İlk Yardım Bilgileri

Ilk Takviye Bilgileri ,birincil yardım nasıl yapılır,yaralanmalar birincil yardım,birincil takviye bilgileri nelerdir,birincil yardım nedir

Ilk Yardım Bilgileri

A TANIMI

Bir Anda hastalanan ya da kazaya uğrayan kişinin hayatını kurtarmak ve doktora ulaştırılıncaya değin, o andaki durumunun daha kötüye gitmesini durdurmak için mevcut malzemelerle yapılan yardıma birincil takviye denir Birincil yardımı yapan kimse ne kadar bilgili olursa olsun doktorun yerini tutamaz Bu husus unutulmamalıdır

B ÖNEMİ

Yaşamı boyunca insan, ilkyardımı gerektiren durumlarla defalarca karşılaşabilir Vaktinde yapılacak basit ve etkin bir birincil yardımla hasta ya da yaralının hayatı kurtarılabilir

C TEMEL İLKELER

TEŞHIS: Tani için önce hastanın veya yaralının hikayesi öğrenilir Daha Sonra belirtiler ve bulgular saptanır

ÇARE: Hasta için en uygun ilkyardım, vaktinde ve zarar vermeden uygulanır

TAŞIMA: Teşhis ve çare yapıldıktan sonradan en yakın sıhhat kurumuna uygun şartlar içinde taşınır

D ILK YARDIMIN TEMEL KURALLARI:

Hasta veya kazazedenin emniyetini sağlayın

Yatırıp, dinlendirin

Kaza yerini işaretleyin

Paniği önleyin, kalabalığı dağıtın

Pak hava sağlayın, hastayı sıcak tutun, sıkı giysilerini gevşetin

Hasta ya da kazazedeyi adamakıllı muayene edin

Müdahaleyi süratle, ağırbaşlı ve gerektiği kadar yapın

Düzenli solunum sağlayın

Kanamayı durdurun

Şoku önleyin

Bilinci uygun olmayanlara yiyecek ve meşrubat vermeyin

Gerekiyorsa tıbbi tedavi için doktor sağlayın

Bilmediğiniz durum varsa, ısrar etmeyin

E KANAMALARDA ILK YARDIM

Dağıtılmış nedenlerle kanın damar dışına çıkmasına kanama denir Yetişkin bir kimsede 56 kg kan vardır 11,5 kg kan kaybeden bir insanın hayatı tehlikeye girer O HALDE KANAMALARI HEMENCECIK ÖNLEMEK GEREKİR Kanamaları kanın aktığı yere tarafından iç ve dış kanama edinmek üzere ikiye ayırabiliriz
1 İç kanamalar

İç organlardaki dokuları besleyen kan damarlarının yırtılması ya da zedelenmesi sonucu kanın damarlardan vücut boşluklarına akmasında denir İç kanamaları kişiyi ölüme götürebilir
Bulguları;

Baygınlık hali, baş dönmesi,

Yüzde, dudaklarda ve parmak uçlarında solukluk,

Huzursuzluk, Derinin ıslak ve soğukluğu, Susama hissi,

Süratli ve kuvvetsiz nabız, nabzın güçlükle hissedilmesi,

Hızlı solunum,

Hava açlığı hissetmesi (Yarı hava alamıyormuş gibi bir hisse kapılması),

Bilincin azalması ve en sonunda bilincin kaybolması
Yapılacak ilk takviye

Yaralı sırt üstü yatırılır

Baş yandan çevrilir

Şoka karşı tedbir alınır

Ağızdan yiyecekmeşrubat verilmez

Sarsmadan ambulans ya da sedye ile hastahaneye götürülür
2 Dış Kanamalar

Kanın damardan beden dışına çıkmasına dış kanama denir Dış kanama çoğunlukla yaralanmalar sonucu olur ve arter, toplardamar, kılcal damar kanamaları şeklinde görülür
Dış Kanamaları Durdurucu Yöntemler
a Parmakla Basınç Yapma

Bere küçük ve kanama az ise; Yara üzerine temiz bir kumaş veya pansumanla BASTIRINIZ
bBasınçlı Pansuman (Tampon)

Bere içindeki yabancı cisimleri çıkarmadan bere üzerine pak bir pansuman koyduktan sonradan kravat, eşarp veya varsa bandaj bezi ile sımsıkı SARINIZ
c Kanayan Yerin Yüksekte Tutulması

