Mesir macununun genel özellikleri, güzel lezzeti ve kokusudur Vucuda kuvvet, kalbe ferahlık verir, dimağı kuvvetlendirir, dikkati arttirir, siniri yatıştırır, solunum yetmezliği, başdönmesi, sırt, belağrısı, siyatik, romatizmaya iyi kazanç, kanı temizler, göğsü yumuşatır, idrar zorluğunu giderir, iştah açar
Genel insanlar kitleleri aralarında talep kazanan Mesir Macununun halkın inanışlarına kadar şu faydaları olduğu söylenir: Macundan yiyen kimseyi bir sene boyunca zehirli hayvanların sokmayacağına inanılır Nevruz günü en ağır hastalar bile yese iyi olurlar Macunu yiyen gelinlik çağındaki kızların, o yıl içinde evleneceklerine inanılır Çocuğu olmayanların, bu macundan yedikleri taktirde çocukları olacaklarına inanılır Çocuk hastalıklarına da yardımcı olduğu söylenir
Mesir sözcüğü, seyir edilecek, gezilecek yer, gezinti yeri anlamına gelmekle birlikte ismini verdiği macundan dolayı öbür bir manâ taşımaktadır
Mesir Macunun Mucidinin 15 Yüzyılın ikinci yarısında Denizli ’nin Buldan İlçesine emrindeki Sarı Mahmutlu köyünde doğduğu kabul edilen, soyu Haydar oğlu Kılıç Bey oğlu Mustafa ’ya dayanan “Merkez Efendi olduğu görülmektedir
Merkez Efendi, Kanuni Sultan Süleyman ’ın annesi Yavuz Sultan Selim ’in eşi Hafza Sultan ’ın eşinin anısına yaptırdığı cami ve külliyesinin başına tayin edilir Merkez Efendi burada bir de DARÜŞŞİFA yaptırılmasını ister
DARÜŞŞİFA ’nın inşaasından kısa bir vakit sonradan, Hafza Sultan hastalanır Bu hastalığı Muslihiddin Merkez Efendi kadar “Mesir ile çare edilir Adını İbni Sina ’nın mesro sitos adıyla ünlü panzehirinden bölge baharatlardan üretim edilen bu karışım vasıtasıy Hafza Sultan şifa bulmuştur
Her yıl DARÜŞŞİFA ’daki fakir hastalar için Mesir hazırlanması, macunun “Nevruzı Sultanide yapılması, Mesirin hekimbaşı nezaretinde pişirilmesi, çoğalan macunun şehirdeki muhtaçlara dağıtılması şeklindeki şartlarla, yaklaşık olarak 1540 yılından itibaren halka Mesir Macunu dağıtılmaya başlamasıyla Mesir Şenlikleri de ortaya çıkmıştır 2122 Mart Nevruzı Sultani gününde her tarafa yayılan macundan alabilmek için çevreden ahali şehre akın etmişler ve Manisa ’da hemen hemen bir panayır oluşmuştur
Mesir mâcunu, 41 çeşit şifâlı nebât ve baharat karışımından yapılır Bunların isimleri ve özellikleri şöyledir:
Anason: İştah açıcı ve karminatif olarak kullanılır
Çivit: Millet aralarında kabakulak ve pnömorinde kullanılır Çöpçün: Hemoroit ve egzamada kullanılır
Çörekotu: Gaz söktürücü
Sıcacıkı fülfül: Öksürük kesici ve bedeni ısıtıcı olarak kullanılır
Hardal tohumu: İştah açıcı ve mîdeyi yatıştırıcı olarak kullanılır
Havlıcan: Öksürük kesici ve ağız kokusunu gidericidir
Hıyarşenbe: Müshil olarak kullanılmaktadır
Hindistancevizi ve beşbase: Kaynatılmış suyu mîde ağrılarına iyi kazanç
Hindistançiçeği: Hazım kolaylaştırıcıdır
Kakule: Lezzet verici, iştah açıcı
Kalbarda: Mîde ağrılarına iyi kazanç
