Huzursuz bacak sendromu otururken ya da uzanmış durumdayken bacakların hat safhada rahatsız hissedilmesi ile karakterli bir durumdur ve ayağa kalkmayı ya da gezinmeyi zarurî kılar. Hareket edince bu rahatsız edici durum ortadan kalkar. Bu hastalık yaklaşık olarak kişilerin %5’ini etkilemektedir. Her iki cinste de eşit nispette gözlenmekte, her yaşta başlayabilmekte ama yaşlandıkça daha berbata gitmektedir. Huzursuz bacak sendromu uykuyu bölerek ve gün içinde sersemliğe neden olabilir ve seyahat etmeyi zorlaştırır. Yalın birkaç teklif ve ömür stili değişiklikleri bu durumun ortadan kaldırılmasında yararlı olabilir başkaca ilaçla tedavi de bir seçenektir. Bulgular ve Şikayetler: Bireyler huzursuz bacak sendromu hissini bacakların üst kısmında, baldırlarda ya da ayaklarda yahut kollarda ürperme, böcek gezinme hissi, gerginlik, gıdıklanma, yanma ya da ağrı formunda tanımlamaktadırlar. Bazen şahıslar bu hisleri ayrıntılı olarak tanımlarlar, durumu kas krampı ya da ayakların uyuşması biçiminde lisana getirmezler, en sık rastlanan tanımlamalar şu formda özetlenebilir; Tanımlanan hisler uzanmış yatıyorken yahut uzun mühlet bir bölgede (arabada, uçakta, sinemada) otururken başlar. Hareket etmekle bulgular azalır. Bireyler umumide bacaklarını germek, titretmek, hareket ettirmek yahut yürümek gereksinimi hissederler. Bu hareket dileği illete ismini vermiştir. Bulgular akşam saatlerinde daha da kötüleşir. Mahsusen geceleri çekilmez hale gelebilir. Myoklonus ya da ekstremitelerin periyodik hareket etme marazı (PLMD) olarak bilinen ve denetim dışı bacakların bükülüp gerilmesi marazı ile huzursuz bacak sendromu bağlıdır. Gece uyku sırasında farkında olmaksızın yüzlerce kere bacakların hareket ettirilmesi, bükülüp gerilmesi, tekmeler atılması hem hasta kişinin hem de yanında yatan kişinin rahat bir gece uykusu almasını imkansız kılar. Şayet hastalığınız şiddetli ise bu tekmeleri gündüzleri de engelleyemezsiniz. %80’den ziyade huzursuz bacak sendromlu hasta tıpkı vakitte PLMD hastasıdır. Yaşlı erişkinlerde PLMD daha sıktır. Her vakit uykuyu bozmayabilir. Pek çok huzursuz bacak sendromlu hasta için uyuyabilmek bir meseledir. Uykusuz kalmak yani insomnia gün içinde sersemliğe yol açar. Fakat huzursuz bacak sendromu insanları gündüz uykusunun keyfinden de mahrum eder. Huzursuz bacak sendromu çok önemli sıhhat problemlerine yol açmasa da durum rahatsız edicidir. Bulguların ve şikayetlerin şiddeti değişkenlik göstermekte vakit zaman yok olabilmektedir. Hastalık her yaşta velev çocuklukta bile ortaya çıkabilmekte, ama şikayetler yaşla birlikte artmaktadır. Pek çok hasta çocukken büyüme ağrıları çektiklerini ve analarının uykuya dalmadan evvel bacaklarını ovduklarını hatırlamaktadırlar. Nedenleri: Pek çok vakada neden tespit edilemez. Araştırmacılar marazın dopamin isimli dimağ kimyasallarından olan ve kas denetimini sağlayan bir hususun dengesizliğine bağlı olabileceğini ileri sürmüşlerdir. Kimi ailelerde daha sık görülmesi genetik faktörlerle ilgili olabileceğini düşündürmektedir. Illetin ilgili olabileceği kromozom belirlenmiştir. Gerilim umumide illetin bulgularını azdırmaktadır. Hamilelik yahut hormonal değişiklikler süreksiz olarak marazı kötüleştirmektedir. Bazen birinci sefer hamilelikte mahsusen de son aylarda gözlenmektedir. Lakin bulgular doğumdan sonra 1 ay içinde kaybolmaktadır. Huzursuz bacak sendromu çoklukla önemli sıhhat meseleleri ile alakalı olmamakla bir arada bazen altta yatan öteki marazların da habercisi olabilir; Periferal nöropati: ekseriyetle diyabet ya da alkolizm üzere kronik marazların bir komplikasyonu olarak önümüze çıkan periferal nöropati huzursuz bacak sendromu ile sonlanabilir. Demir eksikliği: anemiye yol açsın ya da açmasın demir eksikliği huzursuz bacak sendromuna neden olabilir yahut olan illetin kötüleşmesine yol açabilir. Mide ve barsaklarınızdan kanama geçirdiyseniz, adetleriniz ziyade ise yahut sık kan