Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ'ın, CHP'li Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş'ın cumhurbaşkanı adayı olması istikametindeki açıklaması, muhalefetin adayının kim olacağı tartışmasını bir kere daha gündemin ön sıralarına taşıdı. İktidar kanadından gelen 'Adayını açıkla' baskılarına rağmen muhalefet, adayını seçim kararı alınana kadar açıklamamakta kararlı. Lakin ortak adayın CHP'den bir isim olacağı neredeyse kesin.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, 'en güçlü aday' olarak görülse de; adaylık konusunun gündemlerinde olmadığı açıklamalarına rağmen, Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ve İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu, adaylık denkleminden çıkmış değil.
Muhalefetin cumhurbaşkanı adayına ait tartışmalar sürerken, MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli, dün partisinin Meclis Küme Toplantısı'nda, muhalefete 'Bizim adayımız muhakkaktır. Sizin çürük adayınız ne vakit ortaya çıkacaktır? İlan edin adayınızı da uzunluğunuzun ölçüsünü görelim' çıkışı yaptı.
Muhalefetin cumhurbaşkanı adayı konusunda birden fazla isim konuşulurken, son olarak gazeteci Nihat Genç, eski Anayasa Mahkemesi Lideri Haşim Kılıç'ın muhalefetin ortak adayı olacağını argüman etti.BBC Türkçe'den Ayşe Sayın'ın haberine nazaran, muhalefet kulislerinde aday tartışmaları ve aday belirme sürecinde izlenecek stratejiye ait şu değerlendirmeler yapılıyor:
"Haşim Kılıç aklımızın ucundan geçmez, aday CHP'li olmalı"
CHP ve UYGUN Parti kaynakları, Haşim Kılıç'ın adaylığı savlarına 'Zerre gündemimizde değil, aklımızın ucundan geçmez' kelamlarıyla reaksiyon gösteriyor.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nde, 'dışarıdan' bir adayın muvaffakiyet bahtının zati mümkün olmayacağı belirtilirken, CHP'li bir parti yöneticisi, adaylık kriterlerini şöyle açıklıyor:
'Aday CHP'li olmalı. İkincisi siyasetçi olmalı. Elbette belediye liderleri da siyasetçi kriteri içindedir. Lakin bize nazaran kuvvetle mümkün, genel lider aday olacaktır. Dışarıdan bir adayla seçimi kazanmaya sistem müsait değil. Kaldı ki kazansak bile, ülkeyi yönetemeyiz. Zira 6'lı masayla bu seçime gidiyoruz. Bu seçimden çıkacak kişi yalnızca ittifakları değil, iktidarı ülkeyi yönetecek birisi olmalı.'
Seçim sürecinin bir manada, gerek iktidar kanadı, gerekse muhalefet açısından 'sinir harbi' niteliğine dönüşebileceği savunularak, 'Muhalefetin adayına yönelik kıştırtıcılık yapılacak, hudut uçlarına dokunulacak. Bu süreçte dayanıklılık testini kim geçerse, süreci kim âlâ yönetirse o kazanacak. O nedenle bizim adayımız, seçim takvimi ile birlikte açıklanır' yorumu yapılıyor.
İYİ Parti kurmayları da 'Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi'nin yürürlükte olduğuna ve adayın da partili olacağına işaret ediyor.
Adaylık için Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş isimlerinin konuşulduğuna dikkat çeken YETERLİ Parti kaynakları, 'Evet, hiç tanınmayan bir isim olursa adayı açıklamakta gecikmiş olunur. Lakin konuşulan isimler aday olursa geç kalınmış olmaz, aslında kamuoyu bu isimler üzerinden aday tartışıyor. Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi'nde de esasen partisiz aday olmaz' görüşünü lisana getiriyor.
Yavaş ve İmamoğlu, adaylık denkleminden çıktı mı?
Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ'ın, adaylık için 'göreve çağırdığı' Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş'ın, 'Ben kamu görevlisiyim ve kendimi siyasetin içinde görmüyorum' açıklaması, İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu'nun da 'Adayımız Kemal Kılıçdaroğlu' biçimindeki kelamları CHP'de memnuniyet yarattı.
Ancak gerek CHP, gerekse GÜZEL Parti'de bu açıklamalara rağmen, iki büyükşehir belediye lideri, adaylık denklemi dışına çıkmış değil.
Adaylık konusunda en güçlü isim olarak görülen Kılıçdaroğlu'nun ise hesabını 'seçimi farklı kazanma' üzerine yaptığı, 'kazanamayacağını görmesi halinde aday olmayacağı', iki belediye liderinin adaylığının gündeme gelebileceği tabir ediliyor.
