KIL DÖNMESİ(PİLONİDAL SİNÜS) NEDİR VE KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Kıl dönmesi yahut tıbbi ismiyle PİLONİDAL SİNÜS, cilt altı kıl yuvası demektir. Kıl dönmesi, kılların kuyruk sokumunda ve nadiren de göbekte cilt altına geçip yara, apse ve fistül oluşturmasıdır. Pilonidal sinüs (kıl dönmesi) çoklukla kuyruk sokumunda görülen, infeksiyon, apse ve/veya deriye açılma (sinüs) ile karakterize bir hastalıktır.
Kimlerde Görülür?
Kıl dönmesi daha çok 16 ila 30 yaş arası kıllı ve gürbüz, genç erkeklerde, nadiren de genç bayanlarda görülür. Mahsusen jeans formunda dar pantolon giyen ve uzun vade sert büro koltuklarında ve bilgisayar başında, münhasıran kaykılmış konumda oturanlarda yahut uzun müddet araba kullananlarda yahut uzun müddet otobüs yolculukları yapanlarda daha sık oluşur
Nasıl Oluşur?
Sırt ve baştan dökülen kılların kuyruk sokumundaki iki kaba et arasında bulunan kıllı ve terli oluğa takılıp sürtünmeleriyle oluğun en dibindeki ter bezi deliklerinden vida üzere dönerek cilt altı yağ dokusu içine hissettirmeden girmesi, labirentler açmasıyla oluşur. Peşinden labirentlere giren bakterilerin de eği ile muhitini iltihaplandırır; cerahatlı yahut kanlı, pis kokulu akıntılar ve apseler oluşturabilir.
Oluş biçimine gelince; kıllar yılan derisindeki üzere yivli yahut pullu olup, dar ve sıkışık yahut sürtünmeli ortamlarda kıpırdandıkça tek istikamette ilerlerler. Saç telini iki parmak ile tutup hafifçe ovuşturunca bu hareketi açıkça görmek mümkündür. Benzeri halde iki kaba et arasındaki rastgele bir hür kıl, sürtünme, itelenme ve dönme hareketi ile oluğun dibine gerçek hareket eder ve tahriş olmuş cildi zedeliyerek cildi makbul ve yavaş yavaş kendine ciltaltında bir yuva yapmaya başlar. Çok terleme nedeni ile genişlemiş bir ter bezi ağzından da deri içine girebilir. Bir kılın girmesiyle peşinden bunu diğer kıllar takip eder. Giderek bu minik ağız, kılların minik zorlaması ile genişler, deri hücreleri ter bezinin ve deliğin içine sahih yürür ve deliklerin iç yüzeyi cildin üstünü örten epitel ile döşenerek minik bir tünel oluşur ve peş peşe kılların buraya girmesi kolaylaşır. Uzun saç kılları bile girebilir. Bazen bir kaç kıl girdikten sonra tünel girişi güzelleşip kapanabilir. Ancak tünel içindeki kılların ve bakterilerin cilt altında derinlere sahih ilerlemesi ve iltihaplanmalar devam eder. Günün birinde kesinlikle apseleşme ve fistülleşme olur. Fistül ağızlarının % 78'i oluğun sol kenarında ve % 82'si kıl giriş deliklerinin yukarı tarafında yer alır.
Kıl dönmesinin Kuyruk Sokumunu Tercih Etme Sebebi Nedir?
1- Mekanik Teori
- Sırttan dökülen kılların kaba etler nedeni ile oluşan derin olukta kolaylıkla birikmesi,
- İki kaba etin birbirine yahut oturulan yere yahut sert ve dar giysilere sürtünmesi ile kılların rahatlıkla yürüyebilmesi,
- Örtük ortam nedeni ve burada terlemenin de çokça olması nedeniyle oluktaki cildin incelmesi ve kolaylıkla delinip tahriş olması ve alttaki sert kuyruk kemiğinin basıncından ötürü kılların daha da kolay ilerleyebilmesidir.
2. Embriyolojik Teori
İnsan vücuduna ana rahmindeyken cilt elbisesi, pelerin formunda yukardan aşağıya giydirilir; cilt pelerinin fermuarı üzere kuyruk sokumunda kapatılır. Kapanma sırasında bir kısım kıl folikülleri(yuvaları) altta kalabilir. Kıllanma yaşına gelince bu kesimde kıllar büyüyerek dermoid kist oluşturabilirler.
