Bugün özel bir gün olması sebebiyle sevinç dolu olsam da bir ölçü da duygusalım. O yüzden bahsedeceğim hususa teşebbüs ulusal hislerle olacak. Evet; bugünün mimarı Ceddimizi, ulusumuzu, egemenliğimizi, vatanımızı, çocuklarımızı, bu özel günün kutlanmasına -tarihte aldığı rollerle- vesile olan birçok kahramanı ve 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın kendisini, hepsini çok seviyoruz. Bu manalı tarihi -her seferinde yaşanan tüm acıları ve verilen tüm çabayı minnetle anarak- bağımsız ve cumhuriyetine sahip çıkan bir ülke olarak coşkuyla kutlayabiliyor olmayı çok çok seviyoruz. Ve bu coşkunun daim olmasını diliyoruz.
İşte bu sürdürülebilirlik noktasında Atatürk’ün prensip, inkılap ve önermelerine bağlı kalmanın ehemmiyeti de yine kendisini hatırlatıyor. Araştıran, sorgulayan, ahlaklı, demokratik, akılcı, ileri görüşlü ve aydınlık bir toplum olmanın anahtarlarından biri de OKUMAK!
OKUMAK fakat bilhassa KİTAP okumak
Fotoğraf: Rahul Shah
Bugün artık bilgi çağında, gelişim ve ilerlemenin en kıymetli aktörü olarak “okumak” yadsınamaz bir gereklilik. Bir kitabın; insanın ve hatta toplumların üzerindeki tesirini, yarattığı dönüşümleri, büyüsünü, gücünü anlatmak istesem de anlatamam. Öylesi tesirlidir; sıklıkla bin nasihatten çok, yerine nazaran bir tokat, bazen de bir ilaç kadar. Orta sıra da aşk kadar sarsıcı… Bazılarımız için hayatın doğal reflekslerindendir kitap okumak. İşte ben de o şanslıların gün be gün çoğalmasını temenni ediyorum bu 23 Nisan’da; 27 yıldır tüm dünyada, farklı bir formda birebir gün ve yılda ölen Cervantes ve Shakespeare üzere iki büyük ustanın anısından esinlenerek kutlanan KİTAPLARın gününde.
Buradan itibaren sizlere bahsetmek istediğim mevzuya giriş yapmış bulunuyorum. Bugünkü sevincimin bir kısmı da Grand View Research’ün mevzuya dair yayımladığı, online PR servisi B2Press’in de derlediği datalara nazaran, global kitap pazarının süratle büyüyor olmasından kaynaklanıyor. 2020’de 132,1 milyar dolara ulaşan global kitap bölümü, 2021’de 138,4 milyarı görmüş. Kesimin her yıl %2,4’lük bileşik büyüme ortalamasıyla 2028’e kadar 160 milyar doları zorlaması bekleniyormuş. Bunun da sebebi Pandemi imiş!
Pandeminin kitap okuma alışkanlıklarında yarattığı değişim!
Evet, gerçek okudunuz. Dünyada her 3 bireyden biri (%35) pandemi sebebiyle daha fazla okumaya başlamış. Bir virüs nelere kadir… Hatta rapora nazaran Koronavirüs’ün ortaya çıktığı Asya, pandemide en çok kitap okuyanlara da konut sahipliği yapıyor. En çok kitap okuyan ülkelerin birinci sıralarında bulunan Hindistan, Tayland ve Çin’in, tepedeki yerini 2021’de de koruduğu görülüyor. Avrupa sıralamasında ise Finlandiya birinci sırayı alırken, onu Polonya ve Estonya izliyor. ABD’nin 2021’de bir evvelki yıla kıyasla %25 daha fazla okuduğu tespit edilirken, Avrupa’dakilerin ise günde en az bir saatini kitap okumaya ayırdığı belirtiliyor.
Peki Türkiye’de durum ne?
Birkaç sene öncesinin araştırmalarına nazaran Türkiye kitap okuma alışkanlığında dünyada 86.sıradaolsa da (!), ülkemizde her 100 bireyden yalnızca 4’ü kitap okuyor dense de (!) kitap okumanın memleketlimin gereksinim listesinde (güya) 235. sırada yer aldığı sav edilse de (!) ben şahsen bu %35’lik gelişmeden ülkemiz beşerinin da nasiplendiğini düşünmek istiyorum. Olağan ortamızda kalsın ancak, istatistiksel olarak başımı kurcalayan sorun de; o “her 3 bireyden biri” evvelki araştırmalarda hali hazırda kitap okuyan her 3 şahıstan birine denk geliyorsa, yani esasen okuyan daha da çok okumaya başlamışsa, okuyan toplum olma yolunda ilerlediğimiz söylenemez elbette.
