İSİMLER
Tanım: Canlı cansız butun varlıkları, kavramları, hatta fiilleri de karşılayan, onları anmaya, tanımaya, birbirinden ayırmaya yarayan kelimelere isim (ad) denir: ağac, su, deniz, Hasan, Anadolu, gidiş, donuş vb
İsimler ceşitli yonlerden sınıflara ayrılır
A Varlıklara Verilişlerine Gore
İsimler ait oldukları varlığın veya kavramın eşi benzeri olup olmamasına gore ikiye ayrılır: Varlık veya kavram ozelse (eşsiz, benzersiz) onun ismi de ozel isim; cins ise (aynısından birden fazla) onun ismi de cins ismidir
1 Ozel İsim:Kainatta tek olan, tam bir benzeri bulunmayan varlıkları karşılayan kelimelere denir Butun ozel isimler (ozel ismi oluşturan her kelime ve onları niteleyen, tanıtan unvanlar) buyuk harfle başlar Buyuk harfle başlamazsa cins ismi zannedilebilirler
Yavuz, Hasan, Kayseri, Acıpayam, Akdeniz, Alanya, Ulu Cami, Sultan Selim, Hatice, Kucuk Ağa, Turkce, Turk Dil Kurumu
Başlıca Ozel İsimler
1 İnsan isimleri: Ali, Meltem, Mehmet, Meral, Yasemin, Uğur, Barkın
2 Kurum, kuruluş, muessese, makam, universite isimleri: Mamak Anadolu Lisesi, Yeşilay Derneği, Turk Dil Kurumu, Ege Universitesi, Kars Valiliği, Ankara İl Milli Eğitim Mudurluğu
3 Millet, kavim, din, mezhep isimleri: Turk, Turkler, Yunan, İngiliz, Cecen, Ruslar
Musluman, Musevi, Hıristiyan
İslam, İslamiyet, Musevilik, Hıristiyanlık
Hanefi, Hanefilik, Şafii, Alevi
4 Dil isimleri: Turkce, Farsca, Fransızca, Macarca, Fince, Tibetce
5 İl, İlce, Semt, mahalle, cadde, bulvar, sokak isimleri: Sivas, Ankara, İstanbul, Mamak, Yenişehir, Şirinevler, Dikimevi, Ataturk Bulvarı, İvedik Caddesi, Gonul Sokak
6 Ulke ve bolge isimleri:
Turkiye, Afganistan, Kuzey Kıbrıs Turk Cumhuriyeti
Batı Almanya, Batı Trakya, Guney Yemen, Doğu Avrupa, Doğu Anadolu Bolgesi, İc Anadolu (Bolgesi), Ege, Marmara
7 Kıta isimleri: Avrasya, Asya, Avrupa, Afrika, Amerika, Antarktika, Arktika, Avustralya
8 Deniz, okyanus, gol, akarsu, boğaz, gecit isimleri: Akdeniz, Karadeniz, Manş Denizi, Buyuk Okyanus, Atlas Okyanusu
Van Golu, Hazar Denizi, Beyşehir Golu, Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya, Seyhan, Fırat, Nil, İstanbul Boğazı, Panama Gecidi, Suveyş Kanalı
9 Dağ, tepe, ova, yayla isimleri: Elmadağ, Uludağ, Ağrı Dağı, Erciyes (dağı), Everest Tepesi, Cukurova, Konya Ovası
Konya Ovası, Van Golu, Ağrı Dağıgibi her iki harfi de buyuk yazılan ozel isimlere dikkat edilirse, birinci kelimenin zaten il olarak mevcut olduğu; ikinci kelime eklenince oluşan ismin o ile ait ama yeni ve ozel bir varlığı karşıladığı gorulur Halbuki Hurriyet gazetesi, Nil nehri, Ankara şehri, Fırat nehri, Erciyes dağı gibi orneklerde birinci kelime buyuk, ikinci kelime de kucuk harfle başlamaktadır Bunun sebebi bu kelimelere eklenen ikinci kelimelerle yeni bir ozel isim oluşturulmuş olmamasıdır Hurriyet zaten bir gazete adı; Nil zaten bir nehir adı; Ankara zaten bir şehir adı; Erciyes zaten bir dağ adıdır
