Kinizm Ne Demektir?
Antisthenes'le Diogenes'in oluşturdukları Sokratesci doktrin Sokrates'in öğrencisi Atinalı Antisthenes (İÖ 444365), bir hayli yaşlandığı sırada, bütün dünya zevklerine ve özentili felsefelere sırt çevirmişti Asiller arasında zevkli bir ömür sürerek yaşlandığı halde birden doğaya dönmüş, doğaya uygun yasamayı yeğlemişti Köleler gibi giyiniyor ve şımartma almaktansa ölmeyi yeğlerimdiyordu
Öğretmeninden öğrendiği erdem anlayışını herkesin anlayabileceği bir dille anlatmaya başlamıştı Her türlü mal ve mal edinmeye, esaret ve aile kurumlarına, din inançlarına karşı çıkıyor ve çevresindekilere iyilik öğütleri veriyordu Gerçekleştirmek istediği, bir çeşitlilik çilecilikle insanın tam bağımsızlığını kazanabileceği ve bu vesile ile mutluluğa kavuşabileceği düşüncesini okullaştırmaktı
Antisthenese tarafından insanın ereği mutluluktur, mutluluk da her türlü bağdan kurtulmuş içsel bir özgürlükle gerçekleşir İstenilecek tek şey erdem, kaçınılacak tek şey erdemsizliktir Hakiki erdem, insanın hiç bir değere bağlı ve tutsak olmamasıyla elde edilir Bunu sağlamak için de insanın tüm tutkularından sıyrılması gerekir İnsan hiç bir hazzın, isteğin, sağlığın, zenginliğin, güzelliğin, şöhret ve şerefin arkasında koşmamalıdır Tutuklanmış bir kalpazanın oğlu olan Sinoplu genç Diogenes (İÖ 412323) ona yanaştığı zaman Antisthenes kendisinden hiç hoşlanmamış ve sopayla döverek onu kovmuştu
Diogenes direndi ve Antisthenes'in mesihvari sözlerine uyarak her şeyden el etek çekip bir köpek gibi yaşamaya başladı Öğretiye köpeksi adının verilmesi Diogenes yüzündendir Ölüleri gömmek için kullanılan toprak bir kap içinde yaşıyor ve felsefesini eylemiyle geliştiriyordu Diogenes, Antisthenes'in aklından bile geçirmediği bir biçimde tüm geleneği yadsıyarak her türlü ruhsal ve maddi isteklere sırt çevirmiş, kendisini doğanın içinde doğal bir varlık gibi özgürlük kılmıştı Hakiki erdeme böylesine bir özgürlükle varılabileceği kanısındaydı
Antisthenes'in erdem öğütlerinden çok Diogenes'in bu eylemsel felsefesi millet arasında tutunmuş ve Krates, Kseniades, Oneskrites vb gibi köpeksi düşünürler yetişmiştir Stoacılık, esas öğelerini borçlu olduğu kiniklerin bu çileciliğini sistemleştirip bilimselleştirmiştir Hıristiyanlıkta, stoacılık yoluyla geçmiş, pek çok kinik öğe vardır Yunanca köpeksi anlamındaki kinikhos sözcüğü, köpek anlamındaki kyon sözcüğünden kazanç (Kimilerine tarafından de okulun adı, içinde kurulduğu Kynosarges gymnasium' undan türetilmiştir)
Kinik'ler her türlü gelenek ve göreneğe aleyhinde çıktıklarından kinizm deyimi, törebilim kurallarını hor görme ırası anlamında da kullanılmıştır Bu anlamda utanmazlık demektir Ancak Kinizm, Sokratesçi bir okuldur Antisthenes de Sokrates gibi töresel bir amaca yönelmeyen bilimleri küçümser, erdemin bilgiyle elde edilebileceğini savunur, yaşamanın amacı olan mutluluğu erdemlilikte bulur
Kinikler, doğasal bir yaşayışı yeğlemekle stoa okulunun öncüleri sayılabilirler, bu açıdan Hıristiyanlığı hazırladıkları da ileri sürülebilir Kiniklerin doğasal yaşayış düşüncesi, sofistlerin insansal değerlerin doğaya aykırı bulunduğu düşüncesine dayanmaktadır Antisthenes, bu bakımdan, birincil öğretmeni sofist Gorgias'ın Elea öğretisinden yararlanmıştır Bu anlama, İslam düşüncesinde de Melamilik akımıyla sürdürülmüştür Sokrates'in erdem öğretisi, birbirine tam karşıt doğrultuda, hazcılıkla kinik okul öğretilerinde uçlaşmıştır *
