Çocukların gerek sağlıklı ve ahenkli beslenmesi, gerekse okul başarılarını bir basamak üste taşıması için yiyip içtiklerine fazla dikkat edilmesi gerekiyor Kahvaltının çocuklar için en önemli öğün olduğunu söyleyen Memorial Şişli Hastanesi Gıda ve Diyet Bölümü ’nden Uz Dyt Yeşim Çelik, mektep çağı çocuklarda gıda hakkında bilgi verdi*
*
Annebaba çocuğa misal olmalı
Yaz tatilinde kazanılan yeni alışkanlıklar (uyku saatlerindeki şartların değişmesi, Sabahleyin geç kalkıldığı için kahvaltı saatinin sarkması ya da öğle yemeğinin atlanması, akıcı tüketiminin ve ara öğünlerin azalması) okulların açılmasıyla yerini; tatmin edici, dengeli ve ahenkli beslenmeye bırakmalıdır *Yetersiz ve düzensiz hale gelen bu beslenme alışkanlıklarını düzenlemede, anne babalara büyük meslek düşmektedir Çocuğu zorlayarak veya ödülcinayet yöntemiyle değil; akılcı bir şekilde anlatarak ve onlara misal olarak düzeni temin etmek gerekmektedir Çocukların duyduklarından ziyade gördüklerini uyguladıkları unutulmamalıdır
*
Kahvaltı alışkanlık haline gelmeli
Çocuklar için kahvaltı en manâlı öğündür Dinç bir kahvaltı, çocukların güne enerjik başlamasını sağlamakta, gün içerisinde yapılan faaliyetlerin; anlama, seziş, hatırlama ve bereketli bir şekilde olması açısından büyük tartı taşımaktadır Kahvaltının ebeveynlerin gözetiminde, okula gitmeden yapılması önerilmektedir Dengeli bir kahvaltının çocukların okul başarısında olumlu etkileri vardır Kahvaltı yapılmadığı durumlarda takâtsizlik, uyarı dağınıklığı, baş ağrısı ve mektep başarısında düşmeler gözlemlenir böylece kahvaltıyı alışkanlık haline getirmek gerekmektedir
*
Besin çantasından cevizi yetkisiz etmeyin
Dengelenmiş bir kahvaltıda; peynir, yumurta, tahıllı ekmek, domates, salatalık, maydanoz, biber gibi yeşillikler ile dilimlenmiş taze meyveler mevsimine uygun bir şekilde bulundurulmalıdır Meşrubat olarak da taze bunalmış meyve suyu ve süt tercih edilmelidir Ceviz, kahvaltılarda olması gereken, içeriğindeki yağ asitleri ile beyin gelişimine tezgâhtar bir besindir Pekmez, bal, fındık ezmesi ya da reçel de çocukların günlük enerjilerine katkıda bulunabilecek karbonhidratlı besinlerdir Bazen farklılık temin etmek için çocuklara kahvaltılık gevrekler de verilebilir Yanında taze bunalmış meyve suyu, taze dilimlenmiş meyve, ceviz ve fındık eklenirse kahvaltı daha yeterli ayla gelecektir Çocukların sıkılmamaları açısından ara sıra kahvaltıda peynirli ya da sebzeli gözleme, börek veya simit de verilebilir
*
Öğle yemeğinin evde hazırlanması kayda değer*
Çocuğun okulda geçirdiği vakitlerde besin olanaklarını tanımak gerekmektedir Bazı okullar tabldot seçenekleri sunmakta, bazı okullarda ise fastfood tarzı yemeklere çocuklar fazla sıcacık ulaşmaktadır Hem toplu besin yapılan yerlerde meydana çıkan yemekler, çocukların damak tadına uygun olmayabilir veya alışılmış olmadıkları yemekleri harcamak istemeyebilirler Bu konuda çocuk asla suçlanmamalıdır Aileler, okulda hazırlanan menüleri yoklama ederek, çıkan yemekler konusunda zihin sahibi olabilir ve çocuğun öğle yemeğini tüketmek istemediği durumlarda evden götürmesi sağlanabilir Bu durumda, tavuklu, peynirli, ton balıklı sandviçler hazırlanabilir; yanında salata, ayran, süt veya meyve suyu gibi alternatifler sunulabilir*
*
