AKP iktidarı, 2007 yılında kamu bankaları ve finans kuruluşlarının genel merkezlerinin Ankara'dan İstanbul'a taşınacağını açıkladı.
Ümraniye'deki 300 bin metrekarelik araziyi adres olarak gösteren hükümet Ocak 2008'de İstanbul Finans Merkezi (İFM) projesini duyurdu. Strateji ve hareket planı Ekim 2009'da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İFM'nin, mimari tasarımı ve proje hazırlama süreci Emlak Konut GYO tarafından yürütüldü.
TEKRAREN ERTELENDİ
2012 yılında periyodun Etraf ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, projenin toplam maliyetinin 4.5 milyar lira olacağını duyurdu. İFM için birinci imal ihalesi ise birebir yılın kasım ayında düzenlenirken birinci kazma 2014 yılında vurulabildi.
Birinci ihaleyi kazanan Ağaoğlu, tüm hafriyat işlerini, yer güzelleştirmesini, ortak altyapıyı, ulaşım yollarını, kapalı ve açık otoparklarla üstlendiği ofis ve konut alanlarının kaba inşaatını tamamladı. Fakat kamu bankaları ile Merkez Bankası, BDDK ve SPK üzere kuruluşların taşınacağı yapıların ihaleleri ve inşaatında yaşanan gecikme nedeniyle 2016 olarak duyurulan projenin açılış tarihi evvel 2018'e akabinde 2020'ye son olarak da 2022'ye ertelendi.
VARLIK FONU RÜZGARI
Bu ortada, Eylül 2019'da, Türkiye Varlık Fonu'nun devreye girmesiyle TOKİ ve Emlak Konut tarafından geçmiş yıllarda yapılan ihaleleri kazanan Ağaoğlu, YDA ve İntaş projeden çıkartıldı. Bu firmaların o vakte kadar gerçekleştirdiği imalatların karşılığı olarak 1 milyar 670 milyon lira ödeme yaparak İFM'ye ortak olan Varlık Fonu, protokol imzaladığı Emlak Konut GYO aracılığıyla pastayı yine dağıttı.
11 Kasım 2019'da Emlak Konut tarafından yapılan duyuruyla, İFM'deki kimi inşaatlar için 5 müteahhit firmayla toplam 3.7 milyar liralık muahede imzalandığı açıklandı. AKP iktidarında kamudan çok sayıda büyük ihale alan firmalarla yapılan muahedeye nazaran rekreasyon parseller için Siyahkalem Mühendislik & Mustafa Ekşi İnşaat İş Paydaşlığı ile KDV hariç 1 milyar 140 milyon lira, Emlak Konut GYO'ya ilişkin olan olan özel proje alanı için Güryapı Onarım & Yapı ve Yapı İnşaat İş Paydaşlığı ile KDV hariç 1 milyar 842 milyon liralık muahede imzalandı. BDDK binasının ikmal inşaatı için ise KDV hariç 719 milyon lira bedel üzerinden ASL İnşaat ile kontrat yapıldı.
PEŞ PEŞE YENİ KONTRAT
Emlak Konut GYO, 17 Aralık 2019'da yaptığı bir öteki duyuruyla da SPK binasının ikmal inşaatı için Yapı & Yapı firmasıyla KDV hariç 629 milyon liralık muahede imzaladığını açıkladı.
İFM projesi içinde yer alan ve Ünal Aysal'ın sahibi olduğu şirketlere ilişkin 6 bin 741 metrekarelik arazi 21 Nisan 2020 tarihinde Varlık Fonu tarafından kamulaştırıldı fakat bedeli açıklanmadı. Boş alan o arazi için Emlak Konut 12 Ağustos'da Siyahkalem Mühendislik ile KDV hariç 398 milyon liralık üretim kontratı imzaladı.
Varlık Fonu'nun devreye girmesinin akabinde Emlak Konut aracılığıyla yapılan kontratların toplam fiyatı 4 milyar 728 milyon lira + KDV oldu.
İNŞAAT GECİKTİ MALİYET ARTTI
11 Kasım 2019 – 8 Ağustos 2020 tarihleri ortasında İFM için hükümete yakınlığıyla bilinen şirketlerle Emlak Konut ve Vilayetler Bankası toplam 5 milyar 330 milyon liralık kontrat imzalandı. Varlık Fonu'nun evvelki ihaleleri kazanan firmalara projede yaptıkları masraflar karşılığında ödediği 1 milyar 670 milyon lira da dahil edildiğinde kamu, İFM inşaatı için son 11 ayda toplam 7 milyar lirayı gözden çıkardığını duyurmuş oldu. Halk Bankası için 1 milyar 383 milyon lira, Ziraat Bankası için 1 milyar 48 milyon lira ve Vakıfbank'a da 711 milyon lira bedelle binalar inşa edildiği dikkate alındığında İFM'nin kamuya toplam faturası 10 milyar 146 milyon lirayı buluyor.
MERKEZ'İNKİ SIR
TOKİ'nin 2017'de “Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı” formülüyle üç kere ihaleye çıktığı fakat üretimi yılan kıssasına dönen İFM'deki Merkez Bankası binası için geçtiğimiz haziran ayında davet yolu bâtın bir ihale yapıldı. 16 bin metrekarelik arsa üzerinde yükselecek gökdeleni kendi kasasından yaptıracak Merkez Bankası, Sözcü'nün ihaleye katılan firmalar ve verilen teklifler hakkındaki sorularını karşılıksız bıraktı. Edinilen bilgiye nazaran, en düşük anahtar teslim imal bedeli teklifini veren Limak ile mukavele imzalandı ve inşaat başladı. Projenin maliyeti ise kamuoyunda gizleniyor.
VİLAYETLER BANKASI DA DEVREDE
İstanbul Memleketler arası Finans Merkezi projesinde Vilayetler Bankası da 2020 başında devreye girdi. 22 Ocak'ta ortak altyapı birinci ve ikinci etap ikmal inşaatı için ihale düzenleyen Vilayetler Bankasu, Yıldızlar İnşaat ile 509 milyon liralık kontrat imzaladı. Daha sonra kurum, 11 Mart'ta altyapı üçüncü etap işi için Enam İnşaat ile 97 milyon liralık mutabakat imzaladı.
İsmail Şahin/Sözcü