Yüksek kolesterol tedavisi
Tedavide temel prensipler
Yüksek kolesterolün denetleme altına alınması ile hayat süresinin uzadığı, kalp ve damar hastalıklarına yan ölümlerin azaldığı ve daimi sakatlıkların önlendiği kesin olarak gösterilmiştir Kolesterol yüksekliğine ilaveten şişmanlık, yüksek kan basıncı, diyabet, sigara gibi diğer kardiyovasküler tehlike faktörlerinin tedavisi de planlanmalıdırTedavi 2 aşamada gerçekleştirilir:1Ilaç dışı tedavi2Ilaç tedavisiHer hasta için çare farklılıklar taşır Hap dışı tedaviler şüphesiz ihmalkârlık edilmemelidir Hap tedavisi kuşkusuz hekim denetiminde olmalıdırTedavide niyet belirlenirken LDLkolesterol düzeyinin başlıca alınması tercih edilir Maksat LDLkolesterol düzeyi hastada kalp ve damar hastalığının olup olmadığına kadar değişirAKişide kalp ve damar hastalığı yahut LDLkolesterol düzeyinin 130 mgdl ’nin altına düşürülmesi yeterlidirBKişide kalp ve damar hastalığı varsa niyet LDLkolesterol düzeyi 100 mgdl ’nin altı olmalıdır Yani yürek krizi geçirmişseniz, koroner arter daralmasına alt göğüs ağrınız varsa, koroner damar ameliyatı geçirmişseniz, koroner arterler balon ile genişletilmişse, beyine, böbreğe, bacaklara giden damarlarda kolesterol birikimi varsa kasıt LDLkolesterol düzeyi 100 mgdl ’nin altıdır
İlaçsız tedaviler
İlaçsız tedaviler hayat düzeninin değiştirilmesi olarak da isimlendirilir Yüksek kolesterol tedavisinde en önemli konu ilaçsız tedavilerdir, kuşkusuz ihmal edilmemelidir İlaçsız tedavilerde yapılan ihmal kolesterol yıkmak amacı ile kullanılan ilaçların başarısını da azaltırİlaçsız tedavilerin başında gıda alışkanlığının değiştirilmesi kazanç
Sigara muhakkak bırakılmalıdır Sigara da kolesterol yüksekliği gibi bir kardiyovasküler risk faktörüdür (Sigara keza akciğer kanseri, akciğer hastalığı, beyin kanaması ve birçok kansere de zemin hazırlar)
Hastadayüksek tansiyon varsa, yüksek kan basıncı tedavisinde geçerli olan hap dışı tedaviler ihmalkârlık edilmemelidir Yüksek tansiyon ve kolesterol yüksekliğinde uygulanan ilaç dışı tedaviler birbirine benzerlik gösterir Yüksek tansiyonlu hastalarda beslenme ile alınan tuzun da azaltılması gerekir
diyabet denetim altına alınmalıdır İnsülin kullanmak gerekiyorsa kaçınılmamalıdırŞişmanlık kesinlikle teftiş altına alınmalıdır
Nasıl zayıflarım ?
Düzenliegzersiz HDLkolesterolü (iyi kolesterol) yükseltir, LDLkolesterolü (fena kolesterol) düşürür Hastalar uyumlu çalışma yapmayı alışkanlık haline getirmelidirler Haftada minimum 3, tercihen 5 kere, 3045 dakika süre ile yürüyüş, koşu, yüzme, bisiklete binme gibi sporlar yapılmalıdır
Alkol HDLkolesterolü (iyi kolesterol) yükseltir, ancak alkolün insan sağlığı ve sosyal yaşantı üzerine çok sayıda olumsuz etkisi olduğu unutulmamalıdır böylece alkol alımı şüphesiz sınırlandırılmalıdır Izin bahşedilen etil içki miktarı erkeklerde günde 30 ml, kadınlarda günde 15 ml ’dir30 ml etil içki 720 ml bira, 300 ml şarap, 60 ml 100 derece viski ve 60 ml rakıda bulunur
Besin
Yüksek kolesterol tedavisinin olmazsa olmaz koşuludur Beden gereksinimi olan kolesterolü kendisi üretebilir bu nedenle diyetle kolesterol almaya gerek yoktur Beslenme konusunda tedavi planı diyetisyen ile birlikte yapılmalıdırDoymuş yağlardan ve kolesterolden yoksul perhiz seçilmelidir Akışkan yağlarda doymamış yağ daha fazladır, tercih edilmelidir genellikle sebze, meyve ve hububat seçim edilmelidir Kızartmalardan kaçınılmalıdır Kırmızı et yerine beyaz eti seçim edilmelidir Yüksek tansiyonunuz varsa tuzu azaltınız Karaciğer, böbrek ve beyin gibi kolesterolden zengin etlerden uzaktan durunuz Gıdaların yağ ve kalori içeriklerine dikkat edilmelidir; Yağı azaltılmış peynir, sütü tercih ediniz Perhiz peynir, diyet süt kullansanız bile bunları sınırlı miktarda tüketiniz Sağlıklı Gıda Çizelgesine görmek için tıklayınız
Kolesterol ve fındık
Fındığın yürek sağlığı üzerine olumlu etkileri gösterilmiştir 1998 yılında yayınlanan, 86000 hastayı içeren, 14 yıllık takibi olan bir çalışmada haftada en az 140 gram fındık yiyenlerde kalp ve damar hastalıklarına daha az rastlanmıştır Yapılan diğer çalışmalarda da fındığın iyi kolesterolü yükselttiği ve kötü kolesterolü düşürdüğü gösterilmiştir Fındığın fazla tüketilmesinin kilo alınmasına yol açacağı unutulmamalıdır
Nasıl zayıflarım ?
