayı hac bozulur:

1 Arefe günü öğleden itibaren bayramın 1 günü fecir vaktine kadar olan süre içinde Arafatta vakfe yapılmazsa hac bozulur

2 Arafatta vakfeden evvel ailesi ile cinsî münasebette bulunmak da haccı bozar, ifsad eder

Bu iki sebebden dolayı haccı bozulan kimse, ertesi sene kazâ ederek haccını tamamlar

Haccı bozulan kimse, nasıl olsa haccım bozuldudiyerek kalan hac vazifelerini yapmamazlık edemez

Cinsî münasebet (cima') sebebiyle hacları bozulan karıkocanın her ikisine de, ceza olarak en az birer koyun kesmeleri vâcib olur

Arafatta vakfeden sonra cima' yapılırsa hac bozulmaz, her ikisine de birer deve kurban etmek ceza olarak gerekir

Traş olup ihramdan çıktıktan sonra daha ziyaret tavafını yapmadan cima' edilirse, ceza olarak bir koyun kesilmesi gerekir

Ziyaret tavafı yapıldıktan sonra cima' yapılmasında ise, bir mahzur ve ceza yoktur

Ceza Kurbanı Kesilmesini Gerektiren Fiiller Nelerdir?

Cinsî münasebete yol açabilecek, öpme, okşama gibi fiillerden dolayı hac bozulmaz, ancak bir ceza kurbanı kesmek vâcib olur

İhtilâm olmaktan dolayı bir ceza gerekmez Gusledilerek temizlenilir

El, yüz, kol gibi bir uzvun bütününe koku sürmek de, bir ceza koyununu gerektirir

Başının tamamına veya yarıdan fazlasına kına sürmek

Tam bir gün veya tam bir gece dikişli elbise giymek veya başını sarık, takke gibi bir şeyle örtmek

Koltuk altlarından birini veya ikisini veya ensesinin tamamını traş etmek

El ve ayak tırnaklarının tamamını bir başlayışta ve aynı yerde kesmek gibi hususlar da ceza kurbanı gerektirir

Ayrıca şu hususlar da ceza kurbanını gerektirir:

Haccın vâciblerinden birini terketmek

* Kudüm ve Vedâ tavafını cünüp olarak yapmak

* Ziyaret tavafını abdestsiz olarak yapmak

* Arafat'tan güneş batmadan inmek

* Safâ ile Merve arasında sa'yı terketmek

* Müzdelife vakfesini özürsüz terketmek

* Şeytan taşlama işlerini terketmek

* Tertibe riayet etmemek Meselâ şeytan taşlamadan traş olmak

* Hastalık veya şiddetli soğuk gibi bir özürle dikişli elbise giyen kimse, yahut başındaki bir hastalıktan dolayı rahatsız olarak saçlarını kestiren kimse, isterse bir koyun keser, isterse üç gün oruç tutar, dilerse 6 fakire birer fitre tutarında sadaka verir

Sadaka Vermeyi Gerektiren Suçlar Nelerdir?

* Herhangi bir âzasının tamamına değil de bir kısmına koku sürünmek

* Bir günden az olmak üzere başını örtmek veya dikişli elbise giymek

* Saç ve sakalının dörtte birinden azını, avret mahalli ve koltuk altlarının bir bölümünü traş etmek

* El ve ayak tırnaklarının bir kısmını kesmek

* Abdestsiz olarak Kudüm ve Vedâ tavafını yapmak Abdestli olarak tekrar yaparsa ceza düşer

* Cemrelere bir taş noksan atmak

Verilecek sadaka, bir fitre miktarıdır



Sadakadan Az Bir Şey Vermeyi Gerektiren Suçlar Nelerdir?

Çekirge öldürmektir

Kıymeti Verilmesini Gerektiren Suçlar Nelerdir?

Av hayvanlarından herhangi bir hayvan öldürüldüğü takdirde, itimada şâyan iki kişi tarafından hayvanın kıymeti takdir edilir Bedel bir kurban parasına ulaşıyorsa kurban alınarak kesilir Kurban kesmiyerek o para ile yiyecek alıp fakirlere birer fitre miktarı dağıtmak da olabilir İsterse her fitre karşılığında bir gün oruç da tutabilir

İhrama girdikten sonra Harem'de ve Harem haricinde öldürülen av hayvanları için gereken ceza aynıdır Değişmez

İhramda iken, av hayvanı öldürmek haram olduğu gibi, onu öldürmeye yardımcı olmakta haramdır

Av hayvanı olmayan koyun, keçi, sığır, deve, kaz, tavuk, ördek gibi hayvanları ihramda iken kesmek helâldır

Harem dahilindeki insanların yeştirdiği cinsten olmayan ve kendi başına yetişip büyüyen ot ve ağaç gibi yeşilliklerin koparılması, kesilmesi hâlinde bunların değerleri sadaka olarak dağıtılır Bedelleri kurban

bedelini buluyorsa, kurban da kesilebilir, fakat oruç tutulmaz

Kurumuş ot ve ağaç dallarını kırıp koparmakta bir beis yoktur

İnsan eliyle yetiştirilen, ekilip büyütülen bitkilerin koparılmasından dolayı ise bir ceza gerekmez

Kuduz köpek, kurt, kartal, leş yiyen karga gibi hayvanları öldürmekte bu beis yoktur Ayrıca yılan, akrep, fare, yaban arısı, karınca, yengeç, karasinek, sivrisinek, kaplumbağa, kene, kirpi ve kertenkele, solucan gibi yer haşeratını öldürmekten de bir şey lâzım gelmez

HAC NASIL YAPILIR?

