Merkez Bankası faiz kararı bilhassa bu akşam Fed kararı sonrasında ve süren Rusya-Ukrayna savaşında öne çıkıyor.
İş dünyası temsilcileri yatırımların artması gayesiyle düşük olması gerektiği konuşulan faiz için ne düşünüyor?
Merkez Bankası faiz artıracak mı?
Yarın toplanacak TCMB Para Siyaseti Kurulu’nun (PPK) faiz kararı merakla bekleniyor. Genel beklenti Merkez Bankası’nın ocak ve şubatta olduğu üzere bu ay da siyaset faizini pas geçeceği tarafında. Lakin bilhassa Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle üst taraflı harekete geçen doları dizginlemek gayesiyle Merkez Bankası’nın siyaset faizinde artırıma gideceği tarafında söylentiler son günlerde yüksek sesle konuşulmaya başlandı.
Özellikle Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarında 3 aylık vade devrinin sonu yaklaşırken Hazine’nin maliyetini bir ölçü düşürmek ismine bu türlü bir adım atabileceği ihtimaller dahilinde olsa da şu an zayıf görünüyor.
PPK’nın vereceği kararı merakla bekleyen iş dünyası ise faiz artırımı konusunda ikiye ayrılmış durumda. Dünya'dan Merve Yiğitcan iş dünyası temsilcilerinin faiz kararı için görüşlerini ve beklentilerini aktarıyor.
Esas siyaset faizi nedir?
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Lideri Seçkin Yorgancılar, gerçek siyaset faizinin yüzde 14 değil, devletin borçlanma faizi olan yüzde 25 düzeyinde olduğuna dikkat çekerek, “Esas siyaset faizi nedir diye sorarsanız, devletin borçlanma faizidir derim. Bu oran da yüzde 25’ler düzeyinde. Hasebiyle yüzde 14-15 siyaset faizinin bir manası yok. Gerçek siyaset faizi yüzde 25. Cumhurbaşkanımızın görüşü, faiz yükseldikçe enflasyon yükseliyor halinde.
Ama çıkan sonuçlara baktığımızda ise faizin düştüğünü, lakin enflasyonun hala yükseldiğini görüyoruz” dedi. Bu açıdan bakıldığında faizin bir puan artırılmasıyla dövizde bir düşüş kelam konusu olabileceğini söyleyen Yorgancılar, bu artışın piyasaya olumlu bir tesiri olabileceğini söz etti.
'Faiz değişmeyecektir!'
TOBB Kağıt ve Kağıt Eserleri Sanayi Meclisi Lideri Erdal Sükan da siyaset faizinin bu ay pas geçileceğini düşünenlerden. Doların 15 TL’ye yaklaştığına işaret eden Sükan, olağan sistemde siyaset faizinin artırılmasının dolardaki artışı bir ölçü engelleyeceğini söylerken, “Ancak bu sistemden vazgeçildi. O denli bir taahhütte bulunuldu ki bu iş bir müddet daha götürülecek, faiz değişmeyecektir” sözlerini kullandı.
İç piyasadaki daralma için faiz artar mı?
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclisi Lideri Yavuz Eroğlu, iktisat idaresinin ihracat yüklü bir büyüme öngördüğünü, bu taraftan bakıldığında döviz maliyetinin ihracat için pek bir şey değiştirmediğini, lakin içinde bulunulan sürecin iç piyasayı makûs etkilediğini söz etti. İç piyasadaki maliyet enflasyonunun durdurulmak istenmesi halinde faiz artırımının kendi içinde bir tutarlılığı olduğunu kaydeden Eroğlu, “Buradaki strateji nasıl büyümek istiyoruz? İç piyasadaki mevcut daralma öncelenecekse faizi artırmak gerekir. Enflasyonu düşürmek için ‘düşük faiz’ şu an bir formül üzere görünmüyor. Dövizi belirli bir düzeyde tutmak için faiz artırmak gerekiyor. Döviz hükümete de yük olmaya başladı. KKM hesapları Hazine’ye yük olacak. Bu nedenle, Rusya-Ukrayna savaşı, KKM hesaplarının ödemeleri ve iç piyasadaki maliyet enflasyonunu da hesaba katarsak, bir ölçü faiz artışı yapmak gerekli” sözlerini kullandı. Öte yandan ihracatın devamı için gerekli yatırımlara yönelik kredilerin de bir ölçü artırılması gerektiğini vurgulayan Eroğlu, “Hem KGF paketi genişletilir hem de bir ölçü faiz artırımı yapılırsa istikrar sağlanabilir” biçiminde konuştu.
