Rusya'ya uygulanan yaptırımlar Rus vatandaşlarını zorlarken, varlıklı kesim ise hem parasını muhafazanın sıkıntısında hem de inançlı liman arayışında. Bu arayışta Türkiye ön plana çıkarken, Türkiye üzere gayrimenkul yatırımı ile oturum müsaadesi ya da uzun periyodik vize veren Dubai'de Rusların radarında yer alıyor.
Rusların amacı Türkiye ve Dubai
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali etmesi sonrasında uygulanan yaptırımlar iktisadını zorlarken, Rus zenginlerin inançlı liman arayışına girmesiyle İstanbul ve Dubai’de gayrimenkul piyasası hareketlendi.
Rusya, 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgal ederek global bankacılık sistemi SWIFT’ten çıkarılman ve Putin’e yakın oligarklardan başlayarak Rus vatandaşları da yaptırımlarla karşılaştı.
Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını eleştirmekle birlikte, Moskova ile bağlarında şimdi yaptırım uygulamıyor. İki ülkeden de Rusya'ya uçuşlar devam ederken, Ruslar ve varlıkları için inançlı liman olarak öne çıkıyorlar.
Rusça bilen gayrimenkul danışmanları alınıyor
Gayrimenkul şirketi Golden Sign’ın Kurucu Ortağı Gül Gül, “Ruslar huzursuz, inançlı liman olarak Türkiye’ye yöneliyorlar. Bilhassa son 10 gündür hem yatırım hem de oturum emelli Rusların ağır ilgisiyle karşı karşıyayız” derken, İstanbul’da hizmet verdikleri ofislerinde 10 müşteriden 7’sinin Rus olduğunu belirterek, son 1 hafta, 10 gündür Ruslara günde 7-8 tane satış yaptıklarını açıkladı.
Patronlar Dünyası haberine nazaran, Dubai’de faaliyet gösteren Çağdaş Living CEO’su Thiago Caldas Rus müşterilerin taleplerinin 10 kat arttığını belirterek, Rusça bilen gayrimenkul danışmanlarını işe aldıklarını söyledi.
"Oligark değil ancak varlıklı Ruslar"
'Oligark değil lakin varlıklı Ruslar” diyen Gül, “Üç daire, beş daire alanlar var. Rusya'da işlerin daha berbata gitme ihtimaline karşı istikametlerini buraya çeviriyorlar. İş yapabilecek, parasını aktarabilecek ve vatandaşlık alabilecek ortam arıyorlar” dedi. Yaptırımlara karşı da alımlarını nakit yapan Ruslar, Türkiye’de banka hesabı açarak ve altın olarak transferi sağlayıp, paralarını getiriyorlar.
Rus vatandaşları Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başladığı şubat ayında Türkiye’de 509 adet konut satın aldı. Bu sayı bir evvelki yıl tıpkı aya nazaran yüzde 97 artışa işaret ediyor. Ruslar, 2021’de Türkiye’de konut alan yabancılar ortasında 5 bin 379 konut ile İran ve Irak vatandaşlarının akabinde üçüncü sırada yer almıştı.
"İstanbul'da Rus yatırımcı profili çok farklı"
Yabancılara yönelik konut projeleri ile öne çıkan Babacan Holding İdare Heyeti Lideri İbrahim Babacan, “Biz Ortadoğu yüklü çalışırken, son 15-20 gündür Rus müşteriler ağırlaştı. 250,000 dolar üzeri alım yaparak vatandaşlık da almak istiyorlar” derken, “Daha evvel Antalya başta olmak üzere yaşamak ya da turizm emelli alımlar görüyorduk. Artık İstanbul'da Rus yatırımcı profili çok farklı. Yaşamak için değil de yatırım için alınan konutlar olduğunu gözlüyoruz.”
Türkiye ve BAE, gayrimenkul almak isteyenlere oturum hakkını da teşvik ediyor.
Türkiye’de 250 bin dolara vatandaşlık alınırken, Dubai’de ise daha az bir meblağa üç yıllık oturum vizesi alınabiliyor. Daha uzun süreli vize alabilmek için en az 750 bin dirhem kıymetindeki (205 bin dolar) daireler büyük talep görürken, gayrimenkul uzmanlarına nazaran Dubai’deki Palm Jumeirah üzere gösterişli yapay adalardaki daha kıymetli gayrimenkuller 6 milyon dirheme kadar alıcı bulabiliyor.
Bazı şirketler, talebin daha da yüksek olduğunu belirtiyor.
Dubai’de faaliyet gösteren Çağdaş Living gayrimenkul şirketinin CEO’su Thiago Caldas, “Ukrayna işgalinin başında, bölgede bir kampanya başlattık ve bizimle temasa geçenlerin sayısı olağanda olduğundan en az 10 kat fazlaydı” dedi.
Geçen hafta Rusça konuşan gayrimenkul danışmanlarını işe alan CEO Caldas, asıl varlıklı alıcıların hazırlıklarını evvelden yaptıklarını, daha savaş başlamadan bir ay öncesinde fonlarını Rusya’dan çıkardıklarını söz etti.
Dubai’de banka hesabı olanlar için süreç daha basit
BAE merkezli Royal Home Real Estate’te gayrimenkul danışmanı Elena Timchenko, Dubai’de banka hesabı olan Ruslar için sürecin nispeten kolay olduğunu lisana getirdi. Timchenko, oburlarının yardım için arkadaşlarına yahut öbür tanıdıklarına yöneldiklerini, ama kimilerinin gayrimenkul alımı için parayı denkleştirmek için ağır formda çabaladıklarını belirtti.
Körfez ülkesine fon sokma zahmetine işaret eden Timchenko, “Dubai’de (gayrimenkul) satın alma isteği öbür bir şey, alabilme kabiliyeti öbür bir şey” dedi.
Türkiye'de bankalar daha ihtiyatlı
Türkiye’ye yeni gelen kimi Ruslar da, yaptırımları çiğneme konusunda ihtiyatlı olan bankalara mevduat yatırmada ve para aktarmada zorluk yaşayabiliyor. Ek uygunluk prosedürleri ve Visa ile Mastercard sisteminden de Rusya'nın çıkarılması zorluğu artırıyor.
BAE, yasa dışı finansal kaynak transferlerini engellemek hedefiyle geçen yıl kuşkulu finansal süreçleri tespit eden prosedürleri sıkılaştırmak için bankalara yeni yönergeler göndermişti. Ama global finansal cürüm denetleme kurumu FATF’ın takip ettiği ülkeler listesine eklenmek BAE’yi durduramadı. BAE’deki bir bankanın üst seviye yetkilisi, bankasının müşterilere yönelik tıpkı denetimleri evvelden olduğu üzere yaptığını ve merkez bankasından yeni yönerge gelmediğini belirtti.
Kripto paralar nakde dönüyor
İbrahim Babacan da, Rus müşterilerinin bankalar aracılığıyla ödeme yaptıklarını ve şu ana kadar ödeme konusunda bir düşünce ile karşılaşmadıklarını söylerken, BAE’den Caldas ve İstanbul’da gayrimenkul danışmanlık hizmeti veren Alex Cihanoglu, yaptırımların finansal transferleri karmaşık hale getirmesiyle, kimi Ruslar'ın kripto paralarını nakde çevirip kullanma yoluna gittiklerini iletti. Caldas, “Gördüğümüz süreçlerin birçok kripto para diyebilirim. Kriptolar, özellikle şu anda bu piyasa için, karşılaştıkları zorluklara karşı kullanılan kanal” dedi.