Zarar Görmüş ya da kanayan kısmın kalp seviyesi üstüne yükseltilmesi ile kanama epeyce azalır hatta durulabilir
d Damar Üzerine Basınç Yapılacak Tazyik Noktaları

Şakak bölgesi: Kulak önüne parmağınızla bastırınız

Yüz bölgesi: Kanamanın olduğu taraf daha aşağı çene kemiğinin orta kısmına parmağınızla bastırınız

Baş ve yüzün bir bölgesinde:

Önce yaralının arkasına geçiniz Hastanın başını kanayan yana doğru eğiniz Dört parmakla daha aşağı çene köşesinin aninda altına (kanayan tarafta) uzunlamasına BASTIRINIZ

Kol bölgesinde (Omuz ve üst kol):

Yaralının önüne durunuz Başını kanayan tarafa dürüst eğiniz Baş parmağınızla o taraf köprücük kemiğinin üçte bir iç kısmının arkadaki ve daha aşağı tarafına dürüst BASTIRINIZ

Ayak bölgesinde:

Yaralıyı sırt üstü ve düz yatırınız

Kanayan tarafta yer alınız

Kasık kıvrımının üçte bir kısmından geçen atardamarı sıkıştıracak bir kuvvetle bastırınız

Yürek seviyesinin yukarısına kaldırınız

e Boğucu Sargılama (Turnike)

Boğucu sargılama; kol ve bacaklardaki büyük kanamalarda atardamarı, cilt ile kemik arasına sıkıştırarak kanamayı durdurma yöntemidir Tek kemikler üzerine uygulanır (Kolda pazı, bacakta uyluk kemiğine uygulanır) Uygulamada bakımlı sargı, kravat, kemer, eşarp, paçavra, ince lastik vb malzeme kullanılabilir Kuşkusuz tel, kablo, zincir vb kullanılmamalıdırTurnike uygulaması sonucu meydana gelen doku harabiyeti ve bunun ortaya çıkardığı beğenilmeyen etkiler nedeniyle günümüzde turnike uygulanmamaktadır

Ama, aşağı belirtilen özel durumlarda başka bir şey yapılamıyorsa turnike uygulanır

Çok sayıda ciddi yaralının bulundugu bir ortamda tek birincil yardımcı varsa, kanamayı durdurmak ve daha sonra diğer yaralılar ile ilgilenmek gerekiyorsa

Yaralının şiddet koşullarda bir yere taşınması gerekiyorsa (örnegin, zorlu bir arazi geçilecekse), nakliye sırasında kanamayı önlemek amacıyla

Uzuv kopması varsa ve kanama yerine en yakın atar damara baskı uygulaması eksik kalmışsa hastayaralıya turnike uygulanabilir
f Boğucu Sargılama Uygulanması

Boğucu sargılama uygulanacak yer tespit edilir

Boğucu sargılama malzemesi sıkıca 23 kere sarılır ve bağlanır Sıkıştırma çubuğu (turnike ağacı) yerleştirilir yeniden bağlanır

Kan duruncaya kadar sıkıştırma çubuğu döndürülür, kan durunca çubuk sabitleştirilir

Boğucu bandaj bağlandıktan sonra başvuru zamanı bir kağıda kaydedilir ve görülecek şekilde vücuda asılır

Her 20 dakikada bir 510 saniye boğucu bandaj gevşetilir

Turnike bir saatten pozitif uygulanmamalı ola ki uzun kalacaksa gevşetme aralıkları sıklaştırılmalıdır

Kol ve bacak kopmaları varsa, pak bir poşet içine konulan kopan uzuv buz ve su yer alan ikinci bir poşetin içine konularak kazazede ile birlikte tam teşekküllü bir hastahaneye götürülmelidir

F YARALANMALAR

Dağıtılmış nedenlerle karoser dokularının bütünlüğünün bozulması veya bir kısmının kaybına yara denir
1 Yaralanmalarda Ilk Takviye
a Yapılması Gerekenler

Yaralıyı emniyetli bir yere alarak oturtunuz veya yatırınız

Ellerinizi sabunlu su ile yıkayınız

Varsa önce kanamayı durdurunuz

Bere üzerinde giysi varsa dikiş yerinden sökünüz veya kesiniz

Yara çevresinde kılları temizleyiniz

Yara üstüne pansuman koyduktan sonradan bere etrafını sabunlu su ile temizleyiniz ve yaraya değmeyecek şekilde tentürdiyot sürünüz