Haccın Çeşitleri:

Üç çeşit hac vardır:

1 Haccı ifrad,

2 Haccı kıran,

3 Haccı temettü

Haccı ifrad, yalnız hac için ihrama girilerek yapılan hacca denir

Haccı kıran, hac ile ömreyi tek ihram içinde yapmaya denir

Haccı temettü ise, ömre ve hac için ayrı ayrı ihrama girerek ikisini birlikte yapmak demektir

En faziletli hac şekli, Kıran, sonra Temettü, sonra da İfraddır

Haccı İfradın Yapılışı Nasıldır?

Önce ihram bölümünde anlatıldığı şekilde ihrama girilir ve Mekkei Mükerreme'ye dahil olmak için bütün hazırlıklar yapılır

Mekke'ye gündüz veya gece girmekte fark yok ise de, gündüz girmek hem kolaylık bakımından daha iyidir, hem de müstebahtır

Mekke'ye girince önce eşyalar kalınacak yere yerleştirilir Sonra mümkünse gusledilip, değilse abdest alınıp tavaf yapmak üzere Mescidi Haram'a gidilir

Hayız ve nifas hâlindeki kadınlar, o halde iken tavaf edemezler, tavaftan başka bütün hac menâsikini yerine getirirler

Mescidi Haram'a, mümkünse Benî Şeybe kapısından sağ ayak ile girilir ve girerken şu dua okunur:

?? ?? ?? ? ?? ?? ? ?? ?? ? ?? ??? ?? ? ?? ?? ?? ??? ??? ?? ?? ?? ?? ? ? ?? ??? ?? ?? ?? ? ?? ? ? ? ?? ? ? Allahümme hâzâ haramüke ve me'menüke Kulte ve kavlüke'lhak: Ve men dehalehû kâne âminaAllahümme feharrim lahmî ve demî ale'nnâr ve kınî azâbeke yevme teb'asü ibâdek

Bismillâhi ve alâ milleti resûlillâhi Elhamdü lillâhillezî bellegani beytehü'lharâme Allahümme'ftah lî ebvâbe rahmetike ve edhılnî fîha ve eğlık annî ebvâbe meâsîke vecnübni'lamele bihâ

Kâbei Muazzama ilk görüldüğünde ise Allahü Ekber diye tekbir getirilerek şöyle dua edilir:

?? ?? ? ? ?? ??? ? ?? ?? ? ? ?? ? ??? ??? ??? ??? ?? ? ? ??? ??? ??? Allâhümme ente'sselâmü ve minke'sselâm fehayyinâ rabbenâ bi'sselâm ve edhılnâ bifadlike ve keremike dâre'sselâm Allahümme zid beyteke hüden ve teşrîfen ve ta'zîmen ve tekrîmen ve birren ve mehabeten Allahümme tekabbel tevbetî ve ekıl usretî veğfir hatîetî yâ Hannânü yâ Mennân

Kâbe'yi ilk görünce yapılacak duaların makbûl olacağına dair rivayetler vardır Bunun için burada dua edenler: Yâ Rabbi! Burada ettiğim ve bundan sonra edeceğim bütün dualarımı kabul buyurdemelidirler

Buradan başka duaların en çok makbûl olduğu yerler şuralarıdır:

1 Tavaf yaparken,

2 Rükni Yemânî'nin önünde,

3 Makamı İbrahîm'in orada,

4 Safâ ve Merve tepelerinin üzerinde,

5 Safâ ve Merve arasında sa'y ederken,

6 Mina'da,

7 Arafat'da,

8 Müzdelife'de,

9 Şeytan taşlama ânında,

10 Mültezem'de Mültezem, Kâbe kapısı ile Haceri Esved rüknü arasında kalan kısma denir

11 Zemzem kuyusunun yanında ve Zemzem içerken

Kâbe'yi ilk görünce yapılan duâlardan sonra, Kudüm tavâfına niyet edilerek Kâbe'ye yaklaşılır Haceri esved'in bulunduğu köşeye gidilir Eğer durum müsaitse Haceri Esved öpülür Bu mümkün olmazsa el sürülür Buna da imkân bulunmazsa hizasında durularak istilâm edilir

Haceri Esved'i öpeceğim veya el süreceğim diye onun önünde izdihama sebebiyet vermek, etrafını ite kaka rahatsız ederek ona yaklaşmaya çalışmak doğru değildir Uzaktan istilâm etmek de Haceri Esved'i öpmek ve elle tutmak sevabını insana kazandırır Bu bakımdan hiç izdihama mahal yoktur

Bundan sonra tavaf bahsinde anlattığımız şekilde Kâbe 7 kere tavaf edilir 7 kere Haceri Esved'in önüne gelince Kudüm tavafı tamamlanmış olur Tekrar Haceri Esved istilâm edilir Sonra yer bulunursa Makamı İbrahim'de, değilse Mescid dahilinde münasib bir yerde iki rek'at tavaf namazı kılınır Namazdan sonra Zemzem kuyusuna gidilip su içilir

