İstanbulda Bulunan Tarihi Eserler,
İ stanbul ’un derhal her köşesi tarihi ve turistik özelliklere sahiptir Hepsini saymak, neredeyse olası değil gibidir En önemlilerinden bazıları şunlardır:
Surlar: İstanbul ’un ünlü surları tarihte dört defa yapılmıştır Surlar üzerinde 400 kule, 500 kapı bulunuyordu Kara surları 6800 m, Marmara surları 8000 m ve Haliç surları 5000 m idi Langa, Davutpaşa, Samatya, Narlıkapı, Yaldızlı, Yedikule, Belgrat, Silivrikapı, Sıgma, Mevlevihane, Topkapı, Sulukule, Edirnekapı, Kostantin, Eğrikapı, Ayvansaray, Balat, Fener, Yenikapı, Aiya, Yeni Avuç Içi, Cibali, Ayazma, Zindan, Balıkpazarı ve Yeni Cami kapıları surların meşhur kapılarıdır Marmara ve Haliç surlarının büyük kısmı yıkılmıştır Kara surlarının yarısından fazlası yıkık dökük vaziyettedir Bir bölümü aslına uygun şekilde tamir ettirilmiştir
Anadolu Hisarı: Boğaz ’ın Anadolu yakasında Sultan Yıldırım Bayezid göre yaptırılmıştır Akça Hisar, Yeni Kale ve Adilane Hisar isimleriyle anılmıştır Boğazın bekçisi durumunda olup, üç asıl kuleden ibarettir
Rumeli Hisarı: Boğazın Rumeli yakasında Fatih Sultan Mehmed Han yaptırmıştır Kendisi ve paşalar taş taşıyarak inşaatta çalıştılar Hisarın planı Muhammed isminin yazılışı şeklindedir 17 kulesi vardır Yüksekliği 22 metredir Sanat ve mimari bakımında şaheserdir
Tekfur Sarayı: Edirnekapı, Kariye Camii yakınında olup, yıkıntı halindedir Bizans dönemine aittir
Topkapı Sarayı: İstanbul ’un fethinden sonradan Fatih Sultan Mehmed Han göre yaptırılmaya başlandı 1466 ’da başlanan sarayın inşaası, 1478 ’de bitirilmiştir 699 dekar yer kaplayan sarayın dağıtılmış bölümleri vardır Sarayın sahildeki saltanat kapısındaki kule ve önlerindeki toplar sebebiyle “Topkapı denmiştir (Bkz Topkapı Sarayı)
Dolmabahçe Sarayı: On dokuzuncu asırda dünyada yapılan sarayların en meşhûrudur Sarayın bulunduğu yer bir koy idi Sultan Birinci Ahmed Han ile Sultan İkinciOsman Han devirlerinde bu koy doldurularak burada Çinili Köşk ismiyle bir kasr yaptırıldı sonradan aynı yerde Sultan Üçüncü Selim göre Beşiktaş Sarayı yaptırıldı Sultan Abdülmecid Han bu sarayı yıktırarak 1851 ’de Dolmabahçe Sarayını yaptırmaya başladı Yapımı beş yıl süren bu sarayda 200 oda ve 8 büyük salon vardır Mermerleri, Marmara Adasından getirilmiştir Osmanlı sultanlarının Bayezid ve Topkapı saraylarından sonradan oturdukları üçüncü yerdir (Bkz Dolmabahçe Sarayı)
Çırağan Sarayı: Beşiktaş ’ta deniz kıyısında Yıldız Parkının karşısındadır Sultan Abdülaziz Han 1871 ’de yaptırmıştır Misket işçiliğiyle meşhur olan saray, 1910 ’da yanmıştır Günümüzde restore edilmiş ve turistik otel olarak kullanılmaktadır
Yıldız Sarayı: Beşiktaş ’ta Yıldız Camiinin karşısındadır Sultan Abdülaziz Han 1866 ’da yaptırmıştır Fazla geniş bir koruluğun içinde yer alan saray, dağıtılmış köşklerden meydana gelmiştir Bayezid, Topkapı ve Dolmabahçe saraylarından daha sonra Osmanlı sultanlarının oturduğu dördüncü saraydır Sekiz sultana mesken olan bu saray, bir sanat abidesidir (Bkz Yıldız Sarayı)
Beylerbeyi Sarayı: Boğaziçi ’nin pırlantası olan bu saray Sultan Abdülaziz Han göre yaptırılmıştır Sarayın doğu duvarları ve iç yapısı çok süslemelidir Havuzlu salonu set biçiminde düzenlenmiş bahçesi ve değerli eşyaları ile meşhurdur (Bkz Beylerbeyi Sarayı)
İbrahim Paşa Sarayı: Kanûni Sultan Süleyman ’ın eniştesi İbrahim Paşanın düğün hediyesi olarak verdiği bu saray, daha sonraları kışla ve mektep olarak kullanılmıştır Sultanahmed semtinde yer alan saray, son senelerde tamir edilip, Türkİslam Eserleri Müzesi olmuştur
Eyüp Sultan Camii ve külliyesi: Fatih Sultan Mehmed Hanın emriyle 14531459 yılları arasında Eshabı kiramdan Ebû Eyyûb elEnsari ’nin İstanbul ’u şereflendiren kabri şerifinin yanına yaptırılmıştır Külliye, cami, türbe, medrese, imaret ve çifte hamamdan meydana gelmektedir Çeşitli zamanlarda tamir görmüştür Senenin her gününde, bilhassa Ramazan ayında ziyaretçilerle dolup taşan, Türk milletince mukaddes bilinen bu türbe ve cami, yalnız İstanbul ’un yok, Türkiye ’nin hatta İslam dünyasının dini ziyaret merkezlerinden biridir
Fatih Camii ve külliyesi: Fatih Sultan Mehmed Han kadar 14631471 seneleri arasında yaptırılmıştır Külliye; cami, medreseler, darüşşifa, tabhane, imaret, sıbyan mektebi, kitaplık, hamam, saraçlar çarşısı ve değişik türbelerden meydana gelmiştir Fatih külliyesi, İstanbul Üniversitesinin birincil çekirdeğidir Buradaki tetimme medreselerinde hazırlık dersleri görüldükten daha sonra, medresede yüksek tahsil yapılırdı Olağan Osmanlı külliyelerinin öncüsüdür Dağıtılmış zamanlarda tamir görmüştür Kütüphanesinde Osmanlı devrine ait el yazma ve basma 10000 eser vardır Bu eserler bugün Süleymaniye Kütüphanesinde okuyucuya açıktır
Mahmud Paşa Camii ve külliyesi: Mahmudpaşa semtinde sadrazam Mahmûd Paşa tarafından yaptırılmıştır Cami, türbe, hamam, medrese, sıbyan mektebi, duruşma, çarşı ve imaretten meydana gelmiştir Çeşitli zamanlarda tamir gören külliyenin günümüze sadece cami, türbe, han, medresenin dersanesi ve hamamının bir bölümü ulaşmıştır
Mihrimah Sultan Camii ve külliyesi: Edirnekapı ’da Kanûni Sultan Süleyman Hanın kızı Mihrimah Sultan göre Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Cami medrese, sıbyan mektebi, hamam, türbeden ve dükkanlardan meydana gelmiştir 1894 zelzelesinde zarar görmüş ve tamir edilmiştir