Yara kirli ise yarayı merkezden, dış çevreye doğru ılık sabunlu su ile yıkayınız

Yara üzerine pansuman koyup, sargı bezi ile sarınız

Zarar Görmüş kısmın altına kalın karton vb koyup sararak tespit ediniz, dinlendiriniz

Ağrıyı, şişliği ve morluğu durdurmak için o bölgeye havluya sarılı buz koyunuz

Yara içinde batık cisimler varsa, simitçik yapıp koyunuz ve bandaj bezi ile sarınız
b Yapılmaması Gerekenler

Yara üzerine tentürdiyot ve yarı antiseptik sürmeyiniz

Yara üzerine, yara tozu, pudra, merhem, kül, tütün vb şeyler koymayınız

Dolu olan cisimleri çıkarmayınız

Yara üzerine pamuk koymayınız

Yaraya ve pansuman malzemesine el sürmeyiniz

G YANIKLAR, HAŞLANMALAR VE ILK YARDIM

Ateş, sıcak bir beden, elektrik, radyasyon, asit ya da bazla oluşan yaralara yanık; sıcak su, buhar vs yol açtığı doku bozukluklarına ise haşlanma denir Gövde dokularının yanma derecelerine tarafından yanıklar 3 gruba ayrılır


1Birinci derece yanık: Bunun en hoş örneği güneş yanıklarıdır Deri yüzeyi kızarır, hafif şiş oluşur Yanık alan duyarlı olup bastırınca ağrır

2İkinci derece yanık:Yukarda belirtilenlere ilave olarak cilt üzerinde içi su doymuş kabarcıklar olur 5 cm2 den daha büyük böyle bir yanığı olan kişiyi derhal hastahaneye gönderiniz

3Üçüncü Derece yanık: Yanık derinin tüm kalınlığını içine aldığı gibi bazen daha derinlere, kemiğe dek inebilir Böyle yanığı olanlar hemen hastahaneye gönderilmelidir Yanıklarla haşlanmalar; şoka, mikrop almaya, solunum zorluğuna sebep olur
Yanık ve Haşlanmalarda Ilk yardım

Minik bir yeriniz yanmışsa içinde minik buz parçaları yer alan su doymuş bir kovaya sokunuz veya musluk suyu altına 10 dakika tutunuz Yanık ya da haşlanmış kısımlara elinizi sürmeyiniz

Yanık veya haşlanmış yüzeye pak bir bez veya pansuman koyunuz Yanık sebebiyle deride oluşan içi su dolu kabarcıkları sıkmayınız, patlatmayınız

Yanıklı hastayı sakin, ılık bir yerde dinlendiriniz

Yanmış giysileri çıkarmayınız Yanık üstüne yoğurt, salça, diş macunu sürmeyiniz

Yanık bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa keserek çıkarınız

Asit yanıklarında, giysilerini çıkarınız, bol su ile yıkayınız Baz yanıklarında, asit yanıklarındaki gibi davranınız

Elektrik sonucu oluşan yanıklar ile büyük yanıklarda hastayı süre kaybetmeden hastahaneye götürünüz

H SOLUNUM SİSTEMİYLE İLGİLİ ILK YARDIM

Hayat için gerekli pak havanın alınıp benekli hava olarak geri atılmasına SOLUNUM, çeşitli nedenlerle solunum durması haline de BOĞULMA denir
1 Boğulma nedenleri

Solunum yolu; bilinçsiz olarak dilin arkaya gitmesi, başın öne doğru bükülmesi, tanıdık olmayan gövde, takma diş, ağızda biriken kanın solunum yolunu kapatması ya da solunum yollarının yaralanması, ses tellerinin şişmesi gibi nedenlerle tıkanabilir

Dağıtılmış zehirli gazlar, kafa yaralanmaları gibi nedenlerle santral asap sisteminin çalışmasının yavaşlaması, suda boğulma ve iple boğulmalar vb nedenlerle solunum yavaşlayabilir veya durabilir

Kalp durması, şok durumu, elektrik çarpması, karbonmonoksit zehirlenmesi nedeniyle de solunum durabilir