Sonra Safâ ile Merve arasında sa'y edilmek isteniyorsa, tekrar Haceri Esved'e dönülüp istilâm edilir Sonra Safa tepesinde gidilmek üzere Mescidden dışarı çıkılır Sa'y bahsinde anlattığımız şekilde Safâ ile Merve arasında 7 kere gidip gelinir Böylece sa'y da yapılmış olunur

Sa'y tavaftan sonra yapılır Tavaftan önce yapılan sa'y'in iade edilmesi gerekir

İfrad hac'da, say'ın, Kudüm tavafından sonra hemen yapılmayıp Ziyaret tavafından sonraya bırakılması daha faziletlidir

Tavaf ve sa'y esnasında imam vakit namazlarına başladığı zaman, tavaf ve sa'y bırakılarak cemaate uyulur Sonra bırakılan yerden devam edilir

Merve'de sa'y tamamlandıktan sonra tekrar Mescide dönülür ve iki rek'at namaz kılınır

Sonra Zilhicce'nin 8 günü olan terviye gününe kadar, Mekke'de ihramlı olarak kalınır İhramın yasaklarından kaçınılır Bol bol nafile tavaf yapılır Mescidde namaz kılınır Ancak bu nafile tavaflardan sonra sa'y yapılmaz

Terviye gününden bir gün önce, yani arefe gününden iki gün önce imam bir hutbe okuyarak insanlara hac vazifeleri hakkında bilgi verir Hac esnasında üç hutbe okunur ki birincisi budur Diğer ikisi ise, arefe günü Arafat'da okunan hutbe ile, Arafat'tan döndükten sonra Zilhicce'nin 11 günü Mina'da okunan hutbedir Hutbeler imam tarafından öğle namazının ardından okunur Ancak Arafat hutbesi öğle namazı kılınmadan evvel okunur

Terviye günü (arefeden bir gün önce) sabah namazı kılınıp güneş doğduktan sonra topluca Mina'ya gidilir Ve orada gecelenir Mekke'de bulunulduğu sürece ve yollarda telbiyeye devam edilir Mina'da gece kalındıktan sonra sabah namazı erken kılınarak Arefe günü Arafat'a gitmek üzere yola koyulunur Mina'da gecelemeden doğruca Mekke'den Arafat'a gidilip orada gecelemek de câizdir Mina'da geceleyecekken Mekke'de geceleyip oradan Mina'ya uğrayıp doğruca Arafat'a çıkmak câizse de mekruhtur

Arafat'a varılınca, buranın her yerinde durulup vakfe yapılabilirse de Cebeli Rahme adı verilen tepecik civarında durmak daha faziletlidir

Öğle vakti, imam hutbeye çıkar ve müezzin de ezan okur Ezandan sonra Cumada olduğu gibi imam hutbesini verir ve insanlara hac görevini hatırlatır Hutbeden inince bir ezan ve iki kametle öğle namazı ve ikindi namazı birleştirilerek, öğle vakti içinde kılınır İki farz namaz arasında sünnet kılınmaz Öğlenin ilk sünneti ise kılınır İmamı A'zam'a göre Arafat'ta öğle ve ikindinin birarada kılınması sadece cemaatle câizdir Yalnız başına kılınamaz İmamı Muhammed ile Ebû Yûsuf'a göre ise, yalnız başına kılanlar dahi, bu iki namazı bir arada kılarlar

Namazdan sonra vakfeye çıkılır ve bol bol dua edilir Dua imamla yapılacağı gibi, tek başına da yapılabilir

Gündüz Arafat'ta vakfeye duranlar için, güneş batıncaya kadar vakfeye devam etmeleri vâcibdir

Arafat'da yapılacak muayyen bir dua yoktur Bol bol tekbir getirilir Şu duanın yapılması da çok daha bulunmuştur:

Lâ ilâhe illâllahü vahdehû lâ şerîke leh lehü'lmülkü ve lehü'lhamdü yuhyî ve yümît biyedihi'lhayr ve hüve alâ külli şey'in kadîr

Peygamberimiz bu hususta şöyle buyurmuştur:

Duanın en hayırlısı Arefe günü yapılanıdır Benim söylediğim, benden evvelki peygamberlerin söylediği en hayırlı söz de: Lâ ilâhe illâllahü vahdehû lâ şerîke leh, Lehü'lmülkü ve lehü'lhamdü yuhyî ve yümît biyedihi'lhayr ve hüve alâ külli şey'in kadîrsözüdür

Güneş batınca telâş etmeksizin vekarla Müzdelife'ye dönmek üzere yola çıkılır Zaman zaman telbiye, tekbir, tehlil ve tahmid getirilir ve istiğfarda bulunulur Güneşin batışından evvel Arafat sahasının dışına çıkmamak kaydıyla izdihamdan dolayı erkenden hazırlanıp yola koyulmakta bir mahzur yoktur akşam namazı Arafat'ta veya yolda kılınmaz Kılınırsa Müzdelife'de iadesi gerekir Müzdelife'ye varınca münasip bir yere inilir Yatsı vakti girildikten sonra müezzin ezan okuyup kamet getirir İmam akşam namazını kıldırır, sonra sünnet kılınmadan tekrar kamet getirilerek yatsı namazı kılınır Böylece yatsı vaktinde akşam ile yatsı namazı birleştirilerek kılınmış olur Yalnız başına kılan da aynı şekilde bu iki namazı birleştirerek kılar Müzdelife'de gecelemek sünnettir Ancak fecrin doğuşundan itibaren güneş doğuncaya kadarki süre içinde Müzdelife'de bir an bile olsun bulunup vakfe yapmak vâcibdir Bu vakfeyi terketmek cezayı gerektirir