Sultan Selim Camii ve külliyesi: Haliç ’e bakan bir tepe üstünde 1522 ’de yapılmıştır Cami inşaatını Yavuz Sultan Selim Han başlatmış, oğlu Kanûni Sultan Süleyman tamamlatmıştır Külliye; cami, tabhane, imaret, sıbyan mektebi, hamam, türbe ve medreseden meydana gelmiştir Medrese, imaret ve Ayşe Hatun türbesi yıkılmıştır Öteki kısımları günümüze kadar gelmiştir Caminin kıble istikametinde Yavuz Sultan Selim Hanın türbesi vardır
Haseki Camii ve külliyesi: Aksaray ’dan Silivrikapı ’ya dışarı giden sokak üzerindedir 1551 ’de Haseki Hurrem Sultan tarafından Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, darüşşifa ve çeşmeden meydana gelmiştir Darüşşifa, askeri revir olarak kullanılmaktadır Sultan Birinci Ahmed 1612 ’de camiyi genişletmiştir
Davûtpaşa Camii ve külliyesi: Davutpaşa semtindedir 1485 ’te Fatih Sultan Mehmed Han ve Sultan İkinci Bayezid devri vezirlerinden Davud Paşa yaptırmıştır Külliye, cami, medrese, türbe, imaret, sıbyan mektebi, mahkeme, çeşme ve hamamdan meydana gelmiştir Medrese yıkık dökük vaziyettedir Zaviyeli camiler planındadır 1984 zelzelesinde imaret, mahkeme ve okul kısmı yıkılmıştır
Kara Ahmed Paşa Camii ve külliyesi: Topkapı ’da, Kanûni Sultan Süleyman ’ın sadrazamlarından Kara Ahmed Paşa kadar Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye, cami, medrese ve sıbyan mektebinden meydana gelmektedir Medrese odaları U biçiminde caminin avlusunda dizilmiştir Sıbyan mektebi caminin biraz uzağındadır
İbrahim Paşa Camii ve külliyesi: Silivrikapı ’da Sadrazam İbrahim Paşa kadar 1551 ’de Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Geniş bir avlu içinde cami, türbe, sıbyan mektebi, hamam, şadırvan ve çeşmeden meydana gelmektedir Kapılardaki ahşap geometrik geçme ve fildişi kakma işçiliği fazla güzeldir Şadırvan, cami, türbe, çeşme dışındaki kısım yıkılmıştır
Hekimoğlu Ali Paşa Camii ve külliyesi: Davutpaşa semtinde, Hekimbaşı Nuh Efendinin oğlu ve Sultan Birinci Mahmûd Hanın sadrazamlarından Ali Paşa tarafından 1734 ’te yaptırılmıştır Külliye, kütüphane, zaviye, türbe, sebil ve çeşmeden meydana gelmiştir Devrinin güzel çinileri ile süslüdür 1830 ’da tamir görmüştür
Cerrahpaşa Camii ve külliyesi: Cerrahpaşa semtinde saray cerrahı iken sadrazam olan Mehmed Paşa tarafından 1593 ’te yaptırılmıştır Mimarı Davûd Ağa ’dır Cami, medrese, türbe, hamam, çeşmeden meydana gelen külliyeden yalnızca hamam günümüze ulaşmamıştır 19581960 arasında tamir görmüştür
Amcazade Hüseyin Paşa Camii ve külliyesi: Fatih ’te Saraçhane başında Amcazade Hüseyin Paşa kadar yaptırılmıştır Külliye cami, medrese, kütüphane, çeşme, dükkanlardan meydana gelmiştir Medresenin önem kazandığı külliyelerin örneklerindendir Bütün yapılar bir avlu duvarı içine alınmıştır
Zal Mahmûd Paşa Camii ve külliyesi: Eyüp ’te vezirlerden Zal Mahmûd Paşa ile eşi Şah Sultan göre 16 yüzyıl ortalarında Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Cami, iki medrese, türbe ve çeşmeden meydana gelen küçük bir külliyedir Planı değişik ve ilgi çekicidir
Koca Mustafa Paşa Camii ve külliyesi: Cerrahpaşa semtindedir Sultan İkinci Bayezid ’in sadrazamı Koca Mustafa Paşa göre Haghios Andreas Kilisesi camiye çevrilerek kurulmuştur Ekmekçizade Ahmed Paşa bazı ilaveler yaptırmıştır Külliye, cami, tekke, şadırvan, medrese ve imaretten meydana gelmiştir
Mihrimah Sultan Camii ve külliyesi: Üsküdar iskele meydanındadır İskele Camii de denir Kanûni Sultan Süleyman Hanın kızı Mihrimah Sultan göre Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, hamam, kervansaray, ambar, muvakkithane, çeşme ve türbeden meydana gelmektedir Bunlardan cami, türbe, medrese, sıbyan mektebi, çeşme ve hamam sağlamdır Medrese, sıhhat merkezi; sıbyan mektebi ise çocuk kitaplığı olarak kullanılmaktadır
Eski Valide Sultan Camii ve külliyesi: Üsküdar Toptaşı ’ndadır Sultan İkinci Selim Hanın eşi ve Sultan Üçüncü Murad Hanın annesi Nurbanû Valide Sultan kadar 15771583 aralarında Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye, cami, medrese, darüşşifa, kervansaray, tabhane, imaret ve darulkurradan meydana gelmiştir Caminin içi çini ve tahta oymalarla süslüdür
Şemsi Paşa Camii ve külliyesi: Şemsipaşa semtinde, deniz kıyısındadır Kanûni Sultan Süleyman ’ın vezirlerinden Şemsi Paşa, Mimar Sinan ’a yaptırmıştır Külliye, cami, türbe ve medreseden meydana gelmiştir Medrese 1953 ’ten beri kütüphane olarak kullanılmaktadır
Çinili Camii ve külliyesi: Üsküdar ’da Toptaşı semtindedir Kösem Mahpeyker Sultan kadar 1640 ’ta Mimar Kasım Ağaya yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, çeşme, şadırvan, sebil, çifte hamam ve mezarlıktan meydana gelmiştir Cami duvarları beyaz üzerine dağıtılmış renkte çiçek motifi çinilerle süslüdür
Yeni Valide Camii ve külliyesi: Üsküdar iskelesi meydanının güneyindedir 17081710 arasında Sultan Üçüncü Ahmed Hanın annesi Gülnuş Emetullah Sultan göre yaptırılmıştır Külliye; cami, sıbyan mektebi, muvakkithane, imaret, çeşme, türbe ve dükkanlardan meydana gelmektedir 1964 ’te tamir görmüştür