Göğüs duvarının delici cisimlerle yaralanmaları sonucu da boğulma olabilir
2 Boğulma belirtileri Duygu ve Bulguları Bunlar boğulmanın derece ve şiddetine kadar ikiye ayrılırlar
a Birincil Safhada Görülenler

Baş dönmesi ve halsizlik,

solunum yetmezliği, Nabız sayısının artması,

Kısmi bilinç kaybı, Boyun damarlarında şişme,

Yanak ve dudaklarda morarma ile birlikte yüzde kızarma, kan toplanması
b Sonraki Safhada Görülenler

Dudaklar, burun, kulaklar ve bacak parmakları mavimtırak gridir

Solunum kesilmiş kesiktir veya hiç yoktur

Nabız yavaş ve düzensizdir

Tam bilinç kaybı vardır
c Ne Yapmalıyız?

Boğulmaya neden olan faktör ortadan kaldırılır (yabancı ceset, ağızda takma diş, sakız vb)Boyun, çene yere tepede olan olacak şekilde, arkaya bükülür Çene açılır, dil öne çekilir

Ağızdan ağıza suni solunum yapılır Solunum yollarının açılması ilk üç dakika içinde yapılmalıdır, beyin daha artı oksijensizliğe dayanamaz
3 Suda Boğulmada Birincil takviye

Suda boğulma tehlikesi geçiren kişiyi karaya çıkarıp, sırt üstü yatırın

Yakasını, kemerini gevşetiniz

Takma dişini çıkarınız

Ağzının içindeki yabancı cisimleri temizleyiniz Ağızdan ağıza yapay solunum yapınız Solgun verdiği zaman kişinin başını yanlamasına çeviriniz Bu hareketi 56 kere tekrarlayınız Bu Nedenle; fazla su köpürerek dışarı çıktığı gibi kişiye yeterli solunum da yaptırmış olursunuz

sonra nemli giysileri çıkarıp battaniyeye sarın,

Yutulan suyu çıkartmak için iki elinizle karnı altından tutarak hastayı yukarı kaldırınız Bu suretle hava yolundaki suların boşalmasına yardım etmiş olursunuz
4 Ağızdan ağıza Sun'i Teneffüs Metodu

Kişiyi düz bir yere sırtüstü yatırınız

Çenesini yukarı gelecek şekilde başını geriye çekerek solunum yollarını açınız

Ağız çevresini temizleyiniz

Çeneye bastırarak ağzın açılmasını sağlayıp, öteki elinizle burun deliklerini tıkayınız

Derin nefes alıp ağızdan ağıza dakikada 1215 kere üfleyiniz

Göğüs kafesinin yükselip, yükselmediğini denetleme ediniz

Solunum normale dönünceye değin veya hastahaneye ulaştırıncaya değin işleme devam ediniz

I ELEKTRİK ÇAPRMASINDA ILK YARDIM

Elektrik çarpması sonucunda kas krampları, kırıklar, sinir felci, solunum merkezinin felci, solunum ve kalbin durması olabilir

Şüphesiz kendinizi tehlikeye atmayınız

Elektrik fişi size yakınsa çekiniz

Sigortayı çıkarınız

Kuru tahta, sopa, ip, deri kemer veya kuru gazete tomarı ile yaralının elektrik teli ile olan ilişkisini kesiniz

Varsa yanık tedavisi uygulayınız

Bilinçsiz ve benzi atmış alamıyorsa ağızdan ağıza yapay solunum yapınız

Bilinçsiz fakat benzi atmış alıyorsa, şok durumunu önleyiniz, ayaklarını yukarı kaldırınız Nabız alınamıyorsa kalp masajı yapınız

Bilinçli ve bitik alıyorsa, ağırbaşlı olarak dinlendiriniz Kendisine gelince ambulansla hastahaneye gönderiniz

J ŞOK

Sözcük anlamı SARSILMA demektir Dolaşım sistemindeki kanın dağıtılmış nedenlerle azalması, hücrelere tatmin edici oksijenin gelmemesi sonucu ortaya çıkar
1Belirtileri

Kaza uygun sessiz, sakin, hiç hareket etmeyen bir yaralının bilinci uygun olmayabilir

