HEMOROID NEDİR?
Hemoroidler, anal kanalın üstteki kısmında genişlemiş damar yumaklarıdır Insanlar aralarında hemoroid ya da mayasıl olarak bilinir İç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılır Zamanla altta yatan sebeplerle birlikte anal kanalda yerleşen genişlemiş toplar damar yumakları makatın dışına içten çıkarlar
MAYASIL NELER NEDEN OLUR?
Bağırsak alışkanlığında şartların değişmesi (kabızlık, ishal),
Gebelik ve doğum,
Sedanter yaşam,
Bazı spor etkinlikleri (ata binmek, bisiklet sürmek),
Farklı Alanlara Yönlendirilmiş meslek grupları (şoförler, pilotlar),
Içki alışkanlığı,
Pelvik bölgede yerleşen tümörler, karında ascites oluşumu,
Kalın bağırsak kanseri,
HEMOROİDİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Rektal kanama (makattan taze kırmızı renkli kanama),
Sızı,
Makatta ele gelen şişlik,
Akıntı, makatta ıslaklık hissi,
Kaşıntı,
Bu şikayetlerle başvuran hastalarda anal fissür, perianal fistül, perianal abse ve tromboz görülen diğer hastalıklardır Ağrı iç hemoroidlerde fazla geç bir bulgudur Başlangıç döneminde sancı varsa tromboze basur, perianal abse, anal fissür akla gelmelidir
BASUR (HEMOROID) ZANNETTİĞİNİZ HASTALIĞINIZ YA KANSERSE?
MAKATTA KANAMA, DIŞKILAMA ALIŞKANLIĞINIZDAKİ ŞANSIN DÖNMESI SİZİ MUTLAKA UYARMALIDIR!
TANI NASIL KONULUR?
Bu şikayetlerle hekime başvuran hastanın şikayetleri dikkatlice dinlendikten daha sonra yapılan anal tetkik genelde genç hastalarda tanı için yeterlidir Rektal kanama şikayeti ile gelen hastalara rektoskopi önerilir Kırk yaş veya üstü kabızlık şikayeti ile gelen ve yapılan anal muayenesinde mayasil saptanan bütün hastalarda kolonoskopik muayene önerilmektedir her zaman altta yatan bir kalın barsak tümörü olmadığı ekarte edilmelidir Unutulmamalıdır ki basur tek başına kalın barsak kanserinin belirtisi olabilir
HEMOROİDİN DERECELERİ
1 Derece mayasil: Kanama en kayda değer şikayettir Hemoroidler rektoskopi sırasında saptanır
2 Derece basur: Kanama ve kaşıntı şikayetleri görülür Ikınma ile anal tetkik esnasında saptanır
3 Derece basur: Kanama, kaşıntı ve makatta ıslaklık hissi şikayetleri ile başvurulur Anal muayenede prolabe yani makatın haricen mayasil pakeleri görülür Tetkik ile içeriye gönderilebilir
4 Derece hemoroid: Kanama, kaşıntı, akış ve ağrı şikayetleri görülür Tetkik ile içeri redükte edilemeyen şişlikler saptanır
TEDAVI YÖNTEMLERİ
Barsak fonksiyonlarının düzenlenmesi altta yatan kabızlığın giderilmesi,
Diyette bol lifli gıdalara tartı verilmesi, jurnal su alımının arttırılması ortalama 152 litre su içilmesi,
Yerel krem ve pomatlar,
Cerrahi tedavi :
Skleroterapi
Bant ligasyon
Alışılmış cerrahi yöntemle mayasil ektomi operasyonu genel hissizlik aşağıda yapılır Hastanede yatma süresi ortalama bir gündür
Lazer tedavisi ( Ndyag lazer tekniği ile genel anestezi aşağıda yapılır ve ameliyat süresi 515 dakikadır Ameliyat sonrası sancı en düşük olan yöntemdir İşe dönme süresi daha kısadır Üçüncü dereceye dek olan hemoroidlere uygulanır
Anüs bölgesindeki üstteki ve alt hemoroidal toplar damarların mirasçı şeklindeki genişlemelerine sırasıyla iç ve dış hemoroid adı verilir Genetik, uzun vakit ayakta kalarak çalışma, hamilelik, kronik kabızlık gibi sebeplerle oluşan bu hastalık erişkinlerde oldukça sık görülür
Hemoroidlerin ilk olarak dışkılama sırasında, sonradan ise spontan olarak anüsten dışarı sarkması sonucu oluşan meme şeklinde morumsu kabartılar ve çoğunlukla damlama şeklinde olan açık kırmızı renkli kanama, hastaların hastaneye başvurma sebepleridir başkaca sızı, kaşıntı , mukuslu bir değişken gelmesi ile de kendini muhakkak eden hemoroidlerin tromboz, yani tıkanma ve bunu izleyen irin, ülserleşme ve bunların sonucunda şiddetli ağrılar oluşması, kanamanın ağırlaşması ve buna alt kansızlık oluşması gibi sonuçları vardır
Teşhis dışarıdan görülerek yada anoskopi ile anüsün içine bakarak konur Tedavi hemoroidin bulunduğu evreye kadar planlanır Semptom vermeyen hemoroidler çare gerektirmez Yakınmalar hafifse açıklanmış ilaçlarla semptomatik tedavi yapılır Hastanın diyeti düzenlenir, ılık pansuman yapılabilir ve hemoroidle bir kısır döngü yaratıcı kabızlık problemi ortadan kaldırılır
Yakınmaların ağır olduğu veya sık tekrarladığı durumlarda ise cerrahi tedavi seçim edilir, bu da çoğunlukla hemoroid pakelerinin lokal uyuşturma aşağı çıkarılması şeklindedir Pakelerin lastik bantlarla sıkıştırılması, kızıl ötesi ışınlarla yada lazerle tedavi, pakeleri büzüştüren bir maddenin bölgeye enjeksiyonu gibi bambaşka tedavi yöntemleri de vardır