Dinç besin zayıflamanın esas noktasıdır Gün içinde sık ama eksik miktarda yenmelidir 1 saatte yarım kilo, 1 haftada 7 kilo, Arjantin diyeti, son kısmet diyeti, bilezik gibi reklamlara aldanmamak gerekir Kısa sürede aşırı kilo tahsis etmek sorunlara yol açabilir Su içsem yarıyor ifadesi ise dürüst değildir çünkü suyun kalorisi sıfırdır
Kilo verirken acele etmemek gerekir Unutmayın fakat bu kiloyu 2 haftada almadınız, bu nedenle 2 haftada vermeye çalışmayın Vereceğiniz kilo haftada 115 kilogramı geçmemelidir Bir yılda toplam karoser ağırlığınızın % 10 ’unu vermeniz yeterlidir Kilo saptamak için beslenme alışkanlığı değiştirilmeli ve alıştırma yapılmalıdır Kilo vermeyi kolaylaştıran ilaçlar piyasada mevcuttur Bu ilaçlar kuşkusuz hekim kontrolünde kullanılmalıdır Bu ilaçların kullanılması ve sağlıklı gıda birbirini tamamlayan tedavilerdir
Kilo belirlemek, verilen kiloyu geri almamaktan daha kolaydır Zayıflamanın kolesterol, diyabet, ruhsal durum, hipertansiyon üzerine de olumlu etkisi vardır Tekrarlayan zayıflama ve şişmanlama yürek hastalığı ve ani ölüm gibi beğenilmeyen sonuçlara yol açabilir
Alışkanlıkların değiştirilmesi kilo vermenin esas çözümüdür Herkesin mutlaka değiştirilmesi gereken ve değiştirmesi güç olmayan alışkanlıkları vardır Bu konuda bir takım ipuçları:
Gazete, kitap okurken bir şey yemeyin
Televizyon seyrederken bir şey yemeyin
Karnınız açken mutfak alışverişi yapmayın
Alışverişe çıkarken liste yapın, liste haricen gıda almayın
Öğün atlamayın
Yalnızca açken yemek yemeye çalışın
Diyetinizi bozduğunuz için suçluluk duymayın, önünüzde diğer öğünler olduğunu unutmayın
Gıdaların yağ, tuz, kalori içeriğine dikkat edin
Egzersiz yapın
Açık büfe tarzı yemeklerden uzak durun
Evinize gelen misafirlere yaptığınız ikramı azaltın
İştahlı arkadaşla yemeğe oturmayın
Ilaç tedavisi
Yağ metabolizması bozukluklarını düzeltmek amacı ile çeşitli ilaçlar geliştirilmiştir1Statinler2Safra asidi bağlayıcı reçineler3Nikotinik asit4FibratlarBu ilaçlara ne zaman başlanacağı, ne dek vakit kullanılacağı ve gaye kolesterol, LDLkolesterol, trigliserid düzeyleri kesinlikke hekim denetiminde olmalıdır
Sık yapılan hatalar
Kolesterol düşürücü hap kullanırken diyeti önemsememek
Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken diyeti önemsememek
Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken diyeti önemsememek
Birincil 3 maddenin benzer olması yanlışlık değildir, bu hataların çok sık yapıldığını vurgulamak için böyle yapılmıştır
Hekim randevusuna gitmeden birkaç günhafta önce diyete yapmaya başlamak
Hekim ya da gıda uzmanına danışmadan diyet değişiklikleri yapmak
Kolesterol düşürücü hap kullanırken diyabet, yüksek kan basıncı, sigara içimi gibi öteki sorunları ihmalkârlık etmek
Komşu ya da arkadaşın önerisi ile ilaç olmak
İlacın bitmesi, muayeneye kısa bir zaman kalması gibi nedenlerle ilaç tedavisine kısa süreli bile olsa kesinlikle ara verilmemelidir
Kullanılan ilacın ismini hatırından çıkmak ve doktora sırası gelmişken hap kutusunu yanına almamak
Yüksek kolesterolün fazla yaygın bir hastalık olması kamuoyu ve medyanın da ilgisini çekmektedir Lüzum kamuoyu gerek medyada yüksek kolesterol konusu fazla konuşulmakta ve bu konuda bilirkişi olmayan kişilerin de fikirleri yansıtılmaktadır Hastalar, yetkisiz ve bilgisiz kişiler göre eksik ve hatalı bilgilendirilebileceklerini unutmamalıdır