Ara öğün yapmayan çocuklar daha fazla abur cubur tüketiyor
Vaktinin büyük kısmını okulda geçiren çocukların gıda çantasına sağlıklı atıştırmalıklar konulmalıdır Aşırı yağlı, şekerli, tuz yiyeceklerden ve gazlı içeceklerden uzak durulmalı; bunların yerine süt, yoğurt, taze meyve, meyve suyu, *kuru yemiş, kuru meyve, peynirli sandviç, evde yapılmış kek ya da kurabiye gibi atıştırmalıklar seçim edilmelidir Yapılan çalışmalar, ara öğün yapmayan çocukların abur cuburu daha çok tükettiğini, başlıca öğünleri de kimi süre atladıklarını göstermektedir*
*
Akşam yemeklerinde et ve sebze tercih edilmeli
Akşam yemeklerini çocuğunuzla yemeniz, yalnızca porsiyonunu içten ayarlamanız gerekmektedir Akşam yemeklerinde et ile pişirilen sebze yemekleri; süt grubundan ayran veya yoğurt; tahıl grubundan ise pilav, makarna veya ekmek eksik edilmemelidir Bilhassa kalsiyum içeriği artı olan süt ve süt ürünleri çocuğunuzun kemik ve diş gelişiminde önemli rol oynamaktadır Sebze yemeği ile vitamin, mineral ve karbonhidrat ihtiyacı karşılanır Çocukların sağlıklı beslenmesi için gerekli porsiyon yetişkinlerin sıradan 13'ü kadardır bunun dışında çocuğa fazlasını yemesi konusunda ısrarcı olunmamalıdır*
*
Küçük yaşlarda su içme alışkanlığı kazandırılmalı
Çocuklara su içme alışkanlığını minik yaşlarda kazandırmak fazla önemlidir Okula giderken mutlaka yanlarına su şişesi koyulmalı ve gün içerisinde bunu tüketmeleri konusunda telkinde bulunulmalıdır Sağlıklı beslenme alışkanlığı, çocuklara okul ve sosyal hayatta zindelik, başarı getirmektedir Alışkanlıkların değişmesinin vakit aldığı unutulmamalıdır Yaz boyunca serbestçe yemeye alışan çocuğun, sağlıklı bir beslenmeye geçmesi için vakit gereklidir Bu konuda ailelere düşen, onlara aleyhinde sabırlı ve destekleyici bir yaklaşma izlemeleridir
*
*
*
*
Annebaba çocuğa misal olmalı
Yaz tatilinde kazanılan yeni alışkanlıklar (uyku saatlerindeki şartların değişmesi, Sabahleyin geç kalkıldığı için kahvaltı saatinin sarkması ya da öğle yemeğinin atlanması, akıcı tüketiminin ve ara öğünlerin azalması) okulların açılmasıyla yerini; tatmin edici, dengeli ve ahenkli beslenmeye bırakmalıdır *Yetersiz ve düzensiz hale gelen bu beslenme alışkanlıklarını düzenlemede, anne babalara büyük meslek düşmektedir Çocuğu zorlayarak veya ödülcinayet yöntemiyle değil; akılcı bir şekilde anlatarak ve onlara misal olarak düzeni temin etmek gerekmektedir Çocukların duyduklarından ziyade gördüklerini uyguladıkları unutulmamalıdır
*
Kahvaltı alışkanlık haline gelmeli
Çocuklar için kahvaltı en manâlı öğündür Dinç bir kahvaltı, çocukların güne enerjik başlamasını sağlamakta, gün içerisinde yapılan faaliyetlerin; anlama, seziş, hatırlama ve bereketli bir şekilde olması açısından büyük tartı taşımaktadır Kahvaltının ebeveynlerin gözetiminde, okula gitmeden yapılması önerilmektedir Dengeli bir kahvaltının çocukların okul başarısında olumlu etkileri vardır Kahvaltı yapılmadığı durumlarda takâtsizlik, uyarı dağınıklığı, baş ağrısı ve mektep başarısında düşmeler gözlemlenir böylece kahvaltıyı alışkanlık haline getirmek gerekmektedir
*
Besin çantasından cevizi yetkisiz etmeyin
