Erdoğan'ın ilk duyurusunun ardından borsa yüzde 3 yükselmiş enerji şirketlerinin hisseleri prim yapmıştı. Öte yandan Merkez Bankası dün yapığı toplantıda politika faizini değiştirmedi. TCMB %7.34'e kadar gerileyen fonlama maliyetini son adımlarıyla dün itibarıyla %9.37'e yükseltti.
Dolar/TL Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bugün açıklayacağı “müjdeye” yönelik beklentilerle 7.3’ün altına gerilese de daha sonra sınırlı yükselerek 7.30 seviyesinin üzerine çıktı. Erdoğan’ın Türkiye’de yeni bir dönemin açılacağına inandığı bir müjdeyi paylaşacağını açıklamasının ardından piyasada yeraltı zenginliklerine ilişkin olumlu bir müjdenin verilebileceği beklentisi ile önce enerji hisseleri tavan oldu.
BIST 100 önceki günü yüzde 3 civarı kazançla tamamlarken dolar/TL de dün 12 Ağustos’tan beri ilk kez 7.2160’a kadar gerilemiş daha sonra 7.3 civarında denge bulmuştu.
Türkiye’nin Akdeniz’deki hak ve hukukunu korumaya yönelik adımlarının enerjide dışa bağımlılığını ortadan kaldırmak için hayati öneme sahip olduğunu belirten Erdoğan, “Cuma günü milletimize bir müjdeyi vermekle karşı karşıya olacağımızı tahmin ediyor ve buna inanıyorum. Bu müjdenin biz de hayalleri rüyası içerisindeyiz… Bu müjdeyi tüm milletimize vermek suretiyle Türkiye’de yeni bir dönemin açılacağına da şimdiden inanıyorum.” demişti.
Erdoğan’ın bugün açıklayacağı müjdeyle ilgili üst düzey bir yetkili, “Karadeniz’de iki noktada önemli hidrokarbon keşfi yapıldı. Bunlardan Tuna 1 kuyusundaki keşif oldukça iyi” dedi.
Öte yandan iki kaynak, Akdeniz dahil hidrokarbon araması yapan üç geminin çalışmalarından da umut verici sonuçlar geldiğini de vurguladı. TÜİK verilerine göre Türkiye 2019 yılında 41.2 milyar dolar enerji ithalatı gerçekleştirdi. Enerji, Türkiye’nin dış ticaretinde açık ara en çok açık verilen kalem oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamayı saat 15.00’te yapması bekleniyor.
MERKEZ FAİZİ SABİT BIRAKTI
TCMB Ağustos ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizi olan bir haftalık repo faizini %8.25’te sabit bırakırken likidite tedbirlerinin sürdürüleceğini açıkladı. TCMB kısa vadeli diğer faiz oranlarında da değişikliğe gitmedi ancak PPK sonrası ikinci bir açıklama ile zorunlu karşılık oranlarında artışa gitti.
PPK metninde, “Salgın dönemine özgü finansal düzenlemelerin kademeli olarak normalleştirilmesi ve son dönemde likidite yönetimi kapsamında atılan sıkılaştırma adımlarının, makrofinansal istikrarı destekleyeceği değerlendirilmektedir… Bu çerçevede Kurul politika faizinin sabit tutulmasıyla birlikte likidite tedbirlerinin sürdürülmesine karar vermiştir” denildi. Ek sıkılaştırma adımlarına devam eden TCMB’nin piyasaya sağladığı ortalama fonlama maliyeti 16 Temmuz’da %7.34’e kadar gerilemişti.
TCMB son adımlarıyla fonlama maliyetini dün itibarıyla %9.37’e yükseltti. Bu veriler 203 baz puanlık bir sıkılaştırma anlamına geliyor. TCMB dokuz defa art arda toplam 1,575 baz puan faiz indirimi yaptıktan sonra haziran ve temmuzda faizleri sabit bırakmıştı.
Monex Europe döviz analisti Simon Harvey, “TCMB’nin kararı hem piyasa oyuncuları hem de ekonomistler açısından sürpriz olmadı ve daha yüksek oranlı faiz oranlarına ne kadar politik olarak duyarlı olunduğunu gösterdi” dedi.