BASUR TEDAVİSİNDE SORULAR VE ALTIN KURALLAR
Halk Müziği arasında HEMOROID olarak tanıdık hemoroid; anüs ve rektum hastalıklarının başında yer alır Anüs ve rektum; boşaltım sisteminin çıkış kapısı olup, takriben yirmi değişiklik hastalığın görülebildiği ve öyle çok hastalığın da indirekt belirtilerinin izlenebildiği yerdir Bu bölgenin hastalıklarına PROKTOLOJİK HASTALIKLAR ve Protoloji ile ilgilenen hekimlere de proktolog denir Hemoroid, anüs içindeki hemoroidal toplar damarların süre içinde anormal genişleyip kırmızı ve mor torbalar (memeler) şeklinde dışarı sarkması, (Fotoğraf 1 ve 2) bazan aşınıp delinerek dışkılama sırasında sık sık, PARLAK KIRMIZI kanamalar yapması; bazan memelerin bir anda pıhtı ile dolup şiddetli ağrı, ödem, iltihaplanma, yaralanma ve sancı yapmasıdır
HEMOROİDİN OLUŞMA SEBEPLERİ
Birinci sebep kabızlıktır Ayrıca, kolit, proktit, enterit gibi barsak enfeksiyonları; alkol, tahriş edici fazla acılı gıda tüketimi; yetersiz hijyen, anüs içi hemoroidal damar duvar yapısının allah vergisi zayıf olması veya sonradan zayıflayıp torbalanması; prostat büyümesi ve kabızlık nedeni ile tuvalette uzun süre oturmak ve aşırı ıkınmak; gün boyu oturmak ya da ayakta kalmak; aşırı takâtsizlik; portal hipertansiyon; hamilelik myoma uteri, over kisti vb gibi karın içi büyük urlar; kronik ökrürük, şişmanlık gibi karın ve damar içi basınçlarını artıran başka hastalıklar genel sebepler arasında sayılabilir
BASUR ÇEŞİTLERİ
Hemoroidler öncelikle iç (internal) ve dış (eksternal) olmak üzere ikiye ayrılırlar Hemoroidlerin birçok iç mayasil olup bunlar 4 derece olarak sınıflanır Keza kolay ve komplike; tromboze, akut ve kronik edinmek üzere alt sınıflara ayrılırlar Anüsün dış kenarındaki eksternal hemoroidal damarların bir anda noktasal, tarzda cilt veya mukoza altına kanamaları ve pıhtı oluşturmaları da bir başka hemoroid çeşidi sayılabilir
1) Grade I (1 Derece) Hemoroidler: Mayasil memesinin yukarı konumda kalıp, anüs dışına çıkmayıp oysa anoskop ile içeriye girildiğinde görülebilmesi halinde 1 derece hemoroid laf konusudur Kendini yalnızca kanama ile belirlenmiş eder Bu memeler genellikle sızısız olup, 1 cm'den daha küçük boyutlu, gergin ve ince duvarlı kanamaya hazır iç memeler şeklindedir ve ele gelmezler
TEDAVI: 1 derece hemoroidler lastik bantla bağlama, sklerozan hap injeksiyonu, halk aralarında LASER olarak aşina infirared ışık koagülasyonu gibi konservatif tıbbi yöntemlerle tedavi edilebilir; ameliyat gerekmez Bazan sadece melhem, yerinde diyet, ılık su oturma banyosu ve istirahat yeterli olabilir Ama hazırlayıcı sebepler araştırılıp onlar da hem çare edilmelidir; örneğin başlıca sebep akut bir barsak enfeksiyonu ya da ishal ise; yalnızca antibiyotik ve ishal diyeti uygulaması bile tatmin edici olabilir Cerrahi teşebbüs gerektirmezler
2) Grade II (2 Derece) hemoroidler: Bunlar dışkılama sırasında tuvalette ıkınınca anüs dışına çıkan ve ele gelen, ayağa kalkınca anal kanal içine çekilip kaybolan, ağrısız, 1 3 cm çapında Hemoroid memeleri olup, taharetlenirken genellikle püskürür tarzda ya da çabuk damlalar biçiminde kanama yapar
Kanamalar bazan bir iki ay ara verebilir, bazan aylarca, her tuvalet çıkışında eksik da olsa görülür Ve vakit içinde mutlaka kansızlık yapar ve bazan da bir anda alevlenip büyüyerek anüs haricen kilitlenip kalarak acilleşebilir İkinci derece Hemoroidler tekrar cerrahi çare gerektirmezler Bağlama, sklerozan ilaç injeksiyonu veya infrared ışık koagülasyonu ile tedavi edilirler Keza uygun perhiz, büzüştürücü ve antibiyotikli melhemler, ılık su oturma banyoları ve ağrı kesiciler tedaviye eklenmelidir
3) Grade III (3 derece) hemoroidler: İç (internal) basur memelerinin zahmetsizce anüs dışına çıkması, sık sık pıhtı ve ödemle birlikte sızı yapması, üzerinde iltihap ve aftlar biçiminde yaraların ve kanlı akıntının olması; içeriye itilmediği sürece anüs dışında kalması ya da içeri geç çekilmesi halidir
Tedaviye duruma göre önce tıbbi ve konservatif yöntemlerle başlanır; çok az vakada cerrahi eksizyon gerekir Bunlarda en ideal yöntem lastik bant veya infrared koagulasyon uygulamaktır (Şekil I II)
4) Grade IV (4 derece) hemoroidler: Yıllardan Beri süren kronik kabızlık hallerinde eski iç ve dış hemoroidlerin topluca altında sarkması, tuvalette ya da koltukta fazla oturma sonucu, memelerin büyük, ağrızsız, sulu, ıslak pakeler halinde anüs dışarıda çepeçevre yerleşip temelli kalmasıdır Kronikleşmiş grade IV hemoroidli hastaların, iyi temizlenememe ve kesintisiz mukuslu ve iltihablı akıntılar, kaşıntılar ve az ama sıkça kanama sorunları vardır Memelerin üzerine oturunca hastanın canı yanar
