İlkcağ Medeniyetleri ile ilgili bilgi
ilkcağ medeniyetleri tarih
ilkcağ medeniyetleri anadolu
ilkcağ medeniyetleri
anadolu ilk cağ anadolu medeniyetleri
oss tarih konuları ilkcağ medeniyetleri
İlkcağ Medeniyetleri
Anadolu Medeniyetleri Anadolu, goc ve ticaret yollarının uzerinde bulunması, Asya ile Avrupa ’yı birbirine bağlaması, topraklarının verimli olması ve ikliminin insanların yaşayışına uygun olması gibi nedenlerden dolayı zengin ve yuksek kulturlerin beşiği olmuştur Karşılıklı kultur alış verişleri Anadolu ’da uygarlıkların gelişmesini hızlandırmıştır
MO II Binden MO VIYuzyıla Kadar Turkiye
Hititler
Hititler, MO 2000 yılı başlarında Kafkaslardan Orta Anadolu ’ya gelerek Kızılırmak kıvrımı icine yerleşmişlerdir Hititler, MO 1400 yıllarında imparatorluk haline gelmişlerdir
Bu donemin en onemli gelişmesi, Hititler ile Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Savaşı Antlaşması ’dır MO 1296 ’da yapılan Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır
Hitit Devleti, MO 1200 yıllarında batıdan gelen kavimler tarafından parcalanmıştır Ege goclerinden sonra şehir devletleri halinde yaşayan Hititlere MO 700 yıllarında Asurlular son vermişlerdir
Asurlulardan sonra Turkiye ’de Pers egemenliği kurulmuş ve Hitit halkı tamamen Pers hakimiyetine girmiştir
Frigyalılar
Frigler, Ege gocleri sırasında Anadolu ’ya gelerek MO 800 yıllarında Gordion (Polatlı) merkezli bir devlet kurdular
Kafkaslar uzerinden gelen Kimmerlerin egemenliği altına giren Frigyalılara Persler son vermişlerdir
Lidyalılar
Lidyalılar, Frigyalılar gibi MO 1200 ’lerde Anadolu ’ya gelerek, bugunku Gediz ve Kucuk Menderes vadileri arasında kalan bolgede Kral Giges tarafından Sard (Salihli) merkezli bir devlet kurmuşlardır Pers saldırılarına dayanamayan Lidya Devleti, MO 546 yıllarında yıkılmıştır
İyonyalılar
Dorların baskısı sonucunda Akaların bir kısmı Yunanistan ’dan Batı Anadolu ’ya goc etmişler ve İzmir cevresindeki yerli halkla kaynaşarak şehir devletleri kurmuşlardır Bu şehir devletleri arasında siyasal birlik sağlanamamıştır İyon şehir devletleri arasında en tanınmışları Efes, Milet, Foca ve İzmir ’dir
On Asya ’dan gelen ticaret yollarının bitim noktasında bulunan İyonyalılar, kısa zamanda ileri bir medeniyet kurmuşlar ve kolonicilik faaliyetleriyle zenginleşmişlerdir
Urartular
Urartu Devleti, Doğu Anadolu ’da Asya kokenli Hurriler tarafından kurulmuştur Urartuların merkezi Tuşpa (Van) ’dır Bolgenin en guclu devletlerinden biri olan Urartular, MO 600 ’lerde Medler tarafından yıkılmıştır
MO II Binden MO VI Yuzyıla Kadar Turkiye ’de Kultur ve Medeniyet
Devlet Yonetimi
İlkcağlarda Turkiye ’de kurulan devletler krallıkla yonetilmiştir Butun yetkiyi elinde bulunduran krallar, aynı zamanda başkomutan, baş yargıc ve baş rahiptir
Bu durum kralların siyasi askeri ve dini yetkileri kendilerdinde topladıklarını ve guclerini arttırdıklarını gostermektedir Başlangıcta Hitit Krallığı, feodal beyliklerden oluşuyordu Daha sonraları bu beylikler kaldırılarak yerlerine merkezden valiler atanmıştır Boyle bir değişiklikle Hititler merkezi otoriteyi guclendirmeyi amaclamışlardır
Hititlerin ilk zamanlarında kralın yetkileri soylulardan oluşan Pankuş Meclisi tarafından sınırlandırılmıştır Ancak imparatorluk doneminde Pankuş Meclisi ’nin yetkileri azalırken kralın yetkileri artmıştır
Dolayısıyla soylular yonetimden uzaklaştırılmıştır Devlet yonetiminde kraldan sonra en yetkili kişi Tavananna adı verilen kraliceydi Tavananna, dini torenlere ve bayramlara başkanlık yapar, kral savaşa gittiğinde ulkeyi yonetirdi Hatta Kadeş Antlaşması ’nda Hitit kralının yanında kralicenin de imzası yer almıştır Bu durum Hititlerde kadınların devlet idaresinde etkili olduğunu gostermektedir
Hititlerde Pankuş Meclisi'nin bulunması meşrutiyete benzeyen bir yonetim varlığını ve kralların yetkilerinin bir donem kısıtlandığını gostermektedir Ordu
