Elmalılı Tefsiri Kadir Suresi
Kadir Suresinin Elmalılı Tefsiri
Muhakkak biz indirdik onu Yani oku da ancak bize secde ve ibadet et Cunku yuce şanımızla biz indirdik onu, o okunan Kur'an'ı İlahi kudret her kuvvetin ustunde, her kemali icine almış olduğuna uyarmak icin azamet nUnuyla Biz indirdik onubuyurulması indirenin buyukluğunu ifade ederken, indirilenin şanını yuceltmeyi de ifade eder İndirilenin ismi acıklanmıyarak (hu) zamiriyle işaret olunması da onun acıklanmasına luzum olmayacak şekilde zihinlerde bilinmiş olduğuna işaret olması itibarıyla şanının yuksekliğine ikinci bir uyarı; sonra Kadir gecesinde indirildiğini beyan ile Kadir gecesinin kadir ve faziletinin anlatılması da yine onun kıymet ve şerefini acıklamaktır 'nın aslı 'dır hukmu tahkik ile kuvvetlendirir Onun ismi olarak musnedun ileyh, fiil ve fail bir fiil cumlesi olarak haberi olduğundan, isim ve haber toplamı olan bir fiil cumlesini iceren bir isim cumlesidir ki musnedun ileyh olan mutekellim (birinci şahıs) zamiri bir mubteda, bir de fail olarak tekrar etmiş olmakla icice iki hukmu icine alan kuvvetlendiren bir ifadedir Meani İlmi'nde malum olduğu uzere bu ceşit cumleler kasr (tahsis) veya hukmu kuvvetlendirme ifade ederler Yalnızca bir isim cumlesi bile devam ve sakıt olma ifade ettiğinden bu ve benzeri cumleler, (inne) ve isim cumlesi ve isnadın tekrar etmesi sebebiyle uc katlı bir tekit ve yerine gore de tahsis ifade eden cok sağlam cumlelerdir (hU) zamirinin merciine gelince, tefsircilerin coğunluğu Kur'an'a racidir demişlerdir Buhari'de zikredilmiş olan da Kur'an'dan kinayedir Razi, bunda tefsircilerin ittifakını soylemiş Cibril'e veya diğerine ait olduğunu soyleyenler yok değilse de, onları yalan saymamıştır Şihab, zayıflığından dolayıdemişse de, mana itibarıyla hakiki bir ihtilaf saymadığı icin olması gerektir Zira Kur'an'a donmesi ile Cibril'e donmesi birbirini gerektiriyor demektir Diğer vecihlerde, Kur'an: Kur'an'ın tumune de bir kısmına da soylenmesi doğru olduğu icin o Kur'anmefhumuna girer AlUsi'nin naklettiği uzere Hattabi zamiri Allah Teala'nın okusozune işaret olduğunu ve ondan dolayı bu sUrenin ondan sonraya konulduğunu soylemiştir Kadi EbU Bekir İbnu'lArabi de bunu beğenmiş: Bu gercekten guzeldirdemiştir Oku, Kur'an'ın ilk inen ayeti olduğundan dolayı, onun inişi Kur'an'ın indirilmeye başlaması demek olacağı icin zamirin ona gonderilmesi de hakikatte coğunluğun goruşune aykırı olmaz Ancak zamirin mercii onceki sUrede gecmiş olması itibarıyla o Kur'an'ıdemek gibi lafız itibarıyla da sarih (acık) olmuş olur Ve inzali, inzale başlamakla yorumlamaya ihtiyac kalmaz Cunku Kur'an'a racidir, diyenlerin bir kısmı, Şabi'den rivayet edildiği uzere indirilmeye başlanmakla tefsir etmişler ve demişlerdir ki, butun Kur'an'ın tamamı bir gecede değil, yirmi uc senede peyderpey nazil olduğu bilindiğinden Ramazan ayı ki, onda Kur'an indirildi(Bakara 2185) ayetinde olduğu gibi burada da maksadın, yirmi uc sene devam eden indirilişin başlangıcı olması gerekir Onun icin zamirin ilk nazil olan okuemrine nisbeti aynı manayı daha cok acıklık ile ifade etmiş olmakla beraber indirilişi, ilk indiriliş ile yoruma ihtiyac bırakmayan guzel bir mana olur Ve sUrenin Mekki ve Medeni olması rivayetlerinin ikisine de uygun duşer
Bundan başka sUrenin Medeni olması rivayetine gore acizane anlayışıma daha yakın gorunen bir ihtimal vardır ki, o da bu zamirin sUresinin sonundaki Eğer bundan vazgecmezse, onu perceminden yakalarız
