Beş yaşında bir kız evladının oyun oynayışını hayal edin. Oyuncak bebeğine ana olur, ona yemek hazırlar, yemeği yedirir sonra uyutur. Bir de erkek evlatlarını düşünelim; umumide o peder olur işe masraf ya da otomobilleriyle oynar. Tabi ki bunu, bütün evlatlar bilgisayara bağımlı olmadan evvelki devirleri düşünerek söylüyorum. Evlatlara baktığımızda aslında görmemiz gereken onların sizi taklit ettikleridir. Tabi ki bu psikolojinin meydanına giriyor. Fakat ben kendi sahamdan bahsedeceğim. Umumide aileler evlatlarının sağlıklı beslenmediklerinden, abur cubura çokça düşkün olduklarından şikayetçidirler. Artık düşünelim daha mektebe başlamamış ve dışarıda etkin bir çevre hayatı da olmayan bir evladın sıhhatsiz beslenme alışkanlıklarını edinmesindeki asıl etken nedir? Evlatlara çok lezzetli olduğu için, tahminen herkes tadını bilirken onların eksik kalacağı üzere bir mütalaayla, odasını topladığı için armağan olarak ya da yalnızca ağladığı için verilen çikolataları, abur cuburları alan aslında sizsiniz. Tabi ki evlatlarınız sizinle markete geliyor yahut reklamlarda o eserleri bir biçimde görüyorlar. Siz vermeseniz bile arkadaşının ailesi veriyor, tahminen de artık tatlarını bildiği için alıştı, mütemadi onlardan istiyor ve siz de ne yapacağınızı bilmiyorsunuz. Aslında bu durumda siz belirleyicisiniz. O yüzden öncelikle sizin değişmeniz gerekmektedir. Siz şayet her oyuncaklarını toplamasına karşılık ona çikolata alıyorsanız ya da tam aykırısı oyuncaklarını toplamadığında ona istediği çikolatayı, dondurmayı almamakla tehdit ediyorsanız evladınız da yaptığı her olumlu davranış sonucunda sizden sıhhatsiz da olsa kendine lezzetli gelen şeyleri velev. Yani evladınızla yemek konusunu pazarlık konusu yapmamalısınız. ‘’Yaşamamız için beslenmemiz gerekiyor. Hanede pişen, yenmesi gereken, büyümemi sağlayan yemekler muayyen ve ailenin bütün üyeleri de tıpkı yemeklerden yiyor.’’ Evladınız bu türlü bir mütalaaya sahip olmalı. Lakin yapılan bir öteki yanlışsa bu cümledeki tıpkı yemekler kısmını tıpkı porsiyon yemek olarak algılamak. Evlatlardan bizim yediğimiz ölçülerde yemek yemesini beklemek, tabağına bizim alışkanlıklarımız doğrultusunda yemek koymak ve evlada onun hepsini bitirmesi konusunda pres yapmak yanlışsız değildir. Evlatlarınızın yediği yemeğin ölçüsüne kendisinin karar vermesine müsaade verin. Aslında doyma hissine alışmamış, ne kadar yemesi gerektiğine daima ailesi karar vermiş evlatlar ileride de kilo sorunu yaşayabilirler. Evlatlarınızın sıhhatsiz noktada zayıf olmasını istemediğiniz üzere ergenlik periyodunda kiloları yüzünden ruhsal problemler yaşamasını da istemezsiniz değil mi?
Pekala evlatların daha sağlıklı beslenmesi için ne yapabiliriz?
