Kumanlar kavimi
Kumanlar Hakkında Bilgi
Kıpcaklar Boyu hakkında bilgi
Kıpcaklar (Kumanlar)
Avrupalıların “Kuman adını verdikleri kuzey Turkleri
Kıpcakları, Bizanslılar “Kumanos, Macarlar “Kun, Ruslar “Polovets, Almanlar “Falben adıyla bilirler İslami kaynaklar ise “Kıpcak (Kıfşak, Hıfşak) diye zikrederler Genellikle, beyaz tenli, sarı saclı ve mavi gozludurler Batı Gokturkleri'nin bir kolu olduğu soylenen Kıpcakların, Kimek, Yimek, Kanglı ve Oğuz gibi Turk boyları ile irtibatları vardır
Karahıtayların baskını ile, Guneybatı Sibirya’da İrtiş ve Ural nehirleri arasındaki yurtlarından, 11 yuzyılda cıkarıldılar Volga uzerinden batıya goctuler Ozi (Dinyeper) Nehrine kadar Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlara hakim oldular Buralar “Deşti Kıpcak şeklinde kendi isimleriyle anıldı Bolgede yaşayan Bulgar, Alan, Burtas, Ulah, Mordva ve Hazarlar'ı hakimiyetleri altına aldılar Rus sınırında yerleşen Karakalpaklarla savaştılar Ruslarla, uzun yıllar (10611220) suren savaşlar yaptılar Esir aldıkları Rusları, Kırım’daki Bizanslı tacirler vasıtasıyla Akdeniz ulkelerine sattılar Bilhassa Rus knezleri arasındaki mucadelelerde yardıma cağrılmaları sebebiyle, akınlarını busbutun arttırdılar On ikinci yuzyıl boyunca Ruslarla savaştılar Rusların meşhur İgor Destanı, 1185’te Kıpcaklara karşı duzenledikleri, fakat yenildikleri seferi konu almaktadır Beylikler halinde yaşayan Kıpcaklar, cevreyi bu şekilde kontrol altında tutmalarına rağmen, tam bir birlik sağlayamadılar
1222 yılında Moğollar, Kafkasları Derbent gecidinden aşarak Kıpcaklar uzerine yuruduler Ancak Kıpcak Başbuğları, Rus knezleri ile işbirliği yapıp, Moğolları Kalka Nehrine kadar surdu 1223’te yapılan Kalka Meydan Muharebesinde ise Rus knezleri ve Kıpcaklar muthiş bir bozguna uğradılar Bircok Rus koy ve şehri yakılıp yıkıldı 1236’da Batu Han, batı seferine cıktı Rusları yendikten sonra İdil ile Ozi nehirleri arasındaki bozkırlarda yaşayan Kıpcakları dağıttı (1239) Kıpcaklardan bir kısmı, Ozi’nin batısına gidip kitleler halinde Macaristan’a girdiler Bir kısmı ise, Orda İdil (Volga) sahasına yani Bulgar Turklerinin yurduna ulaştılar Bulgar Turkleri, Kıpcaklarla kaynaşıp Kazan Turklerini meydana getirdiler Batu Han, Macaristan’ı da itaatine aldıktan sonra, ordularını İdil’e kadar cekti ve Aşağı İdil boyunda, Altınordu Devleti'nin temelini attı (1242)
Yerli Kıpcak Turkleri, işgalci Moğolları, kısa zamanda kulturlerinin etkisi altında erittiler Devlet adeta bir Kıpcak devleti halini aldı Moğolların sadece adı kaldı Turkce konuşup Turkce yazmaya başladılar Bilhassa Batu’nun oğlu Berke Hanın Musluman olması, Moğollar arasında İslamiyet'in hızla yayılmasına yol actı İslamiyet, 922 yılında Bulgar Hanı Almas Hanın Musluman olarak Abbasi halifelerine tabi olmasından sonra, bolgedeki Turk boylarının ortak dini haline geldi Yuzyıllarca, Rusları, Sibirya soğuğuna mahkUm eden Kıpcak Turklerinin hakim olduğu Altınordu Hanlığı, Timurlular'la giriştiği mucadele sonunda zayıf duştu
