hayvan hucresinde bulunan organeller
HUCRE
Hucre,organizmanın yapı ve gorev birimi olarak kabul edilirHucre yapısal olarak ikiye ayrılır
Prokaryot Hucre:Zar, sitoplazma ribozom olmasına rağmen bir zarla cevrilmiş,belirgin cekirdekleri olmayan hucredirBakteri ve maviyeşil algler bu guruptadır
Okaryot Hucre:Hucreler zar, sitoplazma ve cekirdekten meydana gelirProtistlerden,memeli hayvanlara kadar olan canlılardaki hucrelerdir
Hucreler turden ture,dokudan dokuya ve yaptıkları işe gore şekil bakımından buyuk değişiklikler gosterirlerEn kucuk boylu hucreler gametler, bakteriler ve parazitlerdir hucrelerdir En kucuk boylu hucre, kuş yumurtasındaki ureme hucresidir En uzun hucreler ise sinir hucreleridir
imageshayvanhucresiorganelleri5af22ef1e3dde
HUCRENİN YAPISI VE OZELLİKLERİ
Gelişmiş (okaryot) hucreler uc bolumde incelenir
1:Hucre zarı
2:Sitoplazma
3:Cekirdek (Nukleus)
1HUCRE ZARI
Hucrenin madde alış verişini duzenleyen secici gecirgen ozelliğe sahip canlı yapıdır
Hucre zarı, lipid denizinde yuzen proteinden ve glikoproteinlerden yapılmış, almac denilen ozel bolgelerle dışarıya acılan mozayik zar modelinden oluşmuştur
Hucre zarının yapısını oluşturan protein, lipid ve glikoprotein dağılımı ve sayısı farklı olduğundan her hucre icin, hucre zarı karestiristik ozellik gosterirBu molekuller zar yuzeyinin turlere hatta hucre gruplarına ilişkin ozgulluğunu sağlar
hucrelerin birbirini tanıması, hucre icine alınacak maddenin secimi, bazı hormonlara cevap vermesi zar yapısındaki glikoproteinler yardımı ile olur
hucre yuzeyinde ince bir film halinde bulunan glikoproteinler hucreye antijen (yabancı madda) ozelliği verirler
huccre madde alıp verirken arada hucreyi cevreleyen zar vardırHucre zarının yapısıda dikkate alındığında geciş ustunluğu duşunulmelidir
kucuk molekuller buyuk molekullerden daha hızlı hucreye girer ve cıkarlar
Notr maddeler iyonlardan daha hızlı hucreye girer ve cıkarlar
Yağı eritenler eritmeyenlere gore daha hızlı girer ve cıkarlar
Yağda eriyenler (A,D,E,K vitaminleri) erimeyenlere gore daha hızlı hucreye girer ve cıkarlar
2SİTOPLAZMA
Tum hucrelerde icinde organelleri bulunduran yarı sıvımsı (plazma) bir yapıdırOrganik ve inorganik bileşiklerden meydana gelir Canlı bir hucrenin sitoplazmasının buyuk bir kısmı su (%6090)meydana getirirStoplazma butun hayatsal olayların gectiği yerdir
STOPLAZMİK ORGANELLER
a)Ribozom:
Tum hucrelerde bulunma zorunluluğu olan bir organeldirHucreye giren aminoasitleri ilgili genlerden (DNA) aldığı şifreye gore dizerek protein sentezi yaparProtein sentezinin fazla olduğu hucrelerde sayıları fazladırYapısında RNA ve protein bulunur
Hucreden izole edilmiş ribozomlar,hucre dışında mRNA,uygun aminoasitler,gerekli enerji ve tRNAlar bulunduğu zaman protein sentezleyebilir
b)Endoplazmik Retikulum:
Hucre zarı ile arasında genelde buyuk molekul maddeleri (protein gibi) taşır
Cekirdeğin etrafını sararak cekirdek zarının oluşumunu sağlar