Kıl kistinin görüldüğü sair yanlar yok yönetici?
Kıl dönmesinin bir gayrı görüldüğü konum de göbek çukurudur. Göbek çukuru derin ve dar olan kıllı bireylerde iltihaplanma ve akıntı olabilir. Kıllar buraya da girerek pis kokulu akıntılar, velev nadiren, göbek çukurunda yahut karın içinde abse ve fistüller oluşturabilirler.
Kıl Dönmesinin Belirtileri Nelerdir?
Kuyruk sokumunda yahut makatın biraz yukarısında akıntı olması yahut akıntısız , kıllı, kılsız, milimetrik delikler görülmesi , bazen de şişlik ve ağrı ile kendini gösteren apse oluşmasıdır. Muayene ve tetkiklerde içi iltihabi granülasyon dokusu ve tutam formunda kıl dolu kesecikler , fistüller(delikler) ve vakası çepe etraf sınırlayan ve kılların daha derinlere gitmesini değerli ölçüde önleyen kalın sert (fibrotik) sert bir kılıf görülür.
Abselerin hacmi 1 cc'den 100 cc'ye kadar değişir ve kendini lokal ısı ve ağrı, sistemik ateş ve halsizlik ile malûm eder.
Kıl Dönmesi Doğuştan Olabilir Mi?
Son yıllardaki araştırmalar ve histopatolojik incelemeler illetin doğuştan değil sonradan kazanıldığını göstermektedir. Tedavi ve takiplerini yaptığımız hastaların hiç birinde kıl ve iltihabi tahriş ile oluşan granülasyon dokusu dışında farklı dokuya örneğin kıl ve ter üreten follikül ve ter bezlerine, müstakil deri dokusuna rastlanmamıştır. Bu bulgular marazın doğuştan olmadığını gösterir. Ama kuyruk sokumunda, doğuştan kalan çukur ve delikler varsa bunlar kıllanma devri gelince az da olsa risk oluşum eder.
Tedavi Edilmezse Ne Üzere Problemler Gelişebilir?
Şayet bu hastalık tedavi edilmezse kuyruk sokumunda akıntı,bu yerde istenilmeyen kokulu pişikler eksik olmaz ve devir hengam da apseleşmeye neden olur. İkide bir ağrılı apseler nüks eder. Hastalık sağa sola yanlara yanlışsız genişler, ortam köstebek yuvasına dönüşür.
Yani; epidermis denilen deri hücreleri, kılların peşinden kıl kesesinin ve deliklerin içine girip yeni yeni tüneller yahut labirentler oluşturur; daha çok yatay, nadiren dikey istikamette, çok istikametli olarak deri dokusu içinde ilerler. Labirentler içine giren kıl sayısı da, tahriş de artar; hastalık durmadan genişler, pek çok delikten zuhur eden pis kokulu akıntılar dayanılmaz olur. Velhasıl hastanın günlük hayatını tesirler , konforunu ve HİJYEN koşullarını bozar.Yıllarca süren kronik, iltihabi akıntılar sonucunda epidermoid kanser de gelişebilir. Yahut hastalık, nadiren de olsa derinleşerek makata rektum denilen kalın bağırsağın son kısmına ilerleyebilir. Haliyle bu durumda tedavi zorlaşır ve vukuata multidisipliner yaklaşmak gerekebilir.
Kıl Dönmesi Nasıl Tedavi Edilir?
kıl dönmesinin birçok tedavi sistemi vardır. Lakin bu güne değin en ziyade uygulanan tedavi biçimi cerrahidir. Cerrahi tedavi halleri çoktur ve derhal hepsinde hastalıklı dokular sağlam etraf doku ile birlikte genişçe çıkarılır. Y Yara ya açık bırakılarak aylar süren pansuman ile kapanması beklenir. Ya da çeşitli yara kapama teknikleriyle kapatılır. Örtük sistemlerden Limberg'in tanım ettiği, derin oluğu düzleştirici flep rotasyonu, en radikal ve nüksü en az yoldur.