Müzdelife'de geceleyenler mümkün olduğu kadar geceyi ibâdet, zikir ve dua ile geçirirler Bu arada Mina'da şeytan taşlamada kullanmak üzere 7080 tane taş toplanır, bunlar yıkanıp temizlenerek atmaya hazır hâle getirilir

Müzdelife'de fecir ile güneşin doğuşu arasında bir süre vakfe yaptıktan sonra, gün iyice ağarınca Mina'ya doğru yola çıkılır Bu gün Kurban bayramının birinci günüdür ki yevmi nahr tâbir edilir

Mina'ya varılınca hemen eldeki ağırlıklar ve eşyalar kalınacak yere konur Sonra Mekke'ye gidiş istikametine göre üçüncü cemre olan Cemrei Akabe'ye varılır Daha evvel hazırlanmış olan taşlardan 7 tane bu cemreye atılır Bu taşların öğleyin zeval vaktine kadar atılması sünnettir Güneş batıncaya kadar atılmasında ise bir beis yoktur En iyisi izdihama meydan vermemek için acele etmeyip münasib zamanı kollamaktır

Kurban bayramının bu birinci günü, sadece Akabe cemresine taş atılır Taş atma işlemi bitince kurban kesmek isteniyorsa kurban işi ile meşgul olunur Haccı İfrad yapana kurban kesmek vâcib değildir Nâfile olarak keserse o ayrıdır

Kurban kesmek istemiyenler, bundan sonra saçlarını traş eder ve kısalttırırlar Kıran ve Temettü haccı yapanlara kurban vâcib olduğu için onlar ancak Kurban bayramı günleri içinde kurbanlarını kestirdikten sonra traş olabilirler veya saçlarını kısalttırabilirler

Başı traş ettirdikten sonra bıyık ve tırnakların da kesilmesi müstehabtır Sakallardan kesilmez Kesilirse bir mahzuru da yoktur

Bu şekilde traş olup veya saçları kısalttıktan sonra, ihram sebebiyle haram olan herşey, cinsî münasebet hariç, helâl olur

Traş olduktan sonra aynı günde veya mümkün olmazsa ikinci veya üçüncü günlerde Mekke'ye gidilip Ziyaret tavafı yapılır Bu tavaf farzdır ve haccın son rüknüdür Ziyaret tavafının yapılmasıyla hac tamam olmuş olur Tavaftan sonra artık cinsî münasebet de helâl hâle gelir

İfrad haccı yapan kimse sa'yini Kudüm tavafından sonra yapmayıp Ziyaret tavafından sonraya te'hir etmişse, tavafın ardından sa'y yapılır Yoksa sa'y gerekmez Kıran ve temettü haccını yapanlar ise, Ziyaret tavafından sonra da sa'y ederler

Ziyaret tavafı bu şekilde yapıldıktan sonra, tekrar Mina'ya dönülür Mina'da gecelenir Mina'da gecelemek sünnettir Sebebsiz yere Mina'dan başka yerde gecelemek mekruhtur

Kurban bayramının ikinci günü öğleyin zevalden sonra, üç cemreye de taş atılır Önce Suğra, sonra Vusta, sonra da Akabe cemreleri taşlanır

Kurban bayramının 3 günü de aynı şekilde zevalden sonra Şeytan taşlama işine devam edilir Böylece taşlamalar tamamlanmış olur Artık Mekke'ye dönülmesinde bir mahzur kalmaz Ancak üçüncü günü de Mina'da geceleyip, 4 günün fecri doğuncaya kadar Mina'da kalınacak olursa, bu 4 günde de şeytan taşlama işinin yapılması icabeder

Taşlama işleri tamamen bitip Mina'dan ayrılındıktan sonra Mekke'ye dönülür Mekke'den memlekete dönmek üzere ayrılırken ise, son vazife olarak Kâbe tekrar ziyaret edilir ve Vedâ tavafı yapılır

Vedâ tavafı yerine getirildikten sonra iki rek'at tavaf namazı kılınır, sonunda dua edilir ve Zemzem suyundan içmek üzere kuyuya gidilir Burada kıbleye karşı durularak dua yapılır Zemzem içilir, üst başa dökülür Eğer durum müsait olursa tekrar Kâbe'ye gidilip Mültezem denilen Haceri Esved ile Kâbe kapısı arasındaki mevkie yüz ve göğüs konarak sağ el kapıya doğru uzatılır Allah'tan rahmet dilenir, gözyaşı dökülür Bir müddet tahmid, tehlil, tekbir ve salâvat getirdikten sonra Haceri Esved istilâm edilir ve yüz Kâbe'ye doğru dönük olarak mescidden çıkılır, yolculuk işleri ile meşgul olunur

Haccı Kıran'ın Yapılışı Nasıldır?

