Kurtuluş Savaşı Cepheleri
kurtuluş savaşı cepheleri ozet
kurtuluş savaşındaki cepheler nelerdir
kurtuluş savaşında hangi cepheler acılmıştır
kurtuluş savaşında hangi cephelerde kimlerle savaşıldı
DOĞU CEPHESİ
Ermeni Devleti, Rusya'da Carlık sisteminin yıkılıp yerine Sosyalist bir devlet kurulması uzerine 1918'de ortaya cıktı Taşnak Partisi tarafından idare ediliyordu Ermeniler, sınırlarımıza saldırıyor, Musluman halka aşırı zulum, haksızlık ve katliam yapıyordu Bunun uzerine, TBMM Ermenilere karşı Askeri harekete gecilmesine karar verdi
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, İcra Heyeti'ne (Bakanlar Kuruluna) mutareke hukumlerine uyularak boşaltılan, Elviyei Selase(doğuda bulunan 3 ilimiz) Kars, Artvin ve Ardahan'ın tekrar geri alınması icin gereğinin yapılması yolunda ayrıca yetki vermişti Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa 30 Mayıs ve 4 Haziran 1920 tarihinde Doğu'daki durum hakkında hukumete rapor verdi Bu raporda; Ermenilerin ilk fırsatta Erzurum'u dahi ellerine gecirmek icin teşebbuslerde bulunacakları, Ermeni ordusuna karşı hakim ve musait bir vaziyet almanın zorunluluğu, Brest Litovsk ve Batum Antlaşması ile Turkiye'ye bırakılan Elviyei Selase'yi işgal etmek uzere harekete gecmenin gerekliliğiacıklanmış ve hukumetce de bu durum uygun gorulmuştu
Taarruz icin 7 Haziran'da emir verildi Ancak, Sovyet Dışişleri Bakanının Ermenistan, İran ve Turkiye sınırlarının belirlenmesinde, Rus Sovyet Hukumeti'nin arabuluculuğu ile meselenin siyasi yollardan halledilmesinin mumkun olduğunu bildirmesi uzerine, ordunun taarruzu geciktirilmişti
Bu arada Ermenilerin, Turk topraklarına ve halkına karşı tecavuzu, Oltu'yu işgal etmeleri ve Gurculerin de 25 Temmuz'da Artvin'i almaları uzerine, 28 Eylul 1920'de ordumuz taarruza gecti 29 Eylul'de Sarıkamış, 30 Ekim'de Kars (15 Kolordu Kafkas Tumeni Komutanı Albay Halit Bey (Karsıalan) yonetiminde), 7 Kasım'da Gumru geri alındı Kesin barış antlaşması 23 Aralık gecesi imzalandı Gumru Barış Antlaşması, TBMM Hukumetinin imzaladığı ilk antlaşmaydı ve Misakı Milli'nin Doğu sınırlarını da kısmen belirliyordu
TRAKYA CEPHESİ
Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra; Edirneİstanbul demiryolunu kontrol etmek uzere bir Fransız Alayı Trakya'ya yerleşmiş bulunuyordu Fransız Generali Franchet D'Esperey ile Yunanistan Başbakanı Venizelos arasında imzalanan Antlaşma ile KuleliburgazHadımkoy hattı Yunan Ordusunun işgaline terk edilmişti
Bu gelişmeler karşısında, I Kolordu Komutanı Cafer Tayyar Eğilmez Paşa, Mustafa Kemal Paşa'nın 9 Ocak 1920 tarih ve 55 sayılı emrine uyarak butun Edirne vilayetinde sıkıyonetim ve seferberlik ilan etti Diğer taraftan TrakyaPaşaeli Mudafaa Heyeti Osmaniyesi, 31 Mart 1920'de Luleburgaz'da yaptığı ilk kongresinde dış tecavuzler ve ic ayaklanmalar karşısında her turlu tedbir alma yetkisini kolordu komutanına ve merkez heyetine vermeyi kararlaştırdı
San Remo Konferansı'nda, İtilaf Devletleri Edirne ile birlikte Doğu Trakya'yı da Yunanistan'a bırakmayı kararlaştırdılar
9 Mayıs 1920'de Edirne'de toplanan Trakya Paşaeli Mudafaa Heyeti Osmaniyesi, 2'nci kongresinde Edirne ve Doğu Trakya'nın Yunanistan'a bırakılmasını kesinlikle reddetti ve ulke topraklarının savunulmasını kararlaştırdı Bu amacla, yerli halktan Asker toplamayı ve silahlı savunma tedbirleri almayı kararlaştırdı Ayrıca, Cemiyet programını değiştirmekle birlikte ismini de TrakyaPaşaeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti haline getirerek, Anadolu ve Rumeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti'nin şubesi olmuştu