LİMBERG TEKNIĞI UYGULANMIŞ BİR HASTANIN GÖRÜNÜMÜ
Fakat 2 - 3 günü hastanede olmak üzere 5 ila 10 gün yatak istirahati, iki gün periyodik hemovak dren,,on gün mühletle antibiotik ve yüz üstü yatma gerekliliği ile ve üzerine oturulmaması, bir hafta su değdirilmemesi üzere kısıtlamalarla, operasyon sırasında en ufak bir kıvrım gamze yahut oluk bırakılmaması üzere koşullarla hem hasta hemde cerrah için nispeten zahmetli durumlar arz eder. Bütün bunlara karşın nüks riski %10'u bulur. Bu nedenle alternatif formül araştırmaları devam etmiş ve son yıllarda gümüş nitrat ve fenol ile yapılan konservatif (ameliyatsız) yollarla nispeten yüz güldürücü sonuçlar elde edilmiştir. Bizim kendi deneyimlerimizde bu cephededir.
ILLETI YAHUT NÜKSÜ ÖNLEMENİN BİR YOLU YOKMUDUR?
Gerek marazı ve gerekse nüksü önlemenin olmazsa olmaz koşulu hijyen kurallarına azami orantıda uymaktır! HİJYENİK BAKIM, İNCE SIHHİ PAKLIK DEMEKTİR; şöyle ki;
1 - Tabibin önerdiği biçimde, hastalar aklık ve hijyen kaidelerine riayet etmeli,ameliyat olmuş hastalar pansumanlarını aksatmamalıdır.Yara yahut kıl giriş delikleri güzelleştikten sonra, kuyruk sokumu oluğu her gün en azından taharetlenirken yıkanıp silinerek boşta gezen kıllar temizlenmeli.
2 - Kuyruk sokumu sabah akşam giyinirken el ile 3 - 5 saniye fırçalanıp kıl, hav, yün ne varsa uzaklaştırılmalı
3 - Çok kıllı olanlar, 30 yaşına kadar kuyruk sokumu oluğunu, haftada bir defa kıl dökücü krem ile yahut cımbızla temizlemeli, kaba etlerini genişçe traş ettirmelidir.(Zira 30 yaşından sonra, kuyruk sokumu cildi nispeten daha az terler ve kurur, giderek sertleşip kalınlaşır ve delinme riski kalkar.) VELEV AMELİYATLA VELEV İLAÇLA TEDAVİ OLSUN TEDAVİ SONRASI HİJYENİK BAKIM TEDAVİNİN UZUN VADELI MUVAFFAKIYET TALIHINI DIREKT TESIRLER.
Kıl dönmesi yahut tıbbi ismiyle PİLONİDAL SİNÜS, cilt altı kıl yuvası demektir. Kıl dönmesi, kılların kuyruk sokumunda ve nadiren de göbekte cilt altına geçip yara, apse ve fistül oluşturmasıdır. Pilonidal sinüs (kıl dönmesi) çoklukla kuyruk sokumunda görülen, infeksiyon, apse ve/veya deriye açılma (sinüs) ile karakterize bir hastalıktır.
Kimlerde Görülür?
Kıl dönmesi daha çok 16 ila 30 yaş arası kıllı ve gürbüz, genç erkeklerde, nadiren de genç bayanlarda görülür. Mahsusen jeans formunda dar pantolon giyen ve uzun vade sert büro koltuklarında ve bilgisayar başında, münhasıran kaykılmış konumda oturanlarda yahut uzun müddet araba kullananlarda yahut uzun müddet otobüs yolculukları yapanlarda daha sık oluşur
Nasıl Oluşur?
Sırt ve baştan dökülen kılların kuyruk sokumundaki iki kaba et arasında bulunan kıllı ve terli oluğa takılıp sürtünmeleriyle oluğun en dibindeki ter bezi deliklerinden vida üzere dönerek cilt altı yağ dokusu içine hissettirmeden girmesi, labirentler açmasıyla oluşur. Peşinden labirentlere giren bakterilerin de eği ile muhitini iltihaplandırır; cerahatlı yahut kanlı, pis kokulu akıntılar ve apseler oluşturabilir.
