Edebiyat, insanın kendini anlatabilmek için yöneldiği en eski ve en etkileyici yollardan biri. Rastgele bir hudut olmadan, hayallere sığdırabildiğimiz her şeyi anlatmaya ya da okuyucu gözünden "anlamaya" imkan tanıyan edebiyatın en ilgi cazibeli başlıklarından biri, olağan ki insanın kendisidir.
Türümüzü genelde zeki ve gelişmiş olarak tanımlarız ve evet; hem zeki hem de gelişmiş bir canlı türüyüz. Lakin insanlık olarak ne kadar gelişirsek gelişelim, yok edemediğimiz vahşi ve ilkel bir yanımız var. Bu yabanî ve ilkel tarafımız, toplumsal bir varlık olan insan için büyük bir sorun, zira beraberinde şiddeti, denetimsiz gücü ve içgüdüsel rekabeti getiriyor. Öznesi insan olan edebiyat, doğal olarak insanın bu özelliklerinin korkusuzca anlatıldığı pek çok kıssaya sahip. Biz de bu listemizde sizinle insanın kendisiyle ve toplumla uğraşını anlatan, kesinlikle okumanız gereken 10 kitap paylaşacağız.
Mutlaka okumanız gereken, insanı anlatan şahane kitaplar
Kırmızı Pazartesi - Gabriel García Márquez
Fareler ve Beşerler - John Steinbeck
Dorian Grey'in Portresi - Oscar Wilde
Sonbahar Ülkesi - Ray Bradbury
Otomatik Portakal - Anthony Burgess
Sineklerin Rabbi - William Golding
José Saramago - Körlük
Knut Hamsun - Açlık
Dostoyevski - Hata ve Ceza
Harper Lee - Bülbülü Öldürmek
Kırmızı Pazartesi - Gabriel García Márquez
İnsan psikolojisini ve insanın toplum içindeki yerini en başarılı biçimde anlatan müellifler listesinde, birinci sıralara oynabilecek Márquez'in en başarılı eserlerinden Kırmızı Pazartesi; ismini Kolera Günlerinde Aşk ya da Yüzyıllık Yalnızlık kadar duyuramasa da insanı, insanın yarattığı toplumun karanlık yüzünü en uygun anlatan kıssalardan biri.
En çok kullanılan tabiriyle "herkesin işleneceğini bildiği" bir cinayeti anlatan kitap; yaklaşan cinayet üzerinden koskoca bir kasabada bulunan onlarca insanın vefata, suça, "namus" üzere toplumsal kavramlara bakışını aktarırken, bir yandan da insanların nasıl tutarsız, taraflı ve yalancı olabileceği gerçeğine ışık tutuyor. Epeyce kısa ve etkileyici olan Kırmızı Pazartesi, beşere ve toplumun insan üzerinde kurduğu fecî baskıya dair enfes bir eser.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Fareler ve Beşerler - John Steinbeck
Fareler ve Beşerler, insanın naif ve birebir vakitte suça meyilli yanını en "yumuşak" biçimde anlatan yapıtlardan biri. Bir yandan düzgün yürekli ve pak olan insanı anlatırken, bir yandan da insanın içindeki güç isteğine ve berbatlığa gönderme yapan kitap, edebiyat tarihinin klasiklleri ortasında yer alıyor. Beklenmedik sonuyla da büyük bir tokat üzere yüzümüze çarpıyor.
Çiftlikten çiftliğe gezerek iş arayan iki tarım personeli dostun, içlerinden birinin "farkında olmadan işlediği suçlar" sonrası yaşadıklarını anlatan kitap, herkesin kesinlikle okuması gereken klasikler listesinde birinci sıralarda yer alıyor.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Dorian Gray'in Portresi - Oscar Wilde
Oscar Wilde'a, yazıldığı tarihte berbat bir ün getiren ve ahlaki bedelleri yok saydığı gerekçesiyle yerden yere vurulan Dorian Gray'in Portresi, gelen yansılardan sonra Wilde'ın da müsaadesiyle "sadeleştirilerek" yine yayınlandı. Sansürlü haliyle bile epey etkileyici ve çarpıcı olmayı başaran bir kitap.
Güzelliğe ve gençliğe takıntılı bir adam olan Dorian'ın, bu iki pahası kaybetmemek ismine gün geçtikçe başka tüm insani değerlerdenn nasıl uzaklaştığını anlatan Dorian Gray'in Portresi, tıpkı vakitte Oscar Wilde'ın yayınlanan tek romanı olma özelliği taşıyor.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Sonbahar Ülkesi - Ray Bradbury
Her ne kadar başlığımızda yer verdiğimiz "roman" kavramını karşılamasa da, Fahrenheit 451 ve Mars Yıllıkları üzere klasikleşmiş yapıtların başarılı müellifi Ray Bradbury'nin hikayelerinden oluşan bir derleme olan Sonbahar Ülkesi, insan için kendine dair en büyük gizemlerden biri olan ölümü türlü biçimlerde anlatan başarılı bir eserler bütünü.