Karabiber: Öksürük kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır
Karanfil: Ağız kokusunu giderici, diş çürüklerinde ve diş ağrılarında kullanılır
Kebabiye: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır
Kimyon: İştah açıcı, gaz söktürücü ve terletici olarak kullanılır
Kırım tartar: Kaşıntılı cilt hastalıklarında kullanılır
Kişniş: Gaz söktürücü ve iştah açıcıdır
Limon tuzu: Mâcunun artı tatlı etkisini rahatlatmak için kullanılır
Mai nefis: Kalıcı şirinlik sağlar
Meyan balı: Öksürük kesici, idrar arttırıcı olarak kullanılır
Portakal kabuğu: Mîdeyi uyarıcı, koku verici olarak kullanılır
Revan kökü: Laksatif ve hemoroit tedâvisinde kullanılır
Safran: Çarpıntı giderici ve ferahlık verici
Sakız: Mîdeyi rahatlatıcı ve nefes darlığında öksürük gidericidir
Sarı halile: İştah kesici olarak kullanılır
Sinameki: Müshil olarak kullanılır
Şamlı ve şaşlı: Kadın hastalıklarına iyi gelir
Şeker: Mâcunun kıvamını veren ve tatlandıran asıl maddedir
Resene: Mîde yatıştırıcı ve gaz söktürücü
Tarçın: Kabızlığı ve karın ağrılarını giderir
Tarçın çiçeği: Koku özelliği için kullanılır
Teke mersini: Mâcun terkibinin daha değişik kokması için kullanılır
Tiryak: Ilk çağlardan beri her derde devâ olarak kullanılan muhtelif maddelerden meydana gelmiş bir terkiptir
Udülkahar: Diş ağrısı ve diş nezlesine karşısında kullanılır
Vanilya: Uyarıcı, olarak bilinir
Yeni bahar: Zor verici olarak mâcunlara konulur
Zencefil: Solunum Yetmezliği, soğuk algınlığı ve astıma karşı kullanılır
Zerde çöp: Zor verici ve mîdeyi koruyucudur Zulumba: Mîde rahatsızlıklarında ve hemoroitte kullanılır *
Genel insanlar kitleleri aralarında talep kazanan Mesir Macununun halkın inanışlarına kadar şu faydaları olduğu söylenir: Macundan yiyen kimseyi bir sene boyunca zehirli hayvanların sokmayacağına inanılır Nevruz günü en ağır hastalar bile yese iyi olurlar Macunu yiyen gelinlik çağındaki kızların, o yıl içinde evleneceklerine inanılır Çocuğu olmayanların, bu macundan yedikleri taktirde çocukları olacaklarına inanılır Çocuk hastalıklarına da yardımcı olduğu söylenir
Mesir sözcüğü, seyir edilecek, gezilecek yer, gezinti yeri anlamına gelmekle birlikte ismini verdiği macundan dolayı öbür bir manâ taşımaktadır
Mesir Macunun Mucidinin 15 Yüzyılın ikinci yarısında Denizli ’nin Buldan İlçesine emrindeki Sarı Mahmutlu köyünde doğduğu kabul edilen, soyu Haydar oğlu Kılıç Bey oğlu Mustafa ’ya dayanan “Merkez Efendi olduğu görülmektedir
Merkez Efendi, Kanuni Sultan Süleyman ’ın annesi Yavuz Sultan Selim ’in eşi Hafza Sultan ’ın eşinin anısına yaptırdığı cami ve külliyesinin başına tayin edilir Merkez Efendi burada bir de DARÜŞŞİFA yaptırılmasını ister
DARÜŞŞİFA ’nın inşaasından kısa bir vakit sonradan, Hafza Sultan hastalanır Bu hastalığı Muslihiddin Merkez Efendi kadar “Mesir ile çare edilir Adını İbni Sina ’nın mesro sitos adıyla ünlü panzehirinden bölge baharatlardan üretim edilen bu karışım vasıtasıy Hafza Sultan şifa bulmuştur