(Alak, 9615) ayetindeki sef' kelimesine raci olarak o vaadin Bedir harbinde yerine getirilmesine işaret olmasıdır Bu şekilde Ebu Cehil'in o yalancı, cani kafasının kesilip cehenneme doğru suruklendiği Bedir başarısının nuzulu (inmesi)ne işaret olarak Eğer Allah'a ve (hak ile batılın) ayrıldığı gun, iki topluluğun karşılaştığı (Bedir) gunu kulumuza indirdiğimize iman etmişseniz(Enfal, 841) ayetinin manasında olmuş olur Yevm(gun), geceyi de icine aldığı icin, bundan Bedir vakası Kadir gecesinin sabahında olduğu ve bu yuksek vaadin yerine getirilmesi yevme'lfurkan (hak ile batılın ayrıldığı gun) olan o gunun gecesinden başladığı da anlaşılır Ramazan ayı ki insanlara yol gosterici, hidayeti, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırd edip acıklayıcı olarak Kur'an o ayda indirilmiştir(Bakara, 2 185) ayeti de bu mana ile tefsir olunabilir Cunku Bedir vakası da Ramazan ayının onyedinci gunu olmuştur AlUsi'nin kaydettiği uzere Kadir gecesi Ramazan'ın onyedinci gecesi olduğu, cunku Bedir vakası onun sabahında vuku bulduğu Hasen'den de rivayet edilmiştir Şu kadar ki bu ancak sUrenin Medine'de indiği rivayetine gore sahih olabilir ve coğunluğun tercihine gore Kadir gecesinin Ramazan'da olmasına zıt olmaz Fakat bir hayli hadislerin delaletine gore Ramazan'ın son on gununde aranması ve en cok yirmi yedinci gece olması hakkındaki rivayetlere uygun olmaz Mekki olması rivayetine de uymaz Medeni olmasını tercih edenlerin asıl yonu de bu olması gerektir Bununla beraber Cuma gununde duanın kabul edildiği saatin gizlendiği gibi Kadir gecesinin de butun sene icinde gizlenmiş olduğu, bilhassa Ramazan'da ve ozellikle son on gununde teklerde veya ciftlerde, ozellikle yirmi yedisinde olması da en galip ihtimal bulunduğu hakkındaki en sağlam rivayet duşunulunce Kadir gecesi Bedir gecesinden ibaret demek değil, fakat Bedir gecesi Kadir gecelerinden biri idi O sene Kadir, Ramazanın onyedisine rastlamıştı, diye anlamak daha doğru olur Şu halde butun goruşlere ihtilafsız şamil olacak şekilde en kesin ve ittifak edilmiş olan mana, zamirin tum veya kısmi mutlak Kur'an'a dondurulmesidir veya Bedir de bu mana dahilinde birer yakın ihtimaldirler
Kadir Suresinin Elmalılı Tefsiri
Muhakkak biz indirdik onu Yani oku da ancak bize secde ve ibadet et Cunku yuce şanımızla biz indirdik onu, o okunan Kur'an'ı İlahi kudret her kuvvetin ustunde, her kemali icine almış olduğuna uyarmak icin azamet nUnuyla Biz indirdik onubuyurulması indirenin buyukluğunu ifade ederken, indirilenin şanını yuceltmeyi de ifade eder İndirilenin ismi acıklanmıyarak (hu) zamiriyle işaret olunması da onun acıklanmasına luzum olmayacak şekilde zihinlerde bilinmiş olduğuna işaret olması itibarıyla şanının yuksekliğine ikinci bir uyarı; sonra Kadir gecesinde indirildiğini beyan ile Kadir gecesinin kadir ve faziletinin anlatılması da yine onun kıymet ve şerefini acıklamaktır 'nın aslı 'dır hukmu tahkik ile kuvvetlendirir Onun ismi olarak musnedun ileyh, fiil ve fail bir fiil cumlesi olarak haberi olduğundan, isim ve haber toplamı olan bir fiil cumlesini iceren bir isim cumlesidir ki musnedun ileyh olan mutekellim (birinci şahıs) zamiri bir mubteda, bir de fail olarak tekrar etmiş olmakla icice iki hukmu icine alan kuvvetlendiren bir ifadedir Meani İlmi'nde malum olduğu uzere bu ceşit cumleler kasr (tahsis) veya hukmu kuvvetlendirme ifade ederler Yalnızca bir isim cumlesi bile devam ve sakıt olma ifade ettiğinden bu ve benzeri cumleler, (inne) ve isim cumlesi ve isnadın tekrar etmesi sebebiyle uc katlı bir tekit ve yerine gore de tahsis ifade eden cok sağlam cumlelerdir (hU) zamirinin merciine gelince, tefsircilerin coğunluğu Kur'an'a racidir demişlerdir Buhari'de zikredilmiş olan da Kur'an'dan kinayedir Razi, bunda tefsircilerin ittifakını soylemiş Cibril'e veya diğerine ait olduğunu soyleyenler yok değilse de, onları yalan saymamıştır Şihab, zayıflığından dolayıdemişse de, mana itibarıyla hakiki bir ihtilaf saymadığı icin olması gerektir Zira Kur'an'a donmesi ile Cibril'e donmesi birbirini