Son yıllarda ismini daha çok duymaya başladığımız bir rahatsızlık var : Hiperaktivite. Evvelden benim evladım biraz hareketli derdi valideler. artık hareketli evladın ismi hiperaktif oldu ? mu acep ? gelin evvel bir bakalım bu hiperaktivite ne demekmiş?
Hiperaktivite; 7 yaşından evvel başlayan, azalmış yahut bozulmuş dikkat, dürtüsellik ve hiperaktivite ile karakterize bir çocukluk çağı ruhsal bozukluğudur. Evvelden yalnızca çokça hareketli ya da yaramaz dediğimiz evlatlar değişti. Artık evlatlar yalnızca ziyade hareketli değil, tıpkı devirde dikkat eksikliği ve konsantrasyon bozukluğu oluştu ve evlatlar dürtülerine nazaran hareket etmeye başladı. Tabiki bu durum başta mental gelişimleri olmak üzere ilerleyen devirde topluluk kurallarına uyma, adaptasyon ve mektep muvaffakiyetlerini negatif etkilemekte, hiperaktif evlatlar zeka sorunu olmadığı halde beklenilen muvaffakiyetleri gösterememektedirler.
Verilen ilaçlara karşın evlatta bir ilerleme olmuyor mu? Birşeyler zıt gidiyor belliki. Sanki nedir? Tahminen de hiç aklına gelmeyen birşey hiperaktiviteyi alttan alttan tetikliyor. Haydi biraz daha derine inelim o hengam.
Yapılan araştırmalar beslenmenin hiperaktiviteyi direk etkilediği istikametinde. Beslenme ve hiperaktivite münasebeti araştırıldığında iki tip diyet önümüze çıkmaktadır: 'Batılı' ve 'Sağlıklı'
Batılı üslup beslenme; fast food yüklü, işlenmiş besinler, paketli besinlerin fazlaca tüketildiği, besin öğesi, vitamin ve mineral bakımından yoksul, karbonhidrat ve yağ bakımından varlıklı beslenmedir.
Sağlıklı beslenme; ehil ve istikrarlı beslenme, besin öğesi, vitamin ve mineral istikametinden varlıklı besinlerle beslenme.
Yapılan araştırmalar Batılı usul beslenmeyi hiperaktiviteyle bağlantılı bulurken, sağlıklı beslenme ile hiperaktivite arasında alaka bulunamamıştır. Hiperaktif evlatlar sağlıklı beslenmeye başladıklarında semptomlarda azalma görülmüştür. Mahsusen besin ek hususlarının hiperaktif çocuklarda semptomları arttırdığı gözlenmiştir.
Garp devletleri mutfaklarında, yaklaşık %75 nispetinde işlenmiş besin eserleri tüketildiği varsayılarak bu eserlerle kimselerin her yıl yaklaşık 5-6 kg ek unsuru aldığı hesaplanmıştır.Tüketimdeki bu süratli tırmanmaya koşut olarak ek hususlarına karşı gelişen ve çok değişkenlik gösteren yan tesirlerde de artma gözlemlenmektedir. Tıpkı son yıllarda hiperaktivite teşhisi alan evlat sayısında görülen artış üzere.
Hiperaktiviteye yol açan besin ek hususları nelermiş bir bakalım:
Tartrazin (E101), ekseriyetle alkolsüz içecekler içinde kullanılan bir renklendiricidir.
Eritrosin (E127), evlat şekerlemelerinde bol ölçüde kullanılır.
Karameller(E150), kolalı içecekler,cips, ekmek, sos ve daha birçok azık unsurunda de vardır.
Benzoatlar (E210-E219), esirgeyici.
Monosodium glutamate (MSG) (E221), çorbalar, soslar ve et eserlerinde lezzet verici olarak kullanılır.
Aspartam , tatlandırıcı.
Sükroz , tatlandırıcı.
Evet hiperaktif evladın beslenmesi nasıl olmalı?