Her yıl DARÜŞŞİFA ’daki fakir hastalar için Mesir hazırlanması, macunun “Nevruzı Sultanide yapılması, Mesirin hekimbaşı nezaretinde pişirilmesi, çoğalan macunun şehirdeki muhtaçlara dağıtılması şeklindeki şartlarla, yaklaşık olarak 1540 yılından itibaren halka Mesir Macunu dağıtılmaya başlamasıyla Mesir Şenlikleri de ortaya çıkmıştır 2122 Mart Nevruzı Sultani gününde her tarafa yayılan macundan alabilmek için çevreden ahali şehre akın etmişler ve Manisa ’da hemen hemen bir panayır oluşmuştur
Mesir mâcunu, 41 çeşit şifâlı nebât ve baharat karışımından yapılır Bunların isimleri ve özellikleri şöyledir:
Anason: İştah açıcı ve karminatif olarak kullanılır
Çivit: Millet aralarında kabakulak ve pnömorinde kullanılır Çöpçün: Hemoroit ve egzamada kullanılır
Çörekotu: Gaz söktürücü
Sıcacıkı fülfül: Öksürük kesici ve bedeni ısıtıcı olarak kullanılır
Hardal tohumu: İştah açıcı ve mîdeyi yatıştırıcı olarak kullanılır
Havlıcan: Öksürük kesici ve ağız kokusunu gidericidir
Hıyarşenbe: Müshil olarak kullanılmaktadır
Hindistancevizi ve beşbase: Kaynatılmış suyu mîde ağrılarına iyi kazanç
Hindistançiçeği: Hazım kolaylaştırıcıdır
Kakule: Lezzet verici, iştah açıcı
Kalbarda: Mîde ağrılarına iyi kazanç
Karabiber: Öksürük kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır
Karanfil: Ağız kokusunu giderici, diş çürüklerinde ve diş ağrılarında kullanılır
Kebabiye: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır
Kimyon: İştah açıcı, gaz söktürücü ve terletici olarak kullanılır
Kırım tartar: Kaşıntılı cilt hastalıklarında kullanılır
Kişniş: Gaz söktürücü ve iştah açıcıdır
Limon tuzu: Mâcunun artı tatlı etkisini rahatlatmak için kullanılır
Mai nefis: Kalıcı şirinlik sağlar
Meyan balı: Öksürük kesici, idrar arttırıcı olarak kullanılır
Portakal kabuğu: Mîdeyi uyarıcı, koku verici olarak kullanılır
Revan kökü: Laksatif ve hemoroit tedâvisinde kullanılır
Safran: Çarpıntı giderici ve ferahlık verici
Sakız: Mîdeyi rahatlatıcı ve nefes darlığında öksürük gidericidir
Sarı halile: İştah kesici olarak kullanılır
Sinameki: Müshil olarak kullanılır
Şamlı ve şaşlı: Kadın hastalıklarına iyi gelir
Şeker: Mâcunun kıvamını veren ve tatlandıran asıl maddedir
Resene: Mîde yatıştırıcı ve gaz söktürücü
Tarçın: Kabızlığı ve karın ağrılarını giderir
Tarçın çiçeği: Koku özelliği için kullanılır
Teke mersini: Mâcun terkibinin daha değişik kokması için kullanılır
Tiryak: Ilk çağlardan beri her derde devâ olarak kullanılan muhtelif maddelerden meydana gelmiş bir terkiptir
Udülkahar: Diş ağrısı ve diş nezlesine karşısında kullanılır
Vanilya: Uyarıcı, olarak bilinir
Yeni bahar: Zor verici olarak mâcunlara konulur
Zencefil: Solunum Yetmezliği, soğuk algınlığı ve astıma karşı kullanılır
Zerde çöp: Zor verici ve mîdeyi koruyucudur Zulumba: Mîde rahatsızlıklarında ve hemoroitte kullanılır *