Bankacı geçmişte de likidite sıkılaştırma adımlarının kullanıldığını ancak kalıcı bir başarı sağlanamadığına belirterek şunları söyledi: “Görünen o ki 2018 gibi geçmiş krizlerden ders alınmamış ve TCMB’nin likidite sıkılaştırma adımlarıyla sağlamaya çalıştığı bu kumar eğer tutmaz ise bu adım bankayı önümüzdeki dönemde çok daha agresif bir faiz artış döngüsüne gitmek zorunda bırakabilir.”
TCMB ayrıca salgına bağlı birim maliyet artışlarına ilave olarak döviz kuru ve kredilerde yaşanan gelişmelerin talep yönlü dezenflasyonist etkileri sınırladığını ve çekirdek enflasyon göstergelerinin eğilimlerinde yükseliş yaşandığını da belirtti.
PPK metninde “Enflasyondaki düşüşün hedeflenen patika ile uyumlu şekilde gerçekleşmesi için para politikasındaki temkinli duruşun sürdürülmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, parasal duruş ana eğilime dair göstergeler dikkate alınarak enflasyondaki düşüşün sürekliliğini sağlayacak şekilde belirlenecektir. Merkez Bankası fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları doğrultusunda elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir” denildi.
TL VE YABANCI PARA ZORUNLU KARŞILIKLARI ARTIRILDI
TCMB PPK sonrası yaptığı ikinci bir açıklama ile reel kredi büyümesi koşullarını sağlayan bankalar için TL ve yabancı para (YP) zorunlu karşılık oranlarını artırdığını açıkladı. TCMB bu kararla piyasadan yaklaşık 17 milyar TL ve 8.5 milyar dolar karşılığı döviz ve altın cinsinden likiditenin çekileceğini belirtti.
Banka böylece salgın döneminde sağlanan 17.7 milyar dolar karşılığı döviz ve altın cinsinden likiditenin “18 Temmuz ve bu düzenleme ile birlikte normalleşme kapsamında geri çekilmiş olacaktır” dedi. TCMB 18 Temmuz’da bankaların yabancı para zorunlu karşılık oranlarını tüm vadelerde 300 baz puan yükselterek piyasadan 9.2 milyar dolar karşılığı likidite çekmişti.
KISA VADELİ DİĞER FAİZ ORANLARI DA SABİT BIRAKILDI
TCMB’nin mevcut sisteminde politika faizi %8.25 seviyesinde. Banka aksi bir açıklama yapmadığı sürece faiz koridorunun alt ve üst bandı politika faizinin 150 baz puan altı ve üzerinde bulunuyor. Geç likidite penceresi (GLP) ise politika faizinin 300 baz puan yukarısında. TCMB’nin bu ay PPK toplantısında aksi bir açıklama yapmadı dolayısıyla gecelik vadede borç verme faiz oranı %9.75’te ve geç likidite penceresi oranı %11.25’te sabit bırakıldı. Reuters anketinde oldukça azınlıkta da olsa TCMB’nin faiz koridorunda politika faizinin üzerinde yer alan diğer faiz oranlarının artırılabileceği beklentisi de vardı.
TOPARLANMA GÜÇ KAZANIYOR, TURİZMDE KISMI İYİLEŞME BAŞLADI
İktisadi faaliyette kademeli normalleşme adımlarıyla birlikte Mayıs ayında başlayan toparlanmanın güç kazandığını da belirten TCMB, “Son dönemde ticari kredilerde normalleşme eğilimi gözlenirken, bireysel krediler güçlü seyretmiştir. Ertelenmiş talebe ve salgın tedbirleri kapsamında uygulanan likidite ve kredi politikalarına bağlı olarak ithalatta gözlenen canlanmanın, bu politika tedbirlerinin kademeli olarak azaltılmasıyla dengelenmesi beklenmektedir” görüşüne yer verdi.
PPK açıklamasında turizm gelirlerinde salgın hastalığa bağlı olarak gözlenen düşüşe rağmen seyahat kısıtlamalarının hafifletilmesiyle kısmi bir iyileşmenin başladığına da dikkat çekildi. Açıklamada, “Mal ihracatındaki toparlanma, emtia fiyatlarının görece düşük seviyeleri ve reel kur düzeyi önümüzdeki dönemde cari işlemler dengesini destekleyecektir” denildi.