10 Gezegen ve yıldız adları: Merih, Mars, Jupiter, Venus, Kucukayı
11 Dunya, guneş ve ay kelimeleri terim olarak (astronomi ve coğrafya terimi) kullanılıyorsa ozel isim olduğu icin buyuk; diğer anlamlarında (gercek, mecaz, yan, eş, deyim vb) kullanılıyorsa cins ismi olduğu icin kucuk harfle başlar:
Ay'ın yakından cekilmiş fotoğrafları insanlığı pek şaşırtmıştı
Yazın Guneş ışınları Dunya'ya dik olarak gelir
Turkiye'nin bircok yerinde insanlar Guneş tutulmasını seyretti
Sabahtan beri dunya kadar yer dolaştık
Şair sevgilisinin yuzunu aya benzetir (ayın kendisine değil, gorunuşune)
12 Kitap, gazete, mecmua, eser isimleri: Tercuman (gazetesi), Zaman (gazetesi); Nokta (dergisi), Aktuel (dergisi); Turk Dili (dergisi), Virgul; Yaprak Dokumu, Semerkant; Resimli Turk Edebiyatı Tarihi, Turk Ansiklopedisi
13 Hayvanlara takılan ozel isimler: Tekir, Karabaş, Yumoş, Minnoş, Pamuk
2 Cins İsmi: Aynı cinsten olan varlıkların ortak isimleridir Dilin temel kavramları cins (tur) isimleridirtaş, yol, ağac, ırmak, kitap, dergi, yaprak, ev, cocuk, su, sıra, hayal, duşunce, sıla, ozlem, taraf, ceza
Başlıca Cins İsimleri
1 Vucudun bolumleri ve organ isimleri: baş, kol, el, ayak
2 Akrabalık isimleri: ana, baba, kardeş, dayı, hala, teyze
3 Arac, eşya isimleri: kaşık, makas, bardak, iplik, iğne
4 Hayvan ve bitki isimleri: kedi, kartal, fındık, ceviz, kiraz
5 Kavramlar: duşunce, hedef, zeka, temenni
6 İş, meslek; meslek sahibi simleri: oğretmenlik, oğretmen, avukat, işci, memur, profesyonel, futbolcu
7 Giyecek isimleri: ceket, ayakkabı, gomlek, elen
8 Yiyecek isimleri: elma, yemek, ekmek, biber
9 İcecek isimleri: su, meşrubat, gazoz
10 Sayı isimleri: on, beş yuz, bir
11 Renk isimleri: sarı, kıpkırmızı, mor
12 Nitelik isimleri: buyuk, kocaman, dairesel
13 Zaman isimleri: ay, saat, dakika, yıl
14 Soru Kelimeleri: ne, kim, hangi
Bazı cins isimlerin ozel isim olarak kullanıldığı gorulur:
tırmık: bir ziraat aleti
Tırmık: bir kedinin ozel adı
ozan: şair
Ozan: erkek ismi
B Maddelerine Gore İsimler
İsimler, karşıladıkları varlıkların beş duyu organından herhangi biriyle algılanıp algılanamamasına gore ikiye ayrılırlar
1 Somut İsim: Beş duyudan herhangi biriyle algılayabildiğimiz, kavrayabildiğimiz varlık ve kavramların isimleridir Yani somut varlıkları karşılayan isimlere somut isimler denir Bu isimler, herkes tarafından gorulen, bilinen, hissedilen, cismi olan, varlığı kişiden kişiye değişmeyen varlıkları karşılarlar
su, toprak, ağac, ses, televizyon, ruzgar, sarı, mavi, duman, koku
2 Soyut İsim: Beş duyudan herhangi biriyle algılanamayan, madde halinde bulunmayan ve zihnimizle kavradığımız veya var olduğuna (akla, ruha, sezgiye, inanca bağlı olarak) inandığımız varlıkların isimleridir
