11 Ayın Sultanı Ramazan Ramazan Gunlerinin Bekleneni İftar Her yıl gelmesi buyuk bir sabırsızlıkla beklenen ramazan gunleri, geldiği anda neredeyse butun evlere daha fazla dayanışma ve birlik duygusunu aşılar Orucların acıldığı zaman icin yapılan hazırlık, ev ahalisi tarafından bir iş birliği ile tamamlanır Mutfaktaki telaşlarla alışveriş telaşı birleştiğinde ezan vakti nasıl gelir anlaşılmaz
Ramazan ayının verdiği bereketle lezzetlenen yemekler, iftar anında damaklarda unutulmaz tatlar bırakır Hazırladığımız bu yazıda iftar zamanı gelene kadar yaşanan ramazan heyecanlarına değineceğiniz Aynı zamanda merak edilen “iftar ne demektir? sorusuna da ilerleyen satırlarda cevap bulacağız Ramazan kulturunu neşe ve huzurla yaşatmak icin, Peygamberimiz tarafından soylenen iftar ile ilgili sozler ile ruhunuza dokunacağız Manevi duyguların bir olduğu bu ramazanda, iftar bereketinizin coğalması dileği ile…
İftar Nedir? İftar; ramazan ayında Allah rızası icin tutulan orucların, guneşin ufuktan kaybolduğu zamanlarda okunan ezan ile acılmasıdır Yani oruc acma durumudur Yemek yasağının kalktığı an olan iftar, ramazan gunlerinin akşam yemeği olarak de nitelendirilebilir
İftar iftariyelik adı verilen cerez, hurma ve hafif kahvaltılıklarla acılır Sonrasında ise sıcak bir corba icilir Corbadan sonra bir muddet mide dinlendirilir Mide rahatladıktan sonra ise ana yemeğe gecilir Uzun sure boş kalan midenin rahatlaması icin, yemekten sonra demini almış bir cay icilir Caya eşlik eden tatlılar da iftar kulturunde, muhakkak tuketilen yiyeceklerdir Eh ramazan pidesi de sofralardan eksik edilmeyecek bir ekmek turudur
İftar vakti iftar ezanı okunduğu anda başlamış olur İftar ezanının okunduğu saatler ise her yıl değişkenlik gostermektedir İftar ezanından once, şehirlerde ramazan topu atılmaktadır Ramazan topu geleneği, 1800’lu yıllardan gunumuze kadar devam eden manevi kultur unsurlarındandır Ezanı haber eden ramazan topları, orucun acılmasını mujdeleyen bir semboldur
Gunumuzde ramazan topları genellikle iftar zamanı atılır Osmanlı Donemi’nde imsak vaktinde de top atılırmış Fakat bu gelenek son zamanlarda birkac şehirde devam ettiriliyor İlk iftar topunun Anadolu Hisarı’nda 1821 yılında ateşlendiği, tarihi kaynaklarda yer almaktadır Kısa surede insanların ilgisini ceken ramazan topu, Rumeli Hisarı’nda da atılmaya başlandı
Osmanlı’dan gunumuze kadar gelen iftar topu geleneğinde, ceşitli toplar kullanılmıştır İftar vaktinde oruc tutanları heyecanlandıran o ses icin cebel topu, sahra topu ve dağ topu gibi ceşitler denenmiştir Osmanlı’nın değer verdiği iftar topları, tıpkı iftar cadırları gibi kıymetli ramazan unsurlarındandır
İftar Anlamı ve Ramazan İftarın, oruc acma zamanı anlamı dışında bir başka anlamı daha vardır Bu sozluklerde yer almasa da Musluman halkın gonlunde buyuk bir anlam taşır Oruc tutanlar icin iftar anlamı birlik ve beraberliğin, paylaşım ve empatinin karşılığıdır