Cilt soğuktur ve soluktur,

Soğuk ve yapışık bir terleme görülür,

Gözler göz çukuruna dolu şekilde yarı burnu sivrilmiş gibidir

Nabız zayıftır ve hızlıdır Solunum hızlanmıştır
2 Yapılması Gerekenler

Yerinde bir yere sırtüstü yatırınız

Etrafındaki kalabalığı dağıtınız

Az hareket ettirmeye çalışınız

Beynin kan dolaşmasını ve çalışmasını kolaylaştırmak için öncelikle kanama yahut başı 150300 altında getirip, but ucunu 3040 cm kaldırınız

Yakasını, kemerini, gömleğini gevşetiniz

Solunum yolu tıkanıklığı varsa gideriniz

Gerekirse suni solunum ve kalp masajı yapınız

Kanaması varsa kanamayı durduracak önlemi alınız

Kırık varsa atel ile saptama yapınız

Soluk almakta zorluk çekiyorsa baş ve göğüs kısmını hafifçe yükseltiniz

Battaniye ile örtünüzYaralı bilinçsiz ise katı yiyecekmeşrubat vermeyiniz

Ihtiyaç durumunda dudakları ve dili birkaç damla su ile ıslatınız

K BİLİNÇ KAYBI (HISSIZLIK) VE BIRINCIL YARDIM

Bilinç kaybı, beynin çalışmasındaki geçici bir duraklamadır
Bilinç Kaybında Ilk Takviye

Yaralı veya hastaya temiz hava sağlayınız ve solunum yollarının tıkanmasını önleyiniz

Solunum bozulmuş veya durmuşsa yapay solunum yaptırınızHastayı yandan yatırınız(sağa ya da sola)

Giysilerinin boyun, göğüs ve bel kısımlarını gevşetiniz

Battaniyeye sarınız, sıcak uygulama yapmayınız

Gıda ve sulu şeyler vermeyiniz

Hastayı yalnız bırakmayınız

Mümkün olan süratle tıbbi müdahaleye naklediniz

L KIRIKLARÇIKIKLARBURKULMALAR
1 Kırıklar

Herhangi bir şiddet zoru ile kemik bütünlüğünün bozulmasına KIRIK denir Çeşitleri:

aAçık Kırık

bKapalı Kırık

a Kırıklarda Genel Duygu ve Bulgular Kırık yerinde ve yakınında sancı, Dokunmaya karşı hassasiyet, biçimsizlik, Şişkinlik, morluk, Hareketsizlik ve güçsüzlük, Kırık kemiklerin birbirine sürtünme sesi

b Kırıklarda Genel Tedavi Kuralları

Eğer deride yara varsa üzerine steril bir pansuman veya kırpıntı koyup sarınız

Yara içinde görülen kemik parçalarını çıkarmaya çalışmayınız Kanama yapabilir Damar ve sinirleri yaralayabilirsiniz O kısmın üstüne steril pansuman koyunuz Sonra bir bezi simit şeklinde katlayıp delik olan kısmı ortaya gelecek şekilde yerleştiriniz En üstteki kısmına kalın pamuk veya sünger tabakası koyunuzSarınız

Kırık olup olmadığını önce elbisesi üzerinden hafifçe elle muayene ederek saptamaya çalışınız Önce sağlam tarafın, elbise kolunu çıkarınız Gerekirse elbise yerini dikiş yerinden sökünüz veya kesiniz

Elle hoyratça muayene etmeyiniz Kırık yerini oynatmayınız Sızı şoka yol açabilir Kırık kemik uçları damar ve sinirleri yaralayabilir

Kırık uçlarını uyuşuk hale getirmek için kırık yerini tespit ediniz Kol veya bacağın her iki yanına kalın karton ya da tahta koyup bandaj bezi, eşarp, kravat veya gömlek parçaları ile sarınız

Saptama için kullanılan karton, tahta gibi gereçler kırık yerini bir üst birde daha alçak tarafındaki eklemlerin ötesine kadar gelecek uzunlukta olmalıdır Bu araçlara atel adı verilir Atellerin deriye gelen kısımları pamuk ve bezlerle beslenmelidir

Şok durumuna göre tedbir alınız

Kanama varsa aşina önlemlerle kanamasını durdurunuz

Kırık yerin üzerine havluya sarılı buz torbası koyunuz

Yaralıyı battaniye ile örtünüz Dinlendiriniz

Yaralı kısmı kalp seviyesinin yukarısına kaldırınız

Kırılan organı hangi durumda bulduysanız o durumda saptama ediniz Kırığı yerine koymaya çalışmayınız Geveze dokunmalardan kaçınınız