Dengelenmiş bir kahvaltıda; peynir, yumurta, tahıllı ekmek, domates, salatalık, maydanoz, biber gibi yeşillikler ile dilimlenmiş taze meyveler mevsimine uygun bir şekilde bulundurulmalıdır Meşrubat olarak da taze bunalmış meyve suyu ve süt tercih edilmelidir Ceviz, kahvaltılarda olması gereken, içeriğindeki yağ asitleri ile beyin gelişimine tezgâhtar bir besindir Pekmez, bal, fındık ezmesi ya da reçel de çocukların günlük enerjilerine katkıda bulunabilecek karbonhidratlı besinlerdir Bazen farklılık temin etmek için çocuklara kahvaltılık gevrekler de verilebilir Yanında taze bunalmış meyve suyu, taze dilimlenmiş meyve, ceviz ve fındık eklenirse kahvaltı daha yeterli ayla gelecektir Çocukların sıkılmamaları açısından ara sıra kahvaltıda peynirli ya da sebzeli gözleme, börek veya simit de verilebilir
*
Öğle yemeğinin evde hazırlanması kayda değer*
Çocuğun okulda geçirdiği vakitlerde besin olanaklarını tanımak gerekmektedir Bazı okullar tabldot seçenekleri sunmakta, bazı okullarda ise fastfood tarzı yemeklere çocuklar fazla sıcacık ulaşmaktadır Hem toplu besin yapılan yerlerde meydana çıkan yemekler, çocukların damak tadına uygun olmayabilir veya alışılmış olmadıkları yemekleri harcamak istemeyebilirler Bu konuda çocuk asla suçlanmamalıdır Aileler, okulda hazırlanan menüleri yoklama ederek, çıkan yemekler konusunda zihin sahibi olabilir ve çocuğun öğle yemeğini tüketmek istemediği durumlarda evden götürmesi sağlanabilir Bu durumda, tavuklu, peynirli, ton balıklı sandviçler hazırlanabilir; yanında salata, ayran, süt veya meyve suyu gibi alternatifler sunulabilir*
*
Ara öğün yapmayan çocuklar daha fazla abur cubur tüketiyor
Vaktinin büyük kısmını okulda geçiren çocukların gıda çantasına sağlıklı atıştırmalıklar konulmalıdır Aşırı yağlı, şekerli, tuz yiyeceklerden ve gazlı içeceklerden uzak durulmalı; bunların yerine süt, yoğurt, taze meyve, meyve suyu, *kuru yemiş, kuru meyve, peynirli sandviç, evde yapılmış kek ya da kurabiye gibi atıştırmalıklar seçim edilmelidir Yapılan çalışmalar, ara öğün yapmayan çocukların abur cuburu daha çok tükettiğini, başlıca öğünleri de kimi süre atladıklarını göstermektedir*
*
Akşam yemeklerinde et ve sebze tercih edilmeli
Akşam yemeklerini çocuğunuzla yemeniz, yalnızca porsiyonunu içten ayarlamanız gerekmektedir Akşam yemeklerinde et ile pişirilen sebze yemekleri; süt grubundan ayran veya yoğurt; tahıl grubundan ise pilav, makarna veya ekmek eksik edilmemelidir Bilhassa kalsiyum içeriği artı olan süt ve süt ürünleri çocuğunuzun kemik ve diş gelişiminde önemli rol oynamaktadır Sebze yemeği ile vitamin, mineral ve karbonhidrat ihtiyacı karşılanır Çocukların sağlıklı beslenmesi için gerekli porsiyon yetişkinlerin sıradan 13'ü kadardır bunun dışında çocuğa fazlasını yemesi konusunda ısrarcı olunmamalıdır*
*
Küçük yaşlarda su içme alışkanlığı kazandırılmalı
Çocuklara su içme alışkanlığını minik yaşlarda kazandırmak fazla önemlidir Okula giderken mutlaka yanlarına su şişesi koyulmalı ve gün içerisinde bunu tüketmeleri konusunda telkinde bulunulmalıdır Sağlıklı beslenme alışkanlığı, çocuklara okul ve sosyal hayatta zindelik, başarı getirmektedir Alışkanlıkların değişmesinin vakit aldığı unutulmamalıdır Yaz boyunca serbestçe yemeye alışan çocuğun, sağlıklı bir beslenmeye geçmesi için vakit gereklidir Bu konuda ailelere düşen, onlara aleyhinde sabırlı ve destekleyici bir yaklaşma izlemeleridir
*
*
*