Fantastik ve Bilim-kurgu çeşidinin en başarılı muharrirlerinden olan Ray Bradbury, Sonbahar Ülkesi'nde yer alan hikayelerinde de çokça fantastik ögelere yer veriyor lakin bunu o kadar başarılı halde yapıyor ki hikayelerdeki gerçekliği sorgulamak mümkün olmuyor. Hikayelerin odağında yer alan mevt kavramının değişkenliği ise insanın bu kavram karşısındaki çaresizliğini gözler önüne seriyor. Şayet bu günlerde bir başucu kitabı arıyorsanız, kışa yakışacak karanlık hikayeler sizi mutlu edecekse, Sonbahar Ülkesi'ni kesinlikle okuma listenize eklemelisiniz.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Otomatik Portakal - Anthony Burgess
İnsanlık için yazılmış en karanlık distopyalardan biri olan Otomatik Portakal, tıpkı vakitte en farklı olanı. Kurulan distopya insanları yok eden robotlardan, uzaydan gelen taarruzlardan ya da bir tıp kıyamet senaryosundan ibaret değil; direkt insanın içindeki şiddetin ortaya çıkmasına dayalı bir distopya.
Temelde tüm distopyaların tabanını insanın yanlışları ve berbatlığı oluşturuyor diyebiliriz, lakin tekrar de Otomatik Portakal hem kendine has lisanıyla hem de yozlaşmışlığı tabir ediş biçimiyle hayli farklı bir eser. Şayet alternatif bir distopya okumak; şiddeti, yozlaşmışlığı, saf berbatlığı ve toplumsal pahaların yerle bir oluşunu gözlemlemek isterseniz, Otomatik Portakal kesinlikle listenize girmeli.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Sineklerin İlahı - William Golding
Sineklerin Yaradanı, insan berbatlığına dair yazılmış açık orta en âlâ kitaplardan biri. Her vakit masumiyetiyle andığımız çocuklar üzerinden dehşet ve şiddet kavramlarının beşerdeki yerini şahane bir halde anlatan kitap, ıssız bir adaya düşen bir küme çocuğun güç, iktidar ve ömür savaşını anlatıyor. Birinci başta şiddetli şartlarla verilen savaş, bir müddet sonra insanın kendiyle hengamesine dönüyor ve çocuk tarifi da yok oluyor.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
José Saramago - Körlük
Dünya edebiyatının en başarılı ve unutulmaz yapıtlarından biri olan Körlük, insan olmanın ne demek olduğunu sorgulamanıza sebep olacak bir eser. Bir anda başlayan bir 'körlük' salgını sonrası insanlığın sürüklendiği büyük kaosu bir küme insan üzerinden anlatan romanda adalet, şiddet, özgürlük ve gerçeklik kavramları öne çıkıyor.
Görme yeteneğini kaybeden bir toplumun nasıl her şeye karşı 'körleştiğini' vurrucu bir kıssayla anlatan bu romanı, günümüzde yaşadığımız toplumu düşünerek bir çırpıda okuyabilirsiniz.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Knut Hamsun - Açlık
Açlık, Hamsun'u edebiyat sahnesinde öne çıkaran en başarılı ve etkileyici yapıtlarından biri. Müellif olmaya çalışan yoksul ve yalnız bir gencin açlıkla gayretini anlatan yapıtta 'aç kalmanın' insanın karakterine ve davranışlarına tesiri en çarpıcı örnekler üzerinden anlatılıyor.
Karnını doyurmak için kendi kanını emen, gururunu ayaklar altına alıp dilenen, hırsızlık 'yapmak zorunda kalan' karakterin kıssası, bitirdiğinizde zihninizi soru işaretleriyle dolduracak.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Dostoyevski - Cürüm ve Ceza
Henüz okumayanlar için, herkesin kesinlikle okuması gerekenler listesinin olmazsa olmazı; kült bir eser olan Kabahat ve Ceza. Düzgün - makus, gerçek - yanlış üzere ters kavramları bir ortada sunarak bize cürmü ve cezayı öğreten bu sarsıcı kıssa, kesinlikle kitaplığınızdaki ve zihninizdeki yerini bir an evvel almalı.
'Kötü' ve ziyanlı bir tefeciyi öldürmenin yararlı ve hakikat bir karar olduğunu düşünen bir adamın, bu kararın sonuçlarıyla yüzleşmesini adım adım izlediğimiz kıssa, bireylerin sağladığına inandığı adaletin geçerli olup olmadığını her tarafıyla irdeleyip anlamamızı sağlıyor.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Harper Lee - Bülbülü Öldürmek
Bir diğer dünya klasiği olan Bülbülü Öldürmek, ırkçılık, toplumsal önyargılar, adalet üzere kavramları etkileyici bir çatışma ile anlatıyor. Tüm bu kavramlara bir çocuğun gözünden baktığımız öyküde, kurgusal bir kasaba üzerinden tüm dünya için geçerliliğini hâlâ koruyan problemlere derin bir bakış atılıyor.
Haksız yere, temelsiz bir tez ile suçlanan bir siyahiyi savunmakla görevlendirilen bir karakterin, bu misyonu sebebiyle tüm kasaba ile yaşadığı hudut bozucu problemler üzerine ilerleyen kıssa, ana karakterin bir çocuk olması sebebiyle anlatmak istediği her şeyi en kolay ve sade hali ile zihnimize kazıyor.
Kitaba göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.