Mani Nedir?
Mâni, öncelikle aşk almak üzere derhal her konuda yazılabilen bir insanlar edebiyatı nazım türüdür Genelde 7 heceli dört dizelik bir bendden meydana kazanç Ama dizeleri 4581014 heceli kalıplarla söylenmiş maniler de vardır Birinci, ikinci dördüncü dizeler birbirleriyle uyaklı, üçüncü mısra serbesttir Yani kafiye dizilişi aaxadır Aaaxa düzeninde maniler de var Birincil iki mısra hazırlık dizeleridir Son iki mısra ile kasıt bağlantısı yoktur Ana anlatılmak istenen son iki dizede verilir Maniler çok çeşitlidir En fazla kullanılanlar düz veya bütün mani, kesilmiş mani, cinaslı mani, yedekli mani, bundan böyle manidir
Mani Örnekleri
Bostanlarda fasulye
Anam gitti gezmeye
Ben anamdan örendim
İnce boncuk çizmeye
Koyunum var karaman
Gaybolursa araman
Ben bir reçber kızıyım
Şehirliye yaraman
Nehir boyu gidelim
Koyun kuzu güdelim
Sennen beni görmüşler
İnkâr bayrım edelim
Ak koyun kuzusuna
Gün tutmuş postusuna
Ne desen de ağlasam
Arnımın yazısına
Tren kazanç öterek
Kömürünü dökerek
Ben anamdan ayrıldım
Gözüm yaşım dökerek
Tut yedim duttu beni
Yârim unuttu beni
Sanki yola varmadan
Hıçkırık tuttu beni
Ak tavuk aldın mı?
Kümese koymadın mı?
Âmâ olası gaynana
Sen gelin olmadın mı?
Kapelesi ketenden
Yârim indi trenden
Boynuna sarılayım
Gülünü incelmeden
Kayalar yarılmasın
Yar bana darılmasın
Yar bana darılıp da
Ellere sarılması
Çaya inesim geldi
Şeker yiyesim geldi
Ala gözlü ablamı
Yine göresim geldi
Su içtim kana kana,
Sular akar yana yana,
Yüzün bir gün görmedim,
Bilmem gidem ne yanlamasına
Meren indirdiler,
Atlara bindirdiler,
Kızım seni kahır eline gönderdiler,
Ağlar silinir silinir ağlar
Gelin geldi evimize,
Festival kurdu köyümüze,
Hoş geldin allı gelin,
Sefa geldin pullu gelin
Baban carsıya vardı mı?
Alını yeşilini aldı mı?
Suda kızıma dedi mi?
Haydı kızım kutlu olsun
Haydı kızım kınan kutlu olsun,
Burada dilin tatlı olsun
Çağırın gelin kızın anasını
Kızı gelin oldu görsün
Allah muradını verdi bugün,
Anasını kızsız koyan
Evlerini ıssız koyan,
Testisini susamış koyan
Kahve doktum kuruna,
El vurmayın durula,
Yârime yar diyeni,
Sol göğsünden vurula
Bayburta dışarı giden yollar
Uzadıkça uzarlar,
Geçme bizim kapıdan
Eller bana kızarlar
Maşrapanın kalayı,
Kızlar çeker halayı,
Allah için söyleyin,
Var mı askın kolayı
Suya bulgur ezerim,
Keza ezer ayrıca süzerim,
Ben yarımın derdinden
Çılgın olmuş gezerim
Hey hızara hızara
Dalda elma gızara
Beni sana vermizler
Diğer yerden giz ara
Gayadan öküz bakar
Öküzün arnı sakar
Delikanlı dururken
Sakallıya kim bakar
Kaba Şaka aldım onbeşe
Onu serdim güneşe
Gitti yârim gelmedi
Beni aldı telaşe
Dağdan kestim kereste
Kuş besledim kafeste
Yârin hasta dediler
Yetiştim son nefeste
Karşıda ala inek
Tüyleri benek benek
Hiç boğazımdan geçmiyor
Yarsız yediğim yemek
Kuş kafese girmiyor
Buna aklım ermiyor
Hiç boşu boşuna ah çekme
Annem beni vermiyor
Evleri sarı badana
Gel yarim doya doya
İç vereme tutuldum
Gamıma koya koya
Armut dalda bir iki
Saydım baktım on iki
On ikinin içinde
Gök yazmalı benimki
İnce yazma düreyim
Aç koynunu gireyim
Uyan uyan sar beni
Yar olduğunu bileyim
Tavanlarda tencere
El vurmadım incire
Gavur babam duymasın
Çeker beni zencire