Yine de bardağın dolu tarafından bakıp, pandeminin bizim ülkemizde de okuma alışkanlığına olumlu katkısı olduğuna inanıyorum, en azından müşahedelerim bu doğrultuda. Her ne kadar Şubat 2022’de bir orta bilgilendirme yapan Yay-Bir’e nazaran geçen yıl Şubat ayında 26 milyon civarındaki kitap üretimi bu Şubatta 24 milyon 202 bin 341 adet gerçekleşerek %9 oranında düşse de artan sesli kitap, e-kitap, askıda kitap ve bağışlar üzere farklı yollardan okuma katsayımızın artmış olması mümkün!
Türkiye’de her hususun dünya ile eşzamanlı gitmediğini biliyoruz zati. 2021’de dünya çapında yaklaşık 1,5 milyon yeni kitap yayınlanıp basılı kitaplara ilgi artarken, e-kitap satışları %8 azalmış mesela. Bizde ise dövizin dev dalgalarının yayıncılık kesimini ne kadar zorladığını ve bu nedenle e-kitap, baskı dışı ya da alternatif baskı tahlillerinin gündeme alındığını/alınacağını biliyoruz. Nasıl mı? Bakınız: Bookinton
Türkiye’nin orijinal kitap platformu: Bookinton
Mesela “2022’de ne okuyacağız, nasıl okuyacağız?” diye merak ediyorsanız hatta nitelikli kitap referansları okumak, sevdiğiniz müellifleri tanımak, kitaplar hakkında kimsenin değinmediği mevzuları öğrenmek, yayıncılık kesiminde çalışıp da gündemi takip etmek ya da bir okur olarak özgürce sesinizi duyurmak istiyorsanız size Bookinton’dan bahsetmek istiyorum. Hazır Dünya Kitap Günü’nü kutluyorken, benim de editörlerinden biri olduğum, bu kitap ve okuma aşkıyla beden bulmuş siteden bahsetmemem mümkün değildi.
Medya kuruluşlarına 25 yıl boyunca editör olarak hizmet vermiş, 10 yıldır da bağımsız kitap editörlüğü yapan Sevgili Mürsel Çavuş’un fikir anneliği ve teşebbüsleri ile doğan Bookinton, şimdi 3 aylık olmasına karşın fevkalade dikkat çekmiş durumda. Art planda büyük bir iştahla daima okuyan, araştıran ve yazan canavar bir editoryal takım var ne de olsa, her gün yeni kitap incelemeleri, belge mevzuları, röportajlar, çok satanlar, yeni çıkanlar, yayınevi mutfağı üzere pek çok hususta adeta bir kültür fabrikası üzere çalışıyorlar. Kitapların oluşum sürecinden okura uzanan seyahatine kadar her mevzuya mercek tutan platform, nitelikli okumalar yapmak isteyen okurlar kadar, yayıncılık bölümünün tüm paydaşları için kesimin nabzını tutan bir haber sitesi niteliğinde.
Bookinton takımını kitap kokusu dışında motive eden şeyse; Türkiye’de okuma kültürü ve alışkanlıkları gelişirse ülkemizin daha müreffeh, daha da yaşanılır bir ülke olacağına duyduğu inanç
Son not 1:
Fotoğraf: Zichuan Han
Yukarıdaki küresel araştırmanın bir öbür bacağı da okuma alışkanlıkları üzerine olmuş. 2020-2021 bilgileri Z neslinin salgın sırasında kitap okuma sıklığını öbür jenerasyonlara nazaran artırdığına dikkat çekse de milenyum yani Y jenerasyonunun her vakit daha fazla okuduğunu gösteriyor. Artık gözleri eskisi üzere uygun göremeyen X jenerasyonunu Y’lerin sollamış olması olağan. Burada da imdada sesli kitaplar yetişiyor. Yaşasın sesli kitaplar!
Z nesli okuduğu kitapları çoklukla toplumsal medya aracılığıyla seçerken, X jenerasyonu “en çok satanlar listeleri”ni takip etmeyi tercih ediyor. Jenerasyonların genel ortalamasında %61’i kurgu olmayan kitapları okumayı seçerken, kurgu kitaplarda ise en çok romantizm, bilimkurgu ve ilham verici temalar öne çıkıyor.
Dünya Kitap Gününüz Kutlu Olsun
Kaynakça
Web
Linkedln
