Haksız Fiil Kosulları Nedir
Haksız Fiil
Hukuka aykırı olarak bir kimsenin şahsına veya mal varlığına zarar veren fiile haksız fiil denir Haksız fiil borc kaynaklarından birisi kabul edilmiş olup zararı veren tazminle sorumludur Haksız fiil sorumluluğu akit dışı hukuka aykırı kusurlu bir davranışla bir kimseye verilen zararın giderilmesi demektir (İslam hukukunda haksız fiil sorumluluğu iki şekilde ortaya cıkar; mubaşereten (doğrudan) zarar doğuran haksız fiil ve tesebbuben (sebebiyet yoluyla) zarar doğuran haksız fiil)
Haksız fiilin unsurlarını; davranış zarar uygun illiyet bağıntısı kusur ve hukuka aykırılık oluşturmaktadır
Haksız fiil sorumluluğunun gercekleşmesi icin meydana gelen zararı bir insan davranışı oluşturması ve hukuka aykırı olması gerekir Hukuka aykırılık ise kişilerin mal ve şahıs varlıklarını doğrudan doğruya veya dolaylı bir şekilde koruma amacı guden yazılı ya da yazılı olmayan emredici davranış kurallarının ihlalidir
Hukuka aykırılığın iki şartı vardır:
A) davranışın zarar vermeyi yasaklayan veya zarar vermeyi onlemek amacıyla belirli bir davranışı emreden bir hukuk normuna aykırı olması;
B) hukuka uygunluk sebeplerinin bulunmamasıdır Hukuka uygunluk sebepleri ise; hakkın kullanılması hak sahibinin izni kamu yetkisinin kullanılması veya salahiyetli makamın izni ve zarurettir
Haksız fiilden doğan zarar maddi veya manevi zarar olabilir Maddi zarar; Bir kimsenin iradesi dışında malvarlığında meydana gelen eksilmeye denir Haksız fiil sorumluluğunda tazminat icin zararın fahiş olması gerekmez aksine haksız fiillerin meydana getirdiği zararda azlık ve cokluk farkı bulunmaksızın tazminat soz konusudur Manevi zarar ise; bir kişinin kişiliğini yani şahıs varlığını oluşturan hukuki değerlerin saldırıya uğraması dolayısıyla uğramış olduğu objektif eksilme ve kayıplardır İslam bilginlerinin coğunluğuna gore manevi zarar sebebiyle tazminata hukmedilemez Zira maddi tazminatın manevi zararı karşılaması mumkun değildir
Zararı doğuran fiili birkac kişi beraberce işlemiş iseler sorumlulukları ortak ve eşittir Ancak faillerden biri doğrudan zarar veren fiili diğeri de sebebiyet veren bir fiili işlemişse sorumluluk doğrudan zarar veren fiilin failine yuklenir
Gerek şahsa ve gerekse mala yonelik haksız fiillerde daha ziyade gercekleşmiş zararın tazmini cihetine gidilmiş; gercekleşecek zararlar belirsizlik nedeniyle tazmin edilmesi gereken zarar olarak gorulmemiştir Haksız fiil neticesinde zarar goren malın misli olması halinde misliyle; misli olmaması halinde de kıymetiyle tazmin edilir
Haksız Fiil
Hukuka aykırı olarak bir kimsenin şahsına veya mal varlığına zarar veren fiile haksız fiil denir Haksız fiil borc kaynaklarından birisi kabul edilmiş olup zararı veren tazminle sorumludur Haksız fiil sorumluluğu akit dışı hukuka aykırı kusurlu bir davranışla bir kimseye verilen zararın giderilmesi demektir (İslam hukukunda haksız fiil sorumluluğu iki şekilde ortaya cıkar; mubaşereten (doğrudan) zarar doğuran haksız fiil ve tesebbuben (sebebiyet yoluyla) zarar doğuran haksız fiil)
Haksız fiilin unsurlarını; davranış zarar uygun illiyet bağıntısı kusur ve hukuka aykırılık oluşturmaktadır
Haksız fiil sorumluluğunun gercekleşmesi icin meydana gelen zararı bir insan davranışı oluşturması ve hukuka aykırı olması gerekir Hukuka aykırılık ise kişilerin mal ve şahıs varlıklarını doğrudan doğruya veya dolaylı bir şekilde koruma amacı guden yazılı ya da yazılı olmayan emredici davranış kurallarının ihlalidir
Hukuka aykırılığın iki şartı vardır:
A) davranışın zarar vermeyi yasaklayan veya zarar vermeyi onlemek amacıyla belirli bir davranışı emreden bir hukuk normuna aykırı olması;
B) hukuka uygunluk sebeplerinin bulunmamasıdır Hukuka uygunluk sebepleri ise; hakkın kullanılması hak sahibinin izni kamu yetkisinin kullanılması veya salahiyetli makamın izni ve zarurettir
Haksız fiilden doğan zarar maddi veya manevi zarar olabilir Maddi zarar; Bir kimsenin iradesi dışında malvarlığında meydana gelen eksilmeye denir Haksız fiil sorumluluğunda tazminat icin zararın fahiş olması gerekmez aksine haksız fiillerin meydana getirdiği zararda azlık ve cokluk farkı bulunmaksızın tazminat soz konusudur Manevi zarar ise; bir kişinin kişiliğini yani şahıs varlığını oluşturan hukuki değerlerin saldırıya uğraması dolayısıyla uğramış olduğu objektif eksilme ve kayıplardır İslam bilginlerinin coğunluğuna gore manevi zarar sebebiyle tazminata hukmedilemez Zira maddi tazminatın manevi zararı karşılaması mumkun değildir
Zararı doğuran fiili birkac kişi beraberce işlemiş iseler sorumlulukları ortak ve eşittir Ancak faillerden biri doğrudan zarar veren fiili diğeri de sebebiyet veren bir fiili işlemişse sorumluluk doğrudan zarar veren fiilin failine yuklenir
Gerek şahsa ve gerekse mala yonelik haksız fiillerde daha ziyade gercekleşmiş zararın tazmini cihetine gidilmiş; gercekleşecek zararlar belirsizlik nedeniyle tazmin edilmesi gereken zarar olarak gorulmemiştir Haksız fiil neticesinde zarar goren malın misli olması halinde misliyle; misli olmaması halinde de kıymetiyle tazmin edilir