Turkiye; topraklarının verimli olması ve ticaret yolları uzerinde bulunması sebebiyle sık sık istilalara uğramıştır Bu durum Anadolu ’da kurulan devletleri askerliğe onem vermeye zorlamıştır
Ticaret faaliyetleriyle zenginleşen Lidyalılar, Anadolu ’ da ucretli askerlik sistemini kurmuşlardır Ancak bu askerler arasında dil ve taktik birliği olmadığı gibi vatan millet sevgisi de yoktu Sadece para icin savaşan ucretli askerlerin başarı kazanmasını zorlaştırmıştır Bu durum Lidyalıların yıkılmasında etkili olmuştur
Hukuk
Anadolu ’da İlkcağ hukuku, komşu medeniyetlere gore yumuşak bir karakter taşımaktadır Anadolu ’da yapılan kanunlarda komşu medeniyetlerin onemli etkisi ve katkısı olmuştur
Hititler, kanunlarını Mezopotamya ’dan almakla beraber, ilaveler ve duzeltmelerle Anadolu ’da ilk kanunları yapmışlardır Medeni hukuk ve ceza hukuku buyuk gelişme gostermiştir Hitit kanunları, hur vatandaşlara olduğu kadar kolelere de mulkiyet hakkı tanıyordu
İlkcağ devletlerinin temel gecim kaynağı tarım ve hayvanlılık olduğu icin tarım ve hayvanlığı korumaya yonelik ağır cezalar iceren kanunlar yapmışlardırOrneğin;Frigyalılarda okuz kesene olum cezası verilmiştir Hititlerde krallın buyruklarına karşı gelmek develete baş kaldırmak buyuk suc sayılmış ve olumle cezalandırılmıştır Bu da Hititlerin merkezi otoriteye onem verdiklerini gostermektedir
Din ve İnanış
İlkcağlarda Turkiye ’de cok tanrılı bir din anlayışı hakimdi Bu nedenle Anadolu icin “Bin Tanrı İli denilmiştir Anadolu ’nun batısında kurulan medeniyetler Yunan tanrılarından, doğuda kurulan medeniyetler ise, Mezopotamya tanrılarından etkilenmişlerdir Bu durum, Turkiye ’nin coğrafi konumundan doğan tabii bir sonuctur
İlkcağ insanlarında uğraş alanlarındaki gelişmeler inancları uzerinde etkili olmuşturOrneğin tarım faaliyetlerine onem veren Frigyalılarda en buyuk tanrı olarak bereket tanrısı Kibele'yi kapul etmeleri gibi Sosyal ve İktisadi Hayat
Anadolu ’da halk sosyal sınıflara ayrılmıştı En ust sınıf olarak kabul edilen kral ve ailesi devletin yonetimini ustlenmiştir Anadolu ’da asillerden başka rahipler, sanatcılar, askerler, memurlar ve koleler gibi sınıflar da bulunuyordu
Anadolu'da bu sınıfların bulunması Turkiye'de yaşayan insan topluluklarının arasında eşitsizliğin olduğunu gostermektedir Ticarete buyuk onem veren Lidyalılar, bu amacla Efes ’ten başlayarak Mezopotamya ’ya kadar uzanan Kral Yolu ’nu yapmışlardır Bu yolun yapılması sonucunda;
* Lidyalılar zenginleşmiştir
* Doğu Batı kulturleri arasında etkileşim artmıştır
* Takas usulunun gelişen ticareti karşılayamaması uzerine MO 700 yıllarında Lidyalılar ilk parayı kullanmışlardır
Lidayalıların parayı icat etmeleri;alışverişi kolaylaştırmış ekonomik hayatı canlandırmış sermaye birikimine ve finans sektorunun oluşmasına ortam hazırlamıştır Paranın kullanılmasına başlanmasından sonra değiş dokuş(takas) uygulaması ortadan kalkmıştır Denizci bir medeniyet olan İyonyalılar, Akdeniz ve Karadeniz ’de koloniler kurarak ticaret faaliyetleriyle zenginleşmişlerdir
Bir devletin ekonomik, siyasal ve sosyal nedenlerden dolayı, kendi sınırları dışında ele gecirip yonettiği ulkeye veya topraklara koloni denir Kolonilerin kurulmasında;
* Hammadde ihtiyaclarının karşılanması
* Uretim fazlası mallar icin pazar bulunması
* Askeri gucun artırılmak istenmesi
* Diğer devletlere askeri, siyasal ve ekonomik alanlarda ustunluk sağlama duşuncesi etkili olmuştur
Yazı ve Edebiyat
Anadolu ’ya yazıyı Mezopotamya medeniyetlerinden Asurlular getirmiştir
Hititler ve Urartular, Asurlulardan aldıkları civi yazısını kullanmışlar, ayrıca Hititler kendi icatları olan hiyeroglif yazısını da kullanmışlardır Frigyalılar, Lidyalılar ve İyonyalılar Fenikelilerin alfabesini kullanmışlardır