gerektiriyor demektir Diğer vecihlerde, Kur'an: Kur'an'ın tumune de bir kısmına da soylenmesi doğru olduğu icin o Kur'anmefhumuna girer AlUsi'nin naklettiği uzere Hattabi zamiri Allah Teala'nın okusozune işaret olduğunu ve ondan dolayı bu sUrenin ondan sonraya konulduğunu soylemiştir Kadi EbU Bekir İbnu'lArabi de bunu beğenmiş: Bu gercekten guzeldirdemiştir Oku, Kur'an'ın ilk inen ayeti olduğundan dolayı, onun inişi Kur'an'ın indirilmeye başlaması demek olacağı icin zamirin ona gonderilmesi de hakikatte coğunluğun goruşune aykırı olmaz Ancak zamirin mercii onceki sUrede gecmiş olması itibarıyla o Kur'an'ıdemek gibi lafız itibarıyla da sarih (acık) olmuş olur Ve inzali, inzale başlamakla yorumlamaya ihtiyac kalmaz Cunku Kur'an'a racidir, diyenlerin bir kısmı, Şabi'den rivayet edildiği uzere indirilmeye başlanmakla tefsir etmişler ve demişlerdir ki, butun Kur'an'ın tamamı bir gecede değil, yirmi uc senede peyderpey nazil olduğu bilindiğinden Ramazan ayı ki, onda Kur'an indirildi(Bakara 2185) ayetinde olduğu gibi burada da maksadın, yirmi uc sene devam eden indirilişin başlangıcı olması gerekir Onun icin zamirin ilk nazil olan okuemrine nisbeti aynı manayı daha cok acıklık ile ifade etmiş olmakla beraber indirilişi, ilk indiriliş ile yoruma ihtiyac bırakmayan guzel bir mana olur Ve sUrenin Mekki ve Medeni olması rivayetlerinin ikisine de uygun duşer
Bundan başka sUrenin Medeni olması rivayetine gore acizane anlayışıma daha yakın gorunen bir ihtimal vardır ki, o da bu zamirin sUresinin sonundaki Eğer bundan vazgecmezse, onu perceminden yakalarız
(Alak, 9615) ayetindeki sef' kelimesine raci olarak o vaadin Bedir harbinde yerine getirilmesine işaret olmasıdır Bu şekilde Ebu Cehil'in o yalancı, cani kafasının kesilip cehenneme doğru suruklendiği Bedir başarısının nuzulu (inmesi)ne işaret olarak Eğer Allah'a ve (hak ile batılın) ayrıldığı gun, iki topluluğun karşılaştığı (Bedir) gunu kulumuza indirdiğimize iman etmişseniz(Enfal, 841) ayetinin manasında olmuş olur Yevm(gun), geceyi de icine aldığı icin, bundan Bedir vakası Kadir gecesinin sabahında olduğu ve bu yuksek vaadin yerine getirilmesi yevme'lfurkan (hak ile batılın ayrıldığı gun) olan o gunun gecesinden başladığı da anlaşılır Ramazan ayı ki insanlara yol gosterici, hidayeti, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırd edip acıklayıcı olarak Kur'an o ayda indirilmiştir(Bakara, 2 185) ayeti de bu mana ile tefsir olunabilir Cunku Bedir vakası da Ramazan ayının onyedinci gunu olmuştur AlUsi'nin kaydettiği uzere Kadir gecesi Ramazan'ın onyedinci gecesi olduğu, cunku Bedir vakası onun sabahında vuku bulduğu Hasen'den de rivayet edilmiştir Şu kadar ki bu ancak sUrenin Medine'de indiği rivayetine gore sahih olabilir ve coğunluğun tercihine gore Kadir gecesinin Ramazan'da olmasına zıt olmaz Fakat bir hayli hadislerin delaletine gore Ramazan'ın son on gununde aranması ve en cok yirmi yedinci gece olması hakkındaki rivayetlere uygun olmaz Mekki olması rivayetine de uymaz Medeni olmasını tercih edenlerin asıl yonu de bu olması gerektir Bununla beraber Cuma gununde duanın kabul edildiği saatin gizlendiği gibi Kadir gecesinin de butun sene icinde gizlenmiş olduğu, bilhassa Ramazan'da ve ozellikle son on gununde teklerde veya ciftlerde, ozellikle yirmi yedisinde olması da en galip ihtimal bulunduğu hakkındaki en sağlam rivayet duşunulunce Kadir gecesi Bedir gecesinden ibaret demek değil, fakat Bedir gecesi Kadir gecelerinden biri idi O sene Kadir, Ramazanın onyedisine rastlamıştı, diye anlamak daha doğru olur Şu halde butun goruşlere ihtilafsız şamil olacak şekilde en kesin ve ittifak edilmiş olan mana, zamirin tum veya kısmi mutlak Kur'an'a dondurulmesidir veya Bedir de bu mana dahilinde birer yakın ihtimaldirler