TEDAVI: Pekçoğu iyi bir tıbbi çare, kabızlığı önleyici bol posalı perhiz, uyumlu tuvalet alışkanlığı gibi tıbbi ve hijyenik tedbirlerden kısmen fayda görürler Bir kısmında lastik bant ya da skleroterapi ve infrared ışık ile koagülasyonu yeterli olabilir; fakat çoğunda cerrahi tedavi endikedir; ancak cerrahiye engel varsa, ömür boyu, konservatif tıbbi yöntemlere devam eder ve daima bol su, bol sebze, bol meyva alırlar; asla akarsu, kahve, kola, rafine gıda ve baharat alamazlar
BASUR KOMPLİKASYONLARI
Hemoroid komplikasyonlarının başlıcaları:
a) Uzun süreli kanamalar sonucu anemi ve buna ast hipotansiyon, halsizlik, iştahsızlık ve solukluktur
b) Memelerde yaralanma ve iltihaplanma sonucu yerel ve sistemik alev
c) Strangulasyon, yani dışarda duran hemoroid memelerinin; gerginlik, içki, ağır yemek, kabızlık, mushil kullanımı ve ishal gibi bir nedenle bir anda pıhtılarla dolması sonucu şişip tamamının anüs dışına fırlaması ve orada kilitlenip kalması, olağandışı şişmesi ve şiddetli sızı yapması Bu safhada basur memelerinin kan dolaşımı bozulmuştur ve dolayısı ile nekroz ve şiddetli ağrı gelişir Artık geriye itilemez ve el değmez ve dışkılamaya, fitil koymaya, hatta melhem bile sürmeye müsade vermez; dışkılama ve jurnal yaşam ve bütün işler engellenir; sancı ve kanamalar, enfeksiyon ve ateş yüzünden halsizlik ve iştahsızlık gelişir Hemoroidin en fena şeklidir Çare aciliyet gerektirir Duruma tarafından önce konservatif tıbbi yöntemlerle başlanır Icabında anında genel anestezi ve regional anestezi ile cerrahi eksizyon ya da trombektomi, sistemik ve lokal antibiyotik uygulanır
HEMOROID (HEMOROID) HASTALIĞI
Belirtiler
Ahali aralarında “basur olarak bilinen mayasil hastalığı anüs(barsağın son çıkış kısmı) bölgesinde normalde yer alan damar yumağının belirginleşmesi ve sarkması sonucu oluşan rahatsızlığa verilen isimdir
İç ve dış basur damar yumağındaki belirginleşmeye tarafından iki esas çeşidi olmakla birlikte genelde iç hemoroidlerin belirginleşerek makatın dışına sarkması biçiminde görülür Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü derece olarak sınıflandırılan hemoroidler ıkınınca makat dışına sarkan ve kendiliğinden içeri giderse ikinci, elle itince içeri gidene üç, elle itilmesine karşın gitmeyen hemoroidlere dördüncü derece olarak tanımlanır
Hemoroidler kansere dönüşmez Ama hemoroide ast rahatsızlıklar bu bölgede görülen kanser rahatsızlığı ile benzerlik gösterdiğinden bu şikayetlere sahip olan şahısların rektal tuşe(elle tetkik) ya da anoskopi ve rektoskopi gibi ışıklı aletlerle tetkik ile tanının aydınlatılması gerekir
Hemoroid belli bir yaşın hastalığı mıdır?
Hemoroid hastalığı çocukluk dönemi hariç her yaşta görülebilir Ama yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır Toplumun üçte birinden fazlasında görülmektedir
Hemoroidin sebepleri nelerdir?
Hemoroidin tek sebebi olmamakla birlikte kolaylaştırıcı sebepler vardır
Ailesel yatkınlık
Kabızlık, uzun süren ishal
Kabızlığa neden olan ya da artıran sebepler
Posasız gıda(meyve sebzenin eksik tüketildiği) gıdalarla beslenme alışkanlığı
Aşırı terleme, az su içme
Dışkılama zamanının ertelenmesi
Seyahatler
Karın içi basınç artışına yol açan etkenler (gebelik)
Acılı ve baharatlı gıdaların artı tüketilmesi
Aşırı içki tüketimi
Tuvalet ihtiyacını ertelemek veya tuvalette uzun zaman oturmak
Yaşlılık
Mayasil hastalığının belirtileri nelerdir?
Makatta sancı, kaşıntı, akış
Makattan kan gelmesi
Tuvalet sonrası ele gelen şişlik
Tuvalet esnasında ağrı ile birlikte olan kanama daha fazla çatlaklara emrindeki olmakla birlikte dış hemoroidlere alt olarak ta oluşabilir Ayrıca içi hemoroidlerin komplike olması(içinde kan pıhtılaşması) sonrası da oluşabilir
Hemoroid hastalığının teşhisi nasıl konur?
Mayasil hastalığının şikayetleri ile bu bölgenin kanserleri benzerlik gösterdiğinden genel cerrahi veya gastroenteroloji uzmanına muayene olmadan hap kullanılmamalıdır Gizlilik endişesiyle doktora gitmekten çekinen ve yakın çevrelerine danışarak ilaç kullanım durumunda yaşamsal öneme haiz hastalıkların teşhis ve tedavisinde gecikmeler yaşanmaktadır
Tanı makat bölgesinin gözle, eğer ağrılı durumu yoksa parmakla muayenesi ve anoskopi ve rektosigmoidoskopi denilen ışıklı aletlerle çözümleme sonucunda konulur
Tedavi çeşitleri nelerdir?