Kıran haccının ömre ile hac için birlikte niyet edip ihrama girmek olduğunu söylemiştik

Kıran haccı yapmaya niyetli olan kimse, ifrad haccından farklı olarak ihrama girerken hac ve ömreye birlikte niyet eder

Daha sonra Mekke'ye geldiğinde ömre için Kâbe'yi tavaf eder, tavaftan sonra da ömre için sa'yde bulunur Bundan sonra ihramdan çıkmadan Kudüm tavafını da yapar Hac için sa'yini Kudüm tavafının hemen akabinde yapabilecekleri gibi, Ziyaret tavafından sonraya da te'hir edebilirler

Bundan sonra ifrad haccı yapan kimselerin yaptığı bütün şeyler yapılır İfrad haccı yapanlardan farklı olarak Kıran haccı yapanlar bir de kurban keserler Bu kurban vâciptir Birinci günü şeytan taşlamadan itibaren Kurban bayramı günleri içinde kesilmesi gerekir Bu kurban kesilmeden hacı adayı saçını traş edip veya kısalttırıp ihramdan çıkamaz

İşte Kıran haccını yapan kimse, mîkatta ihrama girdikten itibaren kurbanını kesinceye kadar devamlı ihramda kalır ve haccın bütün yasaklarına riayet eder

Bundan sonra farz hacda olduğu gibi ziyaret tavafı yapılır En sonunda da Veda tavafı yapılarak hac tamamlanmış olur

Kıran haccı yapana Kârin denir

Temettü Haccının Yapılışı Nasıldır?

Temettü, hac ayında iki ihramla hac ile ömreyi birlikte ifa eylemek demektir Bu şekilde hac edene mütemetti denir

Temettü haccı yapmak isteyen, ilk önce ömreye niyet ederek ihrama girer

Meke'ye ilk varınca ömre tavafını ve sa'yini yaparak başını traş ettirir ve ihramdan çıkar Kendisine ihram sebebiyle yasak olan şeyler artık helâl olmuş olur Bu halde Mekke'de kalır İhramlı olmadığı için Kudüm tavafı yapması gerekmez

Hac için ihrama terviye günü veya daha önceki bir gün girer Daha önce yapmadığı Kudüm tavafını yapabilir Şayet yapmazsa sa'yı Ziyaret tavafından sonraya tehir etmek zorundadır

Bundan sonra, Kıran haccı yapanın aynısını yapar

UMRE

Umre, lügatte, ziyaret mânasına gelir

Dinî mânası ise, Beytullah'ı özel bir şekilde ziyaret etmek demektir

Umre, ömürde bir defa olmak üzere (hacdaki şartlarla) müekkede sünnettir Şâfiî ve Hanbelî mezhebine göre, Umre, hac gibi şartlarını haiz olan kimselere farzdır

Hanefîler, Resûlüllah Efendimizin:

Hac farzdır, Umre ise tatavvudurhadîsi şerîfini delil olarak almışlar ve ömrenin sünnet olduğunu söylemişlerdir

Hac için gerekli bütün şartlar Umre için de gereklidir

Umre yapmak için muayyen bir ay yoktur Senenin her ay ve gününde yapılır Yalnız arefe günü ile Kurban bayramının 4 gününde yapılması mekruhtur

Umreye giren kimsenin yapacağı işler, ihramlı olarak Kâbe'yi tavaf ve Safâ ile Merve arasında sa'y etmek, bundan sonra da traş olarak ihramdan çıkmaktır

Umrenin bir rüknü vardır, o da tavaftır İhram Umrenin şartıdır Vâcibleri ise, Safâ ile Merve arasında sa'y ve traş olmak, yahut saçlarını kısaltmaktır

Umre, tavafın en az 4 şavtı yerine getirilmeden önce cima' yapılırsa bozulur

Umrenin hacdan farklı tarafları şunlardır:

Umrenin muayyen bir vakti yoktur, her zaman yapılabilir

Umrede Arafat ve Müzdelife vakfeleri yoktur Kudüm ve Vedâ tavafı ve Şeytan taşlama da yoktur

İhsar (Hacdan Geri Kalmak)

İhrama girdikten sonra, hastalık, hapis, düşman korkusu gibi sebeblerle ihramın gerektirdiği hac vazifelerini yerine getirmekten alıkonulmaya ihsar adı verilir

Böyle bir duruma düşen kimseye de muhsar adı verilir

Bir kimsenin vasıtası kazaya uğrar da yürüyemeyecek duruma düşerse, yahut ihrama giren bir kadının beraberinde bulunan kocası veya mahremi ölürse bunlar muhsar sayılır

İhsar hac için olduğu gibi, ömre için de olur Aralarında bir hüküm değişikliği yoktur

Muhsar duruma düşen kimse, Harem hudutları dahilinde bir kurbanlık alarak keser veya kestirir Bu kurban kesilmeden muhsar ihramdan çıkamaz Kurban kesilmeden evvel ihramda sayılacağı için hacılara yasak olan şeyler, aynen ona da yasaktır Bu yasaklara riayet edilmezse ayrıca ceza gerektirir

Kurban keserek ihramdan çıkan muhsar, eğer sadece hacca niyetli ise, gelecek yıl bir hac ve ömre yapması üzerine vâcib olur