Sevr Antlaşması'nın imzalanmasını kolaylaştırmak, Osmanlı İmparatorluğu 'na fiilen olduğu kadar hukuken de son vermek amacı ile İtilaf Devletlerinin de teşviki ile Yunan Ordusu bir taraftan Anadolu'da bir taraftan da Trakya'da harekete gecti 20 Temmuz 1920'de başlayan Yunan Taarruzu sonunda Edirne 24 Temmuz 1920'de duştu Sevr Antlaşmasının imzalanmasını takip eden gunlerde Yunan Hukumeti kendi meclislerinden gecirdikleri bir kanunla Doğu ve Batı Trakya'yı bir genel valilik halinde Yunanistan'a kattığını ilan etti Yunanlılar tarafından Edirne ve Doğu Trakya'nın ilhakına rağmen, Trakya'da işgale karşı silahlı mucadele devam etmiştir
Anadolu'da kazanılan buyuk zafer ve orduların Boğazları gecerek Trakya'yı kurtarmak icin harekete gecmeleri kararı karşısında, Boğazlarda bulunan İtilaf Devletleri ateşkes anlayışı icinde olmuşlardır 15 Ekim 1922'de yururluğe giren Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Doğu Trakya, Yunan kuvvetleri tarafından boşaltıldı 25 Kasım 1922'de Edirne Valiliğine tayin edilen Şakir Bey (Kesebir), Turk yonetimini yeniden kurmuştur Lozan Konferansı sonunda, Yunanlıların Anadolu'da yakıp yıktıklarına karşılık, savaş tazimanatı olarak Karaağac ve Bosnakoy Koprubaşlarının da Anavatana katılması kararlaştırılmıştır
GUNEY CEPHESİ
Mondros Ateşkes Antlaşması'nın, İtilaf Devletleri tarafından tek taraflı, haksız ve yanlış bir şekilde uygulanışı cercevesinde Guney Anadolu'nun işgali, bu bolgede milli mucadele cephelerinin kurulmasına ve duşman saldırısına karşı direnmeye sebep olmuştu
Fransızların Adana'yı, İngilizlerin ve Fransızların beraberce Urfa, Maraş ve Antep'i işgal etmeleri halk arasında korku, nefret ve endişe oluşturmuştu Fransızların, Ermenilerle işbirliği yaparak somurge yonetimi usullerini burada uygulamaları, yer yer bolgesel savunma tertiplerinin alınmasına ve milli kuvvetlerin kurulup teşkilatlanmasına etken oldu
BATI CEPHESİ
a) Duzenli Ordunun Kurulması
Yunan işgaline karşılık Ayvalık, Denizli ve Salihli'ye bolgesinde Kuvayı Milliye Cephesi oluşturulmuştur
Kuvayı Milliye, Kurtuluş Savaşı'nın ilk savunma kuruluşudur
Kuvayı Milliye'yi orgutlemek icin Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri yapılmıştır
Fransız işgaline karşı Adana, Urfa, Antep ve Maraş civarında da Kuvayı Milliye kurulmuştur
MKemal Paşa Sivas Kongresi'nde, Ali Fuat Paşa'yı Batı Cephesi Komutanlığı'na getirilmiştir
Ali Fuat Paşa, Gediz Taarruzu'nda başarılı olamamış ve Yunan orduları Dumlupınar'a kadar ilerlemiştir
Cerkez Ethem'in baskıları ve Ali Fuat Paşa'nın etkisiz olması nedeniyle Ali Fuat Paşa Moskova Buyukelciliği'ne atanmıştır Batı Cephesi ikiye ayrılmıştır
Albay İsmet Bey Batı Bolumu'ne,
Albay Refet Bey ise Guney Bolumu'ne atanmıştır
Yunan taarruzu karşısında Kuvayı Milliye başarılı olamamıştır
Ordudan firarlar başlamış, İstiklal Mahkemeleri ’nin calışmaları ile firarlar sona erdirilmiştir
Duzenli ordunun kurulması ile Kuvayı Milliye tamamen ortadan kaldırılmıştır (8 Ekim 1920)
Duzenli orduya gecildiği sırada bazı Kuvayı Milliyeciler isyan etmiştir (Cerkez Ethem ve Demirci Efe)
Demirci Mehmet Efe İsyanı Iİnonu Savaşı'ndan once, Cerkez Ethem İsyanı ise Iİnonu Savaşı'ndan sonra bastırılmıştır
