PANİK BOZUKLUĞU ve AGORAFOBİ
Tanım ve Klinik
Somatik belirtilerin de eşlik ettiği yoğun nefret ya da hastalık dönemlerine panik saldırı denmektedir Ataklar esnasında şiddetli bir ölüm, kontrolünü kaybetme ve çıldırma korkusu vardır Anksiyetenin psişik belirtileri denilen bu belirtilerin yanına, baş dönmesi, bayılacakmış gibi olma, boğuluyormuş duygusal, solunum yetmezliği veya soluğun kesilmesi, çarpıntı, göğüste sıkıntı ya da ağrı, bulantı ya da karın ağrısı, terleme, titreme duyu yitimi ve karıncalanma gibi bedensel belirtilerin bir kısmı da panik atağa eşlik eder Ölümün kalp veya solunum yetmezliğinden olacağına inanan hastalar, çarpıntı ve göğüs ağrısı gibi anksiyetenin bedensel belirtilerini yakında olacak olan ölümün delilleri olarak algılarlar Hasta telaşlı ve başı dönen bir halde bulunduğu ortamdan kurtulmak ve takviye temin etmek için aşırı bir çaba gösterir Panik atak esnasında, hiperventilasyonun oluşturduğu alkaloza bağlı belirtiler gelişebilir ve %20 olguda senkobal bayılmalar görülebilir Ataklar sırasında hastalar konsantrasyon, anımsama ve konuşma güçlüğü çekerler
Fobik, obsessifkompulsif, depresif bozuklukta, posttravmatik stres bozukluğunda, madde kullanımı veya yoksunluğunda ve miyokard enfarktüsü gibi çeşitli tıbbi hastalıklarda da panik ataklar ortaya çıkabilmektedir Bu hastalıklarda ortaya çıkan panik ataklarda nefret duyulan bir nesne ile rastlama, fazla lekeli bir madde ile temas etme gibi panik yaratıcı bir neden vardır Bir niçin olmadan ve beklenmedik zamanlarda ortaya meydana çıkan tekrarlayıcı panik atakları panik bozukluğun tipik özelliğidir Panik bozukluğundaki ataklarda da aşırı fizik uğraşı, cinsel ilişki, ani ve fazla ışığa maruz kalma gibi coşku oluşturan durumlar ile acayip yeme, uyku, kafein, nikotin ve çeşitli madde kullanımı gibi faktörlerin panik atakları tetiklemesi muhtemel olabilmekle birlikte, panik bozukluğu tanısı için en azından ilk ataklarda bu tür bir etkenin bulunmaması gerekmektedir
Panik bozukluktaki ataklar günde birkaç ile yılda birkaç aralarında değişkenlik gösteren sıklıkta olabilir Panik hücum genelde 10 dakika içinde hızla en şiddetli düzeye ulaşır, 2030 dakikada yavaşça, ara sıra de aniden kendiliğinden düzelir Atakların 115 saat kadar devam etmesi enderdir Panik bozukluğu tanısı koyabilmek için panik atak ya da atakları izleyen, yeni saldırı olur endişesi, saldırı sonucu ölüm, çıldırma gibi korkular ya da atak gelmesin diye yaşam tarzındaki değişiklerin yapıldığı minimum bir ay süren bir dönemin olması gerekmektedir
Panik atak gelince kaçmanın ve yardım sağlamanın güç olacağı yerlerde bulunmaktan korkmaya meydan korkusu denir Agorafobik hastalar panik gelince doktora ulaşamam korkusu ile sinema, tren ve uçak yolculuğu, kırlarda, topluluk cadde ve dükkanlarda dolaşma, asansör, tünel gibi yerlerde bulunma şeklindeki etkinliklerden kaçınırlar ya da gerekli hallerde fazla bıkkınlık çekerek bu durumlara katlanırlar Ağır olgular hiç evden çıkmayabilirler
Agorafobinin bulunduğu panik bozukluğuna Açık Alan Korkusu ile Birlikte Panik Bozukluğu, bulunmadığı durumlara ise Açık Alan Korkusu Olmadan Panik Bozukluğu adı verilmektedir Hiç panik hücum geçirilmemiş olmasına rağmen meydan korkusu bulunması ise Panik Bozukluğu Olmadan Açık Alan Korkusu olarak nitelendirilir Bir Takım araştırıcılar panik bozukluğunda, agorafobinin panik ataklara mutlaka eşlik ettiğini ileri sürmekle birlikte, bugün kabul edilen açık alan korkusu olmadan da panik atakların bulunabileceğidir Meydan Korkusu genel olarak panik atakların başladığı birincil yıl içinde ortaya çıkmaktadır *