Yaralıyı ambulansla ortopedi ve travmatoloji kliniğine götürünüz

c Omurga Kırıklarında Birincil Destek

Çoğu Kez yüksek bir yerden düşme ya da trafik kazaları sonucu omurgada kırık ve bazen içinden geçen omurilikte öbür derecelerde yaralanmalar olabilir

Yaralıyı muayene etmeden, belinde veya boynunda ağrısı, diğer bir şikayeti olup olmadığını sormadan döndürmeyiniz Ayağa kaldırmayınız

Belirli teşhis bilinmedikçe belinde ağrısı olan böyle bir yaralıda kırığın da olabileceğini unutmayınız Kırık olmadığı kesin olarak saptanıncaya değin kırık var gibi hareket ediniz

Eğer omurgasında bir kırıktan şüpheleniyorsanız, yaralıyı yerinden kaldırmadan altına genişçe bir tahta ya da kapı yerleştiriniz

Baş ve boyunun her iki yanında ayakkabılarını ve katlayarak elbiselerini koyarak boynunun oynamasını engelleyiniz Eğer elinizde kum torbası varsa onu da koyabilirsiniz Naylon torba içine kum ya da toprak doldurarak kum torbası yapabilirsiniz

Yaralıyı omuzlar, havsala, uyluk, dizaltı ve bacak bileğinin üzerinden geçecek şekilde geniş bezlerle tahtaya bağlayınız Böyle taşıyınız Röntgen çekilip muhakkak kırık olmadığı saptanmadıkça ayağa kaldırmayınız

Aksi durumda kendiliğinden iyi olabilecek bir omurga kırığı, yaralı kişinin vahşi muayenesi, ayağa kaldırılması veya uygun olmayan taşıma koşulları nedeniyle omurilik zedelenmesi olabilir Bunun sonucu bacaklarda felç, halsizlik, idrarı ve büyük abdestini tutamaması gibi fazla kayda değer sonuçlar doğurabilir

Yara varsa steril pansuman koyunuz

Şok durumuna göre tedbir alınız

Ağrısını dindiriniz

d Parmak Kırıklarında Ilk Destek

Kırık olan parmak altına parmak genişliğinde bir tahta ya da eğer elinde varsa hazırlanmış sıcacık bir alüminyum şerit (atel) koyarak sarınız Gerekirse kırık parmağı; yanındaki sağlam parmağa flasterle ya da sargı bezi ile sararak tespit ediniz

Kırık tarafı kalp seviyesinin üzerinde tutunuz

Kırık yer üstüne buz koyunuz

Parmaktaki yüzük kesilerek çıkarılmalıdır (yüzük nedeniyle şişlik olur Yüzük parmağı sıkarak kangrene çevirebilir)

Hastahaneye gönderiniz

e Ön Kol Kırıklarında Ilk Takviye

Kazanın olduğu yerde yaralının ceketini çıkarmadan, kırık olan tarafın elini karşı omuza gelecek şekilde kolu göğüs üzerine koyunuz ve göğüse sarınız

Ön kolu da üçgen bandaj bezi ya da tülbentle boyuna asınız

Eğer elinizde saptama için hazırlanmış gereçler (atel) veya tahta, kalın karton varsa kol veya ön kolun her iki yüzüne bunları uygulayınız Gömleğinizden yırttığınız bezlerle, kravat, eşarp veya sargı bezi ile kırık yerinin yukarısından ve aşağısından bağlayınız

Kolu göğüs üstüne koyup başka bir eşarp ya da üçgen bandaj ile sarınız Ön kolu da üçgen sargı, tülbent veya eşarp ile boyuna asınız

Kırık yer üstüne buz koyunuz Bilezik varsa çıkarınız

f Kürek ve Köprücük Kemiği Kırıklarında Birincil Destek

Kırık tarafın koltuk altına minik bir pamuk topağı veya katı bir bez koyup kolu eşarp veya tülbentle uzunlamasına asınız

Kırık yer üzerine buz koyunuz

Yaralıyı oturur durumda ve ambulansla hastahaneye gönderiniz

Eğer üçgen sargı ya da eşarp yahut yaralı elinizi ceketinizin iki düğmesi arasından içeri sokup aynı taraf ceket eteğini yukarı kaldırıp iğneleyiniz