Eğer yalnız ömreye niyetli ise, bunun yerine sadece bir ömre yapması gerekir

Eğer Kıran hacca niyetli idiyse, iki kurban kestikten sonra ihramdan çıkar ve üzerine bir hac, iki ömre yapması vâcib olur

Haccı Kaçırmak

Farz veya nafile hac niyeti ile ihrama giren kimse, Kurban bayramının 1 günü fecrin doğuşuna kadar Arafata ulaşıp vakfesini yapamazsa

haccı kaçırmış olur Bununla beraber tavaf ve sa'y yapması gerekir Bunları yapmakla ihramdan çıkmış olur Gelecek yıl da kaza etmesi gerekir Haccı kaçırmaktan dolayı üzerine herhangi bir ceza gerekmez

Haccı kaçıran kimse, Kıran hacca niyetli ise, ömre için bir tavaf ve sa'y yaptıktan başka, bir de kaçırdığı hactan dolayı tavaf ve sa'y yapması gerekir Sonra başını traş ederek ihramdan çıkar Kıran kurbanı da hükümsüz kalır

Haccı Vasiyyet Etmek

Bir kimse üzerine hac farz olduğu halde bunu yerine getirmeden önce ölür ve vasıyyette de bulunmazsa günahkâr olur Bu durumda ölenin varisleri isterlerse onun adına birisini hacca gönderebilirler Böylece ölüye farz haccını yaptırmış olurlar Ancak bu işi yapmak, varisler üzerine borç değildir Çünkü ölünün bu hususta vasiyeti yoktur Bununla beraber varisler veya varislerden biri kendisinden bağış yaparak ölü adına hac yaptırırsa onu hac borcundan kurtarmış olur

Ölü kendi adına hac yapılmasını vasiyet etmişse, geride bıraktığı malının üçte birinden haccının yaptırılması gerekir Bu vasiyet varken başkasının teberru yolu ile ölü adına hac yapması veya yaptırması ölü hesabına geçerli olmaz Haccın mutlaka ölünün geride bıraktığı malının üçte birlik kısmından yapılması şarttır Ölünün kendi malı varken başkasının harcama yapması sahih olmaz

BAŞKASI YERİNE HACCETMEK (BEDEL HACCI)

Bedel Haccı Nedir?

Üzerine hac farz olan bir müslüman, hac yapamayacak kadar özürlü olur ve bu özrünün düzelmesi de ömrünün sonuna kadar mümkün görülmezse, vekâletle bir başkasını kendi yerine gönderip haccettirebilir Buna bedel haccı denir

Bedel haccının caiz olması için, vekil gönderende ve vekilde bazı şartların bulunması lâzımdır

Vekil Gönderende Aranan Şartlar Nelerdir?

1 Vekil gönderen üzerine haccın sıhhatli iken farz olması Yoksa hacca gidemiyecek derecede hasta kimse üzerine hac farz olmaz

2 Hacca kendisi gidemiyecek kadar daimî bir özrü bulunması Âmâ, kötürüm, pîri fânî olmak gibi

3 Mükellefin vekilden haccetmesini bizzat istemesi ve benim yerime haccet diye emretmesi

4 Aslın, vekili, hacca kendi ikamet ettiği memleketten göndermesi

Vekilde Aranan Şartlar Nelerdir?

1 Vekâlete ehil olmalıdır Yani bütün hac fiillerini şuur ile ifaya muktedir biri olmalıdır

2 Vekil aslın namına hareket etmelidir Asıl nasıl haccetmesini emretmişse, o şekilde hareket etmelidir Haccı İfrad dediyse Haccı İfrad, Kıran dediyse Kıran, Temettü dediyse Temettü yapmalıdır

3 Vekil, aslın yerine niyet etmelidir

4 Vekil, aslın yerine bizzat haccetmelidir Vekilin kendine başka birini vekil tayin etmesi câiz olmaz

5 Vekil, sadece bir kişi için ihrama girmelidir

6 Vekil, haccı ifsâd etmemelidir Aksi takdirde yaptığı masrafları asl'a ödemek zorundadır

7 Nafaka ve yol masrafları haricinde vekilin haccetmesine karşılık hiçbir ücret talebetmemesi de lâzımdır

8 Hacca hiç gitmemiş bir fakir kimsenin bedel olarak hacca gitmesi câizdir Vekilin daha önce hacca gidip haccını yapmış birisi olması şart değildir Kadının vekâleti ise, kerâhetle câizdir

Vekil kimse, işlediği suçların cezasını kendi parasından öder

Fakir bir kimseye, hac farz değildir Fakat herhangi bir sebeble hac zamanı Mekke'ye varan fakire hac farz olur Memleketine hac farizasını ifa edip dönmesi gerekir Sonradan zengin bile olsa, fakirken yaptığı bu hac, ona kifâyet eder, ayrıca tekrar haccetmesi gerekmez

Fakat vekil olarak hacca giden fakir için durum farklıdır Onun başkası adına Mekke'ye gidip Kâbe'yi görmesi ile üzerine hac farz olmaz

Çünkü o, başkası namına hacca gelmiştir O sene ancak bedel haccını yerine getirebilir, kendi nâmına haccedemez Kendisinin de haccetmesi için gelecek hac mevsimine kadar Mekke'de beklemesi veya memleketine dönüp gelecek yıl kendi için tekrar hac etmeye gelmesi, o fakir için imkânsız bir şeydir Böyle bir teklif insan gücünü aşan bir teklif olur Allah ise kuluna gücünü aşan bir teklifi yüklemez

Binaenaleyh fakir bir kimse hacca bedel olarak hiç çekinmeden rahatça gidebilir, gönderilebilir Bunun için ne fakiri bedel gönderenin haccına bir halelgelir, ne de bedel olarak hacca giden fakire Kâbe'yi gördüğü için hac farz olur Bu hususta tarafların endişeye kapılmalarına mahal yoktur

HEDY

Hedy Neye Denir?