Hastalara öneriler
Kolesterol düzeylerinizi kaydetmeyi alışkanlık haline getirin
Türkiye ’de bilinçsiz hap kullanımı yaygın bir sorundur, kolesterol düşürücü ilaçlar Türkiye ’de yeni makul, bu nedenle hatalı hap kullanımından kaçınınız
Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, BağKur gibi sağlık durumu sigorta güvencesi olanlar eğer hastalıklarını belirtir bir heyet raporu alırlarsa ilaçlarına hiçbir aidat ödemezler Bu konuda doktorları tezgâhtar olacaktır
Bir seyahate sırası gelmişken sıhhat karnenizi, heyet raporlarınızı, ilaçlarınızı yanınıza almayı unutmayınız
İlaçlarınızı ahenkli kullanın, ilacınızı aksatmayın
Doktora giderken şahsınıza ait tüm tıbbi dökümanları (filmler, inceleme sonuçları, hastane dosyası, kullandığınız ilaçların kutusu) mutlaka yanınıza alınız
İlaçlarınızın sadece ismine yok dozuna da bakınız, öğreniniz ve kaydediniz
Tedavide temel prensipler
Yüksek kolesterolün denetleme altına alınması ile hayat süresinin uzadığı, kalp ve damar hastalıklarına yan ölümlerin azaldığı ve daimi sakatlıkların önlendiği kesin olarak gösterilmiştir Kolesterol yüksekliğine ilaveten şişmanlık, yüksek kan basıncı, diyabet, sigara gibi diğer kardiyovasküler tehlike faktörlerinin tedavisi de planlanmalıdırTedavi 2 aşamada gerçekleştirilir:1Ilaç dışı tedavi2Ilaç tedavisiHer hasta için çare farklılıklar taşır Hap dışı tedaviler şüphesiz ihmalkârlık edilmemelidir Hap tedavisi kuşkusuz hekim denetiminde olmalıdırTedavide niyet belirlenirken LDLkolesterol düzeyinin başlıca alınması tercih edilir Maksat LDLkolesterol düzeyi hastada kalp ve damar hastalığının olup olmadığına kadar değişirAKişide kalp ve damar hastalığı yahut LDLkolesterol düzeyinin 130 mgdl ’nin altına düşürülmesi yeterlidirBKişide kalp ve damar hastalığı varsa niyet LDLkolesterol düzeyi 100 mgdl ’nin altı olmalıdır Yani yürek krizi geçirmişseniz, koroner arter daralmasına alt göğüs ağrınız varsa, koroner damar ameliyatı geçirmişseniz, koroner arterler balon ile genişletilmişse, beyine, böbreğe, bacaklara giden damarlarda kolesterol birikimi varsa kasıt LDLkolesterol düzeyi 100 mgdl ’nin altıdır
İlaçsız tedaviler
İlaçsız tedaviler hayat düzeninin değiştirilmesi olarak da isimlendirilir Yüksek kolesterol tedavisinde en önemli konu ilaçsız tedavilerdir, kuşkusuz ihmal edilmemelidir İlaçsız tedavilerde yapılan ihmal kolesterol yıkmak amacı ile kullanılan ilaçların başarısını da azaltırİlaçsız tedavilerin başında gıda alışkanlığının değiştirilmesi kazanç
Sigara muhakkak bırakılmalıdır Sigara da kolesterol yüksekliği gibi bir kardiyovasküler risk faktörüdür (Sigara keza akciğer kanseri, akciğer hastalığı, beyin kanaması ve birçok kansere de zemin hazırlar)
Hastadayüksek tansiyon varsa, yüksek kan basıncı tedavisinde geçerli olan hap dışı tedaviler ihmalkârlık edilmemelidir Yüksek tansiyon ve kolesterol yüksekliğinde uygulanan ilaç dışı tedaviler birbirine benzerlik gösterir Yüksek tansiyonlu hastalarda beslenme ile alınan tuzun da azaltılması gerekir
diyabet denetim altına alınmalıdır İnsülin kullanmak gerekiyorsa kaçınılmamalıdırŞişmanlık kesinlikle teftiş altına alınmalıdır
Nasıl zayıflarım ?