Beylerbeyi Camii ve külliyesi: Beylerbeyi iskelesinin ilerisinde, deniz kıyısındadır Sultan Birinci Abdülhamid Han göre yaptırılmıştır Mimarı Mehmed Tahir Ağadır Külliyesinde; cami, sıbyan mektebi, imaret, hamam, muvakkithane ve çeşme bulunmaktadır Muvakkithane ve çeşme Sultan İkinci Mahmûd Han kadar eklenmiştir 1984 ’de geçirdiği yangın yüzünden caminin kubbesi çöktü Eskisine uygun bir şekilde tekrar tamir edildi Diğer ismi Hamidi Evvel Camiidir
Süleymaniye Camii ve külliyesi: Kanûni Sultan Süleyman Han göre 15491556 arasında Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; cami, dört medrese, türbeler, türbedar dairesi, darülhadis, darüttıp, darüşşifa, bimarhane, darülkurra, sıbyan mektebi, imaret, konukevi, han, hamam, kütüphane ve birçok dükkandan meydana gelmektedir Cami dış görünüşü ve iç süslemeleri ile Türk mimarlık sanatının şaheseri ve dünyanın ilk önce gelen bir sanat abidesidir Kütüphanesinde yer alan 53332 el yazma, 25673 basma eser Cumhûriyet devri öncesine aittir (Bkz Süleymaniye Camii)
Şehzade Camii ve külliyesi: Şehzadebaşı semtindedir Kanûni Sultan Süleyman Han tarafından 22 yaşında ölen oğlu Şehzade Mehmed hatırası için 15431548 arasında Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, imaret, tabhane, fırın ve türbeden meydana gelmiştir Medrese, kız öğrenci yurdu, tabhane ise Vefa Lisesinin laboratuvarı olarak kullanılmaktadır
Yeni Valide Camii ve külliyesi: Eminönü meydanındadır Sultan Üçüncü Mehmed ’in annesi Safiye Sultanın emri ile 1597 ’de temelleri atılan caminin yapımıÜçüncü Mehmed Hanın ölümü üzerine elli sene durdu Sultan Dördüncü Mehmed Hanın annesi Hadice Turhan Sultan tamamlattı ve 1633 ’te ibadete açıldı Külliye; cami, hünkarkasrı, darülkurra, sıbyan mektebi, arasta, sebil, çeşme ve kütüphaneden meydana gelmiştir Hünkarkasrı günümüzde müze olarak kullanılmaktadır
Sultan Ahmed Camii ve külliyesi: Sultan Ahmed meydanında, Sultan Birinci Ahmed Han tarafından 16091616 aralarında Mimar Sedefkar Mehmed Ağaya yaptırılmıştır Külliye; cami, hünkarkasrı, sıbyan mektepleri, medrese, arasta, darüşşifa, tabhane, imaret ve türbelerden meydana gelmektedir Caminin içi 21043 çini ile süslüdür Batılılar bu camiye, Mavi Cami demektedirler Altı minaresi vardır (Bkz Sultan Ahmed Camii)
Bayezid Camii ve külliyesi: Bayezid Meydanında Sultan İkinci Bayezid kadar 15011506 aralarında yaptırılmıştır Külliye; cami, okul, türbeler, tabhane, kervansaray, medrese ve hamamdan ibarettir Günümüzde medrese, Belediye Kitaplığı, imaret, Bayezid Devlet Kitaplığı olarak kullanılmaktadır Kütüphanesinde 240500 basma ve 10698 el yazması eser vardır
Nûruosmaniye Camii ve külliyesi: Kapalıçarşı ’nın kuzeyindedir Külliyenin inşasına Birinci Mahmûd Han başlamış, 1755 ’te Üçüncü Osman devrinde tamamlanmıştır Külliye; cami, medrese, imaret, kütüphane, sebil, çeşme ve dükkanlardan meydana gelmiştir Başlıca adı Nûrı Osmani ’dir Kütüphanesinde 10000 el yazması ve 6000 basma eser vardır
Laleli Camii ve külliyesi: Laleli semtinde, Ordu Caddesi üzerindedir Sultan Üçüncü Mustafa Han göre 17591763 aralarında Mimar Mehmed Tahir Ağaya yaptırılmıştır Barok üslûbunda üretilmiş olan külliye; cami, sebil, türbe, mumhane, sipahiler hanı, çarşı, çeşme ve muvakkıthaneden meydana gelmiştir Medrese günümüze ulaşmamıştır
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii ve külliyesi: Çarşıkapı ’dadır Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa külliyesinin inşaatını 1681 ’de başlatmıştır 1690 ’da oğlu Damad Ali Paşa tarafından tamamlanmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, sebil ve türbeden meydana gelmektedir Taş işçiliği, oymacılık ve dökümcülük sanatı bakımından şaheserdir Külliye 1960 ’da tamir edilmiştir
Sokullu Mehmed Paşa Camii ve külliyesi: Sultan Ahmed Meydanının daha aşağı yanındadır Sadrazam Mehmed Paşa namına hanımı İsmihan Sultan tarafından 1572 ’de Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; medrese, cami, tekke ve şadırvandan meydana gelmektedir Orta kapısı, mihrabı ve minber kapısı üstlerinde birer HacerülEsved taşı parçaları vardır
Atik Ali Paşa Camii ve külliyesi: Çemberlitaş ’ta Sultan İkinci Bayezid ’in sadrazamlarından Ali Paşa 1497 ’de yaptırmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, türbe, çeşme ve elçi hanından meydana gelmektedir Elçi hanı ve imaret harap, medrese ilk yapıldığı şeklini kaybetmiştir
Köprülü Mehmed Paşa Camii ve külliyesi: Divanyolu ’nda Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa kadar 1661 ’de yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, türbe, çeşme, sebil, kitaplık, han ve dükkanlardan meydana gelmekte olup, geniş bir yer kaplamaktadır
Kılıç Ali Paşa Camii ve külliyesi: Tophane Meydanında donanma komutanı Kılıç Ali Paşa tarafından 1580 ’de Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Cami, medrese, hamam, türbe ve sebilden meydana gelen külliye çeşitli zamanlarda tamir görmüştür Medrese kısmı Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından kullanılmaktadır
Çorlulu Ali Paşa Camii ve külliyesi: Çarşıkapı ’da Divanyolu Caddesi üzerindedir 1708 ’de Çorlulu Ali Paşa kadar yaptırılmıştır Külliye; medrese, cami, kütüphane ve şadırvandan meydana gelmiştir Külliyenin mimarisi ve kalem işlerinde Barok üslûbunun etkisi görülür
Damad İbrahim Paşa Camii ve külliyesi: Şehzadebaşı ’nda Nevşehirli Damad İbrahim Paşa göre 1720 ’de yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, sebil, kütüphane ve mezarlıktan meydana gelmektedir Külliyenin kalem işi süslemeleri Lale Devri özelliklerini göstermektedir
