İçindekiler Hide
Kapitalizm nedir? Kapitalizm dondurmacıdır. Size dondurma verir. Siz çikolatalı dondurma yerken, ‘çilekliyi de denediniz mi?’ diye sorar. Siz çilekliyi de denersiniz. Daha fazla istersiniz, daha fazla ve daha fazla…
Siz tüm bunları tüketirken susarsınız. Satıcı susayacağınızı bilir ve size su da satar. Böylece siz ihtiyacınız olandan daha fazla şey almış olacaksınız. Kapitalizm işte budur; Size ihtiyaç doğurur.
Peki, kapitalizm genel anlamı nedir? Kapitalizm iyi bir şey mi, kötü bir şey mi? Gelin bu soruların cevabını yazımızın ilerleyen kısımlarında cevaplayalım..
Kapitalizmi daha basit olarak tanımlarsak; hayal ettiğiniz her şeyi satın alabileceğiniz, hayatınızı devam ettirmeniz için gerekli olan şeyleri para ile alabileceğiniz, her şeyin değerinin parayla ölçüldüğü sisteme kapitalizm denir.
ilk olarak Fransa’nın sosyalist olan politikacılarından, tarihçi ve gazeteci Luis Blanc tarafınca ‘kapitalizm’ kelimesi kullanılmıştır. Latince’de ‘sermaye’ anlamında kullanılan ‘capitale’ sözcüğünden türetilmiştir.
Bazı kaynaklarda ise; sermaye ve para sözcüğünün Almancada anlamı olan ‘Das Kapital’ kelimelerinden türetildiği yazmaktadır.
Kapitalizm size sürekli yeni ihtiyaçlar çıkaracak; İlk olarak hayatınıza devam edebilmek için size iş sunacak.
Siz bu işte haftada 6 gün uzun saatler boyu çalışacaksınız. Kalan o 1 gününüzde kendinize kıyafet almak isteyeceksiniz. Belki de çalıştığınız yer ihtiyacınıza uygun bir kıyafet mağazası ve sizin de o beğendiğiniz kıyafeti alabilmek için 1 hafta çalışmanız gerekecek.
Daha sonra bu kıyafete uygun bir ayakkabı almak isteyeceksiniz. Ayakkabıyı alınca bu kez de ona uygun çanta isteyeceksiniz.
Kapitalizm size sürekli yeni ihtiyaç listeleri çıkaracak ve siz bu ihtiyaçları gidermek için daha fazla çalışacaksınız. Şimdi asıl konumuza dönelim ve biraz da kapitalizmin tarihini konu alalım.
19. Yüzyılda feodal sistem ortadan kalktı ve İngiltere başta olmak üzere; Avrupa ülkeleri üzerinden kapitalizm yayılıp, tüm dünyada kabul görüldü. Kapitalizm en başlarda İngitere’de ortaya çıkmıştır.
Daha sonra Avrupa’ya, oradan da tüm dünyaya yayılmıştır. Daha öncesinde, İlk Çağ’da da kapitalizmin bazı özelliklerine rastlanmıştır.
Özel Mülkiyet Hakkı; bu hak, kapitalizmde en temel ilkedir. Bu ilkece bireyler istedikleri kadar mala sahip olabilirler. Sistem tamamıyla; ‘güçlü olan kazansın’mantığında işler.
Böylece toplum birbiri ile yarışır ve en yetenekli olan servetine servet katmış olur.
Dışarıdan bakıldığı zaman her ne kadar adaletli gibi görünse de; maalesef herkes bu dünyaya aynı olanaklar ile gelmez. Kimi insanların 5 dakikada kazandığı parayı, dünyanın büyük bir çoğunluğu ömrü boyunca kazanamaz.
Rekabet; Bu sistem de, kapitalizmin temel ilkeleri arasında yer almaktadır. Ticaret kuruluşlarının tümü devamlı olarak rekabet halindedir.
Buradaki temel sıkıntı, kapitalizmi en iyi yansıtan; “büyük balık küçük balığı daima yutar” örneğidir. Sermaye bakımından güçlü olan ticaret konusunda daha avantajlıdır.
