Özel ENT KKB Tıp Merkezi ’nden uzman dil ve hitabe terapisti Arzu Akgün Akıllı, benzersiz dil bozukluklarını anlattı: “Eşsiz dil bozukluğunun; işitme kaybı, akıl geriliği, nörolojik, motor veya sosyal gelişim geriliği gibi belirgin bir nedeni değil Nedeni bütün olarak bilinmiyor ama kalıtımsal geçiş gösterdiği düşünülüyor Araştırmacılar, bu bozukluğa sahip olan çocukların yüzde 5070 ’inde aile üyelerinden en az birinde aynı konuşma sorununun görüldüğünü ortaya koyuyor
Benzersiz dil bozukluğu olan çocuklar, konuşulan dili kavrayış ve üretmede yaşıtlarından geridir Hitabe seslerini üretmede, kendilerini açıklama etmede ve başkalarının konuşmalarını anlamada güçlük çekerler Cümle içindeki sözcükleri kavrama ve kullanmada güçlük yaşarlar Ne söylendiğini anlıyor gibi gözükürler fakat konuyu anlayamaz ya da sorulan soruya uygunsuz* cevaplar verirler Cümle kurmada başarısız olurlar
Zaman kavramı eksikKonuşmalarının en tipik özelliği üretim ve çekim eklerinin kullanılmayışı Örneğin, çocuğa, resimdeki tavşanın kulağını gösterip, ‘Bu, tavşanın neresi? ’ diye sorulduğunda, ‘Tavşanın kulağı ’ veya ‘Kulağı ’ aramak yerine sadece ‘Kulak ’ veya* ‘Tavşan ’ diyebilir Zaman kavramını anlamakta ve süre bildiren kelimeleri kullanmakta zorlanabilirler Mesela ‘Ali ’nin ablası gelmiş ’ cümlesinin yerine ‘Ali abla geldi ’ diyebilirler
Yeryön ekleri yokÖrneğin ‘Kaşıklar çekmecenin içinde ’ cümlesini ‘Kaşık çekmece ’ biçiminde ifade ederler ‘Benim ’, ‘Senin ’, ‘Onların ’ gibi aitlik belirten kelimelerde kargaşa yaşayabilirler ‘Bu kimin saati? ’ diye sorulduğunda ‘Babamın ’ çağrıda bulunmak yerine ‘Baba ’ veya ‘Baba saat ’ diyebilirler
Daha önceden üstünde konuşulmuş olan bir objeyi her tarafta gösterdiğinizde ‘Unuttum ya da bilmiyorum ’ cevabını verebilir Kurdukları cümlelerin uzunlukları 34 kelimeyi geçmeyebilir Cümle dizilişi yanlış veya yetersiz olabilir Bir Takım sesleri üretemeyebilir ya da sözcük içinde öbür pozisyonlarda niyet sesin yerine diğer bir ses kullanabilirler Örneğin ‘balon ’ kelimesinde ‘b ’ sesini doğru üretebilir fakat, ‘ayakkabı ’ yerine ‘ayakapı ’* diyebilirler
Okul başarısını etkiler mi?45 yaşlarında teşhis edilemeyen özgün dil bozukluğu olan çocukların, genellikle anaokuluna ya da ilkokula başladıklarında sorunları belirgin ayla kazanç Bu çocukların yüzde* 4070 ’i okumayı öğrenmede sorun yaşar*
Akademik başarının yanı sıra çocuğun sosyal becerileri de olumsuz yönde etkilenir Eşsiz dil bozukluğu olan çocuklar konuşmak ve dinlemek için daha artı zamana gereksinim duyar Dilin gramatik yapısını kazanamadıkları için kurdukları cümleler kimi süre yanlış anlaşılır Bu durum, yaşıtlarıyla iletişimlerini güçleştirir Çünkü çocuklar yetişinler değin sabırlı ve anlayışlı değil Kendilerini ifade edemedikleri için zaman zaman arkadaşlarına aleyhinde hırçın tavırlar sergileyebilir ya da onlarla oynamaktan kaçınabilirler Genelde kendilerini dinleyen erişkin ya da daha büyük yaştaki çocuklarla oynamayı tercih ederler* Bir Takım ebeveynler ‘Babası da geç konuşmuş ’,* ‘Ağabeyi de geç konuşmuştu ’, ‘Okula gidince düzelir ’ gibi düşüncelerle çocuğu kendi haline bırakır Oysa bu çocuklar, mektep öncesinde bir uzman göre terapiye alınmadıkları taktirde söylev sorunlarının düzelmesi fazla daha uzun bir süre alır Birçok çocuk kendini ifade etme becerilerinde gelişme gösterse de bazı sesletim sorunları düzelmez Okumayı yaşıtlarından daha geç sökerler böylece ebeveynlerin okula başlamadan evvel bu sorunun giderilmesine yönelik bir uzman yardımına başvurmaları gerekir
Geç konuşma* bulgu olabilir