Dunyanın neresinde olursanız olun, oruc actığınız o anda sizin gibi oruc tutan diğer insanlarla paylaştığınız ortak duyguyu hatırlarsınız: Şukur ve minnet duygusu İftar zamanı tum insanları birleştiren iftar sofraları, oluşturduğu manevi duygularla elde edilenleri bir kere daha duşundurur Ustelik bu durum yeni de değildir Cok eski zamanlardan beri iftar, tıpkı bayramlar gibi kusleri barıştıran, dargınları konuşturan tum yuzleri gulduren bir değer olarak hayatta yer edinmiştir
İftar insanlara acın halinden anlamayı, sabretmeyi, şukretmeyi, yardımlaşmayı ve paylaşmayı oğretmektedir Pide kuyruklarında gecen kısa ama değerli sohbetler, yapılan yemeklerden komşulara gonderilen tabaklar, iftara davet edilen misafirler bir butun haline gelmiştir Pencereden dışarı baktığınızda dikkatinizi ceken minarelerdeki mahyalar da ramazan akşamlarını renklendiren ramazan motifleri olarak dikkat ceker
İslam ulkerinde iftar coşkusu hep aynı duygu ile yaşanmaktadır Bir dilim ekmek de olsa paylaşım yapmak, iftarın değerini gosteren ve bir kere daha nimetler icin şukretmeyi hatırlatan durumlardır Osmanlı Donemi’nde iftar icin yapılan hazırlıklar, ramazana verilen değerin ne derece buyuk olduğunu gostermektedir
O donemde iftarlar icin gerekli olacak tum malzemeler alınırdı Yemeklerin pişeceği tencere ve kazanlar kalaylanır, eğer eksik ise halktan geri verilmek şartı ile odunc alınırdı İftar sofrasında hoşaflar, Osmanlı’da olmazsa olmazlar arasında yer alırdı Sıcak ramazan gunlerinde hoşaflar kişiyi rahatlatması icin buz eklenerek ikram edilirdi
İftar davetleri de buyuk onem arz ederdi Ramazanın belirli gunlerinde devlet gorevlileri iftar sofraları hazırlatırdı Ramazan sebebiyle devlet dairelerindeki calışma saatleri de yeniden duzenlenirdi Halkın da birlik ve beraberlik duygusunun pekişmesi icin, buyuk meydanlarda iftar cadırları hazırlanırdı Sahura kadar gecen surede ceşitli eğlenceler yapılır ve sohbet ortamı oluşturulurdu
Gunumuzde ise iftar vakitlerinde televizyonda da yer alan iftar programları yapılmaktadır Hemen hemen her televizyon kanalının ramazana ozel hazırladığı yayın akışı icinde, din gorevlileri ve konukları ile bu programlar yapılır Programın amacı iftara kadar gecen sure icinde, zamanı dualarla ve faydalı bilgilerle değerlendirmektir İslamiyet hakkında merak edilen sorular uzmanlar tarafından cevaplanır İstanbul iftar saatine yakın bir zaman diliminde hep beraber eller semaya acılır, iftar duaları edilmektedir
İftar ile İlgili Hadisler
*“Bir kimse, bu ayda bir orucluya iftar verirse gunahları affolur O oruclunun sevabı kadar ona sevap verilir Bir hurmayla iftar verene de, yalnız suyla oruc actırana da, biraz sut ikram edene de bu sevap verilir
*“İslam beş esas uzerine bina edilmiştir: Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in O’nun kulu ve elcisi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, oruc tutmak, Kabe’ye haccetmek, ramazan orucu tutmak
*“Oruclu icin iki sevinc vardır: Biri, orucu actığı zamanki sevincidir; diğeri de Rabbine kavuştuğu zamanki sevincidir
*“Oruc tutunuz, sıhhat bulunuz!