Sermayesi olan gücüne güç katabilir ancak; sermayesi az olanın pek şansı yoktur. Sonuç olarak; piyasada büyük firmalarla yarışamaz ve iflas ederek, bu firmalarda işe girmek gibi bir durumda kalır.
Tabi tüm bunları bir kenara bırakırsak; küçük firmalar olmasa, rekabet olmaz. Böylece büyük firmalar da rekabet edecek bir firma olmadığından, gelişemez.
Miras(Veraset Kurumu); kapitalizm ilkelerinden biri de miras hakkıdır. İnsanlar birikimlerini çocuklarına ya da kendi soylarınındakilere bırakarak, sermayenin büyümesini devam ettirir.
Doğadaki canlılar ölünce, geriye kalanlar tüm dünyaya kalır ama, kapitalizm sisteminde aynı feodalitedeki gibi, servet babadan oğula ya da aynı soya, nesilden nesle büyüyerek aktarılmaya devam eder.
Devlet Rolü; kapitalizm sisteminde devlet rolü önemlidir. Devletler piyasayı düzenleyerek , halkın ezilmesini önlemeyi hedefler. Siyasi gücü; serveti ve sermayesi elinde olanlar yönetir.
Kapitalizm paraya yönelik bir sistemdir. Siyaset de parayla satın alınabilecekler arasındadır.
Ücretli İşçilik; üretim araçlarına sahip olamayan insanların, hayatlarını geçindirmesinin tek yolu emeklerini ve zamanlarını satmaktır.
Böylece kapitalist bir ekonomiye sahip olan toplumlarda, halkın çok büyük bir kısmını ücretli işçiler oluşturur.
Siz tüm bunları tüketirken susarsınız. Satıcı susayacağınızı bilir ve size su da satar. Böylece siz ihtiyacınız olandan daha fazla şey almış olacaksınız. Kapitalizm işte budur; Size ihtiyaç doğurur.
Peki, kapitalizm genel anlamı nedir? Kapitalizm iyi bir şey mi, kötü bir şey mi? Gelin bu soruların cevabını yazımızın ilerleyen kısımlarında cevaplayalım..
Kapitalizm Nedir?
Kapitalizm; Üreticilerin tamamı olmasa bile büyük bir çoğunluğunun; kar elde etme amacıyla yaptığı, talep ve arz dengesinin; topluma yarar sağlayacak şekilde, serbestçe belirlenebilen ekonomi (piyasa) sistemidir.Kapitalizmi daha basit olarak tanımlarsak; hayal ettiğiniz her şeyi satın alabileceğiniz, hayatınızı devam ettirmeniz için gerekli olan şeyleri para ile alabileceğiniz, her şeyin değerinin parayla ölçüldüğü sisteme kapitalizm denir.
ilk olarak Fransa’nın sosyalist olan politikacılarından, tarihçi ve gazeteci Luis Blanc tarafınca ‘kapitalizm’ kelimesi kullanılmıştır. Latince’de ‘sermaye’ anlamında kullanılan ‘capitale’ sözcüğünden türetilmiştir.
Bazı kaynaklarda ise; sermaye ve para sözcüğünün Almancada anlamı olan ‘Das Kapital’ kelimelerinden türetildiği yazmaktadır.
Kapitalizm size sürekli yeni ihtiyaçlar çıkaracak; İlk olarak hayatınıza devam edebilmek için size iş sunacak.
Siz bu işte haftada 6 gün uzun saatler boyu çalışacaksınız. Kalan o 1 gününüzde kendinize kıyafet almak isteyeceksiniz. Belki de çalıştığınız yer ihtiyacınıza uygun bir kıyafet mağazası ve sizin de o beğendiğiniz kıyafeti alabilmek için 1 hafta çalışmanız gerekecek.
Daha sonra bu kıyafete uygun bir ayakkabı almak isteyeceksiniz. Ayakkabıyı alınca bu kez de ona uygun çanta isteyeceksiniz.
