Şehirlerarası bir yolda aracınızla giderken eski bir çeşme bulup oradan gelen buz üzere kaynak suyunu içtiğiniz vakit ‘İşte bu saf su!’ demiş olabilirsiniz. Lakin saf su, bu demek değildir. Saf su dediğimiz aslında bildiğimiz kimyasal husustur. Zira saf hale getirilmesi için laboratuvar ortamında onlarca farklı kimyasal süreçten geçirilmesi gerekir ve sanıldığının tersine insan sıhhati için ziyanlıdır.
Bildiğimiz su, içinde tonlarca farklı unsur barındırır ve bu nedenle endüstriyel alanda kullanmak için uygun değildir. Bilim insanları hem suyun gücünden yararlanmak hem de fazlalıkların çalışmalarına ziyan vermesini engellemek için saf suyu icat etmişlerdir. Başlar biraz karıştı değil mi? Gelin saf su nedir, nasıl yapılır, nerelerde kullanılır sorularının cevapları üzerinden bu sıradışı maddeyi biraz daha yakından tanıyalım.
Saf su nedir?
İki hidrojen ve bir oksijen atomundan oluşan su, aslında içinde daha pek çok farklı unsur barındırır ve bu nedenle saflıktan kelam edilemez. Saf su ise bildiğimiz çeşme ya da kaynak suyunun laboratuvar ortamında birçok farklı kimyasal süreçten geçirilmesi sonucu elde edilir.
Saf su, doğal ortamda bulunmaz. Tabiatta laboratuvar ortamında insan eliyle üretilen saf suya en çok benzeyen su, yağmur suyudur. Lakin yağmur suyunun buluttan yeryüzüne kadar izlediği güzergahta maruz kaldığı onlarca farklı şartı düşündüğümüz vakit onun da büsbütün saf su olduğunu söyleyemeyiz.
Saf su nasıl yapılır?
Nasıl ki konutta biraz hidrojeni biraz oksjeni karıştırarak su yapamıyoruz, saf su yapmak da o denli kolay değildir. Saf su nasıl yapılır sorusunu yanıtlamadan evvel, bildiğimiz suyun içinde ne var da saf olarak kabul edilmiyor ona bakmamız lazım. Suda bulunan ve saflığını bozan hususlardan kimileri şu biçimde;
- İnorganik iyonlar
- Organik bileşikler
- Bakteriler
- Endotoksinler ve nükleazlar
- Farklı partiküller
- Farklı gazlar
- Damıtma
- Çift damıtma
- Deiyonizasyon
- Eş akım deiyonizasyon
- Karşı akım deiyonizasyon
- Karışık yataklı deiyonizasyon
- Demineralizasyon
- Zıt ozmoz
- Karbon filtreleme
- Mikro gözenekli filtreleme
- Ultrafiltrasyon
- Ultraviyole oksidasyon
- Elektrodiyaliz
Saf su içilir mi?
İçmeyi bırakın, cildinize bile değdirmeyin. Dediğimiz üzere saf su artık o bildiğimiz hayat kaynağı değil, kimyasal bir unsur haline geldi. Demineralizasyon süreci esasen içinde insan için ne kadar yararlı mineral varsa aldı götürdü. İçinde mineral olmayan suyun, insan için hiçbir ehemmiyeti yoktur.
Diyelim içtiniz, ki bu mevzuda yapılmış deneyler var, bedeninizin elektrolit istikrarı bozulacak ve yaşanan su zehirlenmesi sonucu öleceksiniz. Diyelim bedeninizi saf su ile temizlemek istediniz. Anında toksik tesir gösterecek ve değdiği yerde kimyasal yanıklar oluşturacaktır. Bu nedenle endüstriyel alanlarda bile ağır bir muhafaza ile kullanılır.
Saf su nerelerde kullanılır?
Madem ne içebiliyoruz ne de yıkanabiliyoruz neden saf su üretiliyor derseniz endüstriyel alanlarda bakmak gerekiyor deriz. Hatta o kadar uzağa bakmanıza bile gerek yok; ütü için kullanılan su, otomobil akülerine eklenen su, akvaryumlara belli oranda eklenen su, uçak motorlarında kullanılan su saf sudur.
Daha geniş açıdan bakarsak, ilaç sanayisinin olmazsa olmaz unsuru saf sudur. Bilgisayar soğutma sistemlerinde, kozmetik kesiminde, elektrik ve elektronik sanayisinde, nemlendirme gayeli özel materyallerde de saf su kullanılmaktadır. Yani su kullanan lakin içindeki başka bileşenler istemeyen tüm alanlarda saf su bir numaralı tercihtir.
En kolay haliyle şöyle düşünebiliriz; suyun içindeki saflığı bozan bileşenler, kullanıldığı alanda da izler bırakırlar. Nasıl ki ütüde kireçli su kullanırsanız makine tıkanır, birebiri tüm alanlarda da geçerlidir. Öteki bir nokta ise iletkenliktir. Saf olmayan suyun içindeki unsurlar iletkenlik düzeyini bozacağı için saf hale getirilen su her vakit sabit bir iletken olarak çok daha verimli bir halde kullanılabilir.
Bir de ultra saf su var:
Saf su üretimi sırasında kullanılan kimyasal süreçleri anlatmıştık. İşte o süreçlerden kimilerinin birebir anda ve yüksek yoğunlukta uygulanması sonucu ortaya saf sudan bile daha saf olan ultra saf su çıkar. Kimi element ve vitamin incelemelerinde bu ultra saf su kullanılır. Ultra saf su, insan için saf suya nazaran kat be kat daha ziyanlıdır.
Konutta kullandığımız arıtma aygıtları saf su üretebilir mi?
Onlarca farklı kimyasal süreç ile ortaya çıkan saf su, musluğun ucuna taktığınız kolay bir arıtma aygıtı ile üretilemez. Lakin arıtma aygıtları kelamda arıtma yaparken suyun içindeki kimi mineralleri yok ettiği için suyu saflaştırır ve maalesef insan sıhhatine faydalı bileşenleri de ortadan kaldırır.
Şayet musluk suyu içiyorsanız içiniz rahat olsun. Belediyeler, suları makul bir oranda kirli bırakırlar zira o kir bile insan sıhhati için gerekli bakteriler taşır. Şayet kentinizde özel bir kirlilik yoksa ve içme suyunun nizamlı aralıklarla test edildiğinden eminseniz gönül rahatlığıyla musluk suyu tüketebilirsiniz. Elbette bu durum kimi ülkelerde standart olsa da son yıllarda Türkiye'nin de ortalarında bulunduğu pek çok ülkede sıkıntılı olabilir. Ülkemizin pek çok noktasında musluktan akan suyun içilmesi tavsiye edilmiyor.
Endüstriyel alanların olmazsa olmazı saf su nedir, nasıl yapılır, nerelerde kullanılır üzere merak edilen soruları yanıtladık ve aslında insan sıhhatine ziyanlı olduğundan bahsettik. Hayat kaynağımız olan su, ismi saf bile olsa kimyasal süreçlerden geçirilince öldürücü olabiliyor. Demek saf olmak, her vakit o kadar güzel değil.