Düzenliegzersiz HDLkolesterolü (iyi kolesterol) yükseltir, LDLkolesterolü (fena kolesterol) düşürür Hastalar uyumlu çalışma yapmayı alışkanlık haline getirmelidirler Haftada minimum 3, tercihen 5 kere, 3045 dakika süre ile yürüyüş, koşu, yüzme, bisiklete binme gibi sporlar yapılmalıdır
Alkol HDLkolesterolü (iyi kolesterol) yükseltir, ancak alkolün insan sağlığı ve sosyal yaşantı üzerine çok sayıda olumsuz etkisi olduğu unutulmamalıdır böylece alkol alımı şüphesiz sınırlandırılmalıdır Izin bahşedilen etil içki miktarı erkeklerde günde 30 ml, kadınlarda günde 15 ml ’dir30 ml etil içki 720 ml bira, 300 ml şarap, 60 ml 100 derece viski ve 60 ml rakıda bulunur
Besin
Yüksek kolesterol tedavisinin olmazsa olmaz koşuludur Beden gereksinimi olan kolesterolü kendisi üretebilir bu nedenle diyetle kolesterol almaya gerek yoktur Beslenme konusunda tedavi planı diyetisyen ile birlikte yapılmalıdırDoymuş yağlardan ve kolesterolden yoksul perhiz seçilmelidir Akışkan yağlarda doymamış yağ daha fazladır, tercih edilmelidir genellikle sebze, meyve ve hububat seçim edilmelidir Kızartmalardan kaçınılmalıdır Kırmızı et yerine beyaz eti seçim edilmelidir Yüksek tansiyonunuz varsa tuzu azaltınız Karaciğer, böbrek ve beyin gibi kolesterolden zengin etlerden uzaktan durunuz Gıdaların yağ ve kalori içeriklerine dikkat edilmelidir; Yağı azaltılmış peynir, sütü tercih ediniz Perhiz peynir, diyet süt kullansanız bile bunları sınırlı miktarda tüketiniz Sağlıklı Gıda Çizelgesine görmek için tıklayınız
Kolesterol ve fındık
Fındığın yürek sağlığı üzerine olumlu etkileri gösterilmiştir 1998 yılında yayınlanan, 86000 hastayı içeren, 14 yıllık takibi olan bir çalışmada haftada en az 140 gram fındık yiyenlerde kalp ve damar hastalıklarına daha az rastlanmıştır Yapılan diğer çalışmalarda da fındığın iyi kolesterolü yükselttiği ve kötü kolesterolü düşürdüğü gösterilmiştir Fındığın fazla tüketilmesinin kilo alınmasına yol açacağı unutulmamalıdır
Nasıl zayıflarım ?