Muhalefetin, birden çok aday seçeneği olması ise 'handikap değil, zenginlik' olarak görülüyor.
"Kriz yok, ilgi var"
CHP kulislerinde, muhalefetin adayının kim olacağının bu kadar tartışılmasının nedenleri olarak şunlar lisana getiriliyor:
'Bu seçim, Millet İttifakı'nın seçimi olacak. İktidar kanadı, bunu görüyor ve ittifakı bölmeye dönük arayış içinde. Bunu da en rahat yapabileceği yer olarak aday tartışması görülüyor.
'İkinci bir neden aday tartışmasının alıcısı, izleyicisi çok. Kaldı ki adayı erken açıklasak da bu tartışma bitmeyecek, 'Şu neden olmadı, daha çok oy alabilirdi' denilecek. Elbette belediye liderlerimiz da aday olmak isteyebilir. Lakin bu tartışmanın tarafı değiller. Toplumsal karşılıkları olması bizim avantajımız.
'Oysa Cumhur İttifakı'nın Erdoğan dışında bir alternatifi yok. Sürece yönetme konusunda bizim açımızdan bir risk yok. O nedenle Millet İttifakı'nda da bir adaylık krizi yok, ilgi var.'
Aday açıklamak için neden seçim takvimi bekleniyor?
Muhalefet partileri içinde cumhurbaşkanı adayının 'seçim kararı alındıktan sonra açıklanması' konusunda görüş birliği var. Buna neden olarak da, muhalefetin yalnızca aday değil, idare takımını, anlayışını da ilan ederek, seçime gidilecek olması gösteriliyor.
Yeni seçim maddesine rağmen, muhalefetin parlamento seçimimini kazanmasında bir sorun olmadığı lakin cumhurbaşkanlığı için çok ince bir strateji yürütülmesi gerektiği vurgulanıyor:
'Sadece aday ismiyle yola çıkılması hakikat olmaz. İdare üslubu, sistemi ve cumhurbaşkanının birlikte çalışacağı ekip arkadaşları da açıklanmalı.'
"Akşener, yükü üstleneceğini gösterdi"
Yeni seçim yasası değişikliğine nazaran ittifakta yer alacak siyasi partilerin milletvekili sayısı, seçim etraflarından aldıkları oy oranına nazaran hesaplanacak. Bu durum, küçük partilerin milletvekili çıkarma mümkünlüğünü zayıflattığı için muhalefet partileri, parlamento seçimlerinde en fazla milletvekili çıkarmaya dönük simülasyonlar üzerinde çalışıyor.
Seçeneklerden birisi de barajı aşamayacak partilerin CHP ve ÂLÂ Parti listelerinden seçime girmesi. Bu durumda, her iki parti içinde de 'liste krizi' yaşanması mümkün.
İYİ Parti Genel Lideri Meral Akşener'in Başkanlık Divanı'nda yaptığı değişiklik, kısa müddet evvel CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun Bülent Tezcan'ı Merkez İdare Heyeti'ne (MYK) alarak parti idaresini güçlendirmesi, mümkün krizlere yönelik bir tedbir ve 'yükü paylaşma' olarak görülüyor.
CHP kulislerinde, ÂLÂ Parti'de yapılan değişiklik, Akşener'in önümüzdeki süreçle ilgili 'yükü üstlenmeye hazır olduğu' bildirisi olarak yorumlanıyor.
Kılıçdaroğlu'nun da seçime giderken, parti idaresinde dar kapsamlı değişikliğe gidebileceği, bu kapsamda bir yahut yeni iki ismi MYK'ya taşıyabileceği konuşuluyor. MYK'ya yeni girecek isimler ortasında Elazığ Milletvekili Gürsel Erol'un ismi geçiyor.
HDP, muhalefet masasında nasıl yer alacak?
Cumhurbaşkanlığı seçiminde, 6'lı masada yer almayan HDP'nin tavrı da belirleyici olacak.
İYİ Parti'nin uzaklıklı tavrı nedeniyle, HDP'nin parlamenter sistem masasında yer alması beklenmiyor.
Ancak CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun aday olması halinde, HDP'nin takviyesinin alınabileceği düşünülüyor.
CHP kulislerinde, 'Kılıçdaroğlu'nun adaylığı hem UYGUN Parti, hem de HDP'yi rahatlatır. Genel Lider, bir ortaya gelemeyenlerin ortak destekleyeceği bir isim olur. HDP bu süreçle ilgili problemli değil, sorumlu bir siyaset yürütüyor' yorumu yapılıyor.