Alım gücü malum tek düşen şey şu günlerde. Yükselenler de fiyatlar, kurlar, enflasyon diye gidiyor. İçki fiyatlarına yapılan artırımlar ve hayat üslubu müdahalesi tartışması sürerken, alkol oranı yüksek içkilerin tüketimi ise bu şekil tartışmaların yararlı olmadığını gösteriyor. Marketlerde ise alım gücü düşen halk alışveriş sepetini dolduramazken, et fiyatlarını gözler önüne seren paylaşımdan, alarm takılan eserlerdeki artışa, süt eserlere gelen artırımdan, toplumsal medya yorumlarına... Uzun müddet daha iktisat ana gündemimiz olacak üzere görünüyor.
Zamlar fiyatları artırınca, alkol oranı yüksek içkiler istek görmeye başladı
2022 yılına başlarken, içkide yüzde 47 oranında ÖTV artırımı ile yaşanan fiyat artışları içki tüketimini de farklılaştırdı. 2022 yılının Şubat ayı datalarında piyasaya sürülen içki hacmindeki artış, tüketiciyi şarap ve rakıdan vazgeçirirken, bira dışında viski, votka üzere yüksek alkollü içkilere yönelim olduğunu gösterdi.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı 2022 Şubat ayı bilgilerine nazaran, piyasaya 53,9 milyon litre içki sürüldü. 2021 şubat ayında 40,4 milyon litre olan biradaki arz, 2022 şubat ayında 44,6 milyon litre oldu. 2021 Şubat ayında 1 milyon 132 bin litre olan viski arzı ise 1 milyon 178 bine çıkarken, votkadaki yükseliş daha dikkat alımlı. 2021'de 837 bin litre olarak piyasaya sürülen votka, bu yıl 1 milyon 138 bine çıktı.
Tüketimi düşen içkiler şarap ve rakı oldu
Sözcü'den Sayime Başçı haberine göre, geçen yıl daha keskin olan pandemi tesiri ve yeme içme dalındaki daralmaya rağmen bu yıl ÖTV artışlarının tesiri ile rakıda oran 2 milyon litreden 1,6 milyon litreye gerilerken, şarapta ise satışlar 4,2 milyon litreden 3,8 milyon litreye düştü.
Şirketler ise inhisar bayiler ve satış noktaları ile paylaştıkları yeni listelerde 15 Mayıs prestijiyle fiyatlarda artışa gittiklerini açıkladı. Yeni listelerde ithal biraların perakende satış fiyatının 50 TL'yi aştığı görüldü. Türkiye'de üretilen yerli biraların şişe fiyatı ise 23 ila 25 TL ortasında değişiyor.
Fiyat artışları tüm marketleri ve eserleri etkiliyor
Son 20 yılın rekorlarını kıran enflasyondaki artış ile market kasasında yüzleşiliyor. Ramazan Bayramı’nda tatile ve aile ziyaretlerine gidemeyenler alışverişlerini de sonlu tutmak zorunda kaldı. Cumhuriyet'ten Ali Can Polat haberine göre, geçen yıl 33,95 lira olan piliç bonfile 89,90 TL'ye çıkarken, bulaşık deterjanı da 8,25 liradan 22,50 TL'ye çıktı.
Fiyat artışlarının toplumsal medyada da gündem olmasıyla marketlerde güvenlik vazifelilerinin sayısı artırılıyor. Güvenlikler fotoğraf çekmeyi zorlaştırırken asıl öge da hırsızlıkların artması oluyor. Alarm takılan eser sayısı artarken, bebek maması, kahve, bal, traş bıçağı üzere sıradan eserler dahi fiyatlarında ötürü alarma terfi ediyor.
"Ürünler zamlandıkça her ay yeni bir esere alarm takıyoruz, içerisi banka üzere güvenlik diken üstünde"
10 yıldır marketlerde çalışan 35 yaşındaki kasiyer, vatandaşın, artırımlı etiketler karşısındaki tavrını şöyle anlatıyor:
İnsanların bu kadar hudutlu olduğu bir devir görmemiştim. Kasada duyduklarımızı söyleyemem. Eserler zamlandıkça her ay yeni bir esere alarm takıyoruz, içerisi banka üzere güvenlik diken üstünde.
Tüketici Müdafaa Dernekleri Federasyonu Lideri Aziz Koçal da durumu şu formda anlatıyor:
Tüketicinin alım gücü eridi. Marketler bu kadar alarm taktığına nazaran beşerler çalmaya başlamış demektir. Bu önemli bir sorun. Buna polisiye tedbirler almak sorunu çözmez. Buna karşı ekonomik bir tahlil sunulmalı.
Bir artırım haberi de sütten!
Ulusal Süt Kurulu (USK) çiğ süt litre fiyatını 15 Mayıs tarihi prestijiyle 7,50 TL olarak belirledi.
USK Lideri Harun Çallı, yapılan artırımla süt üreticisinin az da olsa para kazanabilmesini umduklarını belirterek, “Çiğ süt fiyatındaki artış, süt eserleri fiyatlarını yüzde 20-27 ortasında yükseltecektir. Münasebetiyle süt eserlerinde fiyat artışları sürecek” dedi.
Dünya’dan Mehmet Hanifi Gülel haberine nazaran, üreticiler yüzde 30 oranında artırım bekliyorlardı lakin bu artışın zincirleme tesiri ile tüketimde düşme mümkünlüğü da hesap ediliyor.
"Kaliteli, muteber besine erişim ekonomik külfetler nedeniyle zorlaşabilir"
Süt eserleri firması İdare Şurası Lideri Necmi Erol, fiyat artışları için şöyle konuştu:
Artan maliyetlerle yükselen fiyatlar, tüketicilerin alım gücünü zorlayacaktır. Kaliteli, muteber besine erişim ekonomik ezalar nedeniyle zorlaşabilir. Bu da kaliteden ödün vermeyen üreticiler için satış kaybına neden olabilir.
Başka bir süt eserleri firması sahibi Nevzat Aydın da şunları söyledi:
Ezine peynir üzere başka eserlerinde yapılan ilişkiler ve elde bulunan stoklardan ötürü fiyatlara çabucak yansımayacak. Çiğ sütteki fiyat artışının tüm eserlerde yüzde 30 artırım olarak yansıması bekleniyor. Son tüketicinin belirli bir alım gücü var ve 1 kilo peyniri 120 liradan satın alması çok güç. Üretici olarak eseri nasıl satacağız diye bizim de moralimiz bozuk.
Et fiyatları üzerinden yapılan bu paylaşım sonrası farklı fiyatlar gözler önüne serildi