'Reel dal enflasyon ve kur altında eziliyor'
Yoğunlukla iç piyasaya çalışan gerçek bölüm temsilcileri ise faiz maliyetinden daha çok enflasyon ve kur maliyeti altında ezilmiş durumda. İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, son günler yaşanan kıymetli jeopolitik gelişmelerin tüm dünyayı olduğu üzere Türkiye’yi de olumsuz etkilediğine değinirken, “Rusya-Ukrayna savaşı kaynaklı artan güç fiyatları ve arz derdi, başka tarafta kömür ve tahıllardaki fiyat artışları ve kısıtlamalar enflasyonla uğraş ettiğimiz şu periyotta maalesef bizi olumsuz etkiliyor. Öteki taraftan savaşın uzaması, beklediğimiz turist sayısını da olumsuz etkileyecektir. İşletmelerin hammadde ve girdi maliyetlerimdeki artışın devam etmesi enflasyonla uğraşa ziyan verebilir, bu sebeple bizim beklentimiz koşulların tekrar gözden geçirilip, faiz konusunda piyasaların beklentileri doğrultusunda durum alınması, böylelikle kur kaynaklı dalgalanmanın azaltılması ve fiyatların yatay seyri, faizin maliyetinden daha kıymetli olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Faizlerin düzeyi iş dünyasında avantaj mı?
Zayıf bir ihtimal de olsa muhtemel faiz artışını kıymetlendiren birtakım gerçek bölüm temsilcileri, bu adımın mevcut durumda piyasaya katkısının olmayacağını belirtiyor. Türkiye Makine Federasyonu (MAKFED) Lideri Adnan Dalgakıran, enflasyonun yüzde 54 olduğu bir periyotta siyaset faizinin 200- 300 baz puan artırılmasının bir şey değiştirmeyeceğini söyledi. Bu oranda bir faiz artışının ucuz kredi avantajının da yitirilmesine neden olabileceğini belirten Dalgakıran, “Faizlerin burada olması aslında iş dünyasına bir avantaj sağlıyor. Siyaset faizi baz alınarak kullandırılan krediler var. Lakin bu kadar ucuz kredi olmasına karşın bu krediler alınabiliyor mu? Buna bakmak lazım” sözlerini kullandı. Dalgakıran, “Krediye gerekli kaynağın olması için insanların mevduata para yatırması lazım. Yüzde 50’nin üzerinde enflasyon olan bir yerde, yüzde 15 faiz ile para yatırır mı beşerler, yatırmaz. Yatırılmayacağı için kaynak oluşmuyor, kaynak olmadığı için ucuz kredi de kullandırılamıyor” diye konuştu.
Reel kesime avantaj sağlar mı?
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Onur Fayat da mümkün bir faiz artışının piyasada kredi maliyetlerini etkileyeceğini savunuyor. Bu türlü bir faiz artışı beklemediğini söyleyen Fayat, “Hazine’nin KKM’de daha az maliyet ödemesi için kuru biraz düşürmek ismine 200-300 baz puanlık artış ihtimali konuşuluyor, fakat bu hem Cumhurbaşkanımızın siyasetlerine karşıt. Hem de gerçek kesime bir avantaj sağlamaz” dedi. Siyaset faizinin kimsenin kullanmadığı bir faiz oranı olduğunu kaydeden Fayat, “Ancak artırılması halinde, siyaset faizi baz alınarak kullandığımız Eximbank kredilerinde de faizi üst çıkarır. 200-300 baz puan artırılmasının bir manası yok. Pas geçilmesi şu an için dengelerin bozulmaması ismine önemli” sözlerini kullandı.
Merkez Bankası ne yaptı?
Mart 2021’de yüzde 17’den yüzde 19’a çıkarılan siyaset faizinde, Eylül 2021 itibariyle aşağı istikametli hareket başladı. PPK, 23 Eylül 2021’deki toplantısında siyaset faizini 100 puan indirerek yüzde 18'e çekmiş, akabinde 2 Ekim 2021 tarihinde ise 200 baz puan, 18 Kasım 2021'deki toplantıda 100 baz puan ve 16 Aralık 2021'de 100 baz puan daha indirerek yüzde 14'e düşürmüştü.