İSKANDİNAV EDEBİYATI
İsvec, Norvec, Finlandiya ve Danimarka edebiyatları, İskandinav edebiyatını oluşturur Soz konusu ulkelerin edebiyatları da butun edebiyatlar gibi destanlarla, masallarla ve halk şarkılarıyla başlar
İskandinav ulkeleri edebiyatı esas gelişimini 19 Yuzyıldan sonra sağlamıştır Bu yuzyıldan sonra diğer Avrupa ulkelerinde ortaya cıkan akımlar İskandinav ulkelerini de etkilemiştir18 yuzyılda yazılan eserlerle başlayan Norvec Edebiyatının en onemli sanatcıları Kunt Hamsun ve Henrik İbsen’ dir
Danimarka edebiyatının başlangıcını teşkil eden Runa yazıtları dışında cok tanrılı donemden hicbir eser kalmamıştır Asıl başlangıcı 16 yuzyılda Kitabı Mukaddesin Danimarka diline cevrilmesiyle başlamıştır Danimarka edebiyatını dunyaya tanıtan masal yazarı Andersen’dir
Kunt Hamsun (1859–1952)
Norveclidir Kendisine goz actırmayan dindar bir amcanın yanında sıkıntılı bir cocukluk donemi yaşadı15 yaşında evden kactı Her turlu işte calıştı Norvec’i baştanbaşa gezdi Amerika’ya yaşmaya başladı Burada da yokluk icinde yaşadı Eline ne gecerse okudu
Eserlerinde insan ruhunun en ince noktalarını el ele aldı Doğa duygusunu ve toplumun tum baskılarından sıyrılan insanın macera dolu yaşamını yuceltti Naturalizme karşı cıktı Aclık durtusunun insanda oluşturduğu fizyolojik ve ruhsal sorunları sarsıcı, gercekci bir uslupla yansıttığı Aclık adlı eseriyle tanındı
Eserleri:
Aclık, Dunya Nimeti, Victoria, Pan
Henric İbsen (1828–1906)
Norvecli şair ve oyun yazarıdır Grimstad’da gecen sıkıntılı bir genclikten sonra kendini tiyatroya adadı Konusunu tarihten alan oyunlarıyla tanındı Avrupa’nın bircok yerinde bulundu Tiyatrolarında toplumu ve bireyleri eleştiren sosyal oyunlar yazdı Yazar insan ruhunda kendisini mutlağa, ahlak konusunda mutlağı aramaya calıştı, gunluk yaşamı yansıtmaya calıştığı eserlerinde insanı onemsedi
Amerikan Edebiyatı
Amerikan edebiyatının ulusal bir gecmişi yoktur Başlangıcta İngiliz edebiyatının bir uzantısı şeklinde gelişmiştir İngilizceyle oluşturulan fakat İngiliz edebiyatından ayrı bir karakter gosteren bu edebiyat, asıl varlığını 19yuzyıldan itibaren gostermiştir Bu yuzyıl Amerikan edebiyatının altın cağıdır
19yuzyılda Herman Melville,Moby Dick adlı romanıyla; Edgar Allan Poe, Walt Witman gibi sanatcılar da şiirleriyle tanınmıştır1870’ten sonra Amerikan edebiyatında realist ve naturalist akımlar etkili olmuş, oyku ve roman turleri cok gelişmiştir
Mark Twain, O’Henry, Jack London, Wilhalm Faulkner, E Hemingway, JSteinbeck gibi romancılar Amerikan edebiyatının dunyaca tanınan kişileridir Son donemde tiyatro alanında Eugenne O’neil, Artur Miller, şiir alanında Ezra Pound one cıkan sanatcılardır
Edgar Allan Poe (1809–1849)
Amerikan edebiyatının onde gelen şair ve yazarlarındandır Şiirin yanı sıra polisiye turundeki romanlarıyla un yapmıştır Sembolizmin onemli temsilcilerindendir Fransız şairlerini etkilemiştir Fantastik oykuleriyle ve kucuk oyku turundeki eserleriyle de tanınmıştır
Eserleri:
Şiir: Kuzgun, Anabel Lee
Hikaye: Kızıl Olumun Maskesi
Roman: Morg Sokağı Cinayeti, Calınan Mektup