Bir omuz üzerinden gelen sargıyı (katlanmış bir tülbent) rakip koltuk altından geçirip arkada bağlayınız Diğer bandaj ile yanı işlemi aleyhinde tarafa yapıp arkadan birbiri ile ve ilk sargının uçları ile düğüm ediniz Bunları yaparken omuzları arkaya dürüst çekiniz

g Üçgenin Taban Olmayan Kenarı Kırıklarında Ilk Takviye

Bacakta kırık varsa kaza yerinde yaralının pantolonunu çıkarmaya çalışmayınız

Eğer yara varsa pantolonun dikiş yerinden sökünüz veya kesiniz Bere üzerine pak çaput veya pansuman koyup üzerinden sarınız Bu Nedenle açık bir kırıkta yaradan mikropların girmesini önlemiş ve kanamanın durmasını sağlamış olursunuz

Eğer elinizde uzun tahta ya da kalın karton varsa uzun olanını dışta ayak bileğinden bele değin, kısa olanını da iç tarafta but bileğinden kasığa gelecek şekilde bacağın her iki yanına yerleştiriniz

Üçgenin Taban Olmayan Kenarı bileğinin üzerinden diz altından ve üstünden gömlek parçası, eşarp, kravat ya da bandaj bezi ile bağlayınız

Eğer elinizde tespit için vasıtagereç varsa içine katlanmış kumaş veya pamuk koyup bacağı ağır ağır yerleştiriniz, sonra bunun üzerinden sarınız

Eğer elinizde tespit için hiçbir vasıtagereç yoksa kırık olan bacağı sağlam bacağa sararak saptama ediniz Kırık yara üzerine havluya sarılı buz koyunuz

Sırtüstü yatar durumda ve sedye ile hastahaneye gönderiniz

h Ayak ve Bacak Bileği Kırıklarında Ilk Yardım

Kişinin ayağındaki yaraların üzerine temiz bir paçavra ya da pansuman koyup sarınız

Yumuşak kare şeklindeki bir yastığın ortasına ayağı yerleştiriniz

Yastığın kenarlarını önde birbirine yaklaştırınız, çengelli iğne ile tutturunuz Gerekiyorsa üzerinde bandaj bezi ile sarınız

Yastık içine koymadan önce havluya sarılı buz uygulayınız

Yürek seviyesinin üzerinde tutunuz

N ÇIKIKLARDA BIRINCIL YARDIM

Bir eklemi oluşturan kemiklerden bir ya da hepsinin birbiri üzerinde yer değiştirerek sıradan eklem ilişkisinin değişmesine ÇIKIKdenir Çıkık ile eklem kapsülü denen eklemi çevreleyen çeper bağları da yırtılabilir Bu ise çoğu kez çıkıklara, burkulmalara yol açar Çıkık olan eklemde ağrı, şişkinlik, hareket sınırlılığı vardır Çıkık eklemi bükme ile eklemin yeniden eski çıkık durumuna geldiği görülür

Çıkık olan eklemi yerine koymaya çalışmayınız

Kırıkta olduğu gibi çıkık eklemi bir şekilde tespit ediniz

Çıkıktan şüphelendiğiniz zaman eklemde ve onun yanındaki kemiklerde kırığın, eklem bağında yırtığın da olabileceğini unutmayınız

Çıkık eklem üstünde yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz

Kalp seviyesinin üzerinde tutunuz

En yakın sağlık merkezine götürünüz

O BURKULMALARDA ILK YARDIM

Bir eklemin etrafındaki bağların, eklem kapsülü ve diğer yumuşak doku yapılarını; eklemin normal hareket genişliğinin ötesinde zorlanmasına BURKULMAdenir Eklemde şişkinlik, sancı, morluk olur Bu yapılar normalden pozitif gerilebilir Hatta yırtılabilir Hareketler ağrılıdır

Burkulmuş eklemi hareket ettirmeyiniz

O eklem üstüne yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz

Burkulmuş ayağınızın üzerine basmayınız Koltuk değneği kullanınız

Burkulmuş ayağınızın altına 45 yastık koyarak yürek seviyesinin üzerine kaldırınız Burkulmuş yerinizi sarkıtmayınız Şişkinlik, kanama ve ağrı olabilir

