Mesane (idrar kesesi) icinde yer alan taşlara, taş benzeri kalsifikasyonlara mesane taşları diyoruz Normal şartlarda bobrek taşları mesaneye takılmadan idrar yoluyla atılıyor Kısaca mesanede taş varsa akla gelen ilk ihtimal: idrar boşaltım problemleri Peki nedir bunlar? Prostat hastalığı İdrar yolu darlıkları Anatomik bozukluklar Mesanede yabancı cisim Gecirilmiş operasyonlara ait dikiş materyalleri Mesanede kronik enfeksiyon Elbette bunlarla bitmiyor Liste uzayıp gidiyor
Gelişmiş ulkelerde mesane taşlarına daha nadir rastlanıyor Nedeni acık: bu ulkelerde idrar yolu hastalıkları cok daha iyi tedavi ediliyor Mesane taşları ozellikle cocuk yaşlarda kotu bakım ve beslenmeye bağlı oluşuyor
Erkeklerde prostat buyumesi idrar akımını engelleyerek mesaneye gelen bobrek taşlarının duşmesini engelleyebilir Mesanede sıkışan taşlar uzerine yeni katmanlar biriktikce zamanla cok buyuk boyutlara gelebilir
Kadınlarda mesane sarkması, sistosel enterosel oluşumları, gecirilmiş uretra cerrahileri durağan idrara yol acarak mesanede taş oluşumuna neden olabilir Nadiren de olsa, gecirilmiş operasyonlar sonrası mesanede kalan yabancı cisimler de taş yapabilir
Mesane taşlarının coğu mesane icinde, bir kısmı da bobrekten gelen taşların etrafının kaplanmasıyla oluşuyor Normal şartlarda ureterden mesaneye duşen taşın buyukluğu mesaneden de rahatlıkla cıkabilecek boyuttadır ama şartlar anormalse iş değişiyor
Urik asit taşı mesane taşından yakınanların yarısında gozlemlenen en yaygın taş turu Bunun dışında kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat, amonyum urat, sistin, magnezyum amonyum fosfat taşlarına da rastlanabilir
Cocuklarda gorulen mesane taşları coğunlukla amonyum, urik asit ve kalsiyum oksalat iceriyor Bu tur taşların nedenine ilişkin acıklamayı aktaralım: fosfat fakiri yiyecekler amonyum atılımını arttırıyor, oksalattan zengin sebzeler cok tuketiliyor, hayvansal gıdalar aşırı alınıyor, sitrat duzeyi azalıyor Sonuc: dev gibi mesane taşları
Spinal kord yaralanmalı hastalardaki mesane boşaltım problemleri genellikle struvite ya da kalsiyum fosfat taşı oluşumuna neden oluyor Mesane taşı tum mesaneyi dolduran dev bir kitle biciminde olabileceği gibi, mesane icine dağılmış ufak parcalar halinde, ancak cok sayıda da olabilir
Mesane taşları genellikle mesane icinde hareket eder Hareket yoksa mesane taşı bir tumor, mesaneden gecen dikiş materyali veya unutulmuş bir DJ stent uzerinde gelişmiş olabilir
BelirtilerMesane taşları hic belirti vermeyebilir Ancak coğu hastada karın alt kısmında ağrı, idrarda yanma, kesik idrar yapma, sık idrara cıkma, idrara başlamada zorlanma, gece idrara kalkma veya idrarın tamamen kesilmesi gozlemlenebilir Cocuklarda geceleyin altını ıslatma ve priapizm gorulebilir İdrarda kan olabilir Penis ucunda, skrotumda, perinede ağrı hissedilebilir Bu ağrı genellikle kunt ya da yada keskin olup hareket ettikce, orneğin egzersiz yaptıkca daha da artabilir Hasta pozisyon değiştirince taş mesane boynundan kurtularak ağrının azalmasına neden olabilir Mesane taşları idrar yolu enfeksiyonları başlatabilir Hastanın gecirdiği pelvik cerrahi mudahaleler sonrası mesaneden gecen sentetik iplik materyalleri de taş oluşturabilir