Hastanın şikayetleri dinlendikten ve gerekli muayeneler yapıldıktan sonra hemoroidin varlığı, derecesi, tipi ve eşlik eden rahatsızlıklar belirlenir
Birinci derece ve ikinci derece hemoroidlerlerde başta sebebe yönelik çare yapılır Kabızlık varsa bunun düzeltilmesi için posalı gıdalar, tuvaletin ertelenmemesi, gaita yumuşatıcı ilaçlar, pomatlar veya fitiller verilir
Tıbbi çare ve gerekli önlemlere karşın düzelmeyen hastalarda skleroterapi(ilaç enjeksiyonu ile kurutma), band ligasyonu(band ile boğarak söndürme), koterizasyon(elektrik, lazer ya da infrared ışını ile aydınlatma) yapılabilir
Üçüncü derece hemoroidlerin bazılarına ameliyat dışı yöntemler uygulanabilir Fayda görülmezse cerrahi çare uygulanır
Dördüncü derece hemoroidlerde tedavi cerrahidir Cerrahi çare yöntemleri ise hastaya tarafından değişmekle birlikte dikiş ile bağlama, mayasil yumaklarının çıkarılması ve dikiş konulması, ultrasizyon cihazı ile mayasil yumaklarının çıkarılması, doppler cihazı ile hemoroid yumağının atardamarı bulunarak dikiş konulması veya bu yöntemlerin kombinasyonu uygulanabilir Eğer hemoroidlerle birlikte makatın iç tabakasında sarkıklık varsa PPH denilen ve otomatik dikiş koyan ve sarkan iç tabakanın bir kısmını çıkararak sarkmayı önleyen teknik uygulanabilir Bu tedavilerden hangisinin uygulanacağı hastadaki hemoroidin derecesine, eşlik eden ikinci bir rahatsızlığın(çatlak vb) varlığına ve cerrahın tecrübesine ve tercihine kadar değişmektedir
Yöresel veya genel uyuşturma uygulanmamışsa yani yerel hissizlik ile ya da anestezisiz işlemler ayaktan çare biçiminde uygulanabilir Diğer işlemlerde 618 saat hastanede gözlem gerekebilir
YAPILMASI GEREKENLER
Kişisel temizliğinize itina gösterin (anal bölgenin ahenkli temizliği)
Tuvaletiniz geldiğinde barsaklarınızı olası olduğunca tez boşaltın (doğru gıda ile giderek kolaylaşacaktır)
Kilonuzu teftiş edin
BESIN
Posa bakımından varlıklı yiyecekler tüketin
Sebzeler (domates, bamya, bezelye, pırasa)
Meyveler (elma, armut, portakal)
Tahıllar (kepek, kepekli ekmek, bütün buğday unu, esmer un, rafine edilmemiş pirinç)
Fazla artı su için (Günde minimum 1,5 litre)
ALIŞTIRMA
Yüzme
Yürüme (uyumlu olarak günde asgari 20 dakika)
YAPILMAMASI GEREKENLER
Kabızlık ve ıkınarak dışkılama
Ağır siklet nakliye
Kuytu giysilerin giyilmesi
BESLENME (Fazla Tüketilmemesi Gerekenler)
Kahve, Içki, Baharat, Hardal
Posa bakımından yoksul yiyecekler
EGZERSIZ
Bisiklete, ata binmek
Uzun zaman ayakta kalmak yada oturmak
HAP TEDAVİSİ
Ardarda müshil kullanımı (Uzun süreli kabızlık Müshil hastalığı)
HEMOROID HASTALIĞI (MAYASIL) İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR
1 Hemoroid hastalığı yaygın mıdır?
Evet Basur hastalığı ayrıca erkeklerde hem de kadınlarda oldukça sık görülür Kadın ve erkek nüfusunun takriben yarısı hayatlarında asgari bir defa mayasil hastalığının belirtileri ile karşılaşır
2 Mayasil hastalığı bulaşıcı mıdır?
Hayır, kuşkusuz bulaşıcı değildir Hastanık mekanik nedenlerle meydana geldiği ve kökeninde bakteri yada virüs benzeri bulaşıcı etkenler olmadığı için, başkasına aktarılamaz
3 Basur hastalığı kalıtımsal mıdır?
Hayır Net olarak böyle bir açıklama kullanmak baskı Fakat anne veveya babanın hemoroid hastalığı nedeniyle ameliyata dek gidebilen çare görmüş olmaları, sonraki nesiller için bir tehlike etkeni oluşturabilir
4 Basur hastalığı kadınlarda erkeklere kadar daha sık mıdır?
Kadınların gebe kalması, doğum yapması, hem kadınlarda kabızlığa daha sık rastlanması sebebiyle, hemoroid hastalığı erkeklere tarafından azıcık daha fazla görülür Fakat veriler basur hastalığı nedeniyle yapılan ameliyatların erkek ve kadınlar açısından sayıca bambaşka olmadığını göstermektedir
5 Hemoroid hastalığının tanısı nasıl konur?
Hemoroid hastalığının tanısı doktor göre konur Doktor makatı gözle muayene eder ve şişirilmiş damarsal yapıların olup olmadığına bakar Muayenenin ikinci aşamasında anal kanalın ve rektumun son bölümünün parmakla kontrolü yer alır Sonraki aşamada doktor hastayı anaskop yada praktoskopla da inceleyebilir Anaskop makatın yukarısında kalan yaklaşık 67 cm ’lik bölümün incelenmesini sağlar Proktoskop ise makatın yukarısında kalan takriben 1520 cm ’lik bölümünün yani rektumun görülmesini sağlar
6 Basur hastalığı tehlikeli midir?
Hayır Mayasil hastalığı tehlikeli ve yaşamı korkutma eden bir rahatsızlık değildir Birçok kişide belirtiler sadece birkaç gün devam eder Hem, basur hastalığı olan cümbür cemaat belirtileri yaşamaz
7 Mayasil hastalığı kansere dönüşebilir mi?
Hayır! Mayasil hastalığı kansere dönüşmez fakat tedbirli olunmalıdır Bir birey yıllardan beri mayasil hastalığı nedeniyle anal yolla kanayabilir Ancak süre içinde kanamanın bir sütunrektum kanserine emrindeki olarak ortaya çıkması da mümkündür Bu olgularda basur hastalığı, ormanı saklayan bir ağaç gibidir neticede, dışkılama sonrası kanama gözlemlendiğinde yapılacak en iyi iş bir uzmana danışmaktır
Hemoroidler, anal kanalın üstteki kısmında genişlemiş damar yumaklarıdır Insanlar aralarında hemoroid ya da mayasıl olarak bilinir İç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılır Zamanla altta yatan sebeplerle birlikte anal kanalda yerleşen genişlemiş toplar damar yumakları makatın dışına içten çıkarlar
MAYASIL NELER NEDEN OLUR?