Ayasofya Camii ve külliyesi: Bizanslılar devrinde MS 326 ya da 360 senesinde yapılan ve 4 defa yenilenen Ayasofya kilisesi İstanbul ’un fethi üstüne camiye çevrilmiştir Mihrap, minber, 4 minare, imaret, medrese, sıbyan mektebi, muvakkıthane, şadırvan, mahfil, türbeler, kütüphane, sebiller, top kandilleri, saltanat kapısı ek edilerek, külliye meydana getirilmiştir 1935 ’te müze haline getirilen cami, halen müze olarak kullanılmaktadır Kütüphanesinde 5275 eski eser vardır
Hırkaı Şerif Camii: Fatih Atikali semtindedir Sultan Abdülmecid Han tarafından 1850 ’de yaptırılmıştır Planı, Peygamber efendimizin, Veysel Karani hazretlerine hediye ettiği kutsal Hırkai şeriflerinin ziyaretine ve muhafazasına uygun olarak yapılmıştır Mihrap ve minber al somaki mermerdendir
Aziz Mahmûd Hüdayi Camii: Üsküdar ’da Hüdai sokağındadır 1855 ’te Sultan Abdülmecid Han tarafından yaptırılmıştır Yanına büyük alim Aziz Mahmûd Hüdayi hazretlerinin ve yakınlarının türbe ve kabirleri vardır
Selimiye Camii: Selimiye kışlası karşısındadır Sultan Üçüncü Selim Han kadar 1803 ’te yaptırılmıştır Caminin içi bilye, ağaç oyma ve nakış işçiliği bakımından zengindir Yanında mektep, muvakkıthane ve hamam vardır
Rüstem Paşa Camii: Eminönü ’nde Hasırcılar Çarşısında sadrazam Rüstem Paşa göre 1560 ’ta Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Aşağı 16 işyeri yer alan cami, Osmanlı çini mimarisinin en zengin örneklerindendir
Hamidiye (Yıldız) Camii: Beşiktaş ’ta Yıldız Sarayı yakınında Sultan İkinci Abdülhamid Han kadar 1886 ’da yaptırılmıştır Planını ve süslemelerinden bir bölümünü sultan şahsen kendisi yapmıştır İkinci Abdülhamid Han, Cuma namazlarını ve bayram namazlarını burada kılar ve muayede denilen bayramlaşma burada yapılırdı
Dolmabahçe Camii: Dolmabahçe Sarayının bağlı tarafında Bezmi Kâinat Valide Sultan kadar yapımı başlatılmış, 1852 ’de Sultan Abdülmecid Han tarafından tamamlanmıştır Cami ampir ve barok mimarisinin karışımıdır Aşırı süslemesi ile ilgi çekmektedir
Ortaköy (Büyük Mecidiye) Camii: Ortaköy İskelesi yakınındadır Sultan Abdülmecid Han tarafından 1853 ’te yaptırılmıştır Dağıtılmış zamanlarda tamir görmüştür Barok mimari tarzına tarafından yapılmıştır
Teşvikiye Camii: Şişli Teşvikiye ’de Sultan Abdülmecid Han kadar 1854 ’te yaptırılmıştır Son tahsis Osmanlı mimari özelliklerini taşıyan caminin tavanı renkli nakışlarla süslüdür
Nusretiye Camii: Tophane ’de Sultan İkinci Mahmûd Han kadar 1826 ’da imar ettirilmiştir Bu caminin yerinde Sultan Üçüncü Selim ’in yaptırdığı Tophanei amire Arabacılar Kışlası Camii vardı Bu cami yanınca yerine Nusretiye Camii inşa edilmiştir Cami, Barok üslûba göre yapılmıştır Caminin iç duvarlarındaki Amme sûresini ünlü hattat Rakım Efendi yazmıştır 19551958 aralarında tamir görmüştür
Valide Camii: Aksaray ’da Sultan Abdülaziz Hanın annesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından 18691871 aralarında yaptırılmıştır Camide gotik, alışılmış ve Hint mimari üsluplarının tesiri görülür
Emirgan Camii: Boğaziçi ’nde Emirgan semtindedir Sultan Birinci Abdülhamid Han tarafından 1782 ’de yaptırılmıştır Caminin yanına Hünkar Dairesi bulunmaktadır Köşesindeki muvakkıthane, Sultan Abdülmecid Han kadar yaptırılmıştır
Arap Camii: İstanbul ’un fethi için 714 ’te gelen hazreti Mesleme tarafından Beyoğlu semtinde Haliç kenarında yaptırılmıştır Emevi ordusu Şam ’a geri dönünce, Dominiken rahipleri burasını kilise haline getirdiler ise de, Dördüncü Murad Han vaktinde yeniden camiye çevrilmiştir Sultan Birinci Mahmûd Hanın annesi Saliha Sultan, bu camiye şadırvan ve ilaveler yaptırmıştır
Bali Paşa Camii: Fatih ’te Bali Paşa Caddesi üzerindedir 1504 ’te İkinci Bayezid Hanın kızı Hüma Hatun kadar eşi Sadrazam Bali Paşa adına yaptırılmıştır 1894 zelzelesinde çöken kubbesi 1939 ’da Vakıflar Genel Müdürlüğü göre tekrar yaptırılmıştır Tek şerefeli minaresi sağdadır Kesme taştandır
Ağa Camii: Beyoğlu İstiklal Caddesi üstünde olup, 1597 ’de Hüseyin Ağa tarafından yaptırılmıştır Tek kubbeli olan caminin saçakları işlemelidir İç duvarlar mavi, pencere içleri yeşil Kütahya çinileriyle kaplıdır Mihrabı taştan, minberi ise oymalı tahtadır
Cihangir Camii: Fındıklı sırtlarında Boğaz ’a nazır bir tepe üzerindedir Kanûni Sultan Süleyman tarafından oğlu Şehzade Cihangir namına 1559 ’da Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Altı yangın geçiren cami, 1889 ’da İkinci Abdülhamid Han göre her tarafta yaptırılmıştır İki minaresi olan cami barok uslûbundadır
Fındıklı Camii: Fındıklı ’da deniz kıyısında İstanbul kadısı Molla Mehmed Çelebi kadar 1589 ’da Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Sanat değeri fazla yüksektir
İskender Paşa Camii: Fatih ’te Sofular Mahallesindedir Sultan İkinci Bayezid Hanın vezirlerinden İskender Paşa tarafından 1505 ’te yaptırılmıştır Dağıtılmış dönemlerde tamir görmüştür Terkim Mescidi de denir
Ayazma Camii: Üsküdar ’da Kızkulesi karşı yığın üstünde Sultan Üçüncü Mustafa Han tarafından 1760 ’ta yaptırılmıştır Hünkar mahfilinin duvarları İtalyan çinileri ile kaplıdır Bahçesinde birçok mezar vardır
Mümin gönüllerinin feyz alıp kolaylık bulduğu İstanbul camileri yerli ve yabancı ressamlar ile fotoğrafçılara da en nefis manzaraları sunmaktadır *
