FAS, kalça ekleminin anormal bir durumudur. Kalça eklemini oluşturan topuz ve soketin birbirine sürtmesi veya çarpmasıdır ve sonuç olarak kalça ekleminde hasar meydana gelir.
Anatomi
Kalça, topuz ve soketten oluşan bir eklemdir. Soket, büyük pelvis kemiği tarafından oluşturulur, topuz ise femur denilen uyluk kemiği tarafından oluşturulur. Kaygan bir yapıya sahip kıkırdak dokusu ise soket ve topuzun etrafını örter ve düşük sürtünme yüzeyleri oluşturur.
Soketin iç kısmında, topuzun yaslandığı ve amortisör vazifesi gören labrum denilen fibrokartilaj bir yarım ay tarzı yapı vardır.
Tanımlama
FAS, topuz veya soket kenarlarında, kemik çıkıntılarının gelişimi sonucu oluşur. Bu kemik büyümeleri kalça ekleminin rahatça hareket etmesinin yerine, birbirine çarpmasına sebep olur. Zamanla eklem kıkırdağında aşınma ve labrumda yırtıklar meydana gelerek, kireçlenme denilen osteoartrit oluşur.
Kıskaç, Kama ve Kombine tipler diye üç tip FAS vardır;
- Kıskaç Tip; Bu tip sıkışmada soketten kaynaklanır. Soket kenarında aşırı kemik oluşur ve labrumu altında ezerek sıkıştırma oluşturur.
- Kama Tip; Bu tip sıkışma ise topuz kenarındaki aşırı büyümeden kaynaklanır ki topuz yuvarlaklığında bozulma olur.
- Kombine Tip; Kama ile kıskaç tiplerinin aynı anda olması durumudur.
Sebepler
Büyüme çağında kalça ekleminin oluşturan kemiklerin anormal büyümesinden kaynaklanmakta olup, nedeni net olarak bilinmemektedir. Neticede kalçada, bu kemik fazlalıkları eklemde hasar meydana getirerek ağrının oluşumuna sebep olur.
Klinik Bulgular
Bu kişilerde ağrı genellikle kalçanın dış yanında olmakla birlikte bazen kasık bölgesinde de olabilir. Ağrı çömelme, bacağı yana açma gibi durumlarda bıçak saplanır tarzda veya künt bir şekilde kendini gösterir. Erken dönemlerde ise belli belirsiz bir ağrı şeklinde başlayabilir.
Hekim Muayenesi
Doktorunuz şikayet, tıbbı geçmiş ve genel sağlık sorunlarınızı konuştuktan sonra, kalçanızı muayene etmek isteyecektir.
Sıkışma Testi; Bu teste kalça eklemi manipüle edilerek eklemde sıkışma olup olmadığına bakılan özel bir testtir.
Görüntüleme
Teşhise yardımcı olması ve desteklemesi açısından röntgen, bilgisayarlı tomografi ve MRI istenebilir.
- Röntgen; Kireçlenme ve kemik fazlalıkları açısından iyi bir görüntülemedir.
- Bilgisayarlı Tomografi; Röntgenden daha detaylı bilgi verir, kalçada ki anormal kemikleri gösterir.
- MRI; Yumuşak dokuların görüntülemesini çok iyi sağlar. Labrum ve eklem kıkırdaklarının hasarını detaylı göstermesi açısından çok faydalıdır.
Cerrahi Olmayan Tedaviler
Aktivite düzenlemesi; Ağrıya sebep olan hareketlerden kaçınmanız önerilmektedir.
- İlaç; Steroid olmayan ağrı kesici ilaçlar kullanılmalıdır.
- Fizik Tedavi; Kalça eklem hareketlerini artırıcı ve destekleyen kasları güçlendirme egzersizleri önerilir.
Cerrahi olmayan tedavilerle ağrınız geçmez ve eklem hasarı varsa, doktorunuz size ameliyat önerebilir.
FAS sorunlarının çoğu ameliyat tedavisinden fayda görürler. Bunun için küçük aletler, küçük kesiler ve kamera kullanılarak artroskopik tamirler planlanır.
Artroskopik tamirde kalça eklemi çevresindeki kemik büyümeleri ve labrum temizlenerek tamir edilir. Bazı vakalarda ise açık cerrahi işlem gerekebilir.