Normal artan çocuklar, tüm sesleri doğru olarak çıkartamasalar da kendilerini açıklama yapabilmek ve irtibat kurabilmek için girişimde bulunurlar Soru sormayan ya da isteklerini sözel olarak açıklama etmeyenler, iletişim bozukluğuna sahip olabilir Eşsiz dil bozukluğu olan çocuklar, iki yaşına değin hiçbir kelime söylememiş olabilir
Benzersiz dil bozukluğu olan çocuklar, konuşulan dili kavrayış ve üretmede yaşıtlarından geridir Hitabe seslerini üretmede, kendilerini açıklama etmede ve başkalarının konuşmalarını anlamada güçlük çekerler Cümle içindeki sözcükleri kavrama ve kullanmada güçlük yaşarlar Ne söylendiğini anlıyor gibi gözükürler fakat konuyu anlayamaz ya da sorulan soruya uygunsuz* cevaplar verirler Cümle kurmada başarısız olurlar
Zaman kavramı eksikKonuşmalarının en tipik özelliği üretim ve çekim eklerinin kullanılmayışı Örneğin, çocuğa, resimdeki tavşanın kulağını gösterip, ‘Bu, tavşanın neresi? ’ diye sorulduğunda, ‘Tavşanın kulağı ’ veya ‘Kulağı ’ aramak yerine sadece ‘Kulak ’ veya* ‘Tavşan ’ diyebilir Zaman kavramını anlamakta ve süre bildiren kelimeleri kullanmakta zorlanabilirler Mesela ‘Ali ’nin ablası gelmiş ’ cümlesinin yerine ‘Ali abla geldi ’ diyebilirler
Yeryön ekleri yokÖrneğin ‘Kaşıklar çekmecenin içinde ’ cümlesini ‘Kaşık çekmece ’ biçiminde ifade ederler ‘Benim ’, ‘Senin ’, ‘Onların ’ gibi aitlik belirten kelimelerde kargaşa yaşayabilirler ‘Bu kimin saati? ’ diye sorulduğunda ‘Babamın ’ çağrıda bulunmak yerine ‘Baba ’ veya ‘Baba saat ’ diyebilirler
Daha önceden üstünde konuşulmuş olan bir objeyi her tarafta gösterdiğinizde ‘Unuttum ya da bilmiyorum ’ cevabını verebilir Kurdukları cümlelerin uzunlukları 34 kelimeyi geçmeyebilir Cümle dizilişi yanlış veya yetersiz olabilir Bir Takım sesleri üretemeyebilir ya da sözcük içinde öbür pozisyonlarda niyet sesin yerine diğer bir ses kullanabilirler Örneğin ‘balon ’ kelimesinde ‘b ’ sesini doğru üretebilir fakat, ‘ayakkabı ’ yerine ‘ayakapı ’* diyebilirler
Okul başarısını etkiler mi?45 yaşlarında teşhis edilemeyen özgün dil bozukluğu olan çocukların, genellikle anaokuluna ya da ilkokula başladıklarında sorunları belirgin ayla kazanç Bu çocukların yüzde* 4070 ’i okumayı öğrenmede sorun yaşar*
Akademik başarının yanı sıra çocuğun sosyal becerileri de olumsuz yönde etkilenir Eşsiz dil bozukluğu olan çocuklar konuşmak ve dinlemek için daha artı zamana gereksinim duyar Dilin gramatik yapısını kazanamadıkları için kurdukları cümleler kimi süre yanlış anlaşılır Bu durum, yaşıtlarıyla iletişimlerini güçleştirir Çünkü çocuklar yetişinler değin sabırlı ve anlayışlı değil Kendilerini ifade edemedikleri için zaman zaman arkadaşlarına aleyhinde hırçın tavırlar sergileyebilir ya da onlarla oynamaktan kaçınabilirler Genelde kendilerini dinleyen erişkin ya da daha büyük yaştaki çocuklarla oynamayı tercih ederler* Bir Takım ebeveynler ‘Babası da geç konuşmuş ’,* ‘Ağabeyi de geç konuşmuştu ’, ‘Okula gidince düzelir ’ gibi düşüncelerle çocuğu kendi haline bırakır Oysa bu çocuklar, mektep öncesinde bir uzman göre terapiye alınmadıkları taktirde söylev sorunlarının düzelmesi fazla daha uzun bir süre alır Birçok çocuk kendini ifade etme becerilerinde gelişme gösterse de bazı sesletim sorunları düzelmez Okumayı yaşıtlarından daha geç sökerler böylece ebeveynlerin okula başlamadan evvel bu sorunun giderilmesine yönelik bir uzman yardımına başvurmaları gerekir
Geç konuşma* bulgu olabilir
Normal artan çocuklar, tüm sesleri doğru olarak çıkartamasalar da kendilerini açıklama yapabilmek ve irtibat kurabilmek için girişimde bulunurlar Soru sormayan ya da isteklerini sözel olarak açıklama etmeyenler, iletişim bozukluğuna sahip olabilir Eşsiz dil bozukluğu olan çocuklar, iki yaşına değin hiçbir kelime söylememiş olabilir