Dinç besin zayıflamanın esas noktasıdır Gün içinde sık ama eksik miktarda yenmelidir 1 saatte yarım kilo, 1 haftada 7 kilo, Arjantin diyeti, son kısmet diyeti, bilezik gibi reklamlara aldanmamak gerekir Kısa sürede aşırı kilo tahsis etmek sorunlara yol açabilir Su içsem yarıyor ifadesi ise dürüst değildir çünkü suyun kalorisi sıfırdır
Kilo verirken acele etmemek gerekir Unutmayın fakat bu kiloyu 2 haftada almadınız, bu nedenle 2 haftada vermeye çalışmayın Vereceğiniz kilo haftada 115 kilogramı geçmemelidir Bir yılda toplam karoser ağırlığınızın % 10 ’unu vermeniz yeterlidir Kilo saptamak için beslenme alışkanlığı değiştirilmeli ve alıştırma yapılmalıdır Kilo vermeyi kolaylaştıran ilaçlar piyasada mevcuttur Bu ilaçlar kuşkusuz hekim kontrolünde kullanılmalıdır Bu ilaçların kullanılması ve sağlıklı gıda birbirini tamamlayan tedavilerdir
Kilo belirlemek, verilen kiloyu geri almamaktan daha kolaydır Zayıflamanın kolesterol, diyabet, ruhsal durum, hipertansiyon üzerine de olumlu etkisi vardır Tekrarlayan zayıflama ve şişmanlama yürek hastalığı ve ani ölüm gibi beğenilmeyen sonuçlara yol açabilir
Alışkanlıkların değiştirilmesi kilo vermenin esas çözümüdür Herkesin mutlaka değiştirilmesi gereken ve değiştirmesi güç olmayan alışkanlıkları vardır Bu konuda bir takım ipuçları:
Gazete, kitap okurken bir şey yemeyin
Televizyon seyrederken bir şey yemeyin
Karnınız açken mutfak alışverişi yapmayın
Alışverişe çıkarken liste yapın, liste haricen gıda almayın
Öğün atlamayın
Yalnızca açken yemek yemeye çalışın
Diyetinizi bozduğunuz için suçluluk duymayın, önünüzde diğer öğünler olduğunu unutmayın
Gıdaların yağ, tuz, kalori içeriğine dikkat edin
Egzersiz yapın
Açık büfe tarzı yemeklerden uzak durun
Evinize gelen misafirlere yaptığınız ikramı azaltın
İştahlı arkadaşla yemeğe oturmayın
Ilaç tedavisi
Yağ metabolizması bozukluklarını düzeltmek amacı ile çeşitli ilaçlar geliştirilmiştir1Statinler2Safra asidi bağlayıcı reçineler3Nikotinik asit4FibratlarBu ilaçlara ne zaman başlanacağı, ne dek vakit kullanılacağı ve gaye kolesterol, LDLkolesterol, trigliserid düzeyleri kesinlikke hekim denetiminde olmalıdır
Sık yapılan hatalar
Kolesterol düşürücü hap kullanırken diyeti önemsememek
Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken diyeti önemsememek
Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken diyeti önemsememek
Birincil 3 maddenin benzer olması yanlışlık değildir, bu hataların çok sık yapıldığını vurgulamak için böyle yapılmıştır
Hekim randevusuna gitmeden birkaç günhafta önce diyete yapmaya başlamak
Hekim ya da gıda uzmanına danışmadan diyet değişiklikleri yapmak
Kolesterol düşürücü hap kullanırken diyabet, yüksek kan basıncı, sigara içimi gibi öteki sorunları ihmalkârlık etmek
Komşu ya da arkadaşın önerisi ile ilaç olmak
İlacın bitmesi, muayeneye kısa bir zaman kalması gibi nedenlerle ilaç tedavisine kısa süreli bile olsa kesinlikle ara verilmemelidir
Kullanılan ilacın ismini hatırından çıkmak ve doktora sırası gelmişken hap kutusunu yanına almamak
Yüksek kolesterolün fazla yaygın bir hastalık olması kamuoyu ve medyanın da ilgisini çekmektedir Lüzum kamuoyu gerek medyada yüksek kolesterol konusu fazla konuşulmakta ve bu konuda bilirkişi olmayan kişilerin de fikirleri yansıtılmaktadır Hastalar, yetkisiz ve bilgisiz kişiler göre eksik ve hatalı bilgilendirilebileceklerini unutmamalıdır
Hastalara öneriler
Kolesterol düzeylerinizi kaydetmeyi alışkanlık haline getirin
Türkiye ’de bilinçsiz hap kullanımı yaygın bir sorundur, kolesterol düşürücü ilaçlar Türkiye ’de yeni makul, bu nedenle hatalı hap kullanımından kaçınınız
Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, BağKur gibi sağlık durumu sigorta güvencesi olanlar eğer hastalıklarını belirtir bir heyet raporu alırlarsa ilaçlarına hiçbir aidat ödemezler Bu konuda doktorları tezgâhtar olacaktır
Bir seyahate sırası gelmişken sıhhat karnenizi, heyet raporlarınızı, ilaçlarınızı yanınıza almayı unutmayınız
İlaçlarınızı ahenkli kullanın, ilacınızı aksatmayın
Doktora giderken şahsınıza ait tüm tıbbi dökümanları (filmler, inceleme sonuçları, hastane dosyası, kullandığınız ilaçların kutusu) mutlaka yanınıza alınız
İlaçlarınızın sadece ismine yok dozuna da bakınız, öğreniniz ve kaydediniz