Hititlerden kalan en onemli yazılı eserler anal adı verilen yıllıklardır Hititler anallarla (yıllıklar) Anadolu ’da tarih yazıcılığını başlatmışlardır
Hitit yıllıklarında kralların,zaferi kadar yenilgilerininde yıllıklara yazdırılması tarafsız bir tarih anlayışına sahip olduğunu gostermektedirBu yıllıklar ,İlkcağ Anadolu tahihinin aydınlanmasında onemli rol oynamışlardır Bilim ve Sanat
Anadolu medeniyetleri icinde her yonden en ileri olanı İyonyalılardır İyonyalılar ozgur duşuncenin ve pozitif bilimlerin oncusu olmaları yonuyle onem taşırlar Felsefe, matematik ve tıp bilimlerinin temeli İyonya ’da atılmıştır
Hitit sanatı, Mezopotamya sanatının etkisinde gelişmiştir Heykelcilik ve kabartmacılık gelişen başlıca sanatlar olmuştur Hititlerin en onemli kabartmaları Yazılıkaya ve İvriz kabartmalarıdır Frigyalılarda dokumacılık, maden işciliği, kaya mimarisi, Lidyalılar da dokumacılık, comlekcilik, dericilik ve madencilik, Urartular da maden işlemeciliği, su mimarisi, İyonyalılarda ise, saray ve tapınak mimarisi gelişmiştir
İskender İmparatorluğu
MO 337 ’de tahta gecen İskender, once Yunanistan ’daki butun şehir devletlerini, sonra da Anadolu, İran, Irak, Suriye ve Mısır ’da Perslere ait tum toprakları kendine bağlamayı başardı Buyuk İskender ’in Asya seferinin sonucunda Hellenizm uygarlığı doğmuştur Buyuk İskender, 33 yaşında oldu (MO 323) İskender ’in olumunden sonra kazanılan topraklarda bağımsız devletler kurulmuştur
Roma İmparatorluğu
Romalılar; disiplinli, planlı ve teşkilatlı hareket ederek kısa surede butun İtalya ’yı Roma ’ya bağlamışlardır Bu gelişmelerden sonra Romalılar, Doğu Akdeniz ’e yonelmişlerdir İskender İmparatorluğu parcalandıktan sonra Selevkoslar Krallığı ’nı yenerek Turkiye topraklarının tamamına hakim olmuşlardır
Roma İmparatorluğu ’nun siyasal tarihinde; Krallık Cumhuriyet ve İmparatorluk donemleri yaşanmıştır Merkezi yonetimin zayıflaması, eyaletlerin guclenmesi, Hristiyanlığın yayılması, Kavimler Gocu ’nun meydana getirdiği kargaşa, ic savaşlara katılan orduların sınırları ihmal etmesi gibi nedenlerden dolayı Roma İmparatorluğu, Doğu ve Batı olarak parcalanmıştır (395) Bunlardan Batı Roma 476 ’da, Doğu Roma ise 1453 ’te yıkılmıştır
Roma ’da patricilerle (soylular) plepler (Roma ’ya sonradan gelen halk) arasında catışmalar olmuştur Romalılar Yunan kanunlarından yararlanarak 12 Levha Kanunlarını yapmışlardır PatriciPlep mucadelesi 12 Levha Kanunlarından sonra da devam etmiştir
Gumumuz Batı dunyasında uygulanan hukuk kurallarının temeli Roma hukukuna dayanır Bu hukuk kuralları bazı değişikliklerle Bizans hukuku adıyla Doğu Roma 'da yururlukte kalmıştır Romalılar ticareti geliştirmek amacıyla Anadolu ’da yeni yollar yapmışlar ve ihtiyac duydukları urunleri Anadolu ’dan goturmuşlerdir
Romalılar; Fenikeliler, İyonyalıların ve Yunanlıların geliştirdiği alfabeye son şeklini kazandırmışlar ve “Latin Alfabesini oluşturmuşlardır Mısır ’dan aldıkları Guneş yılı esaslı takvimi, Sezar ve Papa XIII Gregor donemlerindeki duzenlemelerle bugun kullandığımız şekle getirmişlerdir
Mezopotamya Medeniyetleri
Sumerler birbirinden bağımsız bircok kucuk şehir devletciklerinden oluşan bir uygarlık kurdular
Şehir devletleri arasında savaş eksik olmuyordu Kuvvetli prensler, yakınındaki diğer şehirlere de soz gecirerek buyuk krallıklar kuruyordu
Mezopotamya ’daki ilk medeniyet olan Sumerler, aynı zamanda tarihte bilinen ilk yazıyı da kullanmışlardır MO 3000 ’lerde kullanılmaya başlanan yazı sayesinde kultur aktarımı kolaylaşmıştır
Aşağı Mezopotamya ’da bulunan Sumerlerin kralı Urugakina tarafından ilk yazılı kanunlar yapılmıştır (MO 2375) Bu kanunların cezalandırma yontemi genel olarak “fidye yani “bedel sistemine dayalıydı