sevinc, şuphe, tezat, Allah, cesaret, keder, korku, aşk, melek, ruh, şeytan
C Varlıkların Sayılarına Gore İsimler
1 Tekil isim:Tek varlığı belirten ve karşılayan, yapıca tekil olan (topluluk isimleri haric) kelimelerdir kendi, ben, cocuk, kalem, defter
Not: Tur adı olan her kelime, o turden tek varlığı anlattığı gibi; bicimce coğullanmadığı halde o turun tumunu ya da bir bolumunu de anlatabilir Bu durumda da tekil sayılırlar
İnsan, duşunen, konuşan bir varlıktır (butun insanlar)
Cicek, susuzluktan kurumuş (herhangi bir cicek)
2 Coğul isim: Yapısında, anlamında birden cok varlığı barındıran, cokluk eki almış isimlerdir Cins isimlerinin coğulu yapılır
onlar, evler, fikirler, merkezler, dunyalar, kuşlar, bocekler, kelebekler, arılar
Not: Şekil yonuyle coğul olmadığı, cokluk eki almadığı halde anlamca coğul olan kelimeler vardır
Secmen, tercihini yarın ortaya koyacak
Asker, sınırları bekliyor
Genc yaşta sacı dokulmuş
Bu cumlelerde secmen, asker ve sac kelimeleri tekil oldukları halde anlamca cokluk bildirmektedirler Bunlar, topluluk isimleri değildir
Not: Bazı durumlarda ozel isimlere de coğul eki getirilir:
1 Aile anlamı katar; gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki gorevinde olduğu icin ayrılmadan yazılır
Yarın Ahmetlere gideceğiz
İzmir'e, amcamlaradedemlereteyzemlere gideceğiz (burada ozel isme getirilmemiş)
Aliler bize gelecekler
2 Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır:
Bu millet nice Fatih'ler, Kemal'ler yetiştirecektir
Bu topraklarda ne Caldıran'lar, ne Ridaniye'ler yaşandı
3 Aynı ismi taşıyanları belirtir:
Sınıftaki Ali'ler ayağa kalksın
Huseyin'lerin hepsi buraya gelsin
4 Abartma anlamı katar: Calışmak icin ta Almanya'lara gitti
5 Topluluk, soy kavramı bildirir: Osmanlılar, Turkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar
3 Topluluk İsmi: Yapıca tekil, ancak anlam bakımından coğul olan; aynı ture dahil birden cok varlığı anlatan isimlerdir Teklerden oluşan topluluğu, cokluğu bildiren kelimelere denir
Ordu, suru, orman, sınıf, okul, millet
Not: Topluluk isimleri de cokluk eki alabilir Bu durumda aynı topluluktan birden fazla olduğu ifade edilmiş olur Ordular, ormanlar, suruler
D Yapılarına Gore İsimler
İsimler kac kelimeden oluştuklarına ve yapım eki alıp almadıklarına gore de sınıflandırılırlar
1 Basit İsim: Herhangi bir yapım eki almamış, kok halindeki isimlere denir Cekim eki almış halde kullanılabilirler Turemiş ve birleşik kelimeler yaparken bunlara yapım ekleri getirilir
İnsan, kelebek, golge, yaprak(lar), kağıt(ta), kuş(u), cicek(ler), dağ(dan), bir(de),
Basit isimlerimizin coğu tek hecelidir, ama butun basit isimler tek heceli zannedilmemeli