Bağırsak alışkanlığında şartların değişmesi (kabızlık, ishal),
Gebelik ve doğum,
Sedanter yaşam,
Bazı spor etkinlikleri (ata binmek, bisiklet sürmek),
Farklı Alanlara Yönlendirilmiş meslek grupları (şoförler, pilotlar),
Içki alışkanlığı,
Pelvik bölgede yerleşen tümörler, karında ascites oluşumu,
Kalın bağırsak kanseri,
HEMOROİDİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Rektal kanama (makattan taze kırmızı renkli kanama),
Sızı,
Makatta ele gelen şişlik,
Akıntı, makatta ıslaklık hissi,
Kaşıntı,
Bu şikayetlerle başvuran hastalarda anal fissür, perianal fistül, perianal abse ve tromboz görülen diğer hastalıklardır Ağrı iç hemoroidlerde fazla geç bir bulgudur Başlangıç döneminde sancı varsa tromboze basur, perianal abse, anal fissür akla gelmelidir
BASUR (HEMOROID) ZANNETTİĞİNİZ HASTALIĞINIZ YA KANSERSE?
MAKATTA KANAMA, DIŞKILAMA ALIŞKANLIĞINIZDAKİ ŞANSIN DÖNMESI SİZİ MUTLAKA UYARMALIDIR!
TANI NASIL KONULUR?
Bu şikayetlerle hekime başvuran hastanın şikayetleri dikkatlice dinlendikten daha sonra yapılan anal tetkik genelde genç hastalarda tanı için yeterlidir Rektal kanama şikayeti ile gelen hastalara rektoskopi önerilir Kırk yaş veya üstü kabızlık şikayeti ile gelen ve yapılan anal muayenesinde mayasil saptanan bütün hastalarda kolonoskopik muayene önerilmektedir her zaman altta yatan bir kalın barsak tümörü olmadığı ekarte edilmelidir Unutulmamalıdır ki basur tek başına kalın barsak kanserinin belirtisi olabilir
HEMOROİDİN DERECELERİ
1 Derece mayasil: Kanama en kayda değer şikayettir Hemoroidler rektoskopi sırasında saptanır
2 Derece basur: Kanama ve kaşıntı şikayetleri görülür Ikınma ile anal tetkik esnasında saptanır
3 Derece basur: Kanama, kaşıntı ve makatta ıslaklık hissi şikayetleri ile başvurulur Anal muayenede prolabe yani makatın haricen mayasil pakeleri görülür Tetkik ile içeriye gönderilebilir
4 Derece hemoroid: Kanama, kaşıntı, akış ve ağrı şikayetleri görülür Tetkik ile içeri redükte edilemeyen şişlikler saptanır
TEDAVI YÖNTEMLERİ
Barsak fonksiyonlarının düzenlenmesi altta yatan kabızlığın giderilmesi,
Diyette bol lifli gıdalara tartı verilmesi, jurnal su alımının arttırılması ortalama 152 litre su içilmesi,
Yerel krem ve pomatlar,
Cerrahi tedavi :
Skleroterapi
Bant ligasyon
Alışılmış cerrahi yöntemle mayasil ektomi operasyonu genel hissizlik aşağıda yapılır Hastanede yatma süresi ortalama bir gündür
Lazer tedavisi ( Ndyag lazer tekniği ile genel anestezi aşağıda yapılır ve ameliyat süresi 515 dakikadır Ameliyat sonrası sancı en düşük olan yöntemdir İşe dönme süresi daha kısadır Üçüncü dereceye dek olan hemoroidlere uygulanır
Anüs bölgesindeki üstteki ve alt hemoroidal toplar damarların mirasçı şeklindeki genişlemelerine sırasıyla iç ve dış hemoroid adı verilir Genetik, uzun vakit ayakta kalarak çalışma, hamilelik, kronik kabızlık gibi sebeplerle oluşan bu hastalık erişkinlerde oldukça sık görülür
Hemoroidlerin ilk olarak dışkılama sırasında, sonradan ise spontan olarak anüsten dışarı sarkması sonucu oluşan meme şeklinde morumsu kabartılar ve çoğunlukla damlama şeklinde olan açık kırmızı renkli kanama, hastaların hastaneye başvurma sebepleridir başkaca sızı, kaşıntı , mukuslu bir değişken gelmesi ile de kendini muhakkak eden hemoroidlerin tromboz, yani tıkanma ve bunu izleyen irin, ülserleşme ve bunların sonucunda şiddetli ağrılar oluşması, kanamanın ağırlaşması ve buna alt kansızlık oluşması gibi sonuçları vardır
Teşhis dışarıdan görülerek yada anoskopi ile anüsün içine bakarak konur Tedavi hemoroidin bulunduğu evreye kadar planlanır Semptom vermeyen hemoroidler çare gerektirmez Yakınmalar hafifse açıklanmış ilaçlarla semptomatik tedavi yapılır Hastanın diyeti düzenlenir, ılık pansuman yapılabilir ve hemoroidle bir kısır döngü yaratıcı kabızlık problemi ortadan kaldırılır
Yakınmaların ağır olduğu veya sık tekrarladığı durumlarda ise cerrahi tedavi seçim edilir, bu da çoğunlukla hemoroid pakelerinin lokal uyuşturma aşağı çıkarılması şeklindedir Pakelerin lastik bantlarla sıkıştırılması, kızıl ötesi ışınlarla yada lazerle tedavi, pakeleri büzüştüren bir maddenin bölgeye enjeksiyonu gibi bambaşka tedavi yöntemleri de vardır
BASUR TEDAVİSİNDE SORULAR VE ALTIN KURALLAR