Bazı hucrelerde ribozomları uzerinde taşıma (granullu ER) gorevlerini ustlenmiştirRibozom taşımayanlara granulsuz ER denir
c)Golgi Cisimciği:
Ergin sperm ve kan hucreleri haric diğer okaryotik hucrelerde bulunurBazı maddelerin etrafını bir kese ile cevreleyerek sitoplazmada gerekli bolgelere gonderilmesini sağlayan yassı keseciktirYağ sentezi, lizozom ve koful oluşumunda gorevlidir
Bitkilerde seluloz yapımında gorevlidirOzellikle salgı yapan hucrelerde (ipek boceğinin ipek salgı bezleri gibi) daha fazla bulunur
İşaretlenmiş glikoz ile yapılan deneylerde proteinlere şeker ve lipit eklenmesinin de golgi tarafından gercekleştirildiği gorulmuştur
Orn:glikoprotein ve glikolipit
d)Mitokondri:
Bakteri, algler gibi prokaryot hucreler ve memelilerin alyuvarlarında bulunmaz Hucrede oksijenli solunumun yapıldığı ve ve cok miktarda enerjinin uretildiği merkezlerdir(oksidatif fosforilasyon) Cift zarlıdır
Kendine ait DNA, RNA ve ribozomları vardırKendine eşleyebilir ancak coğalması hucrenin kontrolundedir
Enerji ihtiyacı artan hucrelerde mitokondri sayısıda bolunerek artar(Kas, karaciğer, sperm gibi)
e)Lizozomlar:
Hucre icinde bir sindirim sistemi oluştururİcinde protein, karbonhidrat ve yağ gibi buyuk molekulleri parcalayan sindirim enzimleri bulunur
Alyuvaklar haric tum hayvansal hucrelerde ozellikle vucudun savunmasından sorumlu olan akyuvarlarda ve makrofajlarda, bol miktarda gorulmuşturBitki hucrelerinde, mantarlarda ve mayalarda lizozom benzeri yapılar vardır
Lizozomların hepsi birden
HUCRE
Hucre,organizmanın yapı ve gorev birimi olarak kabul edilirHucre yapısal olarak ikiye ayrılır
Prokaryot Hucre:Zar, sitoplazma ribozom olmasına rağmen bir zarla cevrilmiş,belirgin cekirdekleri olmayan hucredirBakteri ve maviyeşil algler bu guruptadır
Okaryot Hucre:Hucreler zar, sitoplazma ve cekirdekten meydana gelirProtistlerden,memeli hayvanlara kadar olan canlılardaki hucrelerdir
Hucreler turden ture,dokudan dokuya ve yaptıkları işe gore şekil bakımından buyuk değişiklikler gosterirlerEn kucuk boylu hucreler gametler, bakteriler ve parazitlerdir hucrelerdir En kucuk boylu hucre, kuş yumurtasındaki ureme hucresidir En uzun hucreler ise sinir hucreleridir
imageshayvanhucresiorganelleri5af22ef1e3dde
HUCRENİN YAPISI VE OZELLİKLERİ
Gelişmiş (okaryot) hucreler uc bolumde incelenir
1:Hucre zarı
2:Sitoplazma
3:Cekirdek (Nukleus)
1HUCRE ZARI
Hucrenin madde alış verişini duzenleyen secici gecirgen ozelliğe sahip canlı yapıdır
Hucre zarı, lipid denizinde yuzen proteinden ve glikoproteinlerden yapılmış, almac denilen ozel bolgelerle dışarıya acılan mozayik zar modelinden oluşmuştur
Hucre zarının yapısını oluşturan protein, lipid ve glikoprotein dağılımı ve sayısı farklı olduğundan her hucre icin, hucre zarı karestiristik ozellik gosterirBu molekuller zar yuzeyinin turlere hatta hucre gruplarına ilişkin ozgulluğunu sağlar
hucrelerin birbirini tanıması, hucre icine alınacak maddenin secimi, bazı hormonlara cevap vermesi zar yapısındaki glikoproteinler yardımı ile olur