- Sevgili ana ve pederler çocuğunuzdaki hiperaktivitenin uygunlaşması için evvel yeme alışkanlıklarını düzeltmeniz gerekmekte. Bunu tek başına yapamıyorsanız kesinlikle bir diyetisyenden yardım almalısınız. Zira hiperaktif evlat tedavi edilmezse hiperaktif bir yetişkin halini alacaktır ve hayatında başetmesi gereken çok daha çokça sıkıntıyla lakin gelişmemiş toplumsal becerilerle hayattaki başarısı da düşük olacaktır.
- Hiperaktiviteye yol açtığı araştırmalarla desteklenmiş azık ek unsurlarını içeren besinlerden uzak durulmalı.
- Günde 3 ana öğün ve 1-2 ara öğünlü,sağlıklı ve ehil bir beslenme planı düzenlenmeli.
- Öğün saatleri sistemli ve tıpkı saatlerde olmalı.
- omega-3 ve EPA/DEHA çoklu doymamış yağ asitlerinin hiperaktiviteyi güzelleştirici tesiri gözlenmiştir. Bu yüzden haftada 2 gün balık yenmeli, evlat balık sevmiyorsa takviye olarak beslenmesine eklenmelidir.
- Evladın kilo ziyadesi varsa sağlıklı ve ehil bir beslenme ve spor programıyla yaşına mütenasip bir süratte kilo verimi sağlanmalıdır.
- Evladın zayıflık meselesi varsa hiperaktivitesini tetiklemeyecek bir beslenme sistemiyle sağlıklı bir biçimde kilo alımı sağlanmalıdır.
- Evladın beslenmesi asla kendi insiyatifine bırakılmamalı, kendisine yararlı besinler yavaş yavaş sevdirilmeye çalışılarak verilmeli, zararlı besinlerden de uzaklaşması yeniden yavaş yavaş evladı sıkmadan gerçekleştirilmelidir.
Bu tedavi süreci uzun soluklu ve sabır gerektiren davranış değişikliği esaslı bir tedavidir. Sevgili ana ve pederler bu süreçte sinirlenebilirsiniz, ancak sakin olup yavaş yavaş ilerlemelerle sonuca ulaşmaya çalışın. Unutmayın herşeyin bir vakti vardır.
Hiperaktivite; 7 yaşından evvel başlayan, azalmış yahut bozulmuş dikkat, dürtüsellik ve hiperaktivite ile karakterize bir çocukluk çağı ruhsal bozukluğudur. Evvelden yalnızca çokça hareketli ya da yaramaz dediğimiz evlatlar değişti. Artık evlatlar yalnızca ziyade hareketli değil, tıpkı devirde dikkat eksikliği ve konsantrasyon bozukluğu oluştu ve evlatlar dürtülerine nazaran hareket etmeye başladı. Tabiki bu durum başta mental gelişimleri olmak üzere ilerleyen devirde topluluk kurallarına uyma, adaptasyon ve mektep muvaffakiyetlerini negatif etkilemekte, hiperaktif evlatlar zeka sorunu olmadığı halde beklenilen muvaffakiyetleri gösterememektedirler.
Verilen ilaçlara karşın evlatta bir ilerleme olmuyor mu? Birşeyler zıt gidiyor belliki. Sanki nedir? Tahminen de hiç aklına gelmeyen birşey hiperaktiviteyi alttan alttan tetikliyor. Haydi biraz daha derine inelim o hengam.
Yapılan araştırmalar beslenmenin hiperaktiviteyi direk etkilediği istikametinde. Beslenme ve hiperaktivite münasebeti araştırıldığında iki tip diyet önümüze çıkmaktadır: 'Batılı' ve 'Sağlıklı'
Batılı üslup beslenme; fast food yüklü, işlenmiş besinler, paketli besinlerin fazlaca tüketildiği, besin öğesi, vitamin ve mineral bakımından yoksul, karbonhidrat ve yağ bakımından varlıklı beslenmedir.
Sağlıklı beslenme; ehil ve istikrarlı beslenme, besin öğesi, vitamin ve mineral istikametinden varlıklı besinlerle beslenme.