Mesane taşlarını tanılamada radyolojik goruntuleme yontemleri kullanılıyor Direkt film, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi yada sistoskopi yontemleriyle tanı kesinleşiyor Ayırıcı tanıda mesanede yer alan kan pıhtılarını, uzeri kireclenmiş mesane tumorlerini dikkate almak kritik onem taşıyor
Mesane taşları uzun sure mesanede kalırsa, uygun bicimde tedavi edilmezse mesane icinde squamoz metaplazi ve tumor oluşturabilir
Nasıl Tedavi Ediliyor?Tedavi surecinde taşı oluşturan nedeni ortaya cıkarmak (ve sorunu gidermek) onemli Mesane taşı tedavisinde sistoskopi yaygın kullanılan yontemlerden Acık operasyon nadiren uygulanıyor O da cok buyuk taşlar icin
Farmakolojik TedaviMesane taşlarının ilacla tedavisinde ispatlanmış tek ajan, urik asit taşlarını eritebilen potasyum sitrat icerikli ilaclar Bu ilaclar idrarı alkali hale getirerek urik asit taşını eritiyor ancak fazla kullanımda mesanede kalsiyum fosfat taşları oluşturuyor
Renacidin fosfat ve struvit taşlarını cozebilen maddelerden Her uygulamada sonda gerekmesi ve tedavinin cok surmesi buyuk dezavantaj Yan etkileri de fazla Kısaca renacidin kuvvetli olmasına kuvvetli ama kullanımı pek yaygın değil
Cerrahi TedaviYaygın uygulanan 3 yontem var Transuretral sistolitolapaksi Perkutan sistolitolapaksi Acık cerrahi
Transuretral sistolitolapaksi yonteminde sistoskopi yapılıyor Mesanedeki taş lazer, pnomotik, elektrohidrolik, ultrasonografik ya da manuel cihazlarla kırılıyor Kırılan parcalar endoskoptan cıkarılarak işlem tamamlanıyor Gunumuzde en etkili yontem: lazer Vucut dışından taş kırma (ESWL) yontemi mesane tedavisinde genellikle başarısız oluyor
Gelişmiş ulkelerde mesane taşlarına daha nadir rastlanıyor Nedeni acık: bu ulkelerde idrar yolu hastalıkları cok daha iyi tedavi ediliyor Mesane taşları ozellikle cocuk yaşlarda kotu bakım ve beslenmeye bağlı oluşuyor
Erkeklerde prostat buyumesi idrar akımını engelleyerek mesaneye gelen bobrek taşlarının duşmesini engelleyebilir Mesanede sıkışan taşlar uzerine yeni katmanlar biriktikce zamanla cok buyuk boyutlara gelebilir
Kadınlarda mesane sarkması, sistosel enterosel oluşumları, gecirilmiş uretra cerrahileri durağan idrara yol acarak mesanede taş oluşumuna neden olabilir Nadiren de olsa, gecirilmiş operasyonlar sonrası mesanede kalan yabancı cisimler de taş yapabilir
Mesane taşlarının coğu mesane icinde, bir kısmı da bobrekten gelen taşların etrafının kaplanmasıyla oluşuyor Normal şartlarda ureterden mesaneye duşen taşın buyukluğu mesaneden de rahatlıkla cıkabilecek boyuttadır ama şartlar anormalse iş değişiyor
Urik asit taşı mesane taşından yakınanların yarısında gozlemlenen en yaygın taş turu Bunun dışında kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat, amonyum urat, sistin, magnezyum amonyum fosfat taşlarına da rastlanabilir