Cok tanrılı dine inanan Sumerlerin kralları rahip kral olarak bilinirdi Oncelikle dini amaclı yaptıkları “Ziggurat denen tapınaklar aynı zamanda rasathane ve soğuk hava deposu olarak kullanılmıştır
Bilimde ilerlemiş olan Sumerler dort işlemi kullanmışlar ve dairenin alanını hesaplamayı başarmışlardır Edebiyat alanında gunumuze kadar ulaşan en onemli eserleri Yaradılış, Tufan ve Gılgamış destanlarıdır
Akadlar tarihte bilinen ilk buyuk imparatorluğu, ilk duzenli ve surekli orduları kurmuşlar, bunun sonucu olarak Sumer uygarlığını On Asya ’ya yaymışlardır
I Babil Devleti ’nin krallarının en onemlisi olan Hammurabi ilk anayasa olarak kabul edilen “Hammurabi Kanunları ’nı yapmıştır Bu kanunlar yapılırken daha once uygulanan kanunlardan yararlanılmıştır Urugakina Kanunlarına gore daha sert cezalar vardır Bazı suclara kısas cezaları verilmiştir
Babil Kralı Hammurabi rahipkral anlayışını reddederek gucunu dinden değil askeri kuvvetten almıştırMutlak Krallık sistemi Hammurabi ile başlamıştır MO 2000 yıllarında Asurlular, Anadolu ’da ticaret kolonileri kurarak hem ticareti geliştirmişler, hem de Anadolu ’da yazılı devirleri başlatmışlardır Kayseri yoresindeki Kultepe ’de ticaretle ilgili Asurca bircok tablet bulunmuştur
Mısır Medeniyeti
Mısır Medeniyeti, Nil nehrinin cevresinde kurulmuştur Etrafının collerle cevrili olması, diğer medeniyetlerle daha az etkileşmesine neden olmuştur
Mısırlılar oldukten sonra dirilmeye inanmışlar ve bu nedenle diğer yaşamlarında kullanabilmek icin bazı eşyalarını mezarlarına koymuşlardır
Mısır sanatı dini ağırlıklıdır Yeniden dirileceklerine inandıklarından cesetlerin bozulmamasına dikkat etmişler ve Mısırlılarda mumyacılık milli sanat haline gelmiştir Mumyacılık faaliyetleri insan vucudunun yakından tanınmasını ve Mısır ’da tıp biliminin gelişmesini sağlamıştır
Mısırlılar, resim yazısı denilen hiyeroglif yazısını kullanmışlardır Gok cisimlerini incelemek icin rasathaneler kurmuşlar ve astronomide oldukca ilerlemişlerdir Bugun kullandığımız Miladi takvimin ilk duzenli şeklini Mısır medeniyeti oluşturmuştur
Mısır ekonomisinin temelini tarım urunlerinden sağlanan gelirler oluşturuyordu Mısır ’da canlı bir ticaretin olduğu bilinmektedir
Fenikeliler
Fenikeliler, Lubnan dağları ile Akdeniz sahili arasında kalan kıyı şeridine yerleşmişlerdir Arazilerinin tarıma elverişli olmaması ve Mısır ’dan Anadolu ’ya ulaşan ticaret yolu uzerinde bulunmaları Fenikelilerin ticaret alanında ilerlemelerini sağlamıştır Fenikeliler şehir devletcikleri halinde yaşamış ve krallıkla idare edilmişlerdir
Fenikeliler kurdukları kolonilere sadece ticari amaclarını gercekleştirmek icin gittiklerinden dolayı askerliğe onem vermemişler ve kolonilerini yurt edinmemişlerdir Bu nedenle kolonilerini kaybetmişlerdir
Tarihe en onemli katkıları gunumuz Latin alfabesinin temelini oluşturan 22 harfli ilk alfabeyi bulmalarıdır
Denizcilik ve ticaret faaliyetleriyle gelişme gosteren Fenikeliler Doğu lve On Asya uygarlıklarındaki gelişmeleri Batıya taşıyarak kulturler arası etkileşimi sağlamışlardır İbraniler
Tarihte ilk defa tek tanrılı bir dine inanan İbraniler, Musevilik dininin sadece kendi kavimlerine ait olduğunu kabul ederek diğer toplumlarda yayılmasını engellemişlerdir Bu durum dunyanın değişik yerlerine dağılan Yahudilerin milli birliklerini korumalarını ve varlıklarını surdurmelerini sağlamıştır
Yunan Medeniyeti
Dorlar taarfından Yunanistan ’da kurulan şehir devletciklerine polis adı verilmiştir Yunanistan ’ da sınıflar arasındaki mucadeleler sonunda sınıf farkları kaldırılmış ve demokrasi yonetimi benimsenmiştir
Yunanistan ’da Halk gelirine gore, “Dortyuzler Meclisi veya “Halk Meclislerinde yonetime katılma olanağı elde etmiştir
Yunanistan ’da yapılan kanunlarla demokratikleşme yolunda onemli bir adım olmasına rağmen asillerin yetkileri ellerinden alındığı icin diğer sınıflar arasında mucadele yine devam etmiştir