İ stanbul ’un derhal her köşesi tarihi ve turistik özelliklere sahiptir Hepsini saymak, neredeyse olası değil gibidir En önemlilerinden bazıları şunlardır:
Surlar: İstanbul ’un ünlü surları tarihte dört defa yapılmıştır Surlar üzerinde 400 kule, 500 kapı bulunuyordu Kara surları 6800 m, Marmara surları 8000 m ve Haliç surları 5000 m idi Langa, Davutpaşa, Samatya, Narlıkapı, Yaldızlı, Yedikule, Belgrat, Silivrikapı, Sıgma, Mevlevihane, Topkapı, Sulukule, Edirnekapı, Kostantin, Eğrikapı, Ayvansaray, Balat, Fener, Yenikapı, Aiya, Yeni Avuç Içi, Cibali, Ayazma, Zindan, Balıkpazarı ve Yeni Cami kapıları surların meşhur kapılarıdır Marmara ve Haliç surlarının büyük kısmı yıkılmıştır Kara surlarının yarısından fazlası yıkık dökük vaziyettedir Bir bölümü aslına uygun şekilde tamir ettirilmiştir
Anadolu Hisarı: Boğaz ’ın Anadolu yakasında Sultan Yıldırım Bayezid göre yaptırılmıştır Akça Hisar, Yeni Kale ve Adilane Hisar isimleriyle anılmıştır Boğazın bekçisi durumunda olup, üç asıl kuleden ibarettir
Rumeli Hisarı: Boğazın Rumeli yakasında Fatih Sultan Mehmed Han yaptırmıştır Kendisi ve paşalar taş taşıyarak inşaatta çalıştılar Hisarın planı Muhammed isminin yazılışı şeklindedir 17 kulesi vardır Yüksekliği 22 metredir Sanat ve mimari bakımında şaheserdir
Tekfur Sarayı: Edirnekapı, Kariye Camii yakınında olup, yıkıntı halindedir Bizans dönemine aittir
Topkapı Sarayı: İstanbul ’un fethinden sonradan Fatih Sultan Mehmed Han göre yaptırılmaya başlandı 1466 ’da başlanan sarayın inşaası, 1478 ’de bitirilmiştir 699 dekar yer kaplayan sarayın dağıtılmış bölümleri vardır Sarayın sahildeki saltanat kapısındaki kule ve önlerindeki toplar sebebiyle “Topkapı denmiştir (Bkz Topkapı Sarayı)
Dolmabahçe Sarayı: On dokuzuncu asırda dünyada yapılan sarayların en meşhûrudur Sarayın bulunduğu yer bir koy idi Sultan Birinci Ahmed Han ile Sultan İkinciOsman Han devirlerinde bu koy doldurularak burada Çinili Köşk ismiyle bir kasr yaptırıldı sonradan aynı yerde Sultan Üçüncü Selim göre Beşiktaş Sarayı yaptırıldı Sultan Abdülmecid Han bu sarayı yıktırarak 1851 ’de Dolmabahçe Sarayını yaptırmaya başladı Yapımı beş yıl süren bu sarayda 200 oda ve 8 büyük salon vardır Mermerleri, Marmara Adasından getirilmiştir Osmanlı sultanlarının Bayezid ve Topkapı saraylarından sonradan oturdukları üçüncü yerdir (Bkz Dolmabahçe Sarayı)
Çırağan Sarayı: Beşiktaş ’ta deniz kıyısında Yıldız Parkının karşısındadır Sultan Abdülaziz Han 1871 ’de yaptırmıştır Misket işçiliğiyle meşhur olan saray, 1910 ’da yanmıştır Günümüzde restore edilmiş ve turistik otel olarak kullanılmaktadır
Yıldız Sarayı: Beşiktaş ’ta Yıldız Camiinin karşısındadır Sultan Abdülaziz Han 1866 ’da yaptırmıştır Fazla geniş bir koruluğun içinde yer alan saray, dağıtılmış köşklerden meydana gelmiştir Bayezid, Topkapı ve Dolmabahçe saraylarından daha sonra Osmanlı sultanlarının oturduğu dördüncü saraydır Sekiz sultana mesken olan bu saray, bir sanat abidesidir (Bkz Yıldız Sarayı)
Beylerbeyi Sarayı: Boğaziçi ’nin pırlantası olan bu saray Sultan Abdülaziz Han göre yaptırılmıştır Sarayın doğu duvarları ve iç yapısı çok süslemelidir Havuzlu salonu set biçiminde düzenlenmiş bahçesi ve değerli eşyaları ile meşhurdur (Bkz Beylerbeyi Sarayı)
İbrahim Paşa Sarayı: Kanûni Sultan Süleyman ’ın eniştesi İbrahim Paşanın düğün hediyesi olarak verdiği bu saray, daha sonraları kışla ve mektep olarak kullanılmıştır Sultanahmed semtinde yer alan saray, son senelerde tamir edilip, Türkİslam Eserleri Müzesi olmuştur
Eyüp Sultan Camii ve külliyesi: Fatih Sultan Mehmed Hanın emriyle 14531459 yılları arasında Eshabı kiramdan Ebû Eyyûb elEnsari ’nin İstanbul ’u şereflendiren kabri şerifinin yanına yaptırılmıştır Külliye, cami, türbe, medrese, imaret ve çifte hamamdan meydana gelmektedir Çeşitli zamanlarda tamir görmüştür Senenin her gününde, bilhassa Ramazan ayında ziyaretçilerle dolup taşan, Türk milletince mukaddes bilinen bu türbe ve cami, yalnız İstanbul ’un yok, Türkiye ’nin hatta İslam dünyasının dini ziyaret merkezlerinden biridir
Fatih Camii ve külliyesi: Fatih Sultan Mehmed Han kadar 14631471 seneleri arasında yaptırılmıştır Külliye; cami, medreseler, darüşşifa, tabhane, imaret, sıbyan mektebi, kitaplık, hamam, saraçlar çarşısı ve değişik türbelerden meydana gelmiştir Fatih külliyesi, İstanbul Üniversitesinin birincil çekirdeğidir Buradaki tetimme medreselerinde hazırlık dersleri görüldükten daha sonra, medresede yüksek tahsil yapılırdı Olağan Osmanlı külliyelerinin öncüsüdür Dağıtılmış zamanlarda tamir görmüştür Kütüphanesinde Osmanlı devrine ait el yazma ve basma 10000 eser vardır Bu eserler bugün Süleymaniye Kütüphanesinde okuyucuya açıktır
Mahmud Paşa Camii ve külliyesi: Mahmudpaşa semtinde sadrazam Mahmûd Paşa tarafından yaptırılmıştır Cami, türbe, hamam, medrese, sıbyan mektebi, duruşma, çarşı ve imaretten meydana gelmiştir Çeşitli zamanlarda tamir gören külliyenin günümüze sadece cami, türbe, han, medresenin dersanesi ve hamamının bir bölümü ulaşmıştır
Mihrimah Sultan Camii ve külliyesi: Edirnekapı ’da Kanûni Sultan Süleyman Hanın kızı Mihrimah Sultan göre Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Cami medrese, sıbyan mektebi, hamam, türbeden ve dükkanlardan meydana gelmiştir 1894 zelzelesinde zarar görmüş ve tamir edilmiştir