Basit isimler, daha kucuk ve anlamlı parcalara ayrılamazlar Mesela kelebek kelimesini kelebek şeklinde ikiye ayırıp keldiye anlamlı bir kelime bulabiliriz gibi bir duşunce yanlıştır Cunku parca ile butun arasında her zaman az ya da cokbir anlam ilgisi bulunmalıdır
2 Turemiş isim: İsim veya fiil kok ve govdeleriyle yansıma kelimelere bir yapım ekinin getirilmesiyle oluşturulmuş, şekil ve anlam olarak yeni isimlere denir
İsimden tureyenler: komurluk, kitaplık, tuzluk, başlık, kulaklık, gecelik, genclik, insanlık, Turkluk, cocukluk, hanımlık, kardeşlik, Muslumanlık, kulluk, erkeklik, bilgelik, bayramlık, kışlık, akşamlık, gomleklik, iyilik, guzellik, kucukluk, oğretmenlik, doktorluk, veterinerlik, eczacılık, arıcılık, demircilik, kılavuzluk, rehberlik
Yansımalardan tureyenler:cıtırtı, cızırtı, şakırtı, şıkırtı, homurtu, gıcırtı, patırtı
Fiilden tureyenler: gelmek, okumak, yemek, icmek, calışmak
yemek, cakmak, ekmek, ilmek, kaymak,
başlama, okuma, yazma, nakletme, hasta olma, danışma, sevme, inanma
3 Birleşik İsim: Birleşik isimler, birden fazla kelimenin bir araya gelip yeni bir varlığı veya kavramı karşılayacak şekilde kalıplaşarak oluşturdukları, anlam ve şekil bakımından yeni isimlerdir
Birleşik ismi oluşturan kelimeler arasına herhangi bir ek veya kelime giremez; girerse bu kelime grubu birleşik isim olmaktan cıkar, belirtili isim tamlaması veya başka bir kelime grubu olur
Bu isimler anlam bakımından tam bir kalıplaşmaya uğradıkları icin tek bir kelime olarak kabul edilir ve bu şekilde kullanılırlar
Tanım: Canlı cansız butun varlıkları, kavramları, hatta fiilleri de karşılayan, onları anmaya, tanımaya, birbirinden ayırmaya yarayan kelimelere isim (ad) denir: ağac, su, deniz, Hasan, Anadolu, gidiş, donuş vb
İsimler ceşitli yonlerden sınıflara ayrılır
A Varlıklara Verilişlerine Gore
İsimler ait oldukları varlığın veya kavramın eşi benzeri olup olmamasına gore ikiye ayrılır: Varlık veya kavram ozelse (eşsiz, benzersiz) onun ismi de ozel isim; cins ise (aynısından birden fazla) onun ismi de cins ismidir
1 Ozel İsim:Kainatta tek olan, tam bir benzeri bulunmayan varlıkları karşılayan kelimelere denir Butun ozel isimler (ozel ismi oluşturan her kelime ve onları niteleyen, tanıtan unvanlar) buyuk harfle başlar Buyuk harfle başlamazsa cins ismi zannedilebilirler
Yavuz, Hasan, Kayseri, Acıpayam, Akdeniz, Alanya, Ulu Cami, Sultan Selim, Hatice, Kucuk Ağa, Turkce, Turk Dil Kurumu
Başlıca Ozel İsimler
1 İnsan isimleri: Ali, Meltem, Mehmet, Meral, Yasemin, Uğur, Barkın
2 Kurum, kuruluş, muessese, makam, universite isimleri: Mamak Anadolu Lisesi, Yeşilay Derneği, Turk Dil Kurumu, Ege Universitesi, Kars Valiliği, Ankara İl Milli Eğitim Mudurluğu
3 Millet, kavim, din, mezhep isimleri: Turk, Turkler, Yunan, İngiliz, Cecen, Ruslar
Musluman, Musevi, Hıristiyan
İslam, İslamiyet, Musevilik, Hıristiyanlık
Hanefi, Hanefilik, Şafii, Alevi
4 Dil isimleri: Turkce, Farsca, Fransızca, Macarca, Fince, Tibetce