hucre yuzeyinde ince bir film halinde bulunan glikoproteinler hucreye antijen (yabancı madda) ozelliği verirler
huccre madde alıp verirken arada hucreyi cevreleyen zar vardırHucre zarının yapısıda dikkate alındığında geciş ustunluğu duşunulmelidir
kucuk molekuller buyuk molekullerden daha hızlı hucreye girer ve cıkarlar
Notr maddeler iyonlardan daha hızlı hucreye girer ve cıkarlar
Yağı eritenler eritmeyenlere gore daha hızlı girer ve cıkarlar
Yağda eriyenler (A,D,E,K vitaminleri) erimeyenlere gore daha hızlı hucreye girer ve cıkarlar
2SİTOPLAZMA
Tum hucrelerde icinde organelleri bulunduran yarı sıvımsı (plazma) bir yapıdırOrganik ve inorganik bileşiklerden meydana gelir Canlı bir hucrenin sitoplazmasının buyuk bir kısmı su (%6090)meydana getirirStoplazma butun hayatsal olayların gectiği yerdir
STOPLAZMİK ORGANELLER
a)Ribozom:
Tum hucrelerde bulunma zorunluluğu olan bir organeldirHucreye giren aminoasitleri ilgili genlerden (DNA) aldığı şifreye gore dizerek protein sentezi yaparProtein sentezinin fazla olduğu hucrelerde sayıları fazladırYapısında RNA ve protein bulunur
Hucreden izole edilmiş ribozomlar,hucre dışında mRNA,uygun aminoasitler,gerekli enerji ve tRNAlar bulunduğu zaman protein sentezleyebilir
b)Endoplazmik Retikulum:
Hucre zarı ile arasında genelde buyuk molekul maddeleri (protein gibi) taşır
Cekirdeğin etrafını sararak cekirdek zarının oluşumunu sağlar
Bazı hucrelerde ribozomları uzerinde taşıma (granullu ER) gorevlerini ustlenmiştirRibozom taşımayanlara granulsuz ER denir
c)Golgi Cisimciği:
Ergin sperm ve kan hucreleri haric diğer okaryotik hucrelerde bulunurBazı maddelerin etrafını bir kese ile cevreleyerek sitoplazmada gerekli bolgelere gonderilmesini sağlayan yassı keseciktirYağ sentezi, lizozom ve koful oluşumunda gorevlidir
Bitkilerde seluloz yapımında gorevlidirOzellikle salgı yapan hucrelerde (ipek boceğinin ipek salgı bezleri gibi) daha fazla bulunur
İşaretlenmiş glikoz ile yapılan deneylerde proteinlere şeker ve lipit eklenmesinin de golgi tarafından gercekleştirildiği gorulmuştur
Orn:glikoprotein ve glikolipit
d)Mitokondri:
Bakteri, algler gibi prokaryot hucreler ve memelilerin alyuvarlarında bulunmaz Hucrede oksijenli solunumun yapıldığı ve ve cok miktarda enerjinin uretildiği merkezlerdir(oksidatif fosforilasyon) Cift zarlıdır
Kendine ait DNA, RNA ve ribozomları vardırKendine eşleyebilir ancak coğalması hucrenin kontrolundedir
Enerji ihtiyacı artan hucrelerde mitokondri sayısıda bolunerek artar(Kas, karaciğer, sperm gibi)
e)Lizozomlar:
Hucre icinde bir sindirim sistemi oluştururİcinde protein, karbonhidrat ve yağ gibi buyuk molekulleri parcalayan sindirim enzimleri bulunur
Alyuvaklar haric tum hayvansal hucrelerde ozellikle vucudun savunmasından sorumlu olan akyuvarlarda ve makrofajlarda, bol miktarda gorulmuşturBitki hucrelerinde, mantarlarda ve mayalarda lizozom benzeri yapılar vardır
Lizozomların hepsi birden