Hazcılık (Hedonizm) Nedir?
En ustun iyiliğin haz olduğunu ileri suren Aristippos'un oğretisi
Sokrates'in oğrencilerinden Kireneli Aristippos'a gore en ustun iyilik hazdır Sokrates, mutluluğun iyiye yonelmek ve onu gercekleştirmekle elde edilebileceğini oğretmişti İyiye yonelen ve onu gercekleştiren davranışlara da erdem adını veriyordu Sokratesci okullar, bu oğretinin geliştiricileri olarak iyi'nin ne olduğu sorusuna karşılık aradılar
Aristippos'un ve onun izinden yuruyenlerin Kireneli oluşlarından oturu Kirene okulu adıyla da anılan hazcılık bu sorunun karşılıklarından biridir Bu oğretiye gore iyi demek, haz demektir; haz veren her şey iyi, acı veren her şey de kotu'dur Aristippos'a (İO 453355) gore her davranışın nedeni, mutlu olmak isteğidir Yaşamanın ereği hazdır Haz, insanı insan eden duygudur Bilgilerimiz, duygularımızla alabildiğimiz kadardır, bundan oteye gecemez Oyleyse bize duyularımızın getirdiği hazza yonelelim ve acıdan kacalım En ustun iyi, hazdır Ancak, gercek haz surekli olandır
Surekli olan hazza da bilgelikle varılabilir Bilgenin hazzı, kendi kendinden hoşnut olmasıyla belirir Kendi kendinden hoşnut olmaksa, toresel hoşlanmadır (Sokrates'in eudaimonia'sı, ahlaki memnuniyet) Bilgelik, gundelik hazları kucumseyerek surekli hazlara yonelmek demektir Hazcılık anlayışı, Kireneli Aristippos oğretisini Sokrates etkisinden temizleyerek Aristippos'un gercek maksadını acıklar: Bilge, butun bilgisini hazzı elde etmek icin kullanabilen kişidir Haz en buyuk iyilik, acı en buyuk kotuluktur İnsanın ereği, her an ve surekli olarak hazza yonelmek olmalıdır Bunun icindir ki hazcılık, gunumuzde, Aristippos'un asıl maksadı yorumlanarak her turlu hazzı istemek ve her turlu acıdan kacmak anlamında kullanılmaktadır
Kirene okulunda, acıdan kacmak icin kendini oldurmeyi yeğleyen, orneğin Hegesias gibi duşunurler de yetişmiştir Genel olarak acı (elem) ve hoşlantı (haz), kaba bir torebilim anlayışıyla canlıları iyiye ve kotuye goturen itkiler sayılmıştır Epikurosculuk ve yararcılık oğretileri de bu anlamda hazcı (hedonist) oğretilerdir Ne var ki Epikuros, Aristippos'un bedensel haza karşı, tinsel haz'ı yeğler Onun icin en buyuk haz, ruh dinginliğidir Buna da, bedensel zevkler peşinde koşmakla değil, bilgelikle varılır
İngiliz yararcılığına goreyse hayvan ve insan hoşlandığına yonelir ve acıdan kacar Spencer, bu gercekten şu sonucu cıkarmaktadır: Haz veren şeyler zararlı olsaydı yeryuzunde hayvan kalmazdı Sokrates'e gore acıdan kacmak ve hoşlanmaya ulaşmak, kaba hoşlantıların peşinde gitmekle değil, bilgiyle gercekleşir Yaramıza bıcak vurdururuz, cunku bilgi ilerdeki buyuk acıdan korunmak icin şimdiki kucuk acıya katlanmamızı gerektirir Eğer insan hazzı bilgisizce ister ve acıdan bilgisizce kacarsa yarasına bıcak vurdurmaz ve olur
Epikuros'tan Bentham'e kadar butun faydacılar, fayda sozcuğunu hazzın karşıtı olarak değil, her turlu acıdan uzak ve kendiliğinden hoşlanma anlamında kullanmışlardır Faydacılara gore faydalı olan, haz verendir İnsan faydalıdan hoşlanır ve faydasızdan hoşlanmaz Hazelem teması, felsefe tarihinde, bircok oğretilerin cıkış noktasıdır
Oğretilerin coğu, doğruluk olcusu olarak, canlıların bu ana itkilerini kullanmışlardır Orneğin pragmacılıkta da pratik doğru haz veren yarar, pratik yanlış acı veren zarardır İngiliz yararcılığının Amerika'daki temsilcisi olan uygulayıcılık oğretisi, tumuyle bu temel ustune kurulmuştur Kirene oğretisinden yararcılığa ve uygulayıcılığa kadar hazcı oğretilerin torebilim alanına bu yaklaşımları, bilincdışı bir yaklaşımdır