5 İl, İlce, Semt, mahalle, cadde, bulvar, sokak isimleri: Sivas, Ankara, İstanbul, Mamak, Yenişehir, Şirinevler, Dikimevi, Ataturk Bulvarı, İvedik Caddesi, Gonul Sokak
6 Ulke ve bolge isimleri:
Turkiye, Afganistan, Kuzey Kıbrıs Turk Cumhuriyeti
Batı Almanya, Batı Trakya, Guney Yemen, Doğu Avrupa, Doğu Anadolu Bolgesi, İc Anadolu (Bolgesi), Ege, Marmara
7 Kıta isimleri: Avrasya, Asya, Avrupa, Afrika, Amerika, Antarktika, Arktika, Avustralya
8 Deniz, okyanus, gol, akarsu, boğaz, gecit isimleri: Akdeniz, Karadeniz, Manş Denizi, Buyuk Okyanus, Atlas Okyanusu
Van Golu, Hazar Denizi, Beyşehir Golu, Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya, Seyhan, Fırat, Nil, İstanbul Boğazı, Panama Gecidi, Suveyş Kanalı
9 Dağ, tepe, ova, yayla isimleri: Elmadağ, Uludağ, Ağrı Dağı, Erciyes (dağı), Everest Tepesi, Cukurova, Konya Ovası
Konya Ovası, Van Golu, Ağrı Dağıgibi her iki harfi de buyuk yazılan ozel isimlere dikkat edilirse, birinci kelimenin zaten il olarak mevcut olduğu; ikinci kelime eklenince oluşan ismin o ile ait ama yeni ve ozel bir varlığı karşıladığı gorulur Halbuki Hurriyet gazetesi, Nil nehri, Ankara şehri, Fırat nehri, Erciyes dağı gibi orneklerde birinci kelime buyuk, ikinci kelime de kucuk harfle başlamaktadır Bunun sebebi bu kelimelere eklenen ikinci kelimelerle yeni bir ozel isim oluşturulmuş olmamasıdır Hurriyet zaten bir gazete adı; Nil zaten bir nehir adı; Ankara zaten bir şehir adı; Erciyes zaten bir dağ adıdır
10 Gezegen ve yıldız adları: Merih, Mars, Jupiter, Venus, Kucukayı
11 Dunya, guneş ve ay kelimeleri terim olarak (astronomi ve coğrafya terimi) kullanılıyorsa ozel isim olduğu icin buyuk; diğer anlamlarında (gercek, mecaz, yan, eş, deyim vb) kullanılıyorsa cins ismi olduğu icin kucuk harfle başlar:
Ay'ın yakından cekilmiş fotoğrafları insanlığı pek şaşırtmıştı
Yazın Guneş ışınları Dunya'ya dik olarak gelir
Turkiye'nin bircok yerinde insanlar Guneş tutulmasını seyretti
Sabahtan beri dunya kadar yer dolaştık
Şair sevgilisinin yuzunu aya benzetir (ayın kendisine değil, gorunuşune)
12 Kitap, gazete, mecmua, eser isimleri: Tercuman (gazetesi), Zaman (gazetesi); Nokta (dergisi), Aktuel (dergisi); Turk Dili (dergisi), Virgul; Yaprak Dokumu, Semerkant; Resimli Turk Edebiyatı Tarihi, Turk Ansiklopedisi
13 Hayvanlara takılan ozel isimler: Tekir, Karabaş, Yumoş, Minnoş, Pamuk
2 Cins İsmi: Aynı cinsten olan varlıkların ortak isimleridir Dilin temel kavramları cins (tur) isimleridirtaş, yol, ağac, ırmak, kitap, dergi, yaprak, ev, cocuk, su, sıra, hayal, duşunce, sıla, ozlem, taraf, ceza
Başlıca Cins İsimleri
1 Vucudun bolumleri ve organ isimleri: baş, kol, el, ayak
2 Akrabalık isimleri: ana, baba, kardeş, dayı, hala, teyze
3 Arac, eşya isimleri: kaşık, makas, bardak, iplik, iğne