Öncelikle daha evvel de belirttiğim üzere siz ona örnek olmalısınız yani ne yazık ki sizin yemek seçme üzere bir lüksünüz yok. Ona vazifeler vermek, sofra hazırlarken ondan yardım istemek, onu da yemek hazırlama işine dâhil etmek evladınızın yemekleri benimsemesini sağlar. Tabi ki evladınızın eline bıçak verin o istediğini yapsın demiyorum lakin salata yaparken buzdolabından gerekli materyalleri çıkarabilir, zerzevatları yıkamanıza yardım edebilir ve dışarıdan alınmış tatlılar mahalline konutta onunla birlikte kurabiyeler, bisküviler yapabilirsiniz. Ayrıyeten seçim yapmasını da sağlamalısınız. Akşam yemekte ne istersin formunda sorulmuş bir soruya yetişkinler bile patates kızartması, köfte ve makarna olarak karşılık verebilir o yüzden seçenekleri sizin belirlediğiniz sorular sormak daha mantıklıdır. Bazen çikolata yiyebilir ancak bunu hududunu başlarda siz belirleyin ve daha sonra bu alışkanlığı kazanmalarını sağlayın. Ana yemeklerden evvel tüketilen abur cuburlar iştahı keser ve evlatlarınızın daha az yemelerine ya da hiç yememelerine neden olur. Bu nedenle öğün öncesi tüketilmemesine dikkat etmelisiniz. Evlatların da yetişkinler üzere günlük alması gereken bir güç var. Bu enerjiyi sağlıklı besinlerden elde etmelerini bütün ebeveynler velev. ‘’Çocuğum muhakkak yumurta yemiyor, ben de krep yaparak onun içinde yumurtayı yedirmeye çalışıyorum.’’ biçiminde cümleleri sıklıkla duyarız. Bu durum iştahsız çocuklarda velev yetişkinlerde de uygulanması gereken bir sistemdir ve besin, güç eksikliğinin tamamlanması açısından çok mantıklıdır. Şayet evlat her biçimde yumurta yemeyi reddediyorsa (yumurta da bizim çok kolay bir formda diyetten çıkarabileceğimiz bir besin olmadığı için) uygulanabilir. Fakat unutmayın ki dört beş yaşlarında bütün alışkanlıklarını aslında sizin belirlediğiniz evladınıza yumurta yediremiyorsanız on yaşında hiçbir biçimde yediremezsiniz ve daha da berbatı evlat on yaşına geldiğinde krepin içinde yumurta olduğunu da öğreneceği için; bu türlü küçük oyunlarla yedirmeniz de zorlaşabilir. Bu nedenle örnek olarak, onların anlayacağı halde yararlarını anlatarak ya da sevdiği usullerde sunarak evlatlarınıza sağlıklı beslenmeyi öğretebilirsiniz.
Mesela bugün onlarla birlikte çizgi sinema izlerken Temel Reis’in yediği ıspanak ya da Bugs Bunny’in yediği havuçtan bahsederek başlayabilirsiniz.
Sağlıklı günler dilerim.
DİYETİSYEN NURTEN YAVUZ
Pekala evlatların daha sağlıklı beslenmesi için ne yapabiliriz?
Öncelikle daha evvel de belirttiğim üzere siz ona örnek olmalısınız yani ne yazık ki sizin yemek seçme üzere bir lüksünüz yok. Ona vazifeler vermek, sofra hazırlarken ondan yardım istemek, onu da yemek hazırlama işine dâhil etmek evladınızın yemekleri benimsemesini sağlar. Tabi ki evladınızın eline bıçak verin o istediğini yapsın demiyorum lakin salata yaparken buzdolabından gerekli materyalleri çıkarabilir, zerzevatları yıkamanıza yardım edebilir ve dışarıdan alınmış tatlılar mahalline konutta onunla birlikte kurabiyeler, bisküviler yapabilirsiniz. Ayrıyeten seçim yapmasını da sağlamalısınız. Akşam yemekte ne istersin formunda sorulmuş bir soruya yetişkinler bile patates kızartması, köfte ve makarna olarak karşılık verebilir o yüzden seçenekleri sizin belirlediğiniz sorular sormak daha mantıklıdır. Bazen çikolata yiyebilir ancak bunu hududunu başlarda siz belirleyin ve daha sonra bu alışkanlığı kazanmalarını sağlayın. Ana yemeklerden evvel tüketilen abur cuburlar iştahı keser ve evlatlarınızın daha az yemelerine ya da hiç yememelerine neden olur. Bu nedenle öğün öncesi tüketilmemesine dikkat etmelisiniz. Evlatların da yetişkinler üzere günlük alması gereken bir güç var. Bu enerjiyi sağlıklı besinlerden elde etmelerini bütün ebeveynler velev. ‘’Çocuğum muhakkak yumurta yemiyor, ben de krep yaparak onun içinde yumurtayı yedirmeye çalışıyorum.’’ biçiminde cümleleri sıklıkla duyarız. Bu durum iştahsız çocuklarda velev yetişkinlerde de uygulanması gereken bir sistemdir ve besin, güç eksikliğinin tamamlanması açısından çok mantıklıdır. Şayet evlat her biçimde yumurta yemeyi reddediyorsa (yumurta da bizim çok kolay bir formda diyetten çıkarabileceğimiz bir besin olmadığı için) uygulanabilir. Fakat unutmayın ki dört beş yaşlarında bütün alışkanlıklarını aslında sizin belirlediğiniz evladınıza yumurta yediremiyorsanız on yaşında hiçbir biçimde yediremezsiniz ve daha da berbatı evlat on yaşına geldiğinde krepin içinde yumurta olduğunu da öğreneceği için; bu türlü küçük oyunlarla yedirmeniz de zorlaşabilir. Bu nedenle örnek olarak, onların anlayacağı halde yararlarını anlatarak ya da sevdiği usullerde sunarak evlatlarınıza sağlıklı beslenmeyi öğretebilirsiniz.
Mesela bugün onlarla birlikte çizgi sinema izlerken Temel Reis’in yediği ıspanak ya da Bugs Bunny’in yediği havuçtan bahsederek başlayabilirsiniz.
Sağlıklı günler dilerim.
DİYETİSYEN NURTEN YAVUZ