Sultan Selim Camii ve külliyesi: Haliç ’e bakan bir tepe üstünde 1522 ’de yapılmıştır Cami inşaatını Yavuz Sultan Selim Han başlatmış, oğlu Kanûni Sultan Süleyman tamamlatmıştır Külliye; cami, tabhane, imaret, sıbyan mektebi, hamam, türbe ve medreseden meydana gelmiştir Medrese, imaret ve Ayşe Hatun türbesi yıkılmıştır Öteki kısımları günümüze kadar gelmiştir Caminin kıble istikametinde Yavuz Sultan Selim Hanın türbesi vardır
Haseki Camii ve külliyesi: Aksaray ’dan Silivrikapı ’ya dışarı giden sokak üzerindedir 1551 ’de Haseki Hurrem Sultan tarafından Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, darüşşifa ve çeşmeden meydana gelmiştir Darüşşifa, askeri revir olarak kullanılmaktadır Sultan Birinci Ahmed 1612 ’de camiyi genişletmiştir
Davûtpaşa Camii ve külliyesi: Davutpaşa semtindedir 1485 ’te Fatih Sultan Mehmed Han ve Sultan İkinci Bayezid devri vezirlerinden Davud Paşa yaptırmıştır Külliye, cami, medrese, türbe, imaret, sıbyan mektebi, mahkeme, çeşme ve hamamdan meydana gelmiştir Medrese yıkık dökük vaziyettedir Zaviyeli camiler planındadır 1984 zelzelesinde imaret, mahkeme ve okul kısmı yıkılmıştır
Kara Ahmed Paşa Camii ve külliyesi: Topkapı ’da, Kanûni Sultan Süleyman ’ın sadrazamlarından Kara Ahmed Paşa kadar Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye, cami, medrese ve sıbyan mektebinden meydana gelmektedir Medrese odaları U biçiminde caminin avlusunda dizilmiştir Sıbyan mektebi caminin biraz uzağındadır
İbrahim Paşa Camii ve külliyesi: Silivrikapı ’da Sadrazam İbrahim Paşa kadar 1551 ’de Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Geniş bir avlu içinde cami, türbe, sıbyan mektebi, hamam, şadırvan ve çeşmeden meydana gelmektedir Kapılardaki ahşap geometrik geçme ve fildişi kakma işçiliği fazla güzeldir Şadırvan, cami, türbe, çeşme dışındaki kısım yıkılmıştır
Hekimoğlu Ali Paşa Camii ve külliyesi: Davutpaşa semtinde, Hekimbaşı Nuh Efendinin oğlu ve Sultan Birinci Mahmûd Hanın sadrazamlarından Ali Paşa tarafından 1734 ’te yaptırılmıştır Külliye, kütüphane, zaviye, türbe, sebil ve çeşmeden meydana gelmiştir Devrinin güzel çinileri ile süslüdür 1830 ’da tamir görmüştür
Cerrahpaşa Camii ve külliyesi: Cerrahpaşa semtinde saray cerrahı iken sadrazam olan Mehmed Paşa tarafından 1593 ’te yaptırılmıştır Mimarı Davûd Ağa ’dır Cami, medrese, türbe, hamam, çeşmeden meydana gelen külliyeden yalnızca hamam günümüze ulaşmamıştır 19581960 arasında tamir görmüştür
Amcazade Hüseyin Paşa Camii ve külliyesi: Fatih ’te Saraçhane başında Amcazade Hüseyin Paşa kadar yaptırılmıştır Külliye cami, medrese, kütüphane, çeşme, dükkanlardan meydana gelmiştir Medresenin önem kazandığı külliyelerin örneklerindendir Bütün yapılar bir avlu duvarı içine alınmıştır
Zal Mahmûd Paşa Camii ve külliyesi: Eyüp ’te vezirlerden Zal Mahmûd Paşa ile eşi Şah Sultan göre 16 yüzyıl ortalarında Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Cami, iki medrese, türbe ve çeşmeden meydana gelen küçük bir külliyedir Planı değişik ve ilgi çekicidir
Koca Mustafa Paşa Camii ve külliyesi: Cerrahpaşa semtindedir Sultan İkinci Bayezid ’in sadrazamı Koca Mustafa Paşa göre Haghios Andreas Kilisesi camiye çevrilerek kurulmuştur Ekmekçizade Ahmed Paşa bazı ilaveler yaptırmıştır Külliye, cami, tekke, şadırvan, medrese ve imaretten meydana gelmiştir
Mihrimah Sultan Camii ve külliyesi: Üsküdar iskele meydanındadır İskele Camii de denir Kanûni Sultan Süleyman Hanın kızı Mihrimah Sultan göre Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, hamam, kervansaray, ambar, muvakkithane, çeşme ve türbeden meydana gelmektedir Bunlardan cami, türbe, medrese, sıbyan mektebi, çeşme ve hamam sağlamdır Medrese, sıhhat merkezi; sıbyan mektebi ise çocuk kitaplığı olarak kullanılmaktadır
Eski Valide Sultan Camii ve külliyesi: Üsküdar Toptaşı ’ndadır Sultan İkinci Selim Hanın eşi ve Sultan Üçüncü Murad Hanın annesi Nurbanû Valide Sultan kadar 15771583 aralarında Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye, cami, medrese, darüşşifa, kervansaray, tabhane, imaret ve darulkurradan meydana gelmiştir Caminin içi çini ve tahta oymalarla süslüdür
Şemsi Paşa Camii ve külliyesi: Şemsipaşa semtinde, deniz kıyısındadır Kanûni Sultan Süleyman ’ın vezirlerinden Şemsi Paşa, Mimar Sinan ’a yaptırmıştır Külliye, cami, türbe ve medreseden meydana gelmiştir Medrese 1953 ’ten beri kütüphane olarak kullanılmaktadır
Çinili Camii ve külliyesi: Üsküdar ’da Toptaşı semtindedir Kösem Mahpeyker Sultan kadar 1640 ’ta Mimar Kasım Ağaya yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, çeşme, şadırvan, sebil, çifte hamam ve mezarlıktan meydana gelmiştir Cami duvarları beyaz üzerine dağıtılmış renkte çiçek motifi çinilerle süslüdür
Yeni Valide Camii ve külliyesi: Üsküdar iskelesi meydanının güneyindedir 17081710 arasında Sultan Üçüncü Ahmed Hanın annesi Gülnuş Emetullah Sultan göre yaptırılmıştır Külliye; cami, sıbyan mektebi, muvakkithane, imaret, çeşme, türbe ve dükkanlardan meydana gelmektedir 1964 ’te tamir görmüştür
Beylerbeyi Camii ve külliyesi: Beylerbeyi iskelesinin ilerisinde, deniz kıyısındadır Sultan Birinci Abdülhamid Han göre yaptırılmıştır Mimarı Mehmed Tahir Ağadır Külliyesinde; cami, sıbyan mektebi, imaret, hamam, muvakkithane ve çeşme bulunmaktadır Muvakkithane ve çeşme Sultan İkinci Mahmûd Han kadar eklenmiştir 1984 ’de geçirdiği yangın yüzünden caminin kubbesi çöktü Eskisine uygun bir şekilde tekrar tamir edildi Diğer ismi Hamidi Evvel Camiidir