veriyorsanız demir eksikliğiniz olabilir. Böbrek yetmezliği: börek yetmezliği hastasıysanız demir eksikliğiniz laf mevzusudur. Tanı: Huzursuz bacak sendromlu hastaların kimileri hiç doktora başvurmazlar zira şikayetlerini tanımlamakta zorlanacaklarını ya da hekimlerin kendilerini inandırıcı bulmayacaklarını düşünürler. Birtakım tabipler bu illeti sonluluk, gerilim, insomnia ya da kas krampları ile karıştırabilirler. Şayet huzursuz bacak sendromuna sahip olduğunuzu düşünüyorsanız hekiminizi durumunuzdan haberdar etmelisiniz. Hekiminiz size tanı koyabilmek için şu soruları yönlendirecektir: Bacaklarınızda ürperme, böcek yürüme hissine benzeri rahatsız edici hisler duyuyor musunuz? Bacaklarınızı bu durumda hareket ettirmek muhtaçlığını ani olarak yaşıyor musunuz? Hareket etmek şikayetinizi azaltıyor mu? Otururken, yatarken ve geceleri daha ziyade rahatsız oluyor musunuz? Uykuya dalmada ve uyur kalmada sorun yaşıyor musunuz? Uykuda tekme attığınız size söylendi mi? Ailenizde emsal şikayetleri olan şahıslar var mı? Bu hastalık için şahsi laboratuvar testleri yoktur, tanı umumide anemnez ile konur, ama diğer illetlerden kuşku ediliyor ise bunları görmek yahut elimine etmek için birtakım testler yapılabilir. Birtakım ek değerlendirmeler ve teklifler için uyku bozuklukları bilirkişisine görünmek makul olabilir. Bir uyku laboratuvarında gecelemeniz istenebilir. Polisomnogram yani uyku kaydının yapıldığı bu laboratuvarlar rahat yatak odaları içerirler. Bu odalar gelişmiş cihazlarla uykunun takibinin yapıldığı başka odalarla ilişkilidir. Hasta laboratuar incelemesi sırasında rahatça hareket edebilir, isteği konumda uyuyabilir ve dilediğinde yataktan kalkabilirler. Hastaların ciltlerine ağrısız formda bağlanan elektrodlar yardımıyla uyku, kalp atımı, nefes alış verişi, kas gerginliği ve oksijen seviyeleri izlenir. Laboratuvarda uykunun haritası çıkarılırken kullanılan parametreler: Dimağ Dalgaları (EEG), Her iki göz hareketi (elektrookülogram), Çene altı ve diz altı kas hareketleri (EMG), Burun ve ağız hava akımı, Akciğer teneffüs hareketleri, Kandaki oksijen seviyesi ve Kalp grafisi (EKG)’dir. Tedavi: Bazen altta yatan illetin (demir eksikliği, periferik nöropati vs) tedavi edilmesi marazın şikayetlerini azaltır. Öteki bir hastalığınız olmaksızın huzursuz bacak sendromundan şikayetçiyseniz kimi hayat biçimi değişiklikleri ve ilaçlar size yardımcı olabilir. Parkinson illeti ilaçları: dopamin seviyesini etkileyerek fonksiyon gösteren Parkinson ilaçları huzursuz bacak sendromunda bacakların hareketini azaltmada yararlı sonuçlar vermektedirler. Huzursuz bacak sendromlu hastalarda Parkinson görülme riski vesair kişilerde olduğu kadardır. Sanılanın bilakis artmış değildir. Opioidler: narkotik ilaçlar şikayetleri azaltırlar ama bunlar bağımlılık yaratabilirler. Kas gevşeticiler ve uyku ilaçları: bu ilaçlar gün içinde sersemlik ve uyku hali oluşturabilirler. Epilepsi ilaçları: birtakım hastalarda çok âlâ neticeler verdikleri bildirilmiştir. Sizin için gerçek olan ilacı ve sahih olan dozajı bulabilmek pek çok defa denemeyi gerektirebilir. Umumide bu ilaçların kombinasyonları daha yeterli sonuç vermektedir. Devirle ilaçlarınızın tesirinin azaldığını görebilirsiniz, durumdan hekiminizi haberdar etmelisiniz, ilaç saati ya da dozajı ya da kendisi değiştirilebilir. Pek çok ilaç gebelerde kullanılamaz. Gebelerde ilaçlar tarafına kimi rahatlama teknikleri denenmelidir. Bunlar hakkında detaylar bir alt kısımda verilecektir. Gayri illetler için kullanılan kimi ilaçlar huzursuz bacak sendromunu kötüleştirebilir. Bu öbekte konum alan ilaçlar; kusma ve bulantı ilaçları, kalp hastalıklarında kullanılan kalsiyum kanal blokerleri ve pek çok antidepresanlardır. Bu küme ilaçlardan uzak durmak gerekebilir lakin kesinlikle bunların kullanılmasının gerektiği durumlarda ek ilaçlarla huzursuz bacak sendromunu denetim etmenin yolları aranacaktır. Ömür üslubunda yapılacak