*“Şurası muhakkak ki, oruclunun iftarını actığı zaman reddedilmeyen makbul bir duası vardır
*“Kim bir orucluya iftar ettirirse, kendisine onun sevabı kadar sevap yazılır Ustelik bu sebeple oruclunun sevabından hicbir eksilme olmaz
*“Ramazanda bir misafire oruc actırana, Sırat koprusunu gecmek kolaylaşır
*“Ramazan ayında bir orucluyu su ile iftar ettiren, anasından doğduğu gunku gibi gunahsız olur
İftar Cadırları Ramazan ayına renk katan unsurlardan biri olan iftar cadırı, asırlardır devam eden bir geleneğin parcasıdır Gunumuzde de yaşatılan iftar cadırı geleneği Osmanlı’da padişahlar tarafından hazırlatılırmış İftar yemekleri icin yapılacak masraflar, padişahın kendisine ait olan hazinei hassadan karşılanırmış
Gunumuzde ise şehirlerin belirli bir noktasında, genellikle buyuk meydanlarda iftar cadırları hazırlanır İftar cadırlarının amacı ise, yoksul halkın ramazan gunlerinde karınlarının ucretsiz ve huzurlu bir şekilde doymasını sağlamaktır Genellikle belediyelerle vakıfların iş birliği ile hazırlanırlar Corbasından tatlısına kadar iftar menusu hazırlanır ve hedeflenen kişi sayısına gore ikram edilir
İftar cadırları ramazanın soğuk gunlere denk geldiği donemlerde cadırlarda hazırlanırdı Fakat gunumuzde acık alanlarda daha rahat bir ortamda gercekleşmektedir İftar zamanı iftar cadırlarında bir araya gelen insanlar; oruclarını lezzetli yemeklerle actığı gibi birbirleri ile kaynaşma ve sohbet etme imkanı da bulmaktadırlar İftar sonrasında ise ceşitli etkinlikler ile halkın sosyalleşmesi ve mutlu olması sağlanmaktadır
İftar cadırları, sadece oruc tutan Musluman halka acık olan bir yer değildir Davet edilenlerin oruc tutup tutmaması sorgulanmaz ve İslamiyet’in hoşgorusu ve saygısı altında insanları bir araya getirir Resmi iftar davetlerinde elcilik gorevlilerinin de iftar sofralarına davet edilmesi, İslamiyet’in her dinden goruşe ve insana duyduğu saygıyı gostermektedir
Ramazan ayının verdiği bereketle lezzetlenen yemekler, iftar anında damaklarda unutulmaz tatlar bırakır Hazırladığımız bu yazıda iftar zamanı gelene kadar yaşanan ramazan heyecanlarına değineceğiniz Aynı zamanda merak edilen “iftar ne demektir? sorusuna da ilerleyen satırlarda cevap bulacağız Ramazan kulturunu neşe ve huzurla yaşatmak icin, Peygamberimiz tarafından soylenen iftar ile ilgili sozler ile ruhunuza dokunacağız Manevi duyguların bir olduğu bu ramazanda, iftar bereketinizin coğalması dileği ile…
İftar Nedir? İftar; ramazan ayında Allah rızası icin tutulan orucların, guneşin ufuktan kaybolduğu zamanlarda okunan ezan ile acılmasıdır Yani oruc acma durumudur Yemek yasağının kalktığı an olan iftar, ramazan gunlerinin akşam yemeği olarak de nitelendirilebilir
İftar iftariyelik adı verilen cerez, hurma ve hafif kahvaltılıklarla acılır Sonrasında ise sıcak bir corba icilir Corbadan sonra bir muddet mide dinlendirilir Mide rahatladıktan sonra ise ana yemeğe gecilir Uzun sure boş kalan midenin rahatlaması icin, yemekten sonra demini almış bir cay icilir Caya eşlik eden tatlılar da iftar kulturunde, muhakkak tuketilen yiyeceklerdir Eh ramazan pidesi de sofralardan eksik edilmeyecek bir ekmek turudur