Halk Müziği arasında HEMOROID olarak tanıdık hemoroid; anüs ve rektum hastalıklarının başında yer alır Anüs ve rektum; boşaltım sisteminin çıkış kapısı olup, takriben yirmi değişiklik hastalığın görülebildiği ve öyle çok hastalığın da indirekt belirtilerinin izlenebildiği yerdir Bu bölgenin hastalıklarına PROKTOLOJİK HASTALIKLAR ve Protoloji ile ilgilenen hekimlere de proktolog denir Hemoroid, anüs içindeki hemoroidal toplar damarların süre içinde anormal genişleyip kırmızı ve mor torbalar (memeler) şeklinde dışarı sarkması, (Fotoğraf 1 ve 2) bazan aşınıp delinerek dışkılama sırasında sık sık, PARLAK KIRMIZI kanamalar yapması; bazan memelerin bir anda pıhtı ile dolup şiddetli ağrı, ödem, iltihaplanma, yaralanma ve sancı yapmasıdır
HEMOROİDİN OLUŞMA SEBEPLERİ
Birinci sebep kabızlıktır Ayrıca, kolit, proktit, enterit gibi barsak enfeksiyonları; alkol, tahriş edici fazla acılı gıda tüketimi; yetersiz hijyen, anüs içi hemoroidal damar duvar yapısının allah vergisi zayıf olması veya sonradan zayıflayıp torbalanması; prostat büyümesi ve kabızlık nedeni ile tuvalette uzun süre oturmak ve aşırı ıkınmak; gün boyu oturmak ya da ayakta kalmak; aşırı takâtsizlik; portal hipertansiyon; hamilelik myoma uteri, over kisti vb gibi karın içi büyük urlar; kronik ökrürük, şişmanlık gibi karın ve damar içi basınçlarını artıran başka hastalıklar genel sebepler arasında sayılabilir
BASUR ÇEŞİTLERİ
Hemoroidler öncelikle iç (internal) ve dış (eksternal) olmak üzere ikiye ayrılırlar Hemoroidlerin birçok iç mayasil olup bunlar 4 derece olarak sınıflanır Keza kolay ve komplike; tromboze, akut ve kronik edinmek üzere alt sınıflara ayrılırlar Anüsün dış kenarındaki eksternal hemoroidal damarların bir anda noktasal, tarzda cilt veya mukoza altına kanamaları ve pıhtı oluşturmaları da bir başka hemoroid çeşidi sayılabilir
1) Grade I (1 Derece) Hemoroidler: Mayasil memesinin yukarı konumda kalıp, anüs dışına çıkmayıp oysa anoskop ile içeriye girildiğinde görülebilmesi halinde 1 derece hemoroid laf konusudur Kendini yalnızca kanama ile belirlenmiş eder Bu memeler genellikle sızısız olup, 1 cm'den daha küçük boyutlu, gergin ve ince duvarlı kanamaya hazır iç memeler şeklindedir ve ele gelmezler
TEDAVI: 1 derece hemoroidler lastik bantla bağlama, sklerozan hap injeksiyonu, halk aralarında LASER olarak aşina infirared ışık koagülasyonu gibi konservatif tıbbi yöntemlerle tedavi edilebilir; ameliyat gerekmez Bazan sadece melhem, yerinde diyet, ılık su oturma banyosu ve istirahat yeterli olabilir Ama hazırlayıcı sebepler araştırılıp onlar da hem çare edilmelidir; örneğin başlıca sebep akut bir barsak enfeksiyonu ya da ishal ise; yalnızca antibiyotik ve ishal diyeti uygulaması bile tatmin edici olabilir Cerrahi teşebbüs gerektirmezler
2) Grade II (2 Derece) hemoroidler: Bunlar dışkılama sırasında tuvalette ıkınınca anüs dışına çıkan ve ele gelen, ayağa kalkınca anal kanal içine çekilip kaybolan, ağrısız, 1 3 cm çapında Hemoroid memeleri olup, taharetlenirken genellikle püskürür tarzda ya da çabuk damlalar biçiminde kanama yapar
Kanamalar bazan bir iki ay ara verebilir, bazan aylarca, her tuvalet çıkışında eksik da olsa görülür Ve vakit içinde mutlaka kansızlık yapar ve bazan da bir anda alevlenip büyüyerek anüs haricen kilitlenip kalarak acilleşebilir İkinci derece Hemoroidler tekrar cerrahi çare gerektirmezler Bağlama, sklerozan ilaç injeksiyonu veya infrared ışık koagülasyonu ile tedavi edilirler Keza uygun perhiz, büzüştürücü ve antibiyotikli melhemler, ılık su oturma banyoları ve ağrı kesiciler tedaviye eklenmelidir
3) Grade III (3 derece) hemoroidler: İç (internal) basur memelerinin zahmetsizce anüs dışına çıkması, sık sık pıhtı ve ödemle birlikte sızı yapması, üzerinde iltihap ve aftlar biçiminde yaraların ve kanlı akıntının olması; içeriye itilmediği sürece anüs dışında kalması ya da içeri geç çekilmesi halidir
Tedaviye duruma göre önce tıbbi ve konservatif yöntemlerle başlanır; çok az vakada cerrahi eksizyon gerekir Bunlarda en ideal yöntem lastik bant veya infrared koagulasyon uygulamaktır (Şekil I II)
4) Grade IV (4 derece) hemoroidler: Yıllardan Beri süren kronik kabızlık hallerinde eski iç ve dış hemoroidlerin topluca altında sarkması, tuvalette ya da koltukta fazla oturma sonucu, memelerin büyük, ağrızsız, sulu, ıslak pakeler halinde anüs dışarıda çepeçevre yerleşip temelli kalmasıdır Kronikleşmiş grade IV hemoroidli hastaların, iyi temizlenememe ve kesintisiz mukuslu ve iltihablı akıntılar, kaşıntılar ve az ama sıkça kanama sorunları vardır Memelerin üzerine oturunca hastanın canı yanar