ilkcağ medeniyetleri tarih
ilkcağ medeniyetleri anadolu
ilkcağ medeniyetleri
anadolu ilk cağ anadolu medeniyetleri
oss tarih konuları ilkcağ medeniyetleri
İlkcağ Medeniyetleri
Anadolu Medeniyetleri Anadolu, goc ve ticaret yollarının uzerinde bulunması, Asya ile Avrupa ’yı birbirine bağlaması, topraklarının verimli olması ve ikliminin insanların yaşayışına uygun olması gibi nedenlerden dolayı zengin ve yuksek kulturlerin beşiği olmuştur Karşılıklı kultur alış verişleri Anadolu ’da uygarlıkların gelişmesini hızlandırmıştır
MO II Binden MO VIYuzyıla Kadar Turkiye
Hititler
Hititler, MO 2000 yılı başlarında Kafkaslardan Orta Anadolu ’ya gelerek Kızılırmak kıvrımı icine yerleşmişlerdir Hititler, MO 1400 yıllarında imparatorluk haline gelmişlerdir
Bu donemin en onemli gelişmesi, Hititler ile Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Savaşı Antlaşması ’dır MO 1296 ’da yapılan Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır
Hitit Devleti, MO 1200 yıllarında batıdan gelen kavimler tarafından parcalanmıştır Ege goclerinden sonra şehir devletleri halinde yaşayan Hititlere MO 700 yıllarında Asurlular son vermişlerdir
Asurlulardan sonra Turkiye ’de Pers egemenliği kurulmuş ve Hitit halkı tamamen Pers hakimiyetine girmiştir
Frigyalılar
Frigler, Ege gocleri sırasında Anadolu ’ya gelerek MO 800 yıllarında Gordion (Polatlı) merkezli bir devlet kurdular
Kafkaslar uzerinden gelen Kimmerlerin egemenliği altına giren Frigyalılara Persler son vermişlerdir
Lidyalılar
Lidyalılar, Frigyalılar gibi MO 1200 ’lerde Anadolu ’ya gelerek, bugunku Gediz ve Kucuk Menderes vadileri arasında kalan bolgede Kral Giges tarafından Sard (Salihli) merkezli bir devlet kurmuşlardır Pers saldırılarına dayanamayan Lidya Devleti, MO 546 yıllarında yıkılmıştır
İyonyalılar
Dorların baskısı sonucunda Akaların bir kısmı Yunanistan ’dan Batı Anadolu ’ya goc etmişler ve İzmir cevresindeki yerli halkla kaynaşarak şehir devletleri kurmuşlardır Bu şehir devletleri arasında siyasal birlik sağlanamamıştır İyon şehir devletleri arasında en tanınmışları Efes, Milet, Foca ve İzmir ’dir
On Asya ’dan gelen ticaret yollarının bitim noktasında bulunan İyonyalılar, kısa zamanda ileri bir medeniyet kurmuşlar ve kolonicilik faaliyetleriyle zenginleşmişlerdir
Urartular
Urartu Devleti, Doğu Anadolu ’da Asya kokenli Hurriler tarafından kurulmuştur Urartuların merkezi Tuşpa (Van) ’dır Bolgenin en guclu devletlerinden biri olan Urartular, MO 600 ’lerde Medler tarafından yıkılmıştır
MO II Binden MO VI Yuzyıla Kadar Turkiye ’de Kultur ve Medeniyet
Devlet Yonetimi
İlkcağlarda Turkiye ’de kurulan devletler krallıkla yonetilmiştir Butun yetkiyi elinde bulunduran krallar, aynı zamanda başkomutan, baş yargıc ve baş rahiptir
Bu durum kralların siyasi askeri ve dini yetkileri kendilerdinde topladıklarını ve guclerini arttırdıklarını gostermektedir Başlangıcta Hitit Krallığı, feodal beyliklerden oluşuyordu Daha sonraları bu beylikler kaldırılarak yerlerine merkezden valiler atanmıştır Boyle bir değişiklikle Hititler merkezi otoriteyi guclendirmeyi amaclamışlardır
Hititlerin ilk zamanlarında kralın yetkileri soylulardan oluşan Pankuş Meclisi tarafından sınırlandırılmıştır Ancak imparatorluk doneminde Pankuş Meclisi ’nin yetkileri azalırken kralın yetkileri artmıştır
Dolayısıyla soylular yonetimden uzaklaştırılmıştır Devlet yonetiminde kraldan sonra en yetkili kişi Tavananna adı verilen kraliceydi Tavananna, dini torenlere ve bayramlara başkanlık yapar, kral savaşa gittiğinde ulkeyi yonetirdi Hatta Kadeş Antlaşması ’nda Hitit kralının yanında kralicenin de imzası yer almıştır Bu durum Hititlerde kadınların devlet idaresinde etkili olduğunu gostermektedir
Hititlerde Pankuş Meclisi'nin bulunması meşrutiyete benzeyen bir yonetim varlığını ve kralların yetkilerinin bir donem kısıtlandığını gostermektedir Ordu