Mark Twaİn(1835–1910)
Amerikan edebiyatının tanınmış mizah ve roman yazarıdır Cocukluğu Mississippi nehrinin batısındaki kucuk kasabada gecen Mark Twain, bircok meslekle uğraşmıştır
Gezi, otobiyografi, oyku, roman turlerinde eserler veren yazar, kişileri, olayları mizahi bir uslupla anlatmada cok başarılıdır M Twain gercekci bir yazardır
Eserleri:
Tom Sawyer’in Maceraları, Huckleberry Finn’in Seruvenleri, Missisipi’de Yaşam, Bir Cinayet Bir Sır ve Bir Evlilik, Calınan Tac
Ernest Hemİngway(1899–1961)
Gazeteci, roman yazarıdır On beş yaşındayken evden kacarak Kızılderililer arasında yaşamış, I Dunya Savaşında Kızılhac’ın sağlık yardım koluna gonullu yazılarak İtalyan cephesine gitmiş, 1921’de Turk Yunan savaşında savaş muhabiri olarak calışmıştır Eserlerinde hep gorup tanık olduklarını anlatmış, gercekciliği benimsemiştir 61 yaşındayken av tufeğiyle intihar etmiştir
Eserleri:
Roman: Silahlara Veda, Canlar Kimin İcin Calıyor, İhtiyar Balıkcı
Hikaye: Zamanımızda, On Hikaye, Guneş de Doğar, İlkbahar Selleri, Kadınsız Erkekler
John Steİnbeck(1902–1968):
Modern Amerikan edebiyatının naturalist romancılarındandır Yaşamı boyunca bircok meslek değiştirmiş, yazarlıkta karar kılmıştır Ezilenlerin ve somurulenlerin dayanışmasını cok onemseyen sanatcı, Kaliforniya’daki insanların sıkıntı ve acı dolu yaşamlarını, işcilerin acı dolu yaşamlarını konu edinmiştir
Eserleri: Gazap Uzumleri, Fareler ve İnsanlar, Al Midilli, Uğurlu Perşembe, Cennet Cayırları, Sardalya Sokağı, Altın Kadeh, Yukarı Mahalle
İsvec, Norvec, Finlandiya ve Danimarka edebiyatları, İskandinav edebiyatını oluşturur Soz konusu ulkelerin edebiyatları da butun edebiyatlar gibi destanlarla, masallarla ve halk şarkılarıyla başlar
İskandinav ulkeleri edebiyatı esas gelişimini 19 Yuzyıldan sonra sağlamıştır Bu yuzyıldan sonra diğer Avrupa ulkelerinde ortaya cıkan akımlar İskandinav ulkelerini de etkilemiştir18 yuzyılda yazılan eserlerle başlayan Norvec Edebiyatının en onemli sanatcıları Kunt Hamsun ve Henrik İbsen’ dir
Danimarka edebiyatının başlangıcını teşkil eden Runa yazıtları dışında cok tanrılı donemden hicbir eser kalmamıştır Asıl başlangıcı 16 yuzyılda Kitabı Mukaddesin Danimarka diline cevrilmesiyle başlamıştır Danimarka edebiyatını dunyaya tanıtan masal yazarı Andersen’dir
Kunt Hamsun (1859–1952)
Norveclidir Kendisine goz actırmayan dindar bir amcanın yanında sıkıntılı bir cocukluk donemi yaşadı15 yaşında evden kactı Her turlu işte calıştı Norvec’i baştanbaşa gezdi Amerika’ya yaşmaya başladı Burada da yokluk icinde yaşadı Eline ne gecerse okudu
Eserlerinde insan ruhunun en ince noktalarını el ele aldı Doğa duygusunu ve toplumun tum baskılarından sıyrılan insanın macera dolu yaşamını yuceltti Naturalizme karşı cıktı Aclık durtusunun insanda oluşturduğu fizyolojik ve ruhsal sorunları sarsıcı, gercekci bir uslupla yansıttığı Aclık adlı eseriyle tanındı
Eserleri:
Aclık, Dunya Nimeti, Victoria, Pan
Henric İbsen (1828–1906)