TEDAVI: Pekçoğu iyi bir tıbbi çare, kabızlığı önleyici bol posalı perhiz, uyumlu tuvalet alışkanlığı gibi tıbbi ve hijyenik tedbirlerden kısmen fayda görürler Bir kısmında lastik bant ya da skleroterapi ve infrared ışık ile koagülasyonu yeterli olabilir; fakat çoğunda cerrahi tedavi endikedir; ancak cerrahiye engel varsa, ömür boyu, konservatif tıbbi yöntemlere devam eder ve daima bol su, bol sebze, bol meyva alırlar; asla akarsu, kahve, kola, rafine gıda ve baharat alamazlar
BASUR KOMPLİKASYONLARI
Hemoroid komplikasyonlarının başlıcaları:
a) Uzun süreli kanamalar sonucu anemi ve buna ast hipotansiyon, halsizlik, iştahsızlık ve solukluktur
b) Memelerde yaralanma ve iltihaplanma sonucu yerel ve sistemik alev
c) Strangulasyon, yani dışarda duran hemoroid memelerinin; gerginlik, içki, ağır yemek, kabızlık, mushil kullanımı ve ishal gibi bir nedenle bir anda pıhtılarla dolması sonucu şişip tamamının anüs dışına fırlaması ve orada kilitlenip kalması, olağandışı şişmesi ve şiddetli sızı yapması Bu safhada basur memelerinin kan dolaşımı bozulmuştur ve dolayısı ile nekroz ve şiddetli ağrı gelişir Artık geriye itilemez ve el değmez ve dışkılamaya, fitil koymaya, hatta melhem bile sürmeye müsade vermez; dışkılama ve jurnal yaşam ve bütün işler engellenir; sancı ve kanamalar, enfeksiyon ve ateş yüzünden halsizlik ve iştahsızlık gelişir Hemoroidin en fena şeklidir Çare aciliyet gerektirir Duruma tarafından önce konservatif tıbbi yöntemlerle başlanır Icabında anında genel anestezi ve regional anestezi ile cerrahi eksizyon ya da trombektomi, sistemik ve lokal antibiyotik uygulanır
HEMOROID (HEMOROID) HASTALIĞI
Belirtiler
Ahali aralarında “basur olarak bilinen mayasil hastalığı anüs(barsağın son çıkış kısmı) bölgesinde normalde yer alan damar yumağının belirginleşmesi ve sarkması sonucu oluşan rahatsızlığa verilen isimdir
İç ve dış basur damar yumağındaki belirginleşmeye tarafından iki esas çeşidi olmakla birlikte genelde iç hemoroidlerin belirginleşerek makatın dışına sarkması biçiminde görülür Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü derece olarak sınıflandırılan hemoroidler ıkınınca makat dışına sarkan ve kendiliğinden içeri giderse ikinci, elle itince içeri gidene üç, elle itilmesine karşın gitmeyen hemoroidlere dördüncü derece olarak tanımlanır
Hemoroidler kansere dönüşmez Ama hemoroide ast rahatsızlıklar bu bölgede görülen kanser rahatsızlığı ile benzerlik gösterdiğinden bu şikayetlere sahip olan şahısların rektal tuşe(elle tetkik) ya da anoskopi ve rektoskopi gibi ışıklı aletlerle tetkik ile tanının aydınlatılması gerekir
Hemoroid belli bir yaşın hastalığı mıdır?
Hemoroid hastalığı çocukluk dönemi hariç her yaşta görülebilir Ama yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır Toplumun üçte birinden fazlasında görülmektedir
Hemoroidin sebepleri nelerdir?
Hemoroidin tek sebebi olmamakla birlikte kolaylaştırıcı sebepler vardır
Ailesel yatkınlık
Kabızlık, uzun süren ishal
Kabızlığa neden olan ya da artıran sebepler
Posasız gıda(meyve sebzenin eksik tüketildiği) gıdalarla beslenme alışkanlığı
Aşırı terleme, az su içme
Dışkılama zamanının ertelenmesi
Seyahatler
Karın içi basınç artışına yol açan etkenler (gebelik)
Acılı ve baharatlı gıdaların artı tüketilmesi
Aşırı içki tüketimi
Tuvalet ihtiyacını ertelemek veya tuvalette uzun zaman oturmak
Yaşlılık
Mayasil hastalığının belirtileri nelerdir?
Makatta sancı, kaşıntı, akış
Makattan kan gelmesi
Tuvalet sonrası ele gelen şişlik
Tuvalet esnasında ağrı ile birlikte olan kanama daha fazla çatlaklara emrindeki olmakla birlikte dış hemoroidlere alt olarak ta oluşabilir Ayrıca içi hemoroidlerin komplike olması(içinde kan pıhtılaşması) sonrası da oluşabilir
Hemoroid hastalığının teşhisi nasıl konur?
Mayasil hastalığının şikayetleri ile bu bölgenin kanserleri benzerlik gösterdiğinden genel cerrahi veya gastroenteroloji uzmanına muayene olmadan hap kullanılmamalıdır Gizlilik endişesiyle doktora gitmekten çekinen ve yakın çevrelerine danışarak ilaç kullanım durumunda yaşamsal öneme haiz hastalıkların teşhis ve tedavisinde gecikmeler yaşanmaktadır
Tanı makat bölgesinin gözle, eğer ağrılı durumu yoksa parmakla muayenesi ve anoskopi ve rektosigmoidoskopi denilen ışıklı aletlerle çözümleme sonucunda konulur
Tedavi çeşitleri nelerdir?