Tanım ve Klinik
Somatik belirtilerin de eşlik ettiği yoğun nefret ya da hastalık dönemlerine panik saldırı denmektedir Ataklar esnasında şiddetli bir ölüm, kontrolünü kaybetme ve çıldırma korkusu vardır Anksiyetenin psişik belirtileri denilen bu belirtilerin yanına, baş dönmesi, bayılacakmış gibi olma, boğuluyormuş duygusal, solunum yetmezliği veya soluğun kesilmesi, çarpıntı, göğüste sıkıntı ya da ağrı, bulantı ya da karın ağrısı, terleme, titreme duyu yitimi ve karıncalanma gibi bedensel belirtilerin bir kısmı da panik atağa eşlik eder Ölümün kalp veya solunum yetmezliğinden olacağına inanan hastalar, çarpıntı ve göğüs ağrısı gibi anksiyetenin bedensel belirtilerini yakında olacak olan ölümün delilleri olarak algılarlar Hasta telaşlı ve başı dönen bir halde bulunduğu ortamdan kurtulmak ve takviye temin etmek için aşırı bir çaba gösterir Panik atak esnasında, hiperventilasyonun oluşturduğu alkaloza bağlı belirtiler gelişebilir ve %20 olguda senkobal bayılmalar görülebilir Ataklar sırasında hastalar konsantrasyon, anımsama ve konuşma güçlüğü çekerler
Fobik, obsessifkompulsif, depresif bozuklukta, posttravmatik stres bozukluğunda, madde kullanımı veya yoksunluğunda ve miyokard enfarktüsü gibi çeşitli tıbbi hastalıklarda da panik ataklar ortaya çıkabilmektedir Bu hastalıklarda ortaya çıkan panik ataklarda nefret duyulan bir nesne ile rastlama, fazla lekeli bir madde ile temas etme gibi panik yaratıcı bir neden vardır Bir niçin olmadan ve beklenmedik zamanlarda ortaya meydana çıkan tekrarlayıcı panik atakları panik bozukluğun tipik özelliğidir Panik bozukluğundaki ataklarda da aşırı fizik uğraşı, cinsel ilişki, ani ve fazla ışığa maruz kalma gibi coşku oluşturan durumlar ile acayip yeme, uyku, kafein, nikotin ve çeşitli madde kullanımı gibi faktörlerin panik atakları tetiklemesi muhtemel olabilmekle birlikte, panik bozukluğu tanısı için en azından ilk ataklarda bu tür bir etkenin bulunmaması gerekmektedir
Panik bozukluktaki ataklar günde birkaç ile yılda birkaç aralarında değişkenlik gösteren sıklıkta olabilir Panik hücum genelde 10 dakika içinde hızla en şiddetli düzeye ulaşır, 2030 dakikada yavaşça, ara sıra de aniden kendiliğinden düzelir Atakların 115 saat kadar devam etmesi enderdir Panik bozukluğu tanısı koyabilmek için panik atak ya da atakları izleyen, yeni saldırı olur endişesi, saldırı sonucu ölüm, çıldırma gibi korkular ya da atak gelmesin diye yaşam tarzındaki değişiklerin yapıldığı minimum bir ay süren bir dönemin olması gerekmektedir
Panik atak gelince kaçmanın ve yardım sağlamanın güç olacağı yerlerde bulunmaktan korkmaya meydan korkusu denir Agorafobik hastalar panik gelince doktora ulaşamam korkusu ile sinema, tren ve uçak yolculuğu, kırlarda, topluluk cadde ve dükkanlarda dolaşma, asansör, tünel gibi yerlerde bulunma şeklindeki etkinliklerden kaçınırlar ya da gerekli hallerde fazla bıkkınlık çekerek bu durumlara katlanırlar Ağır olgular hiç evden çıkmayabilirler
Agorafobinin bulunduğu panik bozukluğuna Açık Alan Korkusu ile Birlikte Panik Bozukluğu, bulunmadığı durumlara ise Açık Alan Korkusu Olmadan Panik Bozukluğu adı verilmektedir Hiç panik hücum geçirilmemiş olmasına rağmen meydan korkusu bulunması ise Panik Bozukluğu Olmadan Açık Alan Korkusu olarak nitelendirilir Bir Takım araştırıcılar panik bozukluğunda, agorafobinin panik ataklara mutlaka eşlik ettiğini ileri sürmekle birlikte, bugün kabul edilen açık alan korkusu olmadan da panik atakların bulunabileceğidir Meydan Korkusu genel olarak panik atakların başladığı birincil yıl içinde ortaya çıkmaktadır *