Oluş biçimine gelince; kıllar yılan derisindeki üzere yivli yahut pullu olup, dar ve sıkışık yahut sürtünmeli ortamlarda kıpırdandıkça tek istikamette ilerlerler. Saç telini iki parmak ile tutup hafifçe ovuşturunca bu hareketi açıkça görmek mümkündür. Benzeri halde iki kaba et arasındaki rastgele bir hür kıl, sürtünme, itelenme ve dönme hareketi ile oluğun dibine gerçek hareket eder ve tahriş olmuş cildi zedeliyerek cildi makbul ve yavaş yavaş kendine ciltaltında bir yuva yapmaya başlar. Çok terleme nedeni ile genişlemiş bir ter bezi ağzından da deri içine girebilir. Bir kılın girmesiyle peşinden bunu diğer kıllar takip eder. Giderek bu minik ağız, kılların minik zorlaması ile genişler, deri hücreleri ter bezinin ve deliğin içine sahih yürür ve deliklerin iç yüzeyi cildin üstünü örten epitel ile döşenerek minik bir tünel oluşur ve peş peşe kılların buraya girmesi kolaylaşır. Uzun saç kılları bile girebilir. Bazen bir kaç kıl girdikten sonra tünel girişi güzelleşip kapanabilir. Ancak tünel içindeki kılların ve bakterilerin cilt altında derinlere sahih ilerlemesi ve iltihaplanmalar devam eder. Günün birinde kesinlikle apseleşme ve fistülleşme olur. Fistül ağızlarının % 78'i oluğun sol kenarında ve % 82'si kıl giriş deliklerinin yukarı tarafında yer alır.
Kıl dönmesinin Kuyruk Sokumunu Tercih Etme Sebebi Nedir?
1- Mekanik Teori
- Sırttan dökülen kılların kaba etler nedeni ile oluşan derin olukta kolaylıkla birikmesi,
- İki kaba etin birbirine yahut oturulan yere yahut sert ve dar giysilere sürtünmesi ile kılların rahatlıkla yürüyebilmesi,
- Örtük ortam nedeni ve burada terlemenin de çokça olması nedeniyle oluktaki cildin incelmesi ve kolaylıkla delinip tahriş olması ve alttaki sert kuyruk kemiğinin basıncından ötürü kılların daha da kolay ilerleyebilmesidir.
2. Embriyolojik Teori
İnsan vücuduna ana rahmindeyken cilt elbisesi, pelerin formunda yukardan aşağıya giydirilir; cilt pelerinin fermuarı üzere kuyruk sokumunda kapatılır. Kapanma sırasında bir kısım kıl folikülleri(yuvaları) altta kalabilir. Kıllanma yaşına gelince bu kesimde kıllar büyüyerek dermoid kist oluşturabilirler.
Kıl kistinin görüldüğü sair yanlar yok yönetici?
Kıl dönmesinin bir gayrı görüldüğü konum de göbek çukurudur. Göbek çukuru derin ve dar olan kıllı bireylerde iltihaplanma ve akıntı olabilir. Kıllar buraya da girerek pis kokulu akıntılar, velev nadiren, göbek çukurunda yahut karın içinde abse ve fistüller oluşturabilirler.
Kıl Dönmesinin Belirtileri Nelerdir?
Kuyruk sokumunda yahut makatın biraz yukarısında akıntı olması yahut akıntısız , kıllı, kılsız, milimetrik delikler görülmesi , bazen de şişlik ve ağrı ile kendini gösteren apse oluşmasıdır. Muayene ve tetkiklerde içi iltihabi granülasyon dokusu ve tutam formunda kıl dolu kesecikler , fistüller(delikler) ve vakası çepe etraf sınırlayan ve kılların daha derinlere gitmesini değerli ölçüde önleyen kalın sert (fibrotik) sert bir kılıf görülür.
Abselerin hacmi 1 cc'den 100 cc'ye kadar değişir ve kendini lokal ısı ve ağrı, sistemik ateş ve halsizlik ile malûm eder.
Kıl Dönmesi Doğuştan Olabilir Mi?
Son yıllardaki araştırmalar ve histopatolojik incelemeler illetin doğuştan değil sonradan kazanıldığını göstermektedir. Tedavi ve takiplerini yaptığımız hastaların hiç birinde kıl ve iltihabi tahriş ile oluşan granülasyon dokusu dışında farklı dokuya örneğin kıl ve ter üreten follikül ve ter bezlerine, müstakil deri dokusuna rastlanmamıştır. Bu bulgular marazın doğuştan olmadığını gösterir. Ama kuyruk sokumunda, doğuştan kalan çukur ve delikler varsa bunlar kıllanma devri gelince az da olsa risk oluşum eder.
Tedavi Edilmezse Ne Üzere Problemler Gelişebilir?
Şayet bu hastalık tedavi edilmezse kuyruk sokumunda akıntı,bu yerde istenilmeyen kokulu pişikler eksik olmaz ve devir hengam da apseleşmeye neden olur. İkide bir ağrılı apseler nüks eder. Hastalık sağa sola yanlara yanlışsız genişler, ortam köstebek yuvasına dönüşür.