*
Mâni, öncelikle aşk almak üzere derhal her konuda yazılabilen bir insanlar edebiyatı nazım türüdür Genelde 7 heceli dört dizelik bir bendden meydana kazanç Ama dizeleri 4581014 heceli kalıplarla söylenmiş maniler de vardır Birinci, ikinci dördüncü dizeler birbirleriyle uyaklı, üçüncü mısra serbesttir Yani kafiye dizilişi aaxadır Aaaxa düzeninde maniler de var Birincil iki mısra hazırlık dizeleridir Son iki mısra ile kasıt bağlantısı yoktur Ana anlatılmak istenen son iki dizede verilir Maniler çok çeşitlidir En fazla kullanılanlar düz veya bütün mani, kesilmiş mani, cinaslı mani, yedekli mani, bundan böyle manidir
Mani Örnekleri
Bostanlarda fasulye
Anam gitti gezmeye
Ben anamdan örendim
İnce boncuk çizmeye
Koyunum var karaman
Gaybolursa araman
Ben bir reçber kızıyım
Şehirliye yaraman
Nehir boyu gidelim
Koyun kuzu güdelim
Sennen beni görmüşler
İnkâr bayrım edelim
Ak koyun kuzusuna
Gün tutmuş postusuna
Ne desen de ağlasam
Arnımın yazısına
Tren kazanç öterek
Kömürünü dökerek
Ben anamdan ayrıldım
Gözüm yaşım dökerek
Tut yedim duttu beni
Yârim unuttu beni
Sanki yola varmadan
Hıçkırık tuttu beni
Ak tavuk aldın mı?
Kümese koymadın mı?
Âmâ olası gaynana
Sen gelin olmadın mı?
Kapelesi ketenden
Yârim indi trenden
Boynuna sarılayım
Gülünü incelmeden
Kayalar yarılmasın
Yar bana darılmasın
Yar bana darılıp da
Ellere sarılması
Çaya inesim geldi
Şeker yiyesim geldi
Ala gözlü ablamı
Yine göresim geldi
Su içtim kana kana,
Sular akar yana yana,
Yüzün bir gün görmedim,
Bilmem gidem ne yanlamasına
Meren indirdiler,
Atlara bindirdiler,
Kızım seni kahır eline gönderdiler,
Ağlar silinir silinir ağlar
Gelin geldi evimize,
Festival kurdu köyümüze,
Hoş geldin allı gelin,
Sefa geldin pullu gelin
Baban carsıya vardı mı?
Alını yeşilini aldı mı?
Suda kızıma dedi mi?
Haydı kızım kutlu olsun
Haydı kızım kınan kutlu olsun,
Burada dilin tatlı olsun
Çağırın gelin kızın anasını
Kızı gelin oldu görsün
Allah muradını verdi bugün,
Anasını kızsız koyan
Evlerini ıssız koyan,
Testisini susamış koyan
Kahve doktum kuruna,
El vurmayın durula,
Yârime yar diyeni,
Sol göğsünden vurula
Bayburta dışarı giden yollar
Uzadıkça uzarlar,
Geçme bizim kapıdan
Eller bana kızarlar
Maşrapanın kalayı,
Kızlar çeker halayı,
Allah için söyleyin,
Var mı askın kolayı
Suya bulgur ezerim,
Keza ezer ayrıca süzerim,
Ben yarımın derdinden
Çılgın olmuş gezerim
Hey hızara hızara
Dalda elma gızara
Beni sana vermizler
Diğer yerden giz ara
Gayadan öküz bakar
Öküzün arnı sakar
Delikanlı dururken
Sakallıya kim bakar
Kaba Şaka aldım onbeşe
Onu serdim güneşe
Gitti yârim gelmedi
Beni aldı telaşe
Dağdan kestim kereste
Kuş besledim kafeste
Yârin hasta dediler
Yetiştim son nefeste
Karşıda ala inek
Tüyleri benek benek
Hiç boğazımdan geçmiyor
Yarsız yediğim yemek
Kuş kafese girmiyor
Buna aklım ermiyor
Hiç boşu boşuna ah çekme
Annem beni vermiyor
Evleri sarı badana
Gel yarim doya doya
İç vereme tutuldum
Gamıma koya koya
Armut dalda bir iki
Saydım baktım on iki
On ikinin içinde
Gök yazmalı benimki
İnce yazma düreyim
Aç koynunu gireyim
Uyan uyan sar beni
Yar olduğunu bileyim
Tavanlarda tencere
El vurmadım incire
Gavur babam duymasın
Çeker beni zencire
*