Turkiye; topraklarının verimli olması ve ticaret yolları uzerinde bulunması sebebiyle sık sık istilalara uğramıştır Bu durum Anadolu ’da kurulan devletleri askerliğe onem vermeye zorlamıştır
Ticaret faaliyetleriyle zenginleşen Lidyalılar, Anadolu ’ da ucretli askerlik sistemini kurmuşlardır Ancak bu askerler arasında dil ve taktik birliği olmadığı gibi vatan millet sevgisi de yoktu Sadece para icin savaşan ucretli askerlerin başarı kazanmasını zorlaştırmıştır Bu durum Lidyalıların yıkılmasında etkili olmuştur
Hukuk
Anadolu ’da İlkcağ hukuku, komşu medeniyetlere gore yumuşak bir karakter taşımaktadır Anadolu ’da yapılan kanunlarda komşu medeniyetlerin onemli etkisi ve katkısı olmuştur
Hititler, kanunlarını Mezopotamya ’dan almakla beraber, ilaveler ve duzeltmelerle Anadolu ’da ilk kanunları yapmışlardır Medeni hukuk ve ceza hukuku buyuk gelişme gostermiştir Hitit kanunları, hur vatandaşlara olduğu kadar kolelere de mulkiyet hakkı tanıyordu
İlkcağ devletlerinin temel gecim kaynağı tarım ve hayvanlılık olduğu icin tarım ve hayvanlığı korumaya yonelik ağır cezalar iceren kanunlar yapmışlardırOrneğin;Frigyalılarda okuz kesene olum cezası verilmiştir Hititlerde krallın buyruklarına karşı gelmek develete baş kaldırmak buyuk suc sayılmış ve olumle cezalandırılmıştır Bu da Hititlerin merkezi otoriteye onem verdiklerini gostermektedir
Din ve İnanış
İlkcağlarda Turkiye ’de cok tanrılı bir din anlayışı hakimdi Bu nedenle Anadolu icin “Bin Tanrı İli denilmiştir Anadolu ’nun batısında kurulan medeniyetler Yunan tanrılarından, doğuda kurulan medeniyetler ise, Mezopotamya tanrılarından etkilenmişlerdir Bu durum, Turkiye ’nin coğrafi konumundan doğan tabii bir sonuctur
İlkcağ insanlarında uğraş alanlarındaki gelişmeler inancları uzerinde etkili olmuşturOrneğin tarım faaliyetlerine onem veren Frigyalılarda en buyuk tanrı olarak bereket tanrısı Kibele'yi kapul etmeleri gibi Sosyal ve İktisadi Hayat
Anadolu ’da halk sosyal sınıflara ayrılmıştı En ust sınıf olarak kabul edilen kral ve ailesi devletin yonetimini ustlenmiştir Anadolu ’da asillerden başka rahipler, sanatcılar, askerler, memurlar ve koleler gibi sınıflar da bulunuyordu
Anadolu'da bu sınıfların bulunması Turkiye'de yaşayan insan topluluklarının arasında eşitsizliğin olduğunu gostermektedir Ticarete buyuk onem veren Lidyalılar, bu amacla Efes ’ten başlayarak Mezopotamya ’ya kadar uzanan Kral Yolu ’nu yapmışlardır Bu yolun yapılması sonucunda;
* Lidyalılar zenginleşmiştir
* Doğu Batı kulturleri arasında etkileşim artmıştır
* Takas usulunun gelişen ticareti karşılayamaması uzerine MO 700 yıllarında Lidyalılar ilk parayı kullanmışlardır
Lidayalıların parayı icat etmeleri;alışverişi kolaylaştırmış ekonomik hayatı canlandırmış sermaye birikimine ve finans sektorunun oluşmasına ortam hazırlamıştır Paranın kullanılmasına başlanmasından sonra değiş dokuş(takas) uygulaması ortadan kalkmıştır Denizci bir medeniyet olan İyonyalılar, Akdeniz ve Karadeniz ’de koloniler kurarak ticaret faaliyetleriyle zenginleşmişlerdir
Bir devletin ekonomik, siyasal ve sosyal nedenlerden dolayı, kendi sınırları dışında ele gecirip yonettiği ulkeye veya topraklara koloni denir Kolonilerin kurulmasında;
* Hammadde ihtiyaclarının karşılanması
* Uretim fazlası mallar icin pazar bulunması
* Askeri gucun artırılmak istenmesi
* Diğer devletlere askeri, siyasal ve ekonomik alanlarda ustunluk sağlama duşuncesi etkili olmuştur
Yazı ve Edebiyat
Anadolu ’ya yazıyı Mezopotamya medeniyetlerinden Asurlular getirmiştir
Hititler ve Urartular, Asurlulardan aldıkları civi yazısını kullanmışlar, ayrıca Hititler kendi icatları olan hiyeroglif yazısını da kullanmışlardır Frigyalılar, Lidyalılar ve İyonyalılar Fenikelilerin alfabesini kullanmışlardır