Altınordu’nun hakim olduğu bolgelerde, Kazan (14371552) ve Kırım (14301783) hanlıkları kuruldu Bu hanlıkların nufusu, Kıpcak Turklerinden meydana geliyordu Kazan Hanlığı'ndaki taht kavgaları, Rusları iyice guclendirdi 1552’de Korkunc İvan, Kazan Hanlığını yıktı 1783’te Kırım Hanlığı, Rusya hakimiyetine girdi Osmanlılar'ın zayıf donemlerini iyi kullanan Ruslar, işgal ettikleri bolgelerdeki cami ve medreseleri yakıp yıktılar Bircok Musluman, Osmanlı topraklarına goc etti Geride kalanlar, Rusların korkunc zulumlerine maruz kaldılar 1917 Bolşevik ihtilali ve sonrasında din tamamen yasaklandı Fakat bolgede meskUn olan Musluman ahali, benliğini İslamiyet sayesinde korudu 1990’lara doğru dini inancların serbest bırakılması ile bolgede İslamiyet, eski gunlerine kavuşma yolunda hızla ilerlemektedir
Macaristan ve Romanya gibi ulkelere gidip yerleşen Kıpcaklar, Hıristiyanlaşarak benliklerini kaybettiler On ikinci yuzyıl ve sonrasında, Mısır’daki Eyyubi ve MemlUklu devletlerine satılan Kıpcak cocukları, zamanla devletin idaresini ele gecirdiler 12501382 yıllarında, Mısır’ı Kıpcak asıllı MemlUk hukumdarları idare ettiler
Kıpcak Turkleri, kendilerine mahsus bir lehce ile konuşurlardı Macaristan ve Mısır’da Kıpcak lehcesinde kitaplar yazmışlardır Kırım’da ticaretle uğraşan Kıpcak Turkleri ile irtibat kuran İtalyanlar, Codex Cumanicus adıyla ticareti ilgilendiren Kıpcakca bir lugat kitabı hazırladılar Ayrıca, Alman misyonerleri, bu kitabı dini yonden tamamlayan ilahiler kısmını yazdılar
Kumanlar Hakkında Bilgi
Kıpcaklar Boyu hakkında bilgi
Kıpcaklar (Kumanlar)
Avrupalıların “Kuman adını verdikleri kuzey Turkleri
Kıpcakları, Bizanslılar “Kumanos, Macarlar “Kun, Ruslar “Polovets, Almanlar “Falben adıyla bilirler İslami kaynaklar ise “Kıpcak (Kıfşak, Hıfşak) diye zikrederler Genellikle, beyaz tenli, sarı saclı ve mavi gozludurler Batı Gokturkleri'nin bir kolu olduğu soylenen Kıpcakların, Kimek, Yimek, Kanglı ve Oğuz gibi Turk boyları ile irtibatları vardır
Karahıtayların baskını ile, Guneybatı Sibirya’da İrtiş ve Ural nehirleri arasındaki yurtlarından, 11 yuzyılda cıkarıldılar Volga uzerinden batıya goctuler Ozi (Dinyeper) Nehrine kadar Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlara hakim oldular Buralar “Deşti Kıpcak şeklinde kendi isimleriyle anıldı Bolgede yaşayan Bulgar, Alan, Burtas, Ulah, Mordva ve Hazarlar'ı hakimiyetleri altına aldılar Rus sınırında yerleşen Karakalpaklarla savaştılar Ruslarla, uzun yıllar (10611220) suren savaşlar yaptılar Esir aldıkları Rusları, Kırım’daki Bizanslı tacirler vasıtasıyla Akdeniz ulkelerine sattılar Bilhassa Rus knezleri arasındaki mucadelelerde yardıma cağrılmaları sebebiyle, akınlarını busbutun arttırdılar On ikinci yuzyıl boyunca Ruslarla savaştılar Rusların meşhur İgor Destanı, 1185’te Kıpcaklara karşı duzenledikleri, fakat yenildikleri seferi konu almaktadır Beylikler halinde yaşayan Kıpcaklar, cevreyi bu şekilde kontrol altında tutmalarına rağmen, tam bir birlik sağlayamadılar