Kurbanlık koyunlardan Harem bölgesinde kesilenlere hedy adı verilir

Kurbanlık hayvanlarda aranan şartlar hedy için de aranır

Hedy'in Kısımları Nelerdir?

Hedy üç kısımdır:

1 Hac ve ömreyi bir arada yapmaktan dolayı kesilen vâcib kurban Buna şükür kurbanı da denir Kıran ve Temettü haclarına niyet edenlerin kestikleri kurbanlardır

Haccın vâciblerini terketmekten dolayı kesilen Ceza Kurbanları da bu birinci kısma girer Çünkü bunlar hac işlerinden dolayı kesilmesi vâcib olan kurbanlardır

2 Adak suretiyle kesilmesi vâcib olan kurbanlar Harem'de kesilmesini şart koşarak yapılan kurban adamaları bu kısma girer

3 Nafile olarak Harem'de kesilen kurbanlardır Bunlara Tatavvu kurbanı denir İfrad haccı yapanların kestikleri kurbanlar bu kısma dahildir

Hedy'in Kesilme Zamanı Nedir?

Kıran ve Temettü kurbanlarını kesme vakti, Kurban bayramı günleridir Temettü ve Kıran kurbanları bu üç günden sonra kesilirse sahih olursa da, geciktirmeden dolayı ayrıca ceza kurbanı kesmek de vâcib olur

Diğer hedy kurbanları için, muayyen zaman yoktur, her vakit kesilebilir

Hedy'in Kesilme Yeri Neresidir?

Hedy kurbanları mutlak surette Harem hudutları içinde kesilmeleri gereklidir Kurban kesme günleri içinde kesilecekse, Mina'da kesilmesi sünnettir Kurban kesme günleri dışında ise, Mekke'de kesilmesi daha faziletlidir

Hedy Kurbanının Etinden Yenebilir mi?

Şükür kurbanı adı verilen Kıran ve temettü kurbanlarının etlerinden yemek, kurban sahibine helâl ve menduptur Yine nafile olarak kesilen tatavvu kurbanının etinden de sâhipleri yiyebilirler

Ancak adak kurbanı, ceza kurbanı ve ihsar kurbanı olarak kesilenlerin etlerinden sâhipleri yiyemezler Şayet yerlerse yedikleri miktarın bedelini tasadduk etmek zorundadırlar

PEYGAMBER'İN (ASM) KABRİNİ ZİYARET

Hz Peygamber'in (ASM) Kabrini Ziyaret

Benim mescidimde aralıksız 40 vakit namaz kılan kimse için, cehennemden ve azaptan kurtuluş beratı yazılır O kimse, nifaktan da uzak kalır(AhmedTaberanî)

Cenâbı Hakk'ın Kâbei Muazzama'yı ziyaret etmeğe, hac yapmağa muvaffak ettiği kimselerin, Medinei Münevvere'ye gidip Resûli Ekrem Efendimizin kabri saadetlerini ziyaret etmeleri haccın en son sünnetidir

Bu ziyaret, mendub ibâdetlerin en faziletlisi ve en yükseği kabûl edilmektedir Önce hac farîzasını hakkıyla yerine getirip tevbe ve istiğfarlarla günahlardan tam temizlenmeli, sonra Resûli Ekrem hazretlerinin ziyaretine gitmelidir Önce ziyaret, sonra hac yapılması da mümkündür, fakat faziletli olan, hacdan sonra ziyaretin yapılmasıdır

Resûlüllah Efendimizin kabri saâdetlerini ziyaret etmek, ziyaret eden için bir şeref ve saadettir Hacı orada kalbini nebevî nurlarla doldurur, Muhammedî bereket ve rahmet, onu çepeçevre kuşatır, kalbi rikkat bulur

Resûlüllah Efendimiz bir hadîsi şeriflerinde:

Kabrimi ziyaret edene kıyâmet gününde şefaatim vâcib olurbuyurmuşlardır

Diğer bir hadiste de şöyle buyurulur:

Kim Beytullah'ı ziyaret eder de beni ziyaret etmezse, bana cefâ etmiş olur

Bu hadîsi şerîfler muvacehesinde, hacca giden kimselerin büyük bir mânia karşısında kalmadıkça, Peygamberimizin kabri saâdetlerini ziyaret etmesi lâzım geldiğini söyleyebiliriz