4 Hayvan ve bitki isimleri: kedi, kartal, fındık, ceviz, kiraz
5 Kavramlar: duşunce, hedef, zeka, temenni
6 İş, meslek; meslek sahibi simleri: oğretmenlik, oğretmen, avukat, işci, memur, profesyonel, futbolcu
7 Giyecek isimleri: ceket, ayakkabı, gomlek, elen
8 Yiyecek isimleri: elma, yemek, ekmek, biber
9 İcecek isimleri: su, meşrubat, gazoz
10 Sayı isimleri: on, beş yuz, bir
11 Renk isimleri: sarı, kıpkırmızı, mor
12 Nitelik isimleri: buyuk, kocaman, dairesel
13 Zaman isimleri: ay, saat, dakika, yıl
14 Soru Kelimeleri: ne, kim, hangi
Bazı cins isimlerin ozel isim olarak kullanıldığı gorulur:
tırmık: bir ziraat aleti
Tırmık: bir kedinin ozel adı
ozan: şair
Ozan: erkek ismi
B Maddelerine Gore İsimler
İsimler, karşıladıkları varlıkların beş duyu organından herhangi biriyle algılanıp algılanamamasına gore ikiye ayrılırlar
1 Somut İsim: Beş duyudan herhangi biriyle algılayabildiğimiz, kavrayabildiğimiz varlık ve kavramların isimleridir Yani somut varlıkları karşılayan isimlere somut isimler denir Bu isimler, herkes tarafından gorulen, bilinen, hissedilen, cismi olan, varlığı kişiden kişiye değişmeyen varlıkları karşılarlar
su, toprak, ağac, ses, televizyon, ruzgar, sarı, mavi, duman, koku
2 Soyut İsim: Beş duyudan herhangi biriyle algılanamayan, madde halinde bulunmayan ve zihnimizle kavradığımız veya var olduğuna (akla, ruha, sezgiye, inanca bağlı olarak) inandığımız varlıkların isimleridir
sevinc, şuphe, tezat, Allah, cesaret, keder, korku, aşk, melek, ruh, şeytan
C Varlıkların Sayılarına Gore İsimler
1 Tekil isim:Tek varlığı belirten ve karşılayan, yapıca tekil olan (topluluk isimleri haric) kelimelerdir kendi, ben, cocuk, kalem, defter
Not: Tur adı olan her kelime, o turden tek varlığı anlattığı gibi; bicimce coğullanmadığı halde o turun tumunu ya da bir bolumunu de anlatabilir Bu durumda da tekil sayılırlar
İnsan, duşunen, konuşan bir varlıktır (butun insanlar)
Cicek, susuzluktan kurumuş (herhangi bir cicek)
2 Coğul isim: Yapısında, anlamında birden cok varlığı barındıran, cokluk eki almış isimlerdir Cins isimlerinin coğulu yapılır
onlar, evler, fikirler, merkezler, dunyalar, kuşlar, bocekler, kelebekler, arılar
Not: Şekil yonuyle coğul olmadığı, cokluk eki almadığı halde anlamca coğul olan kelimeler vardır
Secmen, tercihini yarın ortaya koyacak
Asker, sınırları bekliyor
Genc yaşta sacı dokulmuş
Bu cumlelerde secmen, asker ve sac kelimeleri tekil oldukları halde anlamca cokluk bildirmektedirler Bunlar, topluluk isimleri değildir
Not: Bazı durumlarda ozel isimlere de coğul eki getirilir:
1 Aile anlamı katar; gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki gorevinde olduğu icin ayrılmadan yazılır
Yarın Ahmetlere gideceğiz
İzmir'e, amcamlaradedemlereteyzemlere gideceğiz (burada ozel isme getirilmemiş)
Aliler bize gelecekler
