Mars yüzeyinde bulunan kayaçlarda, gezegenin geçmişini aydınlatabilecek, fosilleşmiş ispatlar bulunuyor. Lakin NASA'nın Curiosity isimli uzay aracının gerçekleştirdiği değişik keşif, geçmişe dair izlerin kimi kaya modüllerinden büsbütün silindiğini gösteriyor.
Amerikan Havacılık ve Uzay Ajansı’nın 2011’de Mars’a gitmek üzere fırlattığı Curiosity aracı, hâlihazırda Kızıl Gezegen'deki Gale kraterinde araştırmalar yapıyor. NASA, Curiostiy’nin araştırmaları sonucunda Mars'ın hayat imkânı sunma potansiyelini ortaya çıkarmayı hedefliyor.
Curiosity, Mars'ta tortul kayaçlar üzerinde çalışıyor
Curiosity, ömür potansiyeline dair izler aradığı için Gale kraterindeki kil mineralleriyle dolu tortul kayaçları inceliyor; çünkü kil, ömrün temel bileşenlerinden olan suyun geçmişte var olduğu manasına gelebilir. Bu da yaşanabilirliğin kıymetli bir göstergesi.
Uzay aracının 2019'da Vera Rubin sırtında izlediği rastlantısal bir rota, yaklaşık 3,5 milyar yıl evvel bir gölde oluşan çamurtaşı katmanı üzerinde inceleme yapmasını sağlamıştı. Curiosity, ortalarında 400 metreden daha az bir aralık bulunan iki alandan toprak örnekleri topladı ve her iki alandaki çamurtaşları da tıpkı vakte ve tıpkı bölgeye aitti. Bu da benzeri ölçülerde kil minerali içermesi beklentisini yaratmıştı fakat bir kısımdaki toprak kesimi, beklenen mineral ölçüsünün yalnızca yarısını barındırıyordu.
Son derece tuzlu bir su katmanları etkilemiş
Bu enteresan müşahedeyle birlikte, NASA'nın Ames Araştırma Merkezi'nden Tom Bristow liderliğindeki araştırmacıların kayıp kile dair bir açıklama yapması gerekti. Grup, en mümkün senaryonun, üstte bulunan bir sülfat tortusundan kil katmanına su sızmış olma ihtimali olduğunu lisana getirdi. Buna nazaran, son derece tuzlu olan bu su, eski gölün tabanındaki kum tanelerinin ortasından sızmış ve aşağıdaki bol mineralli katmanlarda değişikliğe yol açmıştı.
Araştırmacılara nazaran göl, kuruduktan sonra da Gale kraterindeki yeraltı suyu yüzeyin altında kimyasalları taşımaya ve çözmeye devam etmiş. Bunun sonucunda da birtakım çamurtaşı bölgeleri farklı şartlara maruz kalmış.
Kayaçlarda diyajenez gerçekleşmiş
Tuzlu suya maruz kalan bu bölgeler, değişen mineralojinin jeolojik ve muhtemelen biyolojik kaydı sildiği "diyajenez" ismi verilen bir süreç geçirmiş oldu. Diyajenez; tortul kayaçların, sıcaklık ve basıncın tesiriyle başkalaşımı farklı tortul kayaçlara dönüşümünü söz ediyor.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde jeoloji profesörü olarak misyon yapan ve araştırmanın ortak muharriri olan John Grotzinger'e nazaran diyajenez, potansiyel hayat delillerini silmiş olsa da mikroskobik canlılara dost ortamlar yaratabilir. Grotzinger, yaptığı açıklamada, "Bunlar, eski hayatın ispatlarını aramak ve yaşanabilirliği ölçmek için eksiksiz yerler.” tabirlerine yer verdi.