En ustun iyiliğin haz olduğunu ileri suren Aristippos'un oğretisi
Sokrates'in oğrencilerinden Kireneli Aristippos'a gore en ustun iyilik hazdır Sokrates, mutluluğun iyiye yonelmek ve onu gercekleştirmekle elde edilebileceğini oğretmişti İyiye yonelen ve onu gercekleştiren davranışlara da erdem adını veriyordu Sokratesci okullar, bu oğretinin geliştiricileri olarak iyi'nin ne olduğu sorusuna karşılık aradılar
Aristippos'un ve onun izinden yuruyenlerin Kireneli oluşlarından oturu Kirene okulu adıyla da anılan hazcılık bu sorunun karşılıklarından biridir Bu oğretiye gore iyi demek, haz demektir; haz veren her şey iyi, acı veren her şey de kotu'dur Aristippos'a (İO 453355) gore her davranışın nedeni, mutlu olmak isteğidir Yaşamanın ereği hazdır Haz, insanı insan eden duygudur Bilgilerimiz, duygularımızla alabildiğimiz kadardır, bundan oteye gecemez Oyleyse bize duyularımızın getirdiği hazza yonelelim ve acıdan kacalım En ustun iyi, hazdır Ancak, gercek haz surekli olandır
Surekli olan hazza da bilgelikle varılabilir Bilgenin hazzı, kendi kendinden hoşnut olmasıyla belirir Kendi kendinden hoşnut olmaksa, toresel hoşlanmadır (Sokrates'in eudaimonia'sı, ahlaki memnuniyet) Bilgelik, gundelik hazları kucumseyerek surekli hazlara yonelmek demektir Hazcılık anlayışı, Kireneli Aristippos oğretisini Sokrates etkisinden temizleyerek Aristippos'un gercek maksadını acıklar: Bilge, butun bilgisini hazzı elde etmek icin kullanabilen kişidir Haz en buyuk iyilik, acı en buyuk kotuluktur İnsanın ereği, her an ve surekli olarak hazza yonelmek olmalıdır Bunun icindir ki hazcılık, gunumuzde, Aristippos'un asıl maksadı yorumlanarak her turlu hazzı istemek ve her turlu acıdan kacmak anlamında kullanılmaktadır
Kirene okulunda, acıdan kacmak icin kendini oldurmeyi yeğleyen, orneğin Hegesias gibi duşunurler de yetişmiştir Genel olarak acı (elem) ve hoşlantı (haz), kaba bir torebilim anlayışıyla canlıları iyiye ve kotuye goturen itkiler sayılmıştır Epikurosculuk ve yararcılık oğretileri de bu anlamda hazcı (hedonist) oğretilerdir Ne var ki Epikuros, Aristippos'un bedensel haza karşı, tinsel haz'ı yeğler Onun icin en buyuk haz, ruh dinginliğidir Buna da, bedensel zevkler peşinde koşmakla değil, bilgelikle varılır
İngiliz yararcılığına goreyse hayvan ve insan hoşlandığına yonelir ve acıdan kacar Spencer, bu gercekten şu sonucu cıkarmaktadır: Haz veren şeyler zararlı olsaydı yeryuzunde hayvan kalmazdı Sokrates'e gore acıdan kacmak ve hoşlanmaya ulaşmak, kaba hoşlantıların peşinde gitmekle değil, bilgiyle gercekleşir Yaramıza bıcak vurdururuz, cunku bilgi ilerdeki buyuk acıdan korunmak icin şimdiki kucuk acıya katlanmamızı gerektirir Eğer insan hazzı bilgisizce ister ve acıdan bilgisizce kacarsa yarasına bıcak vurdurmaz ve olur
Epikuros'tan Bentham'e kadar butun faydacılar, fayda sozcuğunu hazzın karşıtı olarak değil, her turlu acıdan uzak ve kendiliğinden hoşlanma anlamında kullanmışlardır Faydacılara gore faydalı olan, haz verendir İnsan faydalıdan hoşlanır ve faydasızdan hoşlanmaz Hazelem teması, felsefe tarihinde, bircok oğretilerin cıkış noktasıdır
Oğretilerin coğu, doğruluk olcusu olarak, canlıların bu ana itkilerini kullanmışlardır Orneğin pragmacılıkta da pratik doğru haz veren yarar, pratik yanlış acı veren zarardır İngiliz yararcılığının Amerika'daki temsilcisi olan uygulayıcılık oğretisi, tumuyle bu temel ustune kurulmuştur Kirene oğretisinden yararcılığa ve uygulayıcılığa kadar hazcı oğretilerin torebilim alanına bu yaklaşımları, bilincdışı bir yaklaşımdır