Yani; epidermis denilen deri hücreleri, kılların peşinden kıl kesesinin ve deliklerin içine girip yeni yeni tüneller yahut labirentler oluşturur; daha çok yatay, nadiren dikey istikamette, çok istikametli olarak deri dokusu içinde ilerler. Labirentler içine giren kıl sayısı da, tahriş de artar; hastalık durmadan genişler, pek çok delikten zuhur eden pis kokulu akıntılar dayanılmaz olur. Velhasıl hastanın günlük hayatını tesirler , konforunu ve HİJYEN koşullarını bozar.Yıllarca süren kronik, iltihabi akıntılar sonucunda epidermoid kanser de gelişebilir. Yahut hastalık, nadiren de olsa derinleşerek makata rektum denilen kalın bağırsağın son kısmına ilerleyebilir. Haliyle bu durumda tedavi zorlaşır ve vukuata multidisipliner yaklaşmak gerekebilir.
Kıl Dönmesi Nasıl Tedavi Edilir?
kıl dönmesinin birçok tedavi sistemi vardır. Lakin bu güne değin en ziyade uygulanan tedavi biçimi cerrahidir. Cerrahi tedavi halleri çoktur ve derhal hepsinde hastalıklı dokular sağlam etraf doku ile birlikte genişçe çıkarılır. Y Yara ya açık bırakılarak aylar süren pansuman ile kapanması beklenir. Ya da çeşitli yara kapama teknikleriyle kapatılır. Örtük sistemlerden Limberg'in tanım ettiği, derin oluğu düzleştirici flep rotasyonu, en radikal ve nüksü en az yoldur.
LİMBERG TEKNIĞI UYGULANMIŞ BİR HASTANIN GÖRÜNÜMÜ
Fakat 2 - 3 günü hastanede olmak üzere 5 ila 10 gün yatak istirahati, iki gün periyodik hemovak dren,,on gün mühletle antibiotik ve yüz üstü yatma gerekliliği ile ve üzerine oturulmaması, bir hafta su değdirilmemesi üzere kısıtlamalarla, operasyon sırasında en ufak bir kıvrım gamze yahut oluk bırakılmaması üzere koşullarla hem hasta hemde cerrah için nispeten zahmetli durumlar arz eder. Bütün bunlara karşın nüks riski %10'u bulur. Bu nedenle alternatif formül araştırmaları devam etmiş ve son yıllarda gümüş nitrat ve fenol ile yapılan konservatif (ameliyatsız) yollarla nispeten yüz güldürücü sonuçlar elde edilmiştir. Bizim kendi deneyimlerimizde bu cephededir.
ILLETI YAHUT NÜKSÜ ÖNLEMENİN BİR YOLU YOKMUDUR?
Gerek marazı ve gerekse nüksü önlemenin olmazsa olmaz koşulu hijyen kurallarına azami orantıda uymaktır! HİJYENİK BAKIM, İNCE SIHHİ PAKLIK DEMEKTİR; şöyle ki;
1 - Tabibin önerdiği biçimde, hastalar aklık ve hijyen kaidelerine riayet etmeli,ameliyat olmuş hastalar pansumanlarını aksatmamalıdır.Yara yahut kıl giriş delikleri güzelleştikten sonra, kuyruk sokumu oluğu her gün en azından taharetlenirken yıkanıp silinerek boşta gezen kıllar temizlenmeli.
2 - Kuyruk sokumu sabah akşam giyinirken el ile 3 - 5 saniye fırçalanıp kıl, hav, yün ne varsa uzaklaştırılmalı
3 - Çok kıllı olanlar, 30 yaşına kadar kuyruk sokumu oluğunu, haftada bir defa kıl dökücü krem ile yahut cımbızla temizlemeli, kaba etlerini genişçe traş ettirmelidir.(Zira 30 yaşından sonra, kuyruk sokumu cildi nispeten daha az terler ve kurur, giderek sertleşip kalınlaşır ve delinme riski kalkar.) VELEV AMELİYATLA VELEV İLAÇLA TEDAVİ OLSUN TEDAVİ SONRASI HİJYENİK BAKIM TEDAVİNİN UZUN VADELI MUVAFFAKIYET TALIHINI DIREKT TESIRLER.