Burkulma kolunuzda ise kolunuz kalp seviyesi üstünde olacak şekilde tülbentle kolunuzu boynunuza asınız

Şüphesiz sıcak havlu veya termofor uygulamayınız Şişliğin artmasına yol açarsınız Ovuşturmayınız O ekleminizi dinlendiriniz

Esnek bandaj ile sıkmayacak şekilde sarınız

Parmaklarınızı oynatarak kaslarınızı çalıştırınız Böylece kasların pompalayıcı etkisi ile şişliğin azalmasına çalışınız

Her burkulmanın altından bir kırık ya da eklem bağı yırtığı çıkabileceğini unutmayınız

En yakın afiyet merkezine götürünüz

P EZİLMELERDE ILK YARDIM

Vücudun bir yerine mesela kol veya bacağa ağır bir gövde düştüğü veya çarptığı süre deri ve altındaki dokular kaslar ezilir Yırtılabilir, kanama şişkinlik olur

Elastik bandaj sarıp o yerinizi yüksekte tutunuz

O bölgeye havluya sarılı buz uygulayınız

O bölgenizi dinlendiriniz

R ZEHİRLENMELER VE BIRINCIL YARDIM

Zehirli maddelerin vücuda girmesi sonucu ortaya meydana çıkan duruma ZEHİRLENME denir
1 Zehirlenme Şekilleri
a Ağız Yolu İle;

*Yiyecek zehirlenmeleri, ilaçlarla olan zehirlenmeler, kimyasal madde ile zehirlenmeler, içki zehirlenmesi
b Solunum Yolu İle;

*Karbonmonoksit zehirlenmeleri, öteki zehirli gazlarla olan zehirlenmeler
c Deri Yolu İle;

*Zehirli gazlar, haşere öldürücü ilaçlarla olan zehirlenmeler, diğer kimyasal maddelerle olan zehirlenmeler
2 Belirtiler

Ağızda yanma, özel tat, yutkunma zorluğu, bulantı, kusma, karın ağrısı, karın krampı, ishal, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi ve terleme,

Bilinçte öbür derecelerde bozukluk,

Solunum ve dolaşımda değişik derecelerde bozukluk, hatta durma,

Manâlı durumlarda idrar miktarı azlığı hatta hiç idrara çıkamama,

Görmede bozukluk, nabızda zayıflama, gözbebeklerinde küçülme, kan basıncında düşme ve havaleler olabilir
a Bilinci Uygun ise;

Muhtemel olduğu değin tez tıbbi destek isteyiniz:
bir ambulans (Tel: 112) çağırınız Zehirlenmenin nedenini biliyorsanız, haber verirken belirtiniz Hem Zehirlenmelerde Başvurulacak Danışma Merkezini arayabilirsiniz

Tıbbi yardım ulaşana değin hasta yalnız bırakılmamalıdırKusturarak mide içindekileri boşaltınız

b Bilinci Kaybolmuş ise;

Yan yatırınız

Baş ve boyunu arkaya çeviriniz, benzi atmış yolunu açınız

Daha Aşağı çeneyi ve dili öne çekiniz

Icabında ağızdan ağıza suni solunum yapınız

Yürek durmuşsa yürek masajı uygulayınız

Hastahaneye gönderiniz
3 Zehirli mantar, Tütün ve Zehirli Diğer Bitkiler ile Olan zehirlenmelerde Birincil takviye

Ağızdan bol su içirerek sulandırınız

Parmağınızı zehirlenenin ağzına sokarak kusturmaya çalışınız Tırnağınız uzunsa hastanın boğazını yaralayabilirsiniz Tırnağınızı kesiniz

Kusarak çıkarılanı saklayınız Birlikte hastahaneye götürünüz Böylece zehrin cinsi saptanabilir

Zehirli gıdayı aldıktan sonra 34 saat geçmişse müshil vererek dışarı atılmasını sağlayınız

İki üç yemek yemek kaşığı tıbbi kömürü bir bardak su içinde karıştırarak içiniz Tıbbi kömür zehirleri bünyesinde miktar

Şoku önleyiniz Hastahaneye gönderiniz

DİKKAT: Genel kural olarak zehirlenen kişiyi kusturmayın; bu kuralın tek istisnası eğer kişi bilinçli ise ve kısa bir süre önce olması hap içimilaf konusu ise kusturulabilinir *