Kur ’ân ’ın Mûcize Oluşu hakkında veri
Kur ’ânı Kerîm ’in Mekke ve Medine dönemlerinde inen sûrelerinde inkârcılara
meydan okunmuş; bu kitabın Allah ’tan geldiğinde şüpheleri varsa, onu Hz Peygamber ’in
uydurduğu iddialarında samimi iseler benzerini yapıp getirmeleri gerektiği bildirilmiştir Bu
cümleden olarak Kur ’ân ’a benzer bir kitap (Kasas 2849), onun sûrelerine aynı on sûre (Hûd
1113), sûrelerine benzer bir sûre (Yûnus 1038) ve onun gibi bir laf (Tûr 5234) oluşturup
getirerek iddialarını ispat etmeleri istenmiştir İnkârcı Araplar tüm arzularına ve
teşebbüslerine rağmen bunu yapamamışlar, bir âyete aynı söz dahi söyleyememişler;
böylece bu hususta âciz oldukları, yapamayacakları ortaya çıkmış, “Katiyen
yapamayacaksınız (Bakara 224) sözü doğrusu gerçekleşmiştir
Kur ’ânı Kerîm ’in bir sûresinin, hatta bir âyetinin bile benzerinin yapılamaması
özelliğine onun i‘câzı denir Sözlükte i‘câz “âciz, biçare teslim etmektır Mu‘ciz “biçare
bırakan, mûcize ise “sıradan insanların yapamadığı, oysa peygamberlere Allah ’ın
lutfettiği, klasik üstü fiiller, etkiler ve hallerdir Kur ’ân mu‘cizdir; çünkü meydan okuduğu
halde kimse benzerini yapamamıştır Kur ’ân mûcizedir, çünkü bu benzersiz kitap son peygamber
Hz Muhammed ’in peygamberliğinin adalet ve hakiki olduğunu kanıt eden en daimi delil
olmuştur
Kur ’ânı Kerîm ’in mu‘ciz ve mûcize oluşu hangi özelliklerinden gelmektedir? Hangi
bakımlardan o bir mûcizedir?
Bu sorunun cevabını vermek üzere tefsir ve ulûmü ’lKur ’ân kitapların da
paragraflar ve bölümler atama edilmiş, ayrıca i‘câzü ’lKur ’ân konusun da çoğu kitap
yazılmıştır Câhiz (ö 255869), Rummânî (ö 384 994), Cürcânî (ö 4711026) gibi daha
eski tarihlerde bu konuyu kitaplaştıran âlimler, Kur ’ân ’ın bütününe hâkim bulunan i‘câz
yönünü ele alacak yerde bir takım örnek âyetler üstünde durmuşlar, kelâm ilmini ilgilendiren
konulara girmişler, beşerin âcizliğinin irade ve kudret ile ilişkisini incelemişlerdir
Modern yazarlardan Mustafa Sâdık erRâfiî Kur ’ân ’ın kelimelerinde, terkip ve
âyetlerinde hâkim yer alan mûsiki ve ses uyumu üzerinde durmuş; i‘câzın, bu niteliklerde
odaklaştığını ifade etmiştir (Târîhu âdâbi ’l Arab, I, 225 vd) Seyyid Kutub ise tanımlama
sanatını ön plana çıkarmış; lüzum maddî gerekse mânevî varlık ve kavramları, Kur ’ân ’ın
yaptığı gibi tasvirin imkânsızlığına uyarı çekmiştir (etTasvîrü ’lfennî fi ’lKur ’ân, s 33, 187 vd)
Subhî esSâlih de Kur ’ânı Kerîm ’in meydan okumasına konu teş kil eden özelliğinin –birincil
muhatapları dikkate alındığında– muhtevasından ziyade ifadesinde ve üslûbunda aranılması
gerektiğini ve bu sebeple Râfiî ve Seyyid Kutub ’un tesbitlerinin isabetli olduğunu açıklama
etmiştir (Mebâhis fî ulûmi ’lKur ’ân, s 320, 334 vd)
Burada bir zihin belirlemek üzere iç ve dış güzelliğin, mükemmelliğin zirvesinde olan
tanrısal kitabımızın i‘câzını ortaya koyan üç özelliğinden bahsetmek mümkündür: *