1222 yılında Moğollar, Kafkasları Derbent gecidinden aşarak Kıpcaklar uzerine yuruduler Ancak Kıpcak Başbuğları, Rus knezleri ile işbirliği yapıp, Moğolları Kalka Nehrine kadar surdu 1223’te yapılan Kalka Meydan Muharebesinde ise Rus knezleri ve Kıpcaklar muthiş bir bozguna uğradılar Bircok Rus koy ve şehri yakılıp yıkıldı 1236’da Batu Han, batı seferine cıktı Rusları yendikten sonra İdil ile Ozi nehirleri arasındaki bozkırlarda yaşayan Kıpcakları dağıttı (1239) Kıpcaklardan bir kısmı, Ozi’nin batısına gidip kitleler halinde Macaristan’a girdiler Bir kısmı ise, Orda İdil (Volga) sahasına yani Bulgar Turklerinin yurduna ulaştılar Bulgar Turkleri, Kıpcaklarla kaynaşıp Kazan Turklerini meydana getirdiler Batu Han, Macaristan’ı da itaatine aldıktan sonra, ordularını İdil’e kadar cekti ve Aşağı İdil boyunda, Altınordu Devleti'nin temelini attı (1242)
Yerli Kıpcak Turkleri, işgalci Moğolları, kısa zamanda kulturlerinin etkisi altında erittiler Devlet adeta bir Kıpcak devleti halini aldı Moğolların sadece adı kaldı Turkce konuşup Turkce yazmaya başladılar Bilhassa Batu’nun oğlu Berke Hanın Musluman olması, Moğollar arasında İslamiyet'in hızla yayılmasına yol actı İslamiyet, 922 yılında Bulgar Hanı Almas Hanın Musluman olarak Abbasi halifelerine tabi olmasından sonra, bolgedeki Turk boylarının ortak dini haline geldi Yuzyıllarca, Rusları, Sibirya soğuğuna mahkUm eden Kıpcak Turklerinin hakim olduğu Altınordu Hanlığı, Timurlular'la giriştiği mucadele sonunda zayıf duştu
Altınordu’nun hakim olduğu bolgelerde, Kazan (14371552) ve Kırım (14301783) hanlıkları kuruldu Bu hanlıkların nufusu, Kıpcak Turklerinden meydana geliyordu Kazan Hanlığı'ndaki taht kavgaları, Rusları iyice guclendirdi 1552’de Korkunc İvan, Kazan Hanlığını yıktı 1783’te Kırım Hanlığı, Rusya hakimiyetine girdi Osmanlılar'ın zayıf donemlerini iyi kullanan Ruslar, işgal ettikleri bolgelerdeki cami ve medreseleri yakıp yıktılar Bircok Musluman, Osmanlı topraklarına goc etti Geride kalanlar, Rusların korkunc zulumlerine maruz kaldılar 1917 Bolşevik ihtilali ve sonrasında din tamamen yasaklandı Fakat bolgede meskUn olan Musluman ahali, benliğini İslamiyet sayesinde korudu 1990’lara doğru dini inancların serbest bırakılması ile bolgede İslamiyet, eski gunlerine kavuşma yolunda hızla ilerlemektedir
Macaristan ve Romanya gibi ulkelere gidip yerleşen Kıpcaklar, Hıristiyanlaşarak benliklerini kaybettiler On ikinci yuzyıl ve sonrasında, Mısır’daki Eyyubi ve MemlUklu devletlerine satılan Kıpcak cocukları, zamanla devletin idaresini ele gecirdiler 12501382 yıllarında, Mısır’ı Kıpcak asıllı MemlUk hukumdarları idare ettiler
Kıpcak Turkleri, kendilerine mahsus bir lehce ile konuşurlardı Macaristan ve Mısır’da Kıpcak lehcesinde kitaplar yazmışlardır Kırım’da ticaretle uğraşan Kıpcak Turkleri ile irtibat kuran İtalyanlar, Codex Cumanicus adıyla ticareti ilgilendiren Kıpcakca bir lugat kitabı hazırladılar Ayrıca, Alman misyonerleri, bu kitabı dini yonden tamamlayan ilahiler kısmını yazdılar