değişiklikler: Birtakım kolay değişiklikler yapmak şikayetleri azaltabilir, örneğin; Ağrı kesici almak: hafif şikayetler için ibuprofen üzere ağrı kesicilerin kullanılması yararlı olabilir. Ilık bir banyo, bacaklara yapılan masajlar yararlı olabilir. Sıcak ve soğuk paket tatbikleri, velev bazen her ikisinin ardarda uygulanması rahatlatıcı olabilir. Meditasyon ve yoga üzere rahatlama teknikleri olumlu sonuçlar verebilir. Münhasıran gerilimle artmış illette yeterli sonuçlar bu yolla alınabilir. Ülkü bir uyku ortamı hazırlamak, serin, sessiz ve rahat bir uyku ortamı, her gece birebir saatte uykuya gitme, birebir saatte uykudan kalkma, ehil vakit koordinasyona birden fazla sefer semptomları azaltır. Birtakım hastalar daha geç yatıp daha geç kalktıklarında şikayetlerinin tabiatıyla geçtiğini bildirmişlerdir. Egzersiz yapmak: orta şiddette, sistemli olarak yapılan egzersiz şikayetleri azaltmada tesirlidir. Fakat ziyade egzersiz ve geç saatlere sarkan antrenman programları şikayetleri arttırır. Kafeinden uzak durun: bazen yalnızca kafeini kesmek şikayetleri ortadan kaldırabilmektedir. Kahve, çikolata, kola ve çaydan uzak durmak yararlı olacaktır. Alkol ve tütün kullanmayın: bu ajanlar tetikleyici olabilirler. Bunlardan uzak kalmak yardımcı olabilir. Yatağa gitmeden evvel uyanık ve faal olun. Uzun mühlet uyuşuk oturmak, miskinlik ve yarı uykulu uzanmak şikayetleri arttırır. Baş etmenin yolları: Huzursuz bacak sendromu umumide hayat uzunluğu süren bir durumdur. Bununla yaşayabilmek için hayatınızı kolaylaştıracak olan kendi tekniklerinizi geliştirmelisiniz. Şu yaklaşımlar size yardımcı olabilir; Hastalık hakkında haber toplayın, haberlerinizi ve yaşadıklarınızı sairleri ile paylaşın, kişilerin yaşadıklarınızı anlamasını sağlayın. Bacağınızı oynatma gereksiniminiz geldiğinde bununla savaşmayın, yataktan kalkın yahut seyahatinizi durdurun. Çünkü savaşmak şikayetlerinizi arttıracaktır. Bir uyku günlüğü tutun. Örneğin kullandığınız ilaçları ve teknikleri, bunların yararlarını ya da zararlarını yatmadan evvel yazın yahut bir teybe kaydedin ve bu malumatları hekiminizle paylaşın. Çalışma masanızın mekandan yüksekliğini arttırın, bu size kıpırdamak için daha geniş bir mahal sağlayacaktır. Güne başlarken ve yatmadan evvel germe egzersizleri yapabilirsiniz ve masaj yararlı olabilir. Destek öbekleri oluşturabilir, bu kimselerle bir araya gelerek yaşadıklarınızı paylaşabilirsiniz. Bu küme terapileri pek çok hastaya yardımcı olmaktadır. |
Tendon zedelenmeleri kan akımının zayıf olduğu mahallerde oluşmaktadır. örneğin aşil tendonunda, tendonun kalkaneusa yapışma yanının 2-5 cm proksimalinde, supraspinatus tendonunda humerusa yapışma alanının 1-2 cm proksimalinde görülür. Akut ve kronik kısmi tendon yırtıkları sıklıkla aşil tendonunda görülür. Bunun yanında patellar tendon, rotator cuff tendonları, adduktor longus tendonunda da yırtılmalara sık rastlanmaktadır. Akut tendinitlerde ağrı, şişlik, kızarıklık ve lokal ısı artışı nedeniyle tanı koymak kolay iken, şiddetli tasarruf nedeniyle gelişen kronik tendinitlerde tanı koymak daha zordur. İstirahat halinde görülen ağrı, ısınma ile kaybolur. Sporcu antrenmanına devam eder. Antrenman bitiminde soğumayla ağrı tekrar ortaya çıkar. İlerlemiş vakalarda ısınmayla kaybolan ağrı, antrenmanın sonlarına sahih tekrar ortaya çıkar ve aktivitenin devamını ketler. Devranında tanısı konulup, tedavisi yapılmaz ise sporcunun performansı her geçen gün azalır ve ahir antrenmanlara katılamaz hale gelir.
Peritendinitis,
Peritendinitis, tendon muhitinde taraf alan tendon kılıfının şiddetli tasarruf sonucu zedelenmesiyle oluşur. Tenovajinitis, tenosinovitis olarakta isimlendirilirler. Zedelenen tendon üzerinde hassasiyet ve krakman hissi vardır. Bu ortamın derisinde kuruluk ve çatlaklık olabilir. En yaygın görüldüğü konumlar, el bileği tenosinovitleri, anterior tibialis tenosinoviti ve çocuklarda iliopsoas tenosinovitidir.