İftar vakti iftar ezanı okunduğu anda başlamış olur İftar ezanının okunduğu saatler ise her yıl değişkenlik gostermektedir İftar ezanından once, şehirlerde ramazan topu atılmaktadır Ramazan topu geleneği, 1800’lu yıllardan gunumuze kadar devam eden manevi kultur unsurlarındandır Ezanı haber eden ramazan topları, orucun acılmasını mujdeleyen bir semboldur
Gunumuzde ramazan topları genellikle iftar zamanı atılır Osmanlı Donemi’nde imsak vaktinde de top atılırmış Fakat bu gelenek son zamanlarda birkac şehirde devam ettiriliyor İlk iftar topunun Anadolu Hisarı’nda 1821 yılında ateşlendiği, tarihi kaynaklarda yer almaktadır Kısa surede insanların ilgisini ceken ramazan topu, Rumeli Hisarı’nda da atılmaya başlandı
Osmanlı’dan gunumuze kadar gelen iftar topu geleneğinde, ceşitli toplar kullanılmıştır İftar vaktinde oruc tutanları heyecanlandıran o ses icin cebel topu, sahra topu ve dağ topu gibi ceşitler denenmiştir Osmanlı’nın değer verdiği iftar topları, tıpkı iftar cadırları gibi kıymetli ramazan unsurlarındandır
İftar Anlamı ve Ramazan İftarın, oruc acma zamanı anlamı dışında bir başka anlamı daha vardır Bu sozluklerde yer almasa da Musluman halkın gonlunde buyuk bir anlam taşır Oruc tutanlar icin iftar anlamı birlik ve beraberliğin, paylaşım ve empatinin karşılığıdır
Dunyanın neresinde olursanız olun, oruc actığınız o anda sizin gibi oruc tutan diğer insanlarla paylaştığınız ortak duyguyu hatırlarsınız: Şukur ve minnet duygusu İftar zamanı tum insanları birleştiren iftar sofraları, oluşturduğu manevi duygularla elde edilenleri bir kere daha duşundurur Ustelik bu durum yeni de değildir Cok eski zamanlardan beri iftar, tıpkı bayramlar gibi kusleri barıştıran, dargınları konuşturan tum yuzleri gulduren bir değer olarak hayatta yer edinmiştir
İftar insanlara acın halinden anlamayı, sabretmeyi, şukretmeyi, yardımlaşmayı ve paylaşmayı oğretmektedir Pide kuyruklarında gecen kısa ama değerli sohbetler, yapılan yemeklerden komşulara gonderilen tabaklar, iftara davet edilen misafirler bir butun haline gelmiştir Pencereden dışarı baktığınızda dikkatinizi ceken minarelerdeki mahyalar da ramazan akşamlarını renklendiren ramazan motifleri olarak dikkat ceker
İslam ulkerinde iftar coşkusu hep aynı duygu ile yaşanmaktadır Bir dilim ekmek de olsa paylaşım yapmak, iftarın değerini gosteren ve bir kere daha nimetler icin şukretmeyi hatırlatan durumlardır Osmanlı Donemi’nde iftar icin yapılan hazırlıklar, ramazana verilen değerin ne derece buyuk olduğunu gostermektedir
O donemde iftarlar icin gerekli olacak tum malzemeler alınırdı Yemeklerin pişeceği tencere ve kazanlar kalaylanır, eğer eksik ise halktan geri verilmek şartı ile odunc alınırdı İftar sofrasında hoşaflar, Osmanlı’da olmazsa olmazlar arasında yer alırdı Sıcak ramazan gunlerinde hoşaflar kişiyi rahatlatması icin buz eklenerek ikram edilirdi
İftar davetleri de buyuk onem arz ederdi Ramazanın belirli gunlerinde devlet gorevlileri iftar sofraları hazırlatırdı Ramazan sebebiyle devlet dairelerindeki calışma saatleri de yeniden duzenlenirdi Halkın da birlik ve beraberlik duygusunun pekişmesi icin, buyuk meydanlarda iftar cadırları hazırlanırdı Sahura kadar gecen surede ceşitli eğlenceler yapılır ve sohbet ortamı oluşturulurdu