kurtuluş savaşı cepheleri ozet
kurtuluş savaşındaki cepheler nelerdir
kurtuluş savaşında hangi cepheler acılmıştır
kurtuluş savaşında hangi cephelerde kimlerle savaşıldı
DOĞU CEPHESİ
Ermeni Devleti, Rusya'da Carlık sisteminin yıkılıp yerine Sosyalist bir devlet kurulması uzerine 1918'de ortaya cıktı Taşnak Partisi tarafından idare ediliyordu Ermeniler, sınırlarımıza saldırıyor, Musluman halka aşırı zulum, haksızlık ve katliam yapıyordu Bunun uzerine, TBMM Ermenilere karşı Askeri harekete gecilmesine karar verdi
Turkiye Buyuk Millet Meclisi, İcra Heyeti'ne (Bakanlar Kuruluna) mutareke hukumlerine uyularak boşaltılan, Elviyei Selase(doğuda bulunan 3 ilimiz) Kars, Artvin ve Ardahan'ın tekrar geri alınması icin gereğinin yapılması yolunda ayrıca yetki vermişti Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa 30 Mayıs ve 4 Haziran 1920 tarihinde Doğu'daki durum hakkında hukumete rapor verdi Bu raporda; Ermenilerin ilk fırsatta Erzurum'u dahi ellerine gecirmek icin teşebbuslerde bulunacakları, Ermeni ordusuna karşı hakim ve musait bir vaziyet almanın zorunluluğu, Brest Litovsk ve Batum Antlaşması ile Turkiye'ye bırakılan Elviyei Selase'yi işgal etmek uzere harekete gecmenin gerekliliğiacıklanmış ve hukumetce de bu durum uygun gorulmuştu
Taarruz icin 7 Haziran'da emir verildi Ancak, Sovyet Dışişleri Bakanının Ermenistan, İran ve Turkiye sınırlarının belirlenmesinde, Rus Sovyet Hukumeti'nin arabuluculuğu ile meselenin siyasi yollardan halledilmesinin mumkun olduğunu bildirmesi uzerine, ordunun taarruzu geciktirilmişti
Bu arada Ermenilerin, Turk topraklarına ve halkına karşı tecavuzu, Oltu'yu işgal etmeleri ve Gurculerin de 25 Temmuz'da Artvin'i almaları uzerine, 28 Eylul 1920'de ordumuz taarruza gecti 29 Eylul'de Sarıkamış, 30 Ekim'de Kars (15 Kolordu Kafkas Tumeni Komutanı Albay Halit Bey (Karsıalan) yonetiminde), 7 Kasım'da Gumru geri alındı Kesin barış antlaşması 23 Aralık gecesi imzalandı Gumru Barış Antlaşması, TBMM Hukumetinin imzaladığı ilk antlaşmaydı ve Misakı Milli'nin Doğu sınırlarını da kısmen belirliyordu
TRAKYA CEPHESİ
Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra; Edirneİstanbul demiryolunu kontrol etmek uzere bir Fransız Alayı Trakya'ya yerleşmiş bulunuyordu Fransız Generali Franchet D'Esperey ile Yunanistan Başbakanı Venizelos arasında imzalanan Antlaşma ile KuleliburgazHadımkoy hattı Yunan Ordusunun işgaline terk edilmişti
Bu gelişmeler karşısında, I Kolordu Komutanı Cafer Tayyar Eğilmez Paşa, Mustafa Kemal Paşa'nın 9 Ocak 1920 tarih ve 55 sayılı emrine uyarak butun Edirne vilayetinde sıkıyonetim ve seferberlik ilan etti Diğer taraftan TrakyaPaşaeli Mudafaa Heyeti Osmaniyesi, 31 Mart 1920'de Luleburgaz'da yaptığı ilk kongresinde dış tecavuzler ve ic ayaklanmalar karşısında her turlu tedbir alma yetkisini kolordu komutanına ve merkez heyetine vermeyi kararlaştırdı
San Remo Konferansı'nda, İtilaf Devletleri Edirne ile birlikte Doğu Trakya'yı da Yunanistan'a bırakmayı kararlaştırdılar
9 Mayıs 1920'de Edirne'de toplanan Trakya Paşaeli Mudafaa Heyeti Osmaniyesi, 2'nci kongresinde Edirne ve Doğu Trakya'nın Yunanistan'a bırakılmasını kesinlikle reddetti ve ulke topraklarının savunulmasını kararlaştırdı Bu amacla, yerli halktan Asker toplamayı ve silahlı savunma tedbirleri almayı kararlaştırdı Ayrıca, Cemiyet programını değiştirmekle birlikte ismini de TrakyaPaşaeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti haline getirerek, Anadolu ve Rumeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti'nin şubesi olmuştu