Cocuklarda gorulen mesane taşları coğunlukla amonyum, urik asit ve kalsiyum oksalat iceriyor Bu tur taşların nedenine ilişkin acıklamayı aktaralım: fosfat fakiri yiyecekler amonyum atılımını arttırıyor, oksalattan zengin sebzeler cok tuketiliyor, hayvansal gıdalar aşırı alınıyor, sitrat duzeyi azalıyor Sonuc: dev gibi mesane taşları
Spinal kord yaralanmalı hastalardaki mesane boşaltım problemleri genellikle struvite ya da kalsiyum fosfat taşı oluşumuna neden oluyor Mesane taşı tum mesaneyi dolduran dev bir kitle biciminde olabileceği gibi, mesane icine dağılmış ufak parcalar halinde, ancak cok sayıda da olabilir
Mesane taşları genellikle mesane icinde hareket eder Hareket yoksa mesane taşı bir tumor, mesaneden gecen dikiş materyali veya unutulmuş bir DJ stent uzerinde gelişmiş olabilir
BelirtilerMesane taşları hic belirti vermeyebilir Ancak coğu hastada karın alt kısmında ağrı, idrarda yanma, kesik idrar yapma, sık idrara cıkma, idrara başlamada zorlanma, gece idrara kalkma veya idrarın tamamen kesilmesi gozlemlenebilir Cocuklarda geceleyin altını ıslatma ve priapizm gorulebilir İdrarda kan olabilir Penis ucunda, skrotumda, perinede ağrı hissedilebilir Bu ağrı genellikle kunt ya da yada keskin olup hareket ettikce, orneğin egzersiz yaptıkca daha da artabilir Hasta pozisyon değiştirince taş mesane boynundan kurtularak ağrının azalmasına neden olabilir Mesane taşları idrar yolu enfeksiyonları başlatabilir Hastanın gecirdiği pelvik cerrahi mudahaleler sonrası mesaneden gecen sentetik iplik materyalleri de taş oluşturabilir
Mesane taşlarını tanılamada radyolojik goruntuleme yontemleri kullanılıyor Direkt film, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi yada sistoskopi yontemleriyle tanı kesinleşiyor Ayırıcı tanıda mesanede yer alan kan pıhtılarını, uzeri kireclenmiş mesane tumorlerini dikkate almak kritik onem taşıyor
Mesane taşları uzun sure mesanede kalırsa, uygun bicimde tedavi edilmezse mesane icinde squamoz metaplazi ve tumor oluşturabilir
Nasıl Tedavi Ediliyor?Tedavi surecinde taşı oluşturan nedeni ortaya cıkarmak (ve sorunu gidermek) onemli Mesane taşı tedavisinde sistoskopi yaygın kullanılan yontemlerden Acık operasyon nadiren uygulanıyor O da cok buyuk taşlar icin
Farmakolojik TedaviMesane taşlarının ilacla tedavisinde ispatlanmış tek ajan, urik asit taşlarını eritebilen potasyum sitrat icerikli ilaclar Bu ilaclar idrarı alkali hale getirerek urik asit taşını eritiyor ancak fazla kullanımda mesanede kalsiyum fosfat taşları oluşturuyor
Renacidin fosfat ve struvit taşlarını cozebilen maddelerden Her uygulamada sonda gerekmesi ve tedavinin cok surmesi buyuk dezavantaj Yan etkileri de fazla Kısaca renacidin kuvvetli olmasına kuvvetli ama kullanımı pek yaygın değil
Cerrahi TedaviYaygın uygulanan 3 yontem var Transuretral sistolitolapaksi Perkutan sistolitolapaksi Acık cerrahi
Transuretral sistolitolapaksi yonteminde sistoskopi yapılıyor Mesanedeki taş lazer, pnomotik, elektrohidrolik, ultrasonografik ya da manuel cihazlarla kırılıyor Kırılan parcalar endoskoptan cıkarılarak işlem tamamlanıyor Gunumuzde en etkili yontem: lazer Vucut dışından taş kırma (ESWL) yontemi mesane tedavisinde genellikle başarısız oluyor