Covit-19 salgınıyla birlikte bir çoğumuzun ömür stili, öncelikleri değişti. Gerek salgına yakalanmamak için verilen çaba gerekse yakalandığında yaşanılan ruhsal süreç tüm insanlığı yordu. Medicana Samsun Hastanesi Uzm. Klinik Psikoloğu Dila Soğancı, salgın sürecinin ruhsal yansımasına dair soruları yanıtladı.
1- Pandemiden ruhsal olarak etkilenen ve/veya etkilendiğini düşünerek size gelen bireyleri göz önüne aldığınızda şahısların en büyük sorunu nedir?
Aslında toplum olarak olağandışı bir duruma olağan yansılar veriyoruz. Daha evvel yaşamadığımız, bilmediğimiz bir süreçten geçiyoruz, deneyim sahibi oluyoruz. Herkes kaygılanıyor, korkuyor, mutsuz hissediyor yalnızca bu üzere hisleri ne kadar yaşadığımız ve hayatımızı ne ölçüde etkilediği değerli. Pandeminin birinci vakitlerinde anksiyete bozuklukları, uyku sorunları, travma sonrası gerilim bozukluğu, doğum sonrası depresyon, depresyon, panik atak, obsesif-kompülsif bozukluk ile gelen danışanlarım varken şu an bu patolojilere sanal oyun bağımlılığı da eklendi.
2- Bu salgında insanların evvel işsiz kalması, devamında eklenen geçim düşüncesi bireyde ve aile yaşantısında ne üzere tesirler yaratır- yaratabilir?
Çaresiz, umutsuz ve mutsuz bireyler, insanoğlunun belirsizlik hissiyle çok sıkıntı çaba eder. O gri alanda kalmak şahısların büyük kısmını depresif bir ruh haline sokuyor. Kendilerini elleri kolları bağlanmış hissediyorlar. Burada bireylerin sorun çözme marifetleri de devreye giriyor ama kişinin yaşadığı durum ve şartlar çok değerli.
3-Kişilerin kısıtlamalar ile toplumsal hayattan kendilerini soyutlamak zorunda kalmaları ve öbür beşerlerle ortasına bir pandemi duvarı örmek durumunda kalması içten içe bir hapsolmuşluk duygusu yaratır mı? Bu durum kısa/orta ve uzun vadede beşerde ne üzere tesirler yaratır?
Sarılmak neydi? Toplum olarak sevgimizi dokunsal olarak göstermeye alışığız. Bu nedenler insanların temasının kesilmesi bireyleri epey zorladı. Pandemi periyodunda en zorlandığımız şey aslında hapsolmuşluk hissi. Yasak denildiği anda meskende oturmak bunalttı halbuki bir gün evvel yasak yoktu ve kişi tekrar konuttaydı. O söz bireylere kendini sıkışmış hissettirdi. Beşerler temassız yaşamaya alıştı sarılmak, öpmek, tokalaşmak bu üzere hareketler pandemiden sonra da hayatımızda seyrekleşebilir. Beşerlerle tokalaşmak yahut öpmek zorunda olmadıkları için keyifli olan beşerler da var. Yani mevzu insan olunca net bir şey söylemiyor, parmak izi üzere bir kişiyi temassızlık çok mutsuz ederken öteki bir kişi yaşasın zati hiç sevmezdim diyebiliyor.
4-Bu salgının tesirlerini yaşamak, görmek, halk ortasında kulaktan kulağa konuşularak abartılı hale getirilen duruma kendini kaptırmak, medyada her gün salgın hakkında yararlı/yararsız bilgilerin ortaya atılması kişiyi nasıl bir duruma sürükler ve bu durum kişinin özgüvenini, toplumsallaşma maharetini nasıl tesirler?
Birinci yasak sürecince kaygı vardı, medya takibi çoktu hatta bunu takıntı haline getiren bireyler de vardı. Şu an daha çok öfke, telaş, boş vermişlik duygusu var. Beşerler çok bunaldı ve artık hadise sayısına bile bakmayan bir çoğunluk var.Çocuk ve ergenler için özgüven ve toplumsallaşma mahareti olumsuz etkilendi. Kreş, okul, etkinlikler sosyalleşebildikleri ve özgüvenlerini arttırdıkları alanlardı. Şu an ne kadar mahzur olmaya çalışsak da bir birden fazla tablet, bilgisayar başında.
5- Siz bir psikolog olarak topluma ve bireylere ne önerirsiniz?
Günlük hayatta kendimiz için yaptığımız şeyler yok denecek kadar az. Birçok kişi ömürde kalmak için yaşıyor yahut günün temposunda kendini unutuyor. Kendimize alan yaratabilmek, hobi edinebilmek, şartlar müsaitse yürüyüş yapabilmek, uyku ve beslenme nizamına dikkat etmek gerekmekte. Profesyonel dayanak almaktan kaçınmamalılar.