Kapitalizm size sürekli yeni ihtiyaç listeleri çıkaracak ve siz bu ihtiyaçları gidermek için daha fazla çalışacaksınız. Şimdi asıl konumuza dönelim ve biraz da kapitalizmin tarihini konu alalım.
Kapitalizm Tarihi
Kapitalizmden önce dünyada feodal sistem hakimdi. Feodal sistemde toprak ve bütün üretim araçları soyluların elindeydi. Halk bu toprakları işleyerek geçimini sürdürebileceği kadarını alıp kalanı soylulara verirdi.19. Yüzyılda feodal sistem ortadan kalktı ve İngiltere başta olmak üzere; Avrupa ülkeleri üzerinden kapitalizm yayılıp, tüm dünyada kabul görüldü. Kapitalizm en başlarda İngitere’de ortaya çıkmıştır.
Daha sonra Avrupa’ya, oradan da tüm dünyaya yayılmıştır. Daha öncesinde, İlk Çağ’da da kapitalizmin bazı özelliklerine rastlanmıştır.
Kapitalizmin İlkeleri
Kapitalizmi daha iyi kavrayabilmek için ilkelerine göz atmak gerekir. Gelin hep beraber kapitalizmin ilkelerini inceleyelim;Özel Mülkiyet Hakkı; bu hak, kapitalizmde en temel ilkedir. Bu ilkece bireyler istedikleri kadar mala sahip olabilirler. Sistem tamamıyla; ‘güçlü olan kazansın’mantığında işler.
Böylece toplum birbiri ile yarışır ve en yetenekli olan servetine servet katmış olur.
Dışarıdan bakıldığı zaman her ne kadar adaletli gibi görünse de; maalesef herkes bu dünyaya aynı olanaklar ile gelmez. Kimi insanların 5 dakikada kazandığı parayı, dünyanın büyük bir çoğunluğu ömrü boyunca kazanamaz.
Rekabet; Bu sistem de, kapitalizmin temel ilkeleri arasında yer almaktadır. Ticaret kuruluşlarının tümü devamlı olarak rekabet halindedir.
Buradaki temel sıkıntı, kapitalizmi en iyi yansıtan; “büyük balık küçük balığı daima yutar” örneğidir. Sermaye bakımından güçlü olan ticaret konusunda daha avantajlıdır.
Sermayesi olan gücüne güç katabilir ancak; sermayesi az olanın pek şansı yoktur. Sonuç olarak; piyasada büyük firmalarla yarışamaz ve iflas ederek, bu firmalarda işe girmek gibi bir durumda kalır.
Tabi tüm bunları bir kenara bırakırsak; küçük firmalar olmasa, rekabet olmaz. Böylece büyük firmalar da rekabet edecek bir firma olmadığından, gelişemez.
Miras(Veraset Kurumu); kapitalizm ilkelerinden biri de miras hakkıdır. İnsanlar birikimlerini çocuklarına ya da kendi soylarınındakilere bırakarak, sermayenin büyümesini devam ettirir.
Doğadaki canlılar ölünce, geriye kalanlar tüm dünyaya kalır ama, kapitalizm sisteminde aynı feodalitedeki gibi, servet babadan oğula ya da aynı soya, nesilden nesle büyüyerek aktarılmaya devam eder.
Devlet Rolü; kapitalizm sisteminde devlet rolü önemlidir. Devletler piyasayı düzenleyerek , halkın ezilmesini önlemeyi hedefler. Siyasi gücü; serveti ve sermayesi elinde olanlar yönetir.
Kapitalizm paraya yönelik bir sistemdir. Siyaset de parayla satın alınabilecekler arasındadır.
Ücretli İşçilik; üretim araçlarına sahip olamayan insanların, hayatlarını geçindirmesinin tek yolu emeklerini ve zamanlarını satmaktır.
Böylece kapitalist bir ekonomiye sahip olan toplumlarda, halkın çok büyük bir kısmını ücretli işçiler oluşturur.