2 Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır:
Bu millet nice Fatih'ler, Kemal'ler yetiştirecektir
Bu topraklarda ne Caldıran'lar, ne Ridaniye'ler yaşandı
3 Aynı ismi taşıyanları belirtir:
Sınıftaki Ali'ler ayağa kalksın
Huseyin'lerin hepsi buraya gelsin
4 Abartma anlamı katar: Calışmak icin ta Almanya'lara gitti
5 Topluluk, soy kavramı bildirir: Osmanlılar, Turkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar
3 Topluluk İsmi: Yapıca tekil, ancak anlam bakımından coğul olan; aynı ture dahil birden cok varlığı anlatan isimlerdir Teklerden oluşan topluluğu, cokluğu bildiren kelimelere denir
Ordu, suru, orman, sınıf, okul, millet
Not: Topluluk isimleri de cokluk eki alabilir Bu durumda aynı topluluktan birden fazla olduğu ifade edilmiş olur Ordular, ormanlar, suruler
D Yapılarına Gore İsimler
İsimler kac kelimeden oluştuklarına ve yapım eki alıp almadıklarına gore de sınıflandırılırlar
1 Basit İsim: Herhangi bir yapım eki almamış, kok halindeki isimlere denir Cekim eki almış halde kullanılabilirler Turemiş ve birleşik kelimeler yaparken bunlara yapım ekleri getirilir
İnsan, kelebek, golge, yaprak(lar), kağıt(ta), kuş(u), cicek(ler), dağ(dan), bir(de),
Basit isimlerimizin coğu tek hecelidir, ama butun basit isimler tek heceli zannedilmemeli
Basit isimler, daha kucuk ve anlamlı parcalara ayrılamazlar Mesela kelebek kelimesini kelebek şeklinde ikiye ayırıp keldiye anlamlı bir kelime bulabiliriz gibi bir duşunce yanlıştır Cunku parca ile butun arasında her zaman az ya da cokbir anlam ilgisi bulunmalıdır
2 Turemiş isim: İsim veya fiil kok ve govdeleriyle yansıma kelimelere bir yapım ekinin getirilmesiyle oluşturulmuş, şekil ve anlam olarak yeni isimlere denir
İsimden tureyenler: komurluk, kitaplık, tuzluk, başlık, kulaklık, gecelik, genclik, insanlık, Turkluk, cocukluk, hanımlık, kardeşlik, Muslumanlık, kulluk, erkeklik, bilgelik, bayramlık, kışlık, akşamlık, gomleklik, iyilik, guzellik, kucukluk, oğretmenlik, doktorluk, veterinerlik, eczacılık, arıcılık, demircilik, kılavuzluk, rehberlik
Yansımalardan tureyenler:cıtırtı, cızırtı, şakırtı, şıkırtı, homurtu, gıcırtı, patırtı
Fiilden tureyenler: gelmek, okumak, yemek, icmek, calışmak
yemek, cakmak, ekmek, ilmek, kaymak,
başlama, okuma, yazma, nakletme, hasta olma, danışma, sevme, inanma
3 Birleşik İsim: Birleşik isimler, birden fazla kelimenin bir araya gelip yeni bir varlığı veya kavramı karşılayacak şekilde kalıplaşarak oluşturdukları, anlam ve şekil bakımından yeni isimlerdir
Birleşik ismi oluşturan kelimeler arasına herhangi bir ek veya kelime giremez; girerse bu kelime grubu birleşik isim olmaktan cıkar, belirtili isim tamlaması veya başka bir kelime grubu olur
Bu isimler anlam bakımından tam bir kalıplaşmaya uğradıkları icin tek bir kelime olarak kabul edilir ve bu şekilde kullanılırlar