Hititlerden kalan en onemli yazılı eserler anal adı verilen yıllıklardır Hititler anallarla (yıllıklar) Anadolu ’da tarih yazıcılığını başlatmışlardır
Hitit yıllıklarında kralların,zaferi kadar yenilgilerininde yıllıklara yazdırılması tarafsız bir tarih anlayışına sahip olduğunu gostermektedirBu yıllıklar ,İlkcağ Anadolu tahihinin aydınlanmasında onemli rol oynamışlardır Bilim ve Sanat
Anadolu medeniyetleri icinde her yonden en ileri olanı İyonyalılardır İyonyalılar ozgur duşuncenin ve pozitif bilimlerin oncusu olmaları yonuyle onem taşırlar Felsefe, matematik ve tıp bilimlerinin temeli İyonya ’da atılmıştır
Hitit sanatı, Mezopotamya sanatının etkisinde gelişmiştir Heykelcilik ve kabartmacılık gelişen başlıca sanatlar olmuştur Hititlerin en onemli kabartmaları Yazılıkaya ve İvriz kabartmalarıdır Frigyalılarda dokumacılık, maden işciliği, kaya mimarisi, Lidyalılar da dokumacılık, comlekcilik, dericilik ve madencilik, Urartular da maden işlemeciliği, su mimarisi, İyonyalılarda ise, saray ve tapınak mimarisi gelişmiştir
İskender İmparatorluğu
MO 337 ’de tahta gecen İskender, once Yunanistan ’daki butun şehir devletlerini, sonra da Anadolu, İran, Irak, Suriye ve Mısır ’da Perslere ait tum toprakları kendine bağlamayı başardı Buyuk İskender ’in Asya seferinin sonucunda Hellenizm uygarlığı doğmuştur Buyuk İskender, 33 yaşında oldu (MO 323) İskender ’in olumunden sonra kazanılan topraklarda bağımsız devletler kurulmuştur
Roma İmparatorluğu
Romalılar; disiplinli, planlı ve teşkilatlı hareket ederek kısa surede butun İtalya ’yı Roma ’ya bağlamışlardır Bu gelişmelerden sonra Romalılar, Doğu Akdeniz ’e yonelmişlerdir İskender İmparatorluğu parcalandıktan sonra Selevkoslar Krallığı ’nı yenerek Turkiye topraklarının tamamına hakim olmuşlardır
Roma İmparatorluğu ’nun siyasal tarihinde; Krallık Cumhuriyet ve İmparatorluk donemleri yaşanmıştır Merkezi yonetimin zayıflaması, eyaletlerin guclenmesi, Hristiyanlığın yayılması, Kavimler Gocu ’nun meydana getirdiği kargaşa, ic savaşlara katılan orduların sınırları ihmal etmesi gibi nedenlerden dolayı Roma İmparatorluğu, Doğu ve Batı olarak parcalanmıştır (395) Bunlardan Batı Roma 476 ’da, Doğu Roma ise 1453 ’te yıkılmıştır
Roma ’da patricilerle (soylular) plepler (Roma ’ya sonradan gelen halk) arasında catışmalar olmuştur Romalılar Yunan kanunlarından yararlanarak 12 Levha Kanunlarını yapmışlardır PatriciPlep mucadelesi 12 Levha Kanunlarından sonra da devam etmiştir
Gumumuz Batı dunyasında uygulanan hukuk kurallarının temeli Roma hukukuna dayanır Bu hukuk kuralları bazı değişikliklerle Bizans hukuku adıyla Doğu Roma 'da yururlukte kalmıştır Romalılar ticareti geliştirmek amacıyla Anadolu ’da yeni yollar yapmışlar ve ihtiyac duydukları urunleri Anadolu ’dan goturmuşlerdir
Romalılar; Fenikeliler, İyonyalıların ve Yunanlıların geliştirdiği alfabeye son şeklini kazandırmışlar ve “Latin Alfabesini oluşturmuşlardır Mısır ’dan aldıkları Guneş yılı esaslı takvimi, Sezar ve Papa XIII Gregor donemlerindeki duzenlemelerle bugun kullandığımız şekle getirmişlerdir
Mezopotamya Medeniyetleri
Sumerler birbirinden bağımsız bircok kucuk şehir devletciklerinden oluşan bir uygarlık kurdular
Şehir devletleri arasında savaş eksik olmuyordu Kuvvetli prensler, yakınındaki diğer şehirlere de soz gecirerek buyuk krallıklar kuruyordu
Mezopotamya ’daki ilk medeniyet olan Sumerler, aynı zamanda tarihte bilinen ilk yazıyı da kullanmışlardır MO 3000 ’lerde kullanılmaya başlanan yazı sayesinde kultur aktarımı kolaylaşmıştır
Aşağı Mezopotamya ’da bulunan Sumerlerin kralı Urugakina tarafından ilk yazılı kanunlar yapılmıştır (MO 2375) Bu kanunların cezalandırma yontemi genel olarak “fidye yani “bedel sistemine dayalıydı