Hastanın şikayetleri dinlendikten ve gerekli muayeneler yapıldıktan sonra hemoroidin varlığı, derecesi, tipi ve eşlik eden rahatsızlıklar belirlenir
Birinci derece ve ikinci derece hemoroidlerlerde başta sebebe yönelik çare yapılır Kabızlık varsa bunun düzeltilmesi için posalı gıdalar, tuvaletin ertelenmemesi, gaita yumuşatıcı ilaçlar, pomatlar veya fitiller verilir
Tıbbi çare ve gerekli önlemlere karşın düzelmeyen hastalarda skleroterapi(ilaç enjeksiyonu ile kurutma), band ligasyonu(band ile boğarak söndürme), koterizasyon(elektrik, lazer ya da infrared ışını ile aydınlatma) yapılabilir
Üçüncü derece hemoroidlerin bazılarına ameliyat dışı yöntemler uygulanabilir Fayda görülmezse cerrahi çare uygulanır
Dördüncü derece hemoroidlerde tedavi cerrahidir Cerrahi çare yöntemleri ise hastaya tarafından değişmekle birlikte dikiş ile bağlama, mayasil yumaklarının çıkarılması ve dikiş konulması, ultrasizyon cihazı ile mayasil yumaklarının çıkarılması, doppler cihazı ile hemoroid yumağının atardamarı bulunarak dikiş konulması veya bu yöntemlerin kombinasyonu uygulanabilir Eğer hemoroidlerle birlikte makatın iç tabakasında sarkıklık varsa PPH denilen ve otomatik dikiş koyan ve sarkan iç tabakanın bir kısmını çıkararak sarkmayı önleyen teknik uygulanabilir Bu tedavilerden hangisinin uygulanacağı hastadaki hemoroidin derecesine, eşlik eden ikinci bir rahatsızlığın(çatlak vb) varlığına ve cerrahın tecrübesine ve tercihine kadar değişmektedir
Yöresel veya genel uyuşturma uygulanmamışsa yani yerel hissizlik ile ya da anestezisiz işlemler ayaktan çare biçiminde uygulanabilir Diğer işlemlerde 618 saat hastanede gözlem gerekebilir
YAPILMASI GEREKENLER
Kişisel temizliğinize itina gösterin (anal bölgenin ahenkli temizliği)
Tuvaletiniz geldiğinde barsaklarınızı olası olduğunca tez boşaltın (doğru gıda ile giderek kolaylaşacaktır)
Kilonuzu teftiş edin
BESIN
Posa bakımından varlıklı yiyecekler tüketin
Sebzeler (domates, bamya, bezelye, pırasa)
Meyveler (elma, armut, portakal)
Tahıllar (kepek, kepekli ekmek, bütün buğday unu, esmer un, rafine edilmemiş pirinç)
Fazla artı su için (Günde minimum 1,5 litre)
ALIŞTIRMA
Yüzme
Yürüme (uyumlu olarak günde asgari 20 dakika)
YAPILMAMASI GEREKENLER
Kabızlık ve ıkınarak dışkılama
Ağır siklet nakliye
Kuytu giysilerin giyilmesi
BESLENME (Fazla Tüketilmemesi Gerekenler)
Kahve, Içki, Baharat, Hardal
Posa bakımından yoksul yiyecekler
EGZERSIZ
Bisiklete, ata binmek
Uzun zaman ayakta kalmak yada oturmak
HAP TEDAVİSİ
Ardarda müshil kullanımı (Uzun süreli kabızlık Müshil hastalığı)
HEMOROID HASTALIĞI (MAYASIL) İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR
1 Hemoroid hastalığı yaygın mıdır?
Evet Basur hastalığı ayrıca erkeklerde hem de kadınlarda oldukça sık görülür Kadın ve erkek nüfusunun takriben yarısı hayatlarında asgari bir defa mayasil hastalığının belirtileri ile karşılaşır
2 Mayasil hastalığı bulaşıcı mıdır?
Hayır, kuşkusuz bulaşıcı değildir Hastanık mekanik nedenlerle meydana geldiği ve kökeninde bakteri yada virüs benzeri bulaşıcı etkenler olmadığı için, başkasına aktarılamaz
3 Basur hastalığı kalıtımsal mıdır?
Hayır Net olarak böyle bir açıklama kullanmak baskı Fakat anne veveya babanın hemoroid hastalığı nedeniyle ameliyata dek gidebilen çare görmüş olmaları, sonraki nesiller için bir tehlike etkeni oluşturabilir
4 Basur hastalığı kadınlarda erkeklere kadar daha sık mıdır?
Kadınların gebe kalması, doğum yapması, hem kadınlarda kabızlığa daha sık rastlanması sebebiyle, hemoroid hastalığı erkeklere tarafından azıcık daha fazla görülür Fakat veriler basur hastalığı nedeniyle yapılan ameliyatların erkek ve kadınlar açısından sayıca bambaşka olmadığını göstermektedir
5 Hemoroid hastalığının tanısı nasıl konur?
Hemoroid hastalığının tanısı doktor göre konur Doktor makatı gözle muayene eder ve şişirilmiş damarsal yapıların olup olmadığına bakar Muayenenin ikinci aşamasında anal kanalın ve rektumun son bölümünün parmakla kontrolü yer alır Sonraki aşamada doktor hastayı anaskop yada praktoskopla da inceleyebilir Anaskop makatın yukarısında kalan yaklaşık 67 cm ’lik bölümün incelenmesini sağlar Proktoskop ise makatın yukarısında kalan takriben 1520 cm ’lik bölümünün yani rektumun görülmesini sağlar
6 Basur hastalığı tehlikeli midir?
Hayır Mayasil hastalığı tehlikeli ve yaşamı korkutma eden bir rahatsızlık değildir Birçok kişide belirtiler sadece birkaç gün devam eder Hem, basur hastalığı olan cümbür cemaat belirtileri yaşamaz
7 Mayasil hastalığı kansere dönüşebilir mi?
Hayır! Mayasil hastalığı kansere dönüşmez fakat tedbirli olunmalıdır Bir birey yıllardan beri mayasil hastalığı nedeniyle anal yolla kanayabilir Ancak süre içinde kanamanın bir sütunrektum kanserine emrindeki olarak ortaya çıkması da mümkündür Bu olgularda basur hastalığı, ormanı saklayan bir ağaç gibidir neticede, dışkılama sonrası kanama gözlemlendiğinde yapılacak en iyi iş bir uzmana danışmaktır