Sevr Antlaşması'nın imzalanmasını kolaylaştırmak, Osmanlı İmparatorluğu 'na fiilen olduğu kadar hukuken de son vermek amacı ile İtilaf Devletlerinin de teşviki ile Yunan Ordusu bir taraftan Anadolu'da bir taraftan da Trakya'da harekete gecti 20 Temmuz 1920'de başlayan Yunan Taarruzu sonunda Edirne 24 Temmuz 1920'de duştu Sevr Antlaşmasının imzalanmasını takip eden gunlerde Yunan Hukumeti kendi meclislerinden gecirdikleri bir kanunla Doğu ve Batı Trakya'yı bir genel valilik halinde Yunanistan'a kattığını ilan etti Yunanlılar tarafından Edirne ve Doğu Trakya'nın ilhakına rağmen, Trakya'da işgale karşı silahlı mucadele devam etmiştir
Anadolu'da kazanılan buyuk zafer ve orduların Boğazları gecerek Trakya'yı kurtarmak icin harekete gecmeleri kararı karşısında, Boğazlarda bulunan İtilaf Devletleri ateşkes anlayışı icinde olmuşlardır 15 Ekim 1922'de yururluğe giren Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Doğu Trakya, Yunan kuvvetleri tarafından boşaltıldı 25 Kasım 1922'de Edirne Valiliğine tayin edilen Şakir Bey (Kesebir), Turk yonetimini yeniden kurmuştur Lozan Konferansı sonunda, Yunanlıların Anadolu'da yakıp yıktıklarına karşılık, savaş tazimanatı olarak Karaağac ve Bosnakoy Koprubaşlarının da Anavatana katılması kararlaştırılmıştır
GUNEY CEPHESİ
Mondros Ateşkes Antlaşması'nın, İtilaf Devletleri tarafından tek taraflı, haksız ve yanlış bir şekilde uygulanışı cercevesinde Guney Anadolu'nun işgali, bu bolgede milli mucadele cephelerinin kurulmasına ve duşman saldırısına karşı direnmeye sebep olmuştu
Fransızların Adana'yı, İngilizlerin ve Fransızların beraberce Urfa, Maraş ve Antep'i işgal etmeleri halk arasında korku, nefret ve endişe oluşturmuştu Fransızların, Ermenilerle işbirliği yaparak somurge yonetimi usullerini burada uygulamaları, yer yer bolgesel savunma tertiplerinin alınmasına ve milli kuvvetlerin kurulup teşkilatlanmasına etken oldu
BATI CEPHESİ
a) Duzenli Ordunun Kurulması
Yunan işgaline karşılık Ayvalık, Denizli ve Salihli'ye bolgesinde Kuvayı Milliye Cephesi oluşturulmuştur
Kuvayı Milliye, Kurtuluş Savaşı'nın ilk savunma kuruluşudur
Kuvayı Milliye'yi orgutlemek icin Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri yapılmıştır
Fransız işgaline karşı Adana, Urfa, Antep ve Maraş civarında da Kuvayı Milliye kurulmuştur
MKemal Paşa Sivas Kongresi'nde, Ali Fuat Paşa'yı Batı Cephesi Komutanlığı'na getirilmiştir
Ali Fuat Paşa, Gediz Taarruzu'nda başarılı olamamış ve Yunan orduları Dumlupınar'a kadar ilerlemiştir
Cerkez Ethem'in baskıları ve Ali Fuat Paşa'nın etkisiz olması nedeniyle Ali Fuat Paşa Moskova Buyukelciliği'ne atanmıştır Batı Cephesi ikiye ayrılmıştır
Albay İsmet Bey Batı Bolumu'ne,
Albay Refet Bey ise Guney Bolumu'ne atanmıştır
Yunan taarruzu karşısında Kuvayı Milliye başarılı olamamıştır
Ordudan firarlar başlamış, İstiklal Mahkemeleri ’nin calışmaları ile firarlar sona erdirilmiştir
Duzenli ordunun kurulması ile Kuvayı Milliye tamamen ortadan kaldırılmıştır (8 Ekim 1920)
Duzenli orduya gecildiği sırada bazı Kuvayı Milliyeciler isyan etmiştir (Cerkez Ethem ve Demirci Efe)
Demirci Mehmet Efe İsyanı Iİnonu Savaşı'ndan once, Cerkez Ethem İsyanı ise Iİnonu Savaşı'ndan sonra bastırılmıştır