Cok tanrılı dine inanan Sumerlerin kralları rahip kral olarak bilinirdi Oncelikle dini amaclı yaptıkları “Ziggurat denen tapınaklar aynı zamanda rasathane ve soğuk hava deposu olarak kullanılmıştır
Bilimde ilerlemiş olan Sumerler dort işlemi kullanmışlar ve dairenin alanını hesaplamayı başarmışlardır Edebiyat alanında gunumuze kadar ulaşan en onemli eserleri Yaradılış, Tufan ve Gılgamış destanlarıdır
Akadlar tarihte bilinen ilk buyuk imparatorluğu, ilk duzenli ve surekli orduları kurmuşlar, bunun sonucu olarak Sumer uygarlığını On Asya ’ya yaymışlardır
I Babil Devleti ’nin krallarının en onemlisi olan Hammurabi ilk anayasa olarak kabul edilen “Hammurabi Kanunları ’nı yapmıştır Bu kanunlar yapılırken daha once uygulanan kanunlardan yararlanılmıştır Urugakina Kanunlarına gore daha sert cezalar vardır Bazı suclara kısas cezaları verilmiştir
Babil Kralı Hammurabi rahipkral anlayışını reddederek gucunu dinden değil askeri kuvvetten almıştırMutlak Krallık sistemi Hammurabi ile başlamıştır MO 2000 yıllarında Asurlular, Anadolu ’da ticaret kolonileri kurarak hem ticareti geliştirmişler, hem de Anadolu ’da yazılı devirleri başlatmışlardır Kayseri yoresindeki Kultepe ’de ticaretle ilgili Asurca bircok tablet bulunmuştur
Mısır Medeniyeti
Mısır Medeniyeti, Nil nehrinin cevresinde kurulmuştur Etrafının collerle cevrili olması, diğer medeniyetlerle daha az etkileşmesine neden olmuştur
Mısırlılar oldukten sonra dirilmeye inanmışlar ve bu nedenle diğer yaşamlarında kullanabilmek icin bazı eşyalarını mezarlarına koymuşlardır
Mısır sanatı dini ağırlıklıdır Yeniden dirileceklerine inandıklarından cesetlerin bozulmamasına dikkat etmişler ve Mısırlılarda mumyacılık milli sanat haline gelmiştir Mumyacılık faaliyetleri insan vucudunun yakından tanınmasını ve Mısır ’da tıp biliminin gelişmesini sağlamıştır
Mısırlılar, resim yazısı denilen hiyeroglif yazısını kullanmışlardır Gok cisimlerini incelemek icin rasathaneler kurmuşlar ve astronomide oldukca ilerlemişlerdir Bugun kullandığımız Miladi takvimin ilk duzenli şeklini Mısır medeniyeti oluşturmuştur
Mısır ekonomisinin temelini tarım urunlerinden sağlanan gelirler oluşturuyordu Mısır ’da canlı bir ticaretin olduğu bilinmektedir
Fenikeliler
Fenikeliler, Lubnan dağları ile Akdeniz sahili arasında kalan kıyı şeridine yerleşmişlerdir Arazilerinin tarıma elverişli olmaması ve Mısır ’dan Anadolu ’ya ulaşan ticaret yolu uzerinde bulunmaları Fenikelilerin ticaret alanında ilerlemelerini sağlamıştır Fenikeliler şehir devletcikleri halinde yaşamış ve krallıkla idare edilmişlerdir
Fenikeliler kurdukları kolonilere sadece ticari amaclarını gercekleştirmek icin gittiklerinden dolayı askerliğe onem vermemişler ve kolonilerini yurt edinmemişlerdir Bu nedenle kolonilerini kaybetmişlerdir
Tarihe en onemli katkıları gunumuz Latin alfabesinin temelini oluşturan 22 harfli ilk alfabeyi bulmalarıdır
Denizcilik ve ticaret faaliyetleriyle gelişme gosteren Fenikeliler Doğu lve On Asya uygarlıklarındaki gelişmeleri Batıya taşıyarak kulturler arası etkileşimi sağlamışlardır İbraniler
Tarihte ilk defa tek tanrılı bir dine inanan İbraniler, Musevilik dininin sadece kendi kavimlerine ait olduğunu kabul ederek diğer toplumlarda yayılmasını engellemişlerdir Bu durum dunyanın değişik yerlerine dağılan Yahudilerin milli birliklerini korumalarını ve varlıklarını surdurmelerini sağlamıştır
Yunan Medeniyeti
Dorlar taarfından Yunanistan ’da kurulan şehir devletciklerine polis adı verilmiştir Yunanistan ’ da sınıflar arasındaki mucadeleler sonunda sınıf farkları kaldırılmış ve demokrasi yonetimi benimsenmiştir
Yunanistan ’da Halk gelirine gore, “Dortyuzler Meclisi veya “Halk Meclislerinde yonetime katılma olanağı elde etmiştir
Yunanistan ’da yapılan kanunlarla demokratikleşme yolunda onemli bir adım olmasına rağmen asillerin yetkileri ellerinden alındığı icin diğer sınıflar arasında mucadele yine devam etmiştir