Omer Hayyam Hayatı kısaca,
Omer Hayyam ın Matematiğe Katkıları,
Omer Hayyam Hayatı Ve Omer Hayyam ın Matematiğe Kazandırdıkları
Asıl adı Giyaseddin Ebul Feth Bin İbrahim El Hayyam olan Omer Hayyam 18 Mayıs 1048 tarihinde İranın Nişabur kentinde bir cadırcının oğlu olarak doğdu Cadırcı anlamına gelen soyadını babasının mesleğinden almıştır Fakat o soyisminin cok otesinde işlere imza atmıştır Daha yaşadığı donemde İbni Sinadan sonra Doğunun yetiştirdiği en buyuk bilgin olarak kabul ediliyordu Tıp, fizik, astronomi, cebir, geometri ve yuksek matematik alanlarında onemli calışmaları olan Omer Hayyam icin zamanın butun bilgilerini bildiği soylenirdi O herkesten farklı olarak yaptığı calışmaların coğunu kaleme almadı, oysa O ismini cokca duyduğumuz teoremlerin isimsiz kahramanıdır Elde bulunan ender kayıtlara dayanılarak Omer Hayyamın calışmaları şoyle sıralanabilir
Yazdığı bilimsel icerikli kitaplar arasında Cebir ve Geometri Uzerine, Fiziksel Bilimler Alanında Bir Ozet, Varlıkla İlgili Bilgi Ozeti, Oluş ve Goruşler, Bilgelikler Olcusu, Akıllar Bahcesi yer alır En buyuk eseri Cebir Risalesidir On bolumden oluşan bu kitabın dort bolumunde kubik denklemleri incelemiş ve bu denklemleri sınıflandırmıştır Matematik tarihinde ilk kez bu sınıflandırmayı yapan kişidir O cebiri, sayısal ve geometrik bilinmeyenlerin belirlenmesini amaclayan bilim olarak tanımlardı Matematik bilgisi ve yeteneği zamanın cok otesinde olan Omer Hayyam denklemlerle ilgili başarılı calışmalar yapmıştır Nitekim, Hayyam 13 farklı 3 dereceden denklem tanımlamıştır Denklemleri coğunlukla geometrik metod kullanarak cozmuştur ve bu cozumler zekice secilmiş konikler uzerine dayandırılmıştır Bu kitabında iki koniğin arakesitini kullanarak 3 dereceden her denklem tipi icin koklerin bir geometrik cizimi bulunduğunu belirtir ve bu koklerin varlık koşullarını tartışır
Bunun yanısıra Hayyam, binom acılımını da bulmuştur Binom teoerimini ve bu acılımdaki kat sayıları bulan ilk kişi olduğu duşunulmektedir (Pascal ucgeni diye bildiğimiz şey aslında bir Hayyam ucgenidir) Oğrenimi tamamlayan Omer Hayyam kendisine bugunlere kadar uzanacak bir un kazandıran Cebir Risaliyesini ve Rubaiyatı Semerkantta kaleme almıştır Donemin uc unlu ismi Nizamulmulk, Hasan Sabbah ve Omer Hayyam bu şehirde bir araya gelmiştir Donemin hakanı Melikşah, adı devlet duzeni anlamına gelen ve bu ada yakışır yaşayan veziri Nizamulmulke cok guvenirdi Omer Hayyam ile ilk kez Semerkantta tanışan Nizam onu İsfahana davet eder Orada buluştuklarında Ona devlet hulyasından bahseder ve bu buyuk hayalinin gercekleşmesi icin Hayyamdan yardım ister Fakat Hayyam devlet işlerine karışmak istemez ve teklifini geri cevirir 4 Aralık 1131′de doğduğu yer olan Nişabur da dunyaya veda eder
Omer Hayyam ın Matematiğe Katkıları,
Omer Hayyam Hayatı Ve Omer Hayyam ın Matematiğe Kazandırdıkları
Asıl adı Giyaseddin Ebul Feth Bin İbrahim El Hayyam olan Omer Hayyam 18 Mayıs 1048 tarihinde İranın Nişabur kentinde bir cadırcının oğlu olarak doğdu Cadırcı anlamına gelen soyadını babasının mesleğinden almıştır Fakat o soyisminin cok otesinde işlere imza atmıştır Daha yaşadığı donemde İbni Sinadan sonra Doğunun yetiştirdiği en buyuk bilgin olarak kabul ediliyordu Tıp, fizik, astronomi, cebir, geometri ve yuksek matematik alanlarında onemli calışmaları olan Omer Hayyam icin zamanın butun bilgilerini bildiği soylenirdi O herkesten farklı olarak yaptığı calışmaların coğunu kaleme almadı, oysa O ismini cokca duyduğumuz teoremlerin isimsiz kahramanıdır Elde bulunan ender kayıtlara dayanılarak Omer Hayyamın calışmaları şoyle sıralanabilir
Yazdığı bilimsel icerikli kitaplar arasında Cebir ve Geometri Uzerine, Fiziksel Bilimler Alanında Bir Ozet, Varlıkla İlgili Bilgi Ozeti, Oluş ve Goruşler, Bilgelikler Olcusu, Akıllar Bahcesi yer alır En buyuk eseri Cebir Risalesidir On bolumden oluşan bu kitabın dort bolumunde kubik denklemleri incelemiş ve bu denklemleri sınıflandırmıştır Matematik tarihinde ilk kez bu sınıflandırmayı yapan kişidir O cebiri, sayısal ve geometrik bilinmeyenlerin belirlenmesini amaclayan bilim olarak tanımlardı Matematik bilgisi ve yeteneği zamanın cok otesinde olan Omer Hayyam denklemlerle ilgili başarılı calışmalar yapmıştır Nitekim, Hayyam 13 farklı 3 dereceden denklem tanımlamıştır Denklemleri coğunlukla geometrik metod kullanarak cozmuştur ve bu cozumler zekice secilmiş konikler uzerine dayandırılmıştır Bu kitabında iki koniğin arakesitini kullanarak 3 dereceden her denklem tipi icin koklerin bir geometrik cizimi bulunduğunu belirtir ve bu koklerin varlık koşullarını tartışır
Bunun yanısıra Hayyam, binom acılımını da bulmuştur Binom teoerimini ve bu acılımdaki kat sayıları bulan ilk kişi olduğu duşunulmektedir (Pascal ucgeni diye bildiğimiz şey aslında bir Hayyam ucgenidir) Oğrenimi tamamlayan Omer Hayyam kendisine bugunlere kadar uzanacak bir un kazandıran Cebir Risaliyesini ve Rubaiyatı Semerkantta kaleme almıştır Donemin uc unlu ismi Nizamulmulk, Hasan Sabbah ve Omer Hayyam bu şehirde bir araya gelmiştir Donemin hakanı Melikşah, adı devlet duzeni anlamına gelen ve bu ada yakışır yaşayan veziri Nizamulmulke cok guvenirdi Omer Hayyam ile ilk kez Semerkantta tanışan Nizam onu İsfahana davet eder Orada buluştuklarında Ona devlet hulyasından bahseder ve bu buyuk hayalinin gercekleşmesi icin Hayyamdan yardım ister Fakat Hayyam devlet işlerine karışmak istemez ve teklifini geri cevirir 4 Aralık 1131′de doğduğu yer olan Nişabur da dunyaya veda eder