Gunumuzde ise iftar vakitlerinde televizyonda da yer alan iftar programları yapılmaktadır Hemen hemen her televizyon kanalının ramazana ozel hazırladığı yayın akışı icinde, din gorevlileri ve konukları ile bu programlar yapılır Programın amacı iftara kadar gecen sure icinde, zamanı dualarla ve faydalı bilgilerle değerlendirmektir İslamiyet hakkında merak edilen sorular uzmanlar tarafından cevaplanır İstanbul iftar saatine yakın bir zaman diliminde hep beraber eller semaya acılır, iftar duaları edilmektedir
İftar ile İlgili Hadisler
*“Bir kimse, bu ayda bir orucluya iftar verirse gunahları affolur O oruclunun sevabı kadar ona sevap verilir Bir hurmayla iftar verene de, yalnız suyla oruc actırana da, biraz sut ikram edene de bu sevap verilir
*“İslam beş esas uzerine bina edilmiştir: Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in O’nun kulu ve elcisi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, oruc tutmak, Kabe’ye haccetmek, ramazan orucu tutmak
*“Oruclu icin iki sevinc vardır: Biri, orucu actığı zamanki sevincidir; diğeri de Rabbine kavuştuğu zamanki sevincidir
*“Oruc tutunuz, sıhhat bulunuz!
*“Şurası muhakkak ki, oruclunun iftarını actığı zaman reddedilmeyen makbul bir duası vardır
*“Kim bir orucluya iftar ettirirse, kendisine onun sevabı kadar sevap yazılır Ustelik bu sebeple oruclunun sevabından hicbir eksilme olmaz
*“Ramazanda bir misafire oruc actırana, Sırat koprusunu gecmek kolaylaşır
*“Ramazan ayında bir orucluyu su ile iftar ettiren, anasından doğduğu gunku gibi gunahsız olur
İftar Cadırları Ramazan ayına renk katan unsurlardan biri olan iftar cadırı, asırlardır devam eden bir geleneğin parcasıdır Gunumuzde de yaşatılan iftar cadırı geleneği Osmanlı’da padişahlar tarafından hazırlatılırmış İftar yemekleri icin yapılacak masraflar, padişahın kendisine ait olan hazinei hassadan karşılanırmış
Gunumuzde ise şehirlerin belirli bir noktasında, genellikle buyuk meydanlarda iftar cadırları hazırlanır İftar cadırlarının amacı ise, yoksul halkın ramazan gunlerinde karınlarının ucretsiz ve huzurlu bir şekilde doymasını sağlamaktır Genellikle belediyelerle vakıfların iş birliği ile hazırlanırlar Corbasından tatlısına kadar iftar menusu hazırlanır ve hedeflenen kişi sayısına gore ikram edilir
İftar cadırları ramazanın soğuk gunlere denk geldiği donemlerde cadırlarda hazırlanırdı Fakat gunumuzde acık alanlarda daha rahat bir ortamda gercekleşmektedir İftar zamanı iftar cadırlarında bir araya gelen insanlar; oruclarını lezzetli yemeklerle actığı gibi birbirleri ile kaynaşma ve sohbet etme imkanı da bulmaktadırlar İftar sonrasında ise ceşitli etkinlikler ile halkın sosyalleşmesi ve mutlu olması sağlanmaktadır
İftar cadırları, sadece oruc tutan Musluman halka acık olan bir yer değildir Davet edilenlerin oruc tutup tutmaması sorgulanmaz ve İslamiyet’in hoşgorusu ve saygısı altında insanları bir araya getirir Resmi iftar davetlerinde elcilik gorevlilerinin de iftar sofralarına davet edilmesi, İslamiyet’in her dinden goruşe ve insana duyduğu saygıyı gostermektedir