Kur ’ânı Kerîm ’in Mekke ve Medine dönemlerinde inen sûrelerinde inkârcılara
meydan okunmuş; bu kitabın Allah ’tan geldiğinde şüpheleri varsa, onu Hz Peygamber ’in
uydurduğu iddialarında samimi iseler benzerini yapıp getirmeleri gerektiği bildirilmiştir Bu
cümleden olarak Kur ’ân ’a benzer bir kitap (Kasas 2849), onun sûrelerine aynı on sûre (Hûd
1113), sûrelerine benzer bir sûre (Yûnus 1038) ve onun gibi bir laf (Tûr 5234) oluşturup
getirerek iddialarını ispat etmeleri istenmiştir İnkârcı Araplar tüm arzularına ve
teşebbüslerine rağmen bunu yapamamışlar, bir âyete aynı söz dahi söyleyememişler;
böylece bu hususta âciz oldukları, yapamayacakları ortaya çıkmış, “Katiyen
yapamayacaksınız (Bakara 224) sözü doğrusu gerçekleşmiştir
Kur ’ânı Kerîm ’in bir sûresinin, hatta bir âyetinin bile benzerinin yapılamaması
özelliğine onun i‘câzı denir Sözlükte i‘câz “âciz, biçare teslim etmektır Mu‘ciz “biçare
bırakan, mûcize ise “sıradan insanların yapamadığı, oysa peygamberlere Allah ’ın
lutfettiği, klasik üstü fiiller, etkiler ve hallerdir Kur ’ân mu‘cizdir; çünkü meydan okuduğu
halde kimse benzerini yapamamıştır Kur ’ân mûcizedir, çünkü bu benzersiz kitap son peygamber
Hz Muhammed ’in peygamberliğinin adalet ve hakiki olduğunu kanıt eden en daimi delil
olmuştur
Kur ’ânı Kerîm ’in mu‘ciz ve mûcize oluşu hangi özelliklerinden gelmektedir? Hangi
bakımlardan o bir mûcizedir?
Bu sorunun cevabını vermek üzere tefsir ve ulûmü ’lKur ’ân kitapların da
paragraflar ve bölümler atama edilmiş, ayrıca i‘câzü ’lKur ’ân konusun da çoğu kitap
yazılmıştır Câhiz (ö 255869), Rummânî (ö 384 994), Cürcânî (ö 4711026) gibi daha
eski tarihlerde bu konuyu kitaplaştıran âlimler, Kur ’ân ’ın bütününe hâkim bulunan i‘câz
yönünü ele alacak yerde bir takım örnek âyetler üstünde durmuşlar, kelâm ilmini ilgilendiren
konulara girmişler, beşerin âcizliğinin irade ve kudret ile ilişkisini incelemişlerdir
Modern yazarlardan Mustafa Sâdık erRâfiî Kur ’ân ’ın kelimelerinde, terkip ve
âyetlerinde hâkim yer alan mûsiki ve ses uyumu üzerinde durmuş; i‘câzın, bu niteliklerde
odaklaştığını ifade etmiştir (Târîhu âdâbi ’l Arab, I, 225 vd) Seyyid Kutub ise tanımlama
sanatını ön plana çıkarmış; lüzum maddî gerekse mânevî varlık ve kavramları, Kur ’ân ’ın
yaptığı gibi tasvirin imkânsızlığına uyarı çekmiştir (etTasvîrü ’lfennî fi ’lKur ’ân, s 33, 187 vd)
Subhî esSâlih de Kur ’ânı Kerîm ’in meydan okumasına konu teş kil eden özelliğinin –birincil
muhatapları dikkate alındığında– muhtevasından ziyade ifadesinde ve üslûbunda aranılması
gerektiğini ve bu sebeple Râfiî ve Seyyid Kutub ’un tesbitlerinin isabetli olduğunu açıklama
etmiştir (Mebâhis fî ulûmi ’lKur ’ân, s 320, 334 vd)
Burada bir zihin belirlemek üzere iç ve dış güzelliğin, mükemmelliğin zirvesinde olan
tanrısal kitabımızın i‘câzını ortaya koyan üç özelliğinden bahsetmek mümkündür: *