Norvecli şair ve oyun yazarıdır Grimstad’da gecen sıkıntılı bir genclikten sonra kendini tiyatroya adadı Konusunu tarihten alan oyunlarıyla tanındı Avrupa’nın bircok yerinde bulundu Tiyatrolarında toplumu ve bireyleri eleştiren sosyal oyunlar yazdı Yazar insan ruhunda kendisini mutlağa, ahlak konusunda mutlağı aramaya calıştı, gunluk yaşamı yansıtmaya calıştığı eserlerinde insanı onemsedi
Amerikan Edebiyatı
Amerikan edebiyatının ulusal bir gecmişi yoktur Başlangıcta İngiliz edebiyatının bir uzantısı şeklinde gelişmiştir İngilizceyle oluşturulan fakat İngiliz edebiyatından ayrı bir karakter gosteren bu edebiyat, asıl varlığını 19yuzyıldan itibaren gostermiştir Bu yuzyıl Amerikan edebiyatının altın cağıdır
19yuzyılda Herman Melville,Moby Dick adlı romanıyla; Edgar Allan Poe, Walt Witman gibi sanatcılar da şiirleriyle tanınmıştır1870’ten sonra Amerikan edebiyatında realist ve naturalist akımlar etkili olmuş, oyku ve roman turleri cok gelişmiştir
Mark Twain, O’Henry, Jack London, Wilhalm Faulkner, E Hemingway, JSteinbeck gibi romancılar Amerikan edebiyatının dunyaca tanınan kişileridir Son donemde tiyatro alanında Eugenne O’neil, Artur Miller, şiir alanında Ezra Pound one cıkan sanatcılardır
Edgar Allan Poe (1809–1849)
Amerikan edebiyatının onde gelen şair ve yazarlarındandır Şiirin yanı sıra polisiye turundeki romanlarıyla un yapmıştır Sembolizmin onemli temsilcilerindendir Fransız şairlerini etkilemiştir Fantastik oykuleriyle ve kucuk oyku turundeki eserleriyle de tanınmıştır
Eserleri:
Şiir: Kuzgun, Anabel Lee
Hikaye: Kızıl Olumun Maskesi
Roman: Morg Sokağı Cinayeti, Calınan Mektup
Mark Twaİn(1835–1910)
Amerikan edebiyatının tanınmış mizah ve roman yazarıdır Cocukluğu Mississippi nehrinin batısındaki kucuk kasabada gecen Mark Twain, bircok meslekle uğraşmıştır
Gezi, otobiyografi, oyku, roman turlerinde eserler veren yazar, kişileri, olayları mizahi bir uslupla anlatmada cok başarılıdır M Twain gercekci bir yazardır
Eserleri:
Tom Sawyer’in Maceraları, Huckleberry Finn’in Seruvenleri, Missisipi’de Yaşam, Bir Cinayet Bir Sır ve Bir Evlilik, Calınan Tac
Ernest Hemİngway(1899–1961)
Gazeteci, roman yazarıdır On beş yaşındayken evden kacarak Kızılderililer arasında yaşamış, I Dunya Savaşında Kızılhac’ın sağlık yardım koluna gonullu yazılarak İtalyan cephesine gitmiş, 1921’de Turk Yunan savaşında savaş muhabiri olarak calışmıştır Eserlerinde hep gorup tanık olduklarını anlatmış, gercekciliği benimsemiştir 61 yaşındayken av tufeğiyle intihar etmiştir
Eserleri:
Roman: Silahlara Veda, Canlar Kimin İcin Calıyor, İhtiyar Balıkcı
Hikaye: Zamanımızda, On Hikaye, Guneş de Doğar, İlkbahar Selleri, Kadınsız Erkekler
John Steİnbeck(1902–1968):
Modern Amerikan edebiyatının naturalist romancılarındandır Yaşamı boyunca bircok meslek değiştirmiş, yazarlıkta karar kılmıştır Ezilenlerin ve somurulenlerin dayanışmasını cok onemseyen sanatcı, Kaliforniya’daki insanların sıkıntı ve acı dolu yaşamlarını, işcilerin acı dolu yaşamlarını konu edinmiştir
Eserleri: Gazap Uzumleri, Fareler ve İnsanlar, Al Midilli, Uğurlu Perşembe, Cennet Cayırları, Sardalya Sokağı, Altın Kadeh, Yukarı Mahalle