Yapılan araştırmalar Batılı usul beslenmeyi hiperaktiviteyle bağlantılı bulurken, sağlıklı beslenme ile hiperaktivite arasında alaka bulunamamıştır. Hiperaktif evlatlar sağlıklı beslenmeye başladıklarında semptomlarda azalma görülmüştür. Mahsusen besin ek hususlarının hiperaktif çocuklarda semptomları arttırdığı gözlenmiştir.
Garp devletleri mutfaklarında, yaklaşık %75 nispetinde işlenmiş besin eserleri tüketildiği varsayılarak bu eserlerle kimselerin her yıl yaklaşık 5-6 kg ek unsuru aldığı hesaplanmıştır.Tüketimdeki bu süratli tırmanmaya koşut olarak ek hususlarına karşı gelişen ve çok değişkenlik gösteren yan tesirlerde de artma gözlemlenmektedir. Tıpkı son yıllarda hiperaktivite teşhisi alan evlat sayısında görülen artış üzere.
Hiperaktiviteye yol açan besin ek hususları nelermiş bir bakalım:
Tartrazin (E101), ekseriyetle alkolsüz içecekler içinde kullanılan bir renklendiricidir.
Eritrosin (E127), evlat şekerlemelerinde bol ölçüde kullanılır.
Karameller(E150), kolalı içecekler,cips, ekmek, sos ve daha birçok azık unsurunda de vardır.
Benzoatlar (E210-E219), esirgeyici.
Monosodium glutamate (MSG) (E221), çorbalar, soslar ve et eserlerinde lezzet verici olarak kullanılır.
Aspartam , tatlandırıcı.
Sükroz , tatlandırıcı.
Evet hiperaktif evladın beslenmesi nasıl olmalı?
- Sevgili ana ve pederler çocuğunuzdaki hiperaktivitenin uygunlaşması için evvel yeme alışkanlıklarını düzeltmeniz gerekmekte. Bunu tek başına yapamıyorsanız kesinlikle bir diyetisyenden yardım almalısınız. Zira hiperaktif evlat tedavi edilmezse hiperaktif bir yetişkin halini alacaktır ve hayatında başetmesi gereken çok daha çokça sıkıntıyla lakin gelişmemiş toplumsal becerilerle hayattaki başarısı da düşük olacaktır.
- Hiperaktiviteye yol açtığı araştırmalarla desteklenmiş azık ek unsurlarını içeren besinlerden uzak durulmalı.
- Günde 3 ana öğün ve 1-2 ara öğünlü,sağlıklı ve ehil bir beslenme planı düzenlenmeli.
- Öğün saatleri sistemli ve tıpkı saatlerde olmalı.
- omega-3 ve EPA/DEHA çoklu doymamış yağ asitlerinin hiperaktiviteyi güzelleştirici tesiri gözlenmiştir. Bu yüzden haftada 2 gün balık yenmeli, evlat balık sevmiyorsa takviye olarak beslenmesine eklenmelidir.
- Evladın kilo ziyadesi varsa sağlıklı ve ehil bir beslenme ve spor programıyla yaşına mütenasip bir süratte kilo verimi sağlanmalıdır.
- Evladın zayıflık meselesi varsa hiperaktivitesini tetiklemeyecek bir beslenme sistemiyle sağlıklı bir biçimde kilo alımı sağlanmalıdır.
- Evladın beslenmesi asla kendi insiyatifine bırakılmamalı, kendisine yararlı besinler yavaş yavaş sevdirilmeye çalışılarak verilmeli, zararlı besinlerden de uzaklaşması yeniden yavaş yavaş evladı sıkmadan gerçekleştirilmelidir.
Bu tedavi süreci uzun soluklu ve sabır gerektiren davranış değişikliği esaslı bir tedavidir. Sevgili ana ve pederler bu süreçte sinirlenebilirsiniz, ancak sakin olup yavaş yavaş ilerlemelerle sonuca ulaşmaya çalışın. Unutmayın herşeyin bir vakti vardır.