Medinei Münevvere'ye giden bir kimse, Peygamber Efendimizin kabri saâdetlerini ve Mescidi Nebevî'yi ziyaret etmek niyetinde olmalıdırlar Bu itibarla yolda sık sık salât ü selâm okumalıdır Medine'de kalınan yer müsaid ise, Mescidi Nebevî'ye gitmeden evvel gusledip temiz ve yeni elbiselerini giymek, koku sürünmek güzeldir Mütevazi bir halde yürünerek Mescidi Nebevî'ye gelinir

Mescidi saâdete Selâm veya Cibrîl kapısından girilir

Mescidi Nebevî'ye giren kimse evvelâ minberi saâdetin yanında iki rek'at tahiyyetü'l mescid namazı kılmaya gayret eder Mümkün olmazsa Mescidi saadetin herhangi bir yerinde kılar Peygamberimizin kabri ile minberi arasına, hadîsi şerîf'te, Cennet bahçelerinden bir bahçe tâbiri kullanılmıştır Bu bakımdan burada kılınan namaz çok faziletlidir

Namazdan sonra Resûli Ekrem (ASM) Efendimizin kabri saâdetlerinin bulunduğu yere gidilir Kemâli hurmet ve edeble ikiüç

metre kalıncaya kadar kabri saâdete yaklaşılır Ve Resûli Ekrem Hazretlerine selâm verilir Başkaları tarafından Resûlüllah Efendimize iletilen selâmlar da Fahri Âlem Efendimize arzedilir

Rivayetlerde Resûlüllah Efendimizin yapılan salâvat ve kendisine verilen selâmlara muttali' olduğu, ümmetini yaptıkları amel ve sîmalarıyla bizzat tanıdığı kaydedilmektedir

Resûlüllah Efendimizin kabri başında kendisine şu şekilde selâm verilir:

Esselâmü aleyke eyyühe'nnebiyyü ve rahmetu'llahi ve berekatühû Esselâmü aleyke ya seyyidî yâ Resûlâllah

Esselâmü aleyke yâ Habîballah

Resûlüllah Efendimizin kabri başında iken bağırılıp çağırılmaz, gürültü edilmez, kabri şerîfin parmaklıklarına asılınmaz, kabri saâdete doğru kendinden geçerek secde edilmez

Selâmdan sonra şu salâvat 70 kere okunabilir:

Sallâllahü aleyke ya Resûlâllah

Sonra devamla:

Ci'tüke müstağfiren min zenbî müsteşfian bike ilâ rabbî duası okunur Bundan sonra bir Âyete'lKürsî ile 11 İhlâsı şerîf okunarak başta Peygamberimiz olmak üzere orda yatan bütün zevâtın ve ehli îmanın ruhlarına bağışlanır

Resûlüllah Efendimizi bu şekilde ziyaretten sonra birkaç adım sağa doğru giderek Hz Ebu Bekir'in kabirlerinin başına gelinir Ona hitaben:

Esselâmü aleyke yâ halîfete resûlillâh Esselâmü aleyke yâ sâhıbe resûlillâh Enîsehû fi'lğâr, refîkahu fi'lesfâr ve emînehû ale'lesrâr cezakellahu hayran diyerek selâm ve hürmetler sunulur

Sonra birkaç adım daha yürünür Hazreti Ömer'in kabri başına gelinir Ona da:

Esselâmü aleyke yâ Emîre'lmü'minîn, yâ nâsıra'lmüslimîn Esselâmü aleyke yâ müşettetü şemele'lmüşrikîn Cezakellahü teâlâ hayra'lcezâ diye selâm ve hürmetler sunulur

Bundan sonra mümkünse tekrar Resûlüllah'ın kabri başına gelinir Orada bol bol salâvat getirilir, dua ve niyazlarda bulunulur Bilhassa şu

kısacak duayı ezberleyerek dilden düşürmemek lâzımdır:

Yâ Rabbi! Es'elüke en tec'ale tevbetenâ tevbeten nasûha bicâhi Muhammedin sallâllahü aleyhi ve sellem

Daha sonra ziyaretçi Ashabdan Ebû Lübâbe Hazretlerinin kendini bağladığı direğin yanına gelerek kerâhet vakti dışında, burada bol bol nâfile namazlar kılar ve dualar eder Burada yapılan duaların kabûl edileceği umulur

Daha sonra Üstüvânei Âişe denilen direğin yanına varılır ve orada da namaz kılınıp, salât ü selâmda ve dualarda bulunulur Bu direk, Hz Âişe validemizin Resûlüllah Efendimizin Mescidi Nebevîde en çok namaz kıldığını haber verdiği direktir

Bundan sonra Mescidden çıkılır ve Bakı' kabristanına gidilir Orada yatan Sahâbe ve İslâm büyükleri ziyaret edilir

Ziyaretçinin Medine'de bir hafta kalması müstahsendir Bu arada namazları Mescidi Nebevî'de kılar Mescidi Kuba, Mescidi Cuma, Mescidi Hâtif, Mescidi Kıbleteyn gibi ziyaret yerlerine giderek ziyaretlerde bulunur

Medinei Münevvere'den memleketine dönmek isteyenler, bir kere daha Mescidi Nebevî'ye uğrar, iki rek'at namaz kılar Sonra kabri saâdeti tekrar ziyaret ederek Medine'den ayrılır

ALLAH`IN SELAMI ÜZERİNİZE OLSUN

biraz Uzun Oldu Hakkınızı Helal Edin