Antisthenes'le Diogenes'in oluşturdukları Sokratesci doktrin Sokrates'in öğrencisi Atinalı Antisthenes (İÖ 444365), bir hayli yaşlandığı sırada, bütün dünya zevklerine ve özentili felsefelere sırt çevirmişti Asiller arasında zevkli bir ömür sürerek yaşlandığı halde birden doğaya dönmüş, doğaya uygun yasamayı yeğlemişti Köleler gibi giyiniyor ve şımartma almaktansa ölmeyi yeğlerimdiyordu
Öğretmeninden öğrendiği erdem anlayışını herkesin anlayabileceği bir dille anlatmaya başlamıştı Her türlü mal ve mal edinmeye, esaret ve aile kurumlarına, din inançlarına karşı çıkıyor ve çevresindekilere iyilik öğütleri veriyordu Gerçekleştirmek istediği, bir çeşitlilik çilecilikle insanın tam bağımsızlığını kazanabileceği ve bu vesile ile mutluluğa kavuşabileceği düşüncesini okullaştırmaktı
Antisthenese tarafından insanın ereği mutluluktur, mutluluk da her türlü bağdan kurtulmuş içsel bir özgürlükle gerçekleşir İstenilecek tek şey erdem, kaçınılacak tek şey erdemsizliktir Hakiki erdem, insanın hiç bir değere bağlı ve tutsak olmamasıyla elde edilir Bunu sağlamak için de insanın tüm tutkularından sıyrılması gerekir İnsan hiç bir hazzın, isteğin, sağlığın, zenginliğin, güzelliğin, şöhret ve şerefin arkasında koşmamalıdır Tutuklanmış bir kalpazanın oğlu olan Sinoplu genç Diogenes (İÖ 412323) ona yanaştığı zaman Antisthenes kendisinden hiç hoşlanmamış ve sopayla döverek onu kovmuştu
Diogenes direndi ve Antisthenes'in mesihvari sözlerine uyarak her şeyden el etek çekip bir köpek gibi yaşamaya başladı Öğretiye köpeksi adının verilmesi Diogenes yüzündendir Ölüleri gömmek için kullanılan toprak bir kap içinde yaşıyor ve felsefesini eylemiyle geliştiriyordu Diogenes, Antisthenes'in aklından bile geçirmediği bir biçimde tüm geleneği yadsıyarak her türlü ruhsal ve maddi isteklere sırt çevirmiş, kendisini doğanın içinde doğal bir varlık gibi özgürlük kılmıştı Hakiki erdeme böylesine bir özgürlükle varılabileceği kanısındaydı
Antisthenes'in erdem öğütlerinden çok Diogenes'in bu eylemsel felsefesi millet arasında tutunmuş ve Krates, Kseniades, Oneskrites vb gibi köpeksi düşünürler yetişmiştir Stoacılık, esas öğelerini borçlu olduğu kiniklerin bu çileciliğini sistemleştirip bilimselleştirmiştir Hıristiyanlıkta, stoacılık yoluyla geçmiş, pek çok kinik öğe vardır Yunanca köpeksi anlamındaki kinikhos sözcüğü, köpek anlamındaki kyon sözcüğünden kazanç (Kimilerine tarafından de okulun adı, içinde kurulduğu Kynosarges gymnasium' undan türetilmiştir)
Kinik'ler her türlü gelenek ve göreneğe aleyhinde çıktıklarından kinizm deyimi, törebilim kurallarını hor görme ırası anlamında da kullanılmıştır Bu anlamda utanmazlık demektir Ancak Kinizm, Sokratesçi bir okuldur Antisthenes de Sokrates gibi töresel bir amaca yönelmeyen bilimleri küçümser, erdemin bilgiyle elde edilebileceğini savunur, yaşamanın amacı olan mutluluğu erdemlilikte bulur
Kinikler, doğasal bir yaşayışı yeğlemekle stoa okulunun öncüleri sayılabilirler, bu açıdan Hıristiyanlığı hazırladıkları da ileri sürülebilir Kiniklerin doğasal yaşayış düşüncesi, sofistlerin insansal değerlerin doğaya aykırı bulunduğu düşüncesine dayanmaktadır Antisthenes, bu bakımdan, birincil öğretmeni sofist Gorgias'ın Elea öğretisinden yararlanmıştır Bu anlama, İslam düşüncesinde de Melamilik akımıyla sürdürülmüştür Sokrates'in erdem öğretisi, birbirine tam karşıt doğrultuda, hazcılıkla kinik okul öğretilerinde uçlaşmıştır *