Süleymaniye Camii ve külliyesi: Kanûni Sultan Süleyman Han göre 15491556 arasında Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; cami, dört medrese, türbeler, türbedar dairesi, darülhadis, darüttıp, darüşşifa, bimarhane, darülkurra, sıbyan mektebi, imaret, konukevi, han, hamam, kütüphane ve birçok dükkandan meydana gelmektedir Cami dış görünüşü ve iç süslemeleri ile Türk mimarlık sanatının şaheseri ve dünyanın ilk önce gelen bir sanat abidesidir Kütüphanesinde yer alan 53332 el yazma, 25673 basma eser Cumhûriyet devri öncesine aittir (Bkz Süleymaniye Camii)
Şehzade Camii ve külliyesi: Şehzadebaşı semtindedir Kanûni Sultan Süleyman Han tarafından 22 yaşında ölen oğlu Şehzade Mehmed hatırası için 15431548 arasında Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, imaret, tabhane, fırın ve türbeden meydana gelmiştir Medrese, kız öğrenci yurdu, tabhane ise Vefa Lisesinin laboratuvarı olarak kullanılmaktadır
Yeni Valide Camii ve külliyesi: Eminönü meydanındadır Sultan Üçüncü Mehmed ’in annesi Safiye Sultanın emri ile 1597 ’de temelleri atılan caminin yapımıÜçüncü Mehmed Hanın ölümü üzerine elli sene durdu Sultan Dördüncü Mehmed Hanın annesi Hadice Turhan Sultan tamamlattı ve 1633 ’te ibadete açıldı Külliye; cami, hünkarkasrı, darülkurra, sıbyan mektebi, arasta, sebil, çeşme ve kütüphaneden meydana gelmiştir Hünkarkasrı günümüzde müze olarak kullanılmaktadır
Sultan Ahmed Camii ve külliyesi: Sultan Ahmed meydanında, Sultan Birinci Ahmed Han tarafından 16091616 aralarında Mimar Sedefkar Mehmed Ağaya yaptırılmıştır Külliye; cami, hünkarkasrı, sıbyan mektepleri, medrese, arasta, darüşşifa, tabhane, imaret ve türbelerden meydana gelmektedir Caminin içi 21043 çini ile süslüdür Batılılar bu camiye, Mavi Cami demektedirler Altı minaresi vardır (Bkz Sultan Ahmed Camii)
Bayezid Camii ve külliyesi: Bayezid Meydanında Sultan İkinci Bayezid kadar 15011506 aralarında yaptırılmıştır Külliye; cami, okul, türbeler, tabhane, kervansaray, medrese ve hamamdan ibarettir Günümüzde medrese, Belediye Kitaplığı, imaret, Bayezid Devlet Kitaplığı olarak kullanılmaktadır Kütüphanesinde 240500 basma ve 10698 el yazması eser vardır
Nûruosmaniye Camii ve külliyesi: Kapalıçarşı ’nın kuzeyindedir Külliyenin inşasına Birinci Mahmûd Han başlamış, 1755 ’te Üçüncü Osman devrinde tamamlanmıştır Külliye; cami, medrese, imaret, kütüphane, sebil, çeşme ve dükkanlardan meydana gelmiştir Başlıca adı Nûrı Osmani ’dir Kütüphanesinde 10000 el yazması ve 6000 basma eser vardır
Laleli Camii ve külliyesi: Laleli semtinde, Ordu Caddesi üzerindedir Sultan Üçüncü Mustafa Han göre 17591763 aralarında Mimar Mehmed Tahir Ağaya yaptırılmıştır Barok üslûbunda üretilmiş olan külliye; cami, sebil, türbe, mumhane, sipahiler hanı, çarşı, çeşme ve muvakkıthaneden meydana gelmiştir Medrese günümüze ulaşmamıştır
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii ve külliyesi: Çarşıkapı ’dadır Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa külliyesinin inşaatını 1681 ’de başlatmıştır 1690 ’da oğlu Damad Ali Paşa tarafından tamamlanmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, sebil ve türbeden meydana gelmektedir Taş işçiliği, oymacılık ve dökümcülük sanatı bakımından şaheserdir Külliye 1960 ’da tamir edilmiştir
Sokullu Mehmed Paşa Camii ve külliyesi: Sultan Ahmed Meydanının daha aşağı yanındadır Sadrazam Mehmed Paşa namına hanımı İsmihan Sultan tarafından 1572 ’de Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Külliye; medrese, cami, tekke ve şadırvandan meydana gelmektedir Orta kapısı, mihrabı ve minber kapısı üstlerinde birer HacerülEsved taşı parçaları vardır
Atik Ali Paşa Camii ve külliyesi: Çemberlitaş ’ta Sultan İkinci Bayezid ’in sadrazamlarından Ali Paşa 1497 ’de yaptırmıştır Külliye; cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret, türbe, çeşme ve elçi hanından meydana gelmektedir Elçi hanı ve imaret harap, medrese ilk yapıldığı şeklini kaybetmiştir
Köprülü Mehmed Paşa Camii ve külliyesi: Divanyolu ’nda Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa kadar 1661 ’de yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, türbe, çeşme, sebil, kitaplık, han ve dükkanlardan meydana gelmekte olup, geniş bir yer kaplamaktadır
Kılıç Ali Paşa Camii ve külliyesi: Tophane Meydanında donanma komutanı Kılıç Ali Paşa tarafından 1580 ’de Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Cami, medrese, hamam, türbe ve sebilden meydana gelen külliye çeşitli zamanlarda tamir görmüştür Medrese kısmı Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından kullanılmaktadır
Çorlulu Ali Paşa Camii ve külliyesi: Çarşıkapı ’da Divanyolu Caddesi üzerindedir 1708 ’de Çorlulu Ali Paşa kadar yaptırılmıştır Külliye; medrese, cami, kütüphane ve şadırvandan meydana gelmiştir Külliyenin mimarisi ve kalem işlerinde Barok üslûbunun etkisi görülür
Damad İbrahim Paşa Camii ve külliyesi: Şehzadebaşı ’nda Nevşehirli Damad İbrahim Paşa göre 1720 ’de yaptırılmıştır Külliye; cami, medrese, sebil, kütüphane ve mezarlıktan meydana gelmektedir Külliyenin kalem işi süslemeleri Lale Devri özelliklerini göstermektedir
Ayasofya Camii ve külliyesi: Bizanslılar devrinde MS 326 ya da 360 senesinde yapılan ve 4 defa yenilenen Ayasofya kilisesi İstanbul ’un fethi üstüne camiye çevrilmiştir Mihrap, minber, 4 minare, imaret, medrese, sıbyan mektebi, muvakkıthane, şadırvan, mahfil, türbeler, kütüphane, sebiller, top kandilleri, saltanat kapısı ek edilerek, külliye meydana getirilmiştir 1935 ’te müze haline getirilen cami, halen müze olarak kullanılmaktadır Kütüphanesinde 5275 eski eser vardır
Hırkaı Şerif Camii: Fatih Atikali semtindedir Sultan Abdülmecid Han tarafından 1850 ’de yaptırılmıştır Planı, Peygamber efendimizin, Veysel Karani hazretlerine hediye ettiği kutsal Hırkai şeriflerinin ziyaretine ve muhafazasına uygun olarak yapılmıştır Mihrap ve minber al somaki mermerdendir
Aziz Mahmûd Hüdayi Camii: Üsküdar ’da Hüdai sokağındadır 1855 ’te Sultan Abdülmecid Han tarafından yaptırılmıştır Yanına büyük alim Aziz Mahmûd Hüdayi hazretlerinin ve yakınlarının türbe ve kabirleri vardır
Selimiye Camii: Selimiye kışlası karşısındadır Sultan Üçüncü Selim Han kadar 1803 ’te yaptırılmıştır Caminin içi bilye, ağaç oyma ve nakış işçiliği bakımından zengindir Yanında mektep, muvakkıthane ve hamam vardır
Rüstem Paşa Camii: Eminönü ’nde Hasırcılar Çarşısında sadrazam Rüstem Paşa göre 1560 ’ta Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Aşağı 16 işyeri yer alan cami, Osmanlı çini mimarisinin en zengin örneklerindendir
Hamidiye (Yıldız) Camii: Beşiktaş ’ta Yıldız Sarayı yakınında Sultan İkinci Abdülhamid Han kadar 1886 ’da yaptırılmıştır Planını ve süslemelerinden bir bölümünü sultan şahsen kendisi yapmıştır İkinci Abdülhamid Han, Cuma namazlarını ve bayram namazlarını burada kılar ve muayede denilen bayramlaşma burada yapılırdı
Dolmabahçe Camii: Dolmabahçe Sarayının bağlı tarafında Bezmi Kâinat Valide Sultan kadar yapımı başlatılmış, 1852 ’de Sultan Abdülmecid Han tarafından tamamlanmıştır Cami ampir ve barok mimarisinin karışımıdır Aşırı süslemesi ile ilgi çekmektedir
Ortaköy (Büyük Mecidiye) Camii: Ortaköy İskelesi yakınındadır Sultan Abdülmecid Han tarafından 1853 ’te yaptırılmıştır Dağıtılmış zamanlarda tamir görmüştür Barok mimari tarzına tarafından yapılmıştır
Teşvikiye Camii: Şişli Teşvikiye ’de Sultan Abdülmecid Han kadar 1854 ’te yaptırılmıştır Son tahsis Osmanlı mimari özelliklerini taşıyan caminin tavanı renkli nakışlarla süslüdür
Nusretiye Camii: Tophane ’de Sultan İkinci Mahmûd Han kadar 1826 ’da imar ettirilmiştir Bu caminin yerinde Sultan Üçüncü Selim ’in yaptırdığı Tophanei amire Arabacılar Kışlası Camii vardı Bu cami yanınca yerine Nusretiye Camii inşa edilmiştir Cami, Barok üslûba göre yapılmıştır Caminin iç duvarlarındaki Amme sûresini ünlü hattat Rakım Efendi yazmıştır 19551958 aralarında tamir görmüştür
Valide Camii: Aksaray ’da Sultan Abdülaziz Hanın annesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından 18691871 aralarında yaptırılmıştır Camide gotik, alışılmış ve Hint mimari üsluplarının tesiri görülür
Emirgan Camii: Boğaziçi ’nde Emirgan semtindedir Sultan Birinci Abdülhamid Han tarafından 1782 ’de yaptırılmıştır Caminin yanına Hünkar Dairesi bulunmaktadır Köşesindeki muvakkıthane, Sultan Abdülmecid Han kadar yaptırılmıştır
Arap Camii: İstanbul ’un fethi için 714 ’te gelen hazreti Mesleme tarafından Beyoğlu semtinde Haliç kenarında yaptırılmıştır Emevi ordusu Şam ’a geri dönünce, Dominiken rahipleri burasını kilise haline getirdiler ise de, Dördüncü Murad Han vaktinde yeniden camiye çevrilmiştir Sultan Birinci Mahmûd Hanın annesi Saliha Sultan, bu camiye şadırvan ve ilaveler yaptırmıştır
Bali Paşa Camii: Fatih ’te Bali Paşa Caddesi üzerindedir 1504 ’te İkinci Bayezid Hanın kızı Hüma Hatun kadar eşi Sadrazam Bali Paşa adına yaptırılmıştır 1894 zelzelesinde çöken kubbesi 1939 ’da Vakıflar Genel Müdürlüğü göre tekrar yaptırılmıştır Tek şerefeli minaresi sağdadır Kesme taştandır
Ağa Camii: Beyoğlu İstiklal Caddesi üstünde olup, 1597 ’de Hüseyin Ağa tarafından yaptırılmıştır Tek kubbeli olan caminin saçakları işlemelidir İç duvarlar mavi, pencere içleri yeşil Kütahya çinileriyle kaplıdır Mihrabı taştan, minberi ise oymalı tahtadır
Cihangir Camii: Fındıklı sırtlarında Boğaz ’a nazır bir tepe üzerindedir Kanûni Sultan Süleyman tarafından oğlu Şehzade Cihangir namına 1559 ’da Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Altı yangın geçiren cami, 1889 ’da İkinci Abdülhamid Han göre her tarafta yaptırılmıştır İki minaresi olan cami barok uslûbundadır
Fındıklı Camii: Fındıklı ’da deniz kıyısında İstanbul kadısı Molla Mehmed Çelebi kadar 1589 ’da Mimar Sinan ’a yaptırılmıştır Sanat değeri fazla yüksektir
İskender Paşa Camii: Fatih ’te Sofular Mahallesindedir Sultan İkinci Bayezid Hanın vezirlerinden İskender Paşa tarafından 1505 ’te yaptırılmıştır Dağıtılmış dönemlerde tamir görmüştür Terkim Mescidi de denir
Ayazma Camii: Üsküdar ’da Kızkulesi karşı yığın üstünde Sultan Üçüncü Mustafa Han tarafından 1760 ’ta yaptırılmıştır Hünkar mahfilinin duvarları İtalyan çinileri ile kaplıdır Bahçesinde birçok mezar vardır
Mümin gönüllerinin feyz alıp kolaylık bulduğu İstanbul camileri yerli ve yabancı ressamlar